אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "רוי:רבי יצחק אבוהב (קאסטיליע)"
(פון דער ייִדישער פאָלקס־ענציקלאָפּעדיע. החלפות (וו, אידן), צוגעלייגט אינטערשפראך לינק, צוגעלייגט דעסקריפציע, הגהה, פארברייטערט, אויסשטעל, מקור פארלאנגט) צייכן: רויע רעדאגירונג |
(להשלים, מכלוליזאציע, מוסטער, קאטעגאריעס) צייכן: רויע רעדאגירונג |
||
| שורה 1: | שורה 1: | ||
{{דעסקריפציע| | {{דעסקריפציע|רב פון טאלעדא ביים גירוש ספרד (ה'קצ"ג–ה'רנ"ג)}} | ||
{{אנדערע באדייט|דאס=רב פון טאלעדא ביים גירוש ספרד|זעט=רבי יצחק אבוהב (באדייטן)}} | |||
{{אישיות רבנית | |||
| תאריך לידה עברי = [[ה'קצ"ג]] | |||
| תאריך פטירה עברי = [[ה'רנ"ג]] | |||
| השתייכות = רבני [[קאסטיליע]], [[ראשונים]] | |||
| תחומי עיסוק = [[תורה]], [[תלמוד]], [[הלכה]], [[אגדה]], [[מוסר]] | |||
| תלמידיו = [[רבי יעקב בירב]] און [[רבי אברהם זכות]] | |||
| ספרים = ביאורים אויף פירוש [[רש"י]] (נישט געדרוקט) און [[רמב"ן]] על ה[[תורה]], פירושים אויף מסכתות פון תלמוד הבבלי, "נהר פישון" (דרשות על ה[[תנ"ך]]), קובץ הגהות אויף [[משנה תורה]] פון [[רמב"ם]], ביאור אויף [[טור (קאסטיליע)|טור]] [[אורח חיים (שולחן ערוך)|אורח חיים]], "מגן אלקים" (פירוש אויף [[מסכת אבות]] מיוחס צו רבי יצחק אבוהב) | |||
| שם = רבי יצחק אבוהב ("אחרון גאוני קסטיליה") | |||
| תאריך לידה = [[1433]] | |||
| תאריך פטירה = [[1493]] | |||
| רבותיו = [[רבי יצחק קנפנטון]] | |||
}} | |||
'''רבי יצחק אבוהב''' ([[1433]]–[[1493]]; [[ה'קצ"ג]]–[[ה'רנ"ג]]), איז געווען רב און [[ראש ישיבה]] אין [[טאלעדא]], און א פרוכטבארער מחבר וועלכער האט עוסק געווען אין [[תלמוד בבלי]], [[הלכה]], [[קבלה]] און [[פילאזאפיע]]. ער ווערט אויך גערופן "רבי יצחק אבוהב דער צווייטער", אדער "אחרון גאוני קסטיליה", כדי אים אונטערצושיידן פון [[רבי יצחק אבוהב (מנורת המאור)|דעם מחבר פון מנורת המאור]]. | '''רבי יצחק אבוהב''' ([[1433]]–[[1493]]; [[ה'קצ"ג]]–[[ה'רנ"ג]]), איז געווען רב און [[ראש ישיבה]] אין [[טאלעדא]], און א פרוכטבארער מחבר וועלכער האט עוסק געווען אין [[תלמוד בבלי]], [[הלכה]], [[קבלה]] און [[פילאזאפיע]]. ער ווערט אויך גערופן "רבי יצחק אבוהב דער צווייטער", אדער "אחרון גאוני קסטיליה", כדי אים אונטערצושיידן פון [[רבי יצחק אבוהב (מנורת המאור)|דעם מחבר פון מנורת המאור]]. | ||
==ביאגראפיע== | ==ביאגראפיע== | ||
{{להשלים|רבי, אנדערע תלמידים, משפחה, בית הכנסת אבוהב און די ספר תורה}} | |||
רבי יצחק איז געבוירן געוואָרן אין יאָר 1433 (ה'קצ"ג), און איז געווען רב אין [[שפאניע]] אין דער שטאָט טאָלעדאָ. | רבי יצחק איז געבוירן געוואָרן אין יאָר 1433 (ה'קצ"ג), און איז געווען רב אין [[שפאניע]] אין דער שטאָט טאָלעדאָ. | ||
| שורה 12: | שורה 27: | ||
וועגן רבי יצחק אבוהב ווערט דערציילט די [[לעגענדע]], אז אין א [[טרוקעניש|טרוקן יאר]] ווען מען האָט געדארפן [[רעגן]] האט ער זיך אוועקגעשטעלט פארן ארון קודש און אויסגערופן, אז ער וועט נישט אוועקגיין פון דארט כל זמן עס וועט נישט גיין קיין רעגן. עס איז טאקע באלד אראפ א רעגן, אָבער אלס שטראף איז רבי יצחק [[בלינד]] געוואָרן אויף איין אויג{{מקור}}. | וועגן רבי יצחק אבוהב ווערט דערציילט די [[לעגענדע]], אז אין א [[טרוקעניש|טרוקן יאר]] ווען מען האָט געדארפן [[רעגן]] האט ער זיך אוועקגעשטעלט פארן ארון קודש און אויסגערופן, אז ער וועט נישט אוועקגיין פון דארט כל זמן עס וועט נישט גיין קיין רעגן. עס איז טאקע באלד אראפ א רעגן, אָבער אלס שטראף איז רבי יצחק [[בלינד]] געוואָרן אויף איין אויג{{מקור}}. | ||
{{ציר זמן לרבנים|התחלה=1433|מספר שנים=59}} | |||
==ספרים== | ==ספרים== | ||
{{להשלים|אנדערע ספרים און כתבי ידות}} | |||
רבי יצחק האָט פארפאסט דאָס דרשות-ספר "נהר פישון" (געדרוקט אין קאָנסטאנטינאָפּאָל 1538), ווי אויך א פירוש אויף רש"י, און אויך חידושי-הלכות. | רבי יצחק האָט פארפאסט דאָס דרשות-ספר "נהר פישון" (געדרוקט אין קאָנסטאנטינאָפּאָל 1538), ווי אויך א פירוש אויף רש"י, און אויך חידושי-הלכות. | ||
==צו ליינען מער== | |||
* א' איזנבך, רבינו יצחק אבוהב זצ"ל וחיבורו על הטור, '''צפונות''' א, ג (תשמ"ט) עמ' כא-כב. | |||
* הושע רבינוביץ, [http://beta.nli.org.il/he/dissertations/NNL_ALEPH001248559/NLI מהר"י אבוהב ושיטתו בפרשנות התלמוד], רמת-גן תשנ"ב | |||
* הנ"ל, דרשה לא נודעת לרבי יצחק אבוהב השני : דרשה ל[[פרשת בשלח]], '''הגיגי גבעה ה''' (תשנ"ז) עמ' 29–34. | |||
* הנ"ל, מבוא ל'''ביאור לטור אורח חיים''', ירושלים, : מכון אור המזרח - מכון ירושלים, תשס"ג. | |||
* הנ"ל, רבינו הגדול מהר"י אבוהב (השני), אלקנה תשע"ג | |||
* יעקב שפיגל, מבוא לספר '''מגן אלקים''', פתח תקווה תשס"ז. | |||
==דרויסנדע לינקס== | |||
* {{אוצר ישראל|א|35|אֲבוּהָב, יִצְחָק|עמוד=19}} | |||
* [http://www.ynet.co.il/articles/1,7340,L-2669095,00.html באשרייבונג איבער בית הכנסת "אבוהב" אין צפת] | |||
{{ראשונים}} | |||
{{פרשני התלמוד בימי הביניים בספרד וצפון אפריקה}} | |||
{{קרד/פאלקס-ענצ}} | {{קרד/פאלקס-ענצ}} | ||
{{מיון רגיל:אבוהב, יצחק}} | |||
[[קאַטעגאָריע:ראשונים]] | |||
[[קאַטעגאָריע:ספרדישע רבנים]] | |||
[[קאַטעגאָריע:פרקי אבות]] | |||
[[he:רבי יצחק אבוהב (גאון קסטיליה)]] | [[he:רבי יצחק אבוהב (גאון קסטיליה)]] | ||
רעוויזיע פון 15:03, 8 יאנואר 2024
דער ארטיקל באהאנדלט רב פון טאלעדא ביים גירוש ספרד. אויב זוכט איר אן אנדער באדייט, זעט | געבורט |
1433 ה'קצ"ג |
|---|---|
| פטירה |
1493 (אלט: 60 בערך) ה'רנ"ג |
| השתייכות | רבני קאסטיליע, ראשונים |
| תחומי עיסוק | תורה, תלמוד, הלכה, אגדה, מוסר |
| תלמידים | רבי יעקב בירב און רבי אברהם זכות |
| ספרים | ביאורים אויף פירוש רש"י (נישט געדרוקט) און רמב"ן על התורה, פירושים אויף מסכתות פון תלמוד הבבלי, "נהר פישון" (דרשות על התנ"ך), קובץ הגהות אויף משנה תורה פון רמב"ם, ביאור אויף טור אורח חיים, "מגן אלקים" (פירוש אויף מסכת אבות מיוחס צו רבי יצחק אבוהב) |
רבי יצחק אבוהב (1433–1493; ה'קצ"ג–ה'רנ"ג), איז געווען רב און ראש ישיבה אין טאלעדא, און א פרוכטבארער מחבר וועלכער האט עוסק געווען אין תלמוד בבלי, הלכה, קבלה און פילאזאפיע. ער ווערט אויך גערופן "רבי יצחק אבוהב דער צווייטער", אדער "אחרון גאוני קסטיליה", כדי אים אונטערצושיידן פון דעם מחבר פון מנורת המאור.
ביאגראפיע
רבי יצחק איז געבוירן געוואָרן אין יאָר 1433 (ה'קצ"ג), און איז געווען רב אין שפאניע אין דער שטאָט טאָלעדאָ.
אין זיין צייט איז אויסגעפאלן די טרויעריגע פאסירונג אין דער אידישער געשיכטע, דער גירוש שפאניע. אין יאר 1492 (ה'רנ"ב), ווען עס איז ארויס דער דעקרעט פון שפאנישן קעניג אז די אידן מוזן פארלאזן שפאניע, האָט רבי יצחק אבוהב באקומען ערלויבעניש פון פארטוגאלישן קעניג אז ער און נאך אידן קענען זיך באזעצן אין פארטוגאל, וואס איז אין שכנות פון שפאניע.
אין פארטוגאַל האָט רבי יצחק געלעבט נישט מער ווי זיבן חדשים, ווען פון גרויס צער אויף דעם אומגליק וואָס איז געשען צו זיינע אידישע ברידער אין שפאניע איז ער געווארן קראנק און נפטר געווארן (יאר 1493).
זיין תלמיד איז געווען דער גרויסער אסטראנאמער און היסטאריקער רבי אברהם זכות, וועלכער האָט געהאלטן אויף זיין רבי'ן א הספד. ווען דער מחבר פון "שולחן ערוך", רבי יוסף קארו, דערמאַנט רבי יצחק'ן, רופט ער אים אן "רבינו הגדול" ("אונזער גרויסער רבי").
וועגן רבי יצחק אבוהב ווערט דערציילט די לעגענדע, אז אין א טרוקן יאר ווען מען האָט געדארפן רעגן האט ער זיך אוועקגעשטעלט פארן ארון קודש און אויסגערופן, אז ער וועט נישט אוועקגיין פון דארט כל זמן עס וועט נישט גיין קיין רעגן. עס איז טאקע באלד אראפ א רעגן, אָבער אלס שטראף איז רבי יצחק בלינד געוואָרן אויף איין אויג[מקור פארלאנגט].
| תקופת חייו של הרב רבי יצחק אבוהב על ציר הזמן |
|---|
 |
ספרים
רבי יצחק האָט פארפאסט דאָס דרשות-ספר "נהר פישון" (געדרוקט אין קאָנסטאנטינאָפּאָל 1538), ווי אויך א פירוש אויף רש"י, און אויך חידושי-הלכות.
צו ליינען מער
- א' איזנבך, רבינו יצחק אבוהב זצ"ל וחיבורו על הטור, צפונות א, ג (תשמ"ט) עמ' כא-כב.
- הושע רבינוביץ, מהר"י אבוהב ושיטתו בפרשנות התלמוד, רמת-גן תשנ"ב
- הנ"ל, דרשה לא נודעת לרבי יצחק אבוהב השני : דרשה לפרשת בשלח, הגיגי גבעה ה (תשנ"ז) עמ' 29–34.
- הנ"ל, מבוא לביאור לטור אורח חיים, ירושלים, : מכון אור המזרח - מכון ירושלים, תשס"ג.
- הנ"ל, רבינו הגדול מהר"י אבוהב (השני), אלקנה תשע"ג
- יעקב שפיגל, מבוא לספר מגן אלקים, פתח תקווה תשס"ז.
דרויסנדע לינקס
- "אֲבוּהָב, יִצְחָק", יהודה דוד אייזנשטיין (רעדאקטאר), אוצר ישראל, ניו יארק: פרדס, תשי"ב, חלק א, עמוד 19, אויף היברובוקס
- באשרייבונג איבער בית הכנסת "אבוהב" אין צפת
| פרשני התלמוד בימי הביניים בספרד ובצפון אפריקה | ||
|---|---|---|
| בית המדרש הקדום בספרד המוסלמית | רבי שמואל הנגיד • רי"צ אבן גיאת | |
| בית המדרש של צפון אפריקה שנדד לספרד | רבנו נסים בן יעקב • רבינו חננאל • רי"ף מעבר לספרד • ר"י מיגאש • רמב"ם מעבר לצפון אפריקה | |
| בית המדרש בעיר טאלעדא | רמ"ה • רבי יצחק מאיר אבן מיגאש (בנו של הר"י מיגאש) • (ראב"ן הירחי) • רבנו יונה • רא"ש • רבי יהודה בן הרא"ש (בנו של הרא"ש) | |
| בית מדרשו של הרמב"ן בצפון ספרד הנוצרית | הרמב"ן • רא"ה • רשב"א • ריטב"א • ר"ן • רבי פרץ הכהן • הריב"ש מעבר לצפון אפריקה • הרשב"ץ • רבי יצחק קנפנטון • רבי יצחק אבוהב (קאסטיליע) • רבי יעקב בירב מעבר לצפון אפריקה בגירוש ספרד | |
דאס איז נישט קיין המכלול ארטיקל, בלויז עפעס וואס ליגט דא ביז עס וועט ערזעצט ווערן מיט בעסערס. שרייבט עס איבער!