אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "דרעפט:חנוכה ליכט"
ק (←חשיבות: אויסשטעל) |
(פארברייטערט) |
||
| שורה 17: | שורה 17: | ||
דער [[רמב"ם]] דריקט זיך אויס איבער דעם מצוה: {{ציטוטון|מצוות נר חנוכה מצווה חביבה היא עד מאד, וצריך אדם להזהר בה כדי להודיע הנס ולהוסיף בשבח הא-ל והודיה לו על הניסים שעשה לנו.}}{{הערה|{{רמב"ם|מגילה וחנוכה|ד|יב|ספר=זמנים}}.}}. | דער [[רמב"ם]] דריקט זיך אויס איבער דעם מצוה: {{ציטוטון|מצוות נר חנוכה מצווה חביבה היא עד מאד, וצריך אדם להזהר בה כדי להודיע הנס ולהוסיף בשבח הא-ל והודיה לו על הניסים שעשה לנו.}}{{הערה|{{רמב"ם|מגילה וחנוכה|ד|יב|ספר=זמנים}}.}}. | ||
== די ברכות == | |||
פארן צינדן די ליכט בענטשט מען צוויי [[ברכות]] ווי פאלגנד: | |||
# אויף די מצוה פון צינדן די ליכט: {{ציטוטון|בָּרוּך אַתָּה ה' אֱ-לֹהֵינוּ מֶלֶךְ הָעוֹלָם, אֲשֶׁר קִדְּשָׁנוּ בְּמִצְוֹתָיו וְצִוָּנוּ לְהַדְלִיק נֵר שֶׁל חֲנוּכָּה{{ביאור|די נוסח "שֶׁל חֲנוּכָּה" איז פון [[אשכנזים|בני אשכנז]] און ווערט שוין געברענגט אזוי פון פריערדיגע{{הערה|{{בבלי|שבת|כג|א}}, {{רמב"ם|מגילה וחנוכה|ג|ד|ספר=זמנים}}, {{שולחן ערוך|אורח חיים|תרעו|א}}, {{ויקיטקסט|משנה ברורה על אורח חיים תרעו#סעיף א|סעיף קטן א'}}.}}.}} / נֵר חֲנוּכָּה{{ביאור|די נוסח נֵר חֲנוּכָּה איז פון [[ספרדים|בני ספרד]], און ווערט שוין געברענגט פון אנדערע [[פוסק]]ים{{הערה|{{שולחן ערוך|אורח חיים|תרעו|א}}, פון [[ווילנער גאון]] אין ספר '''[[מעשה רב]]''' [http://hebrewbooks.org/pdfpager.aspx?req=33900&pgnum=42 סימן רלט], [[בן איש חי]] [[s:בא"ח שנה ראשונה הלכות חנוכה#ב|שנה ראשונה, הלכות חנוכה, הלכה ב']], [http://www.toratemetfreeware.com/online/f_01355_all.html#HtmpReportNum0141_L2 קיצור שולחן ערוך ילקוט יוסף "נוסח הברכות השונות", סעיף קכג].}}.}} / שֶׁלַּחֲנוּכָּה{{ביאור|די נוסח שֶׁלַּחֲנוּכָּה איז [[תימן|תימנ'ער]] נוסח, לויט נוסח '[[מכון ממרא]]' וואס איס אוועקגעשטעלט אויף די נוסח פון רוב כתבי יד פון תימנ'ער נוסחאות{{הערה|זעט אין [http://www.mechon-mamre.org/i/3a03n.htm#4 משנה תורה לרמב"ם, הלכות מגילה וחנוכה, פרק ג, הלכה ד], און [[שו"ת]] [[מהרש"ל]], [http://www.hebrewbooks.org/pdfpager.aspx?req=43034&pgnum=127 סימן פה].}}.}}}}. | |||
# אויף די [[נס]] וואס איז געווען: {{ציטוטון|בָּרוּך אַתָּה ה' אֱ-לֹהֵינוּ מֶלֶךְ הָעוֹלָם, שֶׁעָשָׂה נִסִּים לַאֲבוֹתֵינוּ, בַּיָּמִים הָהֵם בַּזְּמָן / בִּזְּמַן{{ביאור|דער [[ערוך השולחן]]{{הערה|זעט {{ויקיטקסט|ערוך השולחן אורח חיים תרעו}} סעיף ג.}} האלט אז מדארף צו זאגן בִּזְּמַן מיט א חירי"ק אונטערן ב'.}} / וּבַזְּמַן{{מקור}} הַזֶּה}}. | |||
דער ערשטער נאכט{{הערה|און אויב ער האט פארגעסן דער ערשטער נאכט קען ער בענטשן אין וועלכן טאג ער דערמאנט זיך.}} לייגט מען אויך צו דערויף: {{ציטוטון|בָּרוּך אַתָּה ה' אֱ-לֹהֵינוּ מֶלֶךְ הָעוֹלָם, שֶׁהֶחֱיָנוּ וְקִיְמָנוּ וְהִגִּעָנוּ לַזְּמָן{{ביאור|[[ספרדים|ספרד'ישער]] און [[תימן|תימנ'ער]] נוסח.}} / לִזְּמַן{{ביאור|[[אשכנזים|אשכנז'ישער]] נוסח{{הערה|{{ויקיטקסט|משנה ברורה על אורח חיים תרעו#סעיף א|משנה ברורה סימן תרעו סעיף קטן א}}.}}.}} הַזֶּה}}. | |||
== נאטיצן == | |||
{{ביאורים}} | |||
==רעפערענצן== | ==רעפערענצן== | ||
{{רעפערענצן}} | {{רעפערענצן}} | ||
רעוויזיע פון 21:40, 5 נאוועמבער 2023
 |
דאס איז א דרעפט ארטיקל. עס איז אַן אַרבעט אין פּראָגרעס וואָס איז אָפן פאַר רעדאַגירונג דורך סיי וועם. ווען דער דרעפט איז פארטיג, ביטע גייט איבער דעם אריבערפירן טשעקליסט, זיכער צו מאכן אז עס איז גרייט. דערנאך קענט איר בעטן פון די דרעפט אריבערפירער אז זיי זאלן עס איבערגיין און אריבערפירן צום הויפט געביט. (אייער בקשה וועט פובליצירט ווערן אין המכלול:אריבערפירן דרעפטס, און דארט וועט אויך ערשיינען דער ענטפער - אויב פעלט אויס). |
שבע מצוות דרבנן  | |
| הלל • מגילת אסתר • חנוכה ליכט • נרות שבת • נטילת ידיים • ברכה • עירובין | |
די חנוכה ליכט צינדן איז איינע פון די זיבן מצוות דרבנן, צו מפרסם זיין די גרויסע ניסים אז די חשמונאים האבן געזיגט די יוונים, און אזוי אויך די נס מיט די קריג פון אויל[1]. די מצוה סימבאליזירט די יום טוב חנוכה. די מצוה ווערט דערמאנט אומדייטליך אין משנה[2], און אירע הלכות ווערן ווערט אויסגערעכנט נאר אין ברייתא[3].
די הלכה פאדערט איז אז אין יעדן אידישן הויז דארף ווערן אנגעצינדן א ליכט יעדן טאג[4], אבער היינט איז איינגעפירט צו צינדן יעדן טאג איין ליט מער ווי פארגאנגענעם טאג[5]. מפירט זיך צו צינדן אין אן עקסטערן חנוכה לאמפ אבער דאס איז נישט אויסגעפאדערט אין הלכה. מדארף צינדן אין שטוב ביי א פלאץ ווי סוועט געזען ווערן אינדרויסן אין גאס, ווי צום ביישפיל ביי א פענסטער אדער א טיר אד"ג[6].
מקור
די מצוה פון צינדן די חנוכה ליכט ווערט שוין דערמאנט אלס א מצוה אומדייטליך אין משנה[2], און אין גמרא ווערט אויסגעשמועסט אז דאס איז אלס זכר צו די נס ווען אין די טעג אום יאר ג'תקצ"ו האבן די חשמונאים געוואנען די יוונים, זיי האבן צוריק איבער גענומען די בית המקדש, מטהר געווען פון די טומאות און האבן אנגעצינדן די מנורה בדרך נס אכט טעג, פון א קליין קריגל אויל, ביז מהאט פאבליצירט פרישע איילבירטן אויל בטהרה[7], אויף צו דערמאנען און פארשפרייטן דעם נס צינדט מען ליכט[8].
די פּרטים פון דער מצוה און אירע תנאים זענען אויף דעם ציל, די אָנצינדן פון א ליכט וואָס שיינט צו די גאס, אין צייט ווען עס זענען נאך פארהאן מענטשן אויף דער גאס, און כאטש פֿאר זיין הויזגעזינד.
חשיבות
אין גמרא שטייט: ”אמר רב הונא: הרגיל בנר חנוכה, הויין ליה בנים תלמידי חכמים.”[9]
דער רמב"ם דריקט זיך אויס איבער דעם מצוה: ”מצוות נר חנוכה מצווה חביבה היא עד מאד, וצריך אדם להזהר בה כדי להודיע הנס ולהוסיף בשבח הא-ל והודיה לו על הניסים שעשה לנו.”[10].
די ברכות
פארן צינדן די ליכט בענטשט מען צוויי ברכות ווי פאלגנד:
- אויף די מצוה פון צינדן די ליכט: ”בָּרוּך אַתָּה ה' אֱ-לֹהֵינוּ מֶלֶךְ הָעוֹלָם, אֲשֶׁר קִדְּשָׁנוּ בְּמִצְוֹתָיו וְצִוָּנוּ לְהַדְלִיק נֵר שֶׁל חֲנוּכָּה[א] / נֵר חֲנוּכָּה[ב] / שֶׁלַּחֲנוּכָּה[ג]”.
- אויף די נס וואס איז געווען: ”בָּרוּך אַתָּה ה' אֱ-לֹהֵינוּ מֶלֶךְ הָעוֹלָם, שֶׁעָשָׂה נִסִּים לַאֲבוֹתֵינוּ, בַּיָּמִים הָהֵם בַּזְּמָן / בִּזְּמַן[ד] / וּבַזְּמַן[מקור פארלאנגט] הַזֶּה”.
דער ערשטער נאכט[15] לייגט מען אויך צו דערויף: ”בָּרוּך אַתָּה ה' אֱ-לֹהֵינוּ מֶלֶךְ הָעוֹלָם, שֶׁהֶחֱיָנוּ וְקִיְמָנוּ וְהִגִּעָנוּ לַזְּמָן[ה] / לִזְּמַן[ו] הַזֶּה”.
נאטיצן
- ↑ די נוסח "שֶׁל חֲנוּכָּה" איז פון בני אשכנז און ווערט שוין געברענגט אזוי פון פריערדיגע[11].
- ↑ די נוסח נֵר חֲנוּכָּה איז פון בני ספרד, און ווערט שוין געברענגט פון אנדערע פוסקים[12].
- ↑ די נוסח שֶׁלַּחֲנוּכָּה איז תימנ'ער נוסח, לויט נוסח 'מכון ממרא' וואס איס אוועקגעשטעלט אויף די נוסח פון רוב כתבי יד פון תימנ'ער נוסחאות[13].
- ↑ דער ערוך השולחן[14] האלט אז מדארף צו זאגן בִּזְּמַן מיט א חירי"ק אונטערן ב'.
- ↑ ספרד'ישער און תימנ'ער נוסח.
- ↑ אשכנז'ישער נוסח[16].
רעפערענצן
- ↑ משנה תורה לרמב"ם, ספר זמנים, הלכות מגילה וחנוכה, פרק ג', הלכה א'.
- ↑ 2.0 2.1 משנה, בבא קמא ו, ו.
- ↑ שבת כא, א.
- ↑ משנה תורה לרמב"ם, ספר זמנים, הלכות מגילה וחנוכה, פרק ד', הלכה א'.
- ↑ שולחן ערוך, אורח חיים, סימן תרע"א, סעיף ב'.
- ↑ משנה תורה לרמב"ם, ספר זמנים, הלכות מגילה וחנוכה, פרק ד', הלכה ז'.
- ↑ שבת כא, ב; מגילת אנטיוכוס אות ס"ח.
- ↑ משנה תורה לרמב"ם, ספר זמנים, הלכות מגילה וחנוכה, פרק ג', הלכה ב'.
- ↑ שבת כג, ב.
- ↑ משנה תורה לרמב"ם, ספר זמנים, הלכות מגילה וחנוכה, פרק ד', הלכה י"ב.
- ↑ שבת כג, א, משנה תורה לרמב"ם, ספר זמנים, הלכות מגילה וחנוכה, פרק ג', הלכה ד', שולחן ערוך, אורח חיים, סימן תרע"ו, סעיף א', סעיף קטן א'.
- ↑ שולחן ערוך, אורח חיים, סימן תרע"ו, סעיף א', פון ווילנער גאון אין ספר מעשה רב סימן רלט, בן איש חי שנה ראשונה, הלכות חנוכה, הלכה ב', קיצור שולחן ערוך ילקוט יוסף "נוסח הברכות השונות", סעיף קכג.
- ↑ זעט אין משנה תורה לרמב"ם, הלכות מגילה וחנוכה, פרק ג, הלכה ד, און שו"ת מהרש"ל, סימן פה.
- ↑ זעט ערוך השולחן אורח חיים תרעו סעיף ג.
- ↑ און אויב ער האט פארגעסן דער ערשטער נאכט קען ער בענטשן אין וועלכן טאג ער דערמאנט זיך.
- ↑ משנה ברורה סימן תרעו סעיף קטן א.