מייבאים כמותיים, בדוקי עריכות אוטומטית, אינטערפעיס אדמיניסטראַטאָרן, מנטרים, מייבאים, מעדכנים, אספקלריה רעדאקטארן
3,951
רעדאגירונגען
רעפרענצן
(דאפלט) |
(רעפרענצן) |
||
| שורה 24: | שורה 24: | ||
רבי ישראל נאג'ארה איז געבוירן געווארן און אויפגעוואקסן אין צפת, וואס איז דעמאלט געווען אונטער דער אָטאָמאַנישער אימפעריע{{הערה|{{ynet|יצחק טסלר|"בעיני יהודי המזרח הוא היה כוכב עליון": הפיוטים האחרונים של רבי ישראל נג'ארה|judaism/discourse/article/bymfsd11x0|אפריל 9, 2024}}.}}. דער משפחה-נאמען צייגט אז זיי האבן געשטאמט פון נאכערא (Nájera), א שטאט אין צפון שפאניע אויפ'ן נאכערילא טייך. עס איז אנגענומען אז רבי ישראל'ס זיידע, [[נאג'ארה|רבי לוי נאג'ארה]], איז געבוירן געווארן אין שפאניע און איז געווען פון די [[גירוש שפאניע|פארטריבענע פון שפאניע]] אין ה'רנ"ב, און ער איז אנטלאפן קיין דמשק. רבי ישראל'ס פאטער, [[נאג'ארה|רבי משה בן לוי]], איז געבוירן געווארן אין [[סאלאניקי|סאַלאָניקי]], גריכנלאנד, און אין זיינע שפעטערע יארן האט ער זיך אריבערגעצויגן מיט זיין משפחה קיין צפת און איז געווען פון די נאנטע תלמידים פונעם [[אר"י הקדוש]]{{הערה|{{שם הגדולים|סופרים|מ|קסא|מהר"ר משה נאג'ארה}}.}}. זיין זיידע פון זיין מוטערס זייט, [[רבי ישראל די קוריאל]], איז געווען פון די גרויסע רבנים אין צפת, און איינער פון די פיר חכמים וואס האבן באקומען [[סמיכה]] פון [[מהר"י בירב]]. | רבי ישראל נאג'ארה איז געבוירן געווארן און אויפגעוואקסן אין צפת, וואס איז דעמאלט געווען אונטער דער אָטאָמאַנישער אימפעריע{{הערה|{{ynet|יצחק טסלר|"בעיני יהודי המזרח הוא היה כוכב עליון": הפיוטים האחרונים של רבי ישראל נג'ארה|judaism/discourse/article/bymfsd11x0|אפריל 9, 2024}}.}}. דער משפחה-נאמען צייגט אז זיי האבן געשטאמט פון נאכערא (Nájera), א שטאט אין צפון שפאניע אויפ'ן נאכערילא טייך. עס איז אנגענומען אז רבי ישראל'ס זיידע, [[נאג'ארה|רבי לוי נאג'ארה]], איז געבוירן געווארן אין שפאניע און איז געווען פון די [[גירוש שפאניע|פארטריבענע פון שפאניע]] אין ה'רנ"ב, און ער איז אנטלאפן קיין דמשק. רבי ישראל'ס פאטער, [[נאג'ארה|רבי משה בן לוי]], איז געבוירן געווארן אין [[סאלאניקי|סאַלאָניקי]], גריכנלאנד, און אין זיינע שפעטערע יארן האט ער זיך אריבערגעצויגן מיט זיין משפחה קיין צפת און איז געווען פון די נאנטע תלמידים פונעם [[אר"י הקדוש]]{{הערה|{{שם הגדולים|סופרים|מ|קסא|מהר"ר משה נאג'ארה}}.}}. זיין זיידע פון זיין מוטערס זייט, [[רבי ישראל די קוריאל]], איז געווען פון די גרויסע רבנים אין צפת, און איינער פון די פיר חכמים וואס האבן באקומען [[סמיכה]] פון [[מהר"י בירב]]. | ||
ר' ישראל נאג'ארה האט געלערנט ביי זיין פאטער און ביי זיין זיידן אין צפת. אין קעגנזאץ צו זיין פאטער, האט ער נישט ארויסגעוויזן קיין אינטערעס צו חקירה{{הערה|[[#מלאכי|מלאכי, מקובלים]], 108.}}. אלס יונגערמאן האט ער זיך אויך באקענט מיט אראבישער דיכטונג און פאעזיע. אין יאר של"א–של"ה איז ר' ישראל מיטגעפארן מיט זיין פאטער קיין קושטא צו דרוקן זיין פאטער'ס ספר "לקח טוב", און דארט האט ער צוגעגעבן א הקדמה-ליד צום ספר, וואס איז ווארשיינליך זיין ערשטער באקאנטער ליד{{הערה|מבוא, שארית ישראל, תשפ"ד, עמ' 22, הערה 2.}}. | ר' ישראל נאג'ארה האט געלערנט ביי זיין פאטער און ביי זיין זיידן אין צפת. אין קעגנזאץ צו זיין פאטער, האט ער נישט ארויסגעוויזן קיין אינטערעס צו חקירה{{הערה|[[#מלאכי|מלאכי, מקובלים]], 108.}}. אלס יונגערמאן האט ער זיך אויך באקענט מיט אראבישער דיכטונג און פאעזיע. אין יאר של"א–של"ה איז ר' ישראל מיטגעפארן מיט זיין פאטער קיין קושטא צו דרוקן זיין פאטער'ס ספר "לקח טוב", און דארט האט ער צוגעגעבן א הקדמה-ליד צום ספר, וואס איז ווארשיינליך זיין ערשטער באקאנטער ליד{{הערה|[[#שארית|מבוא, שארית ישראל]], תשפ"ד, עמ' 22, הערה 2.}}. | ||
אין זיינע יונגע יארן איז ער אריבער קיין דמשק מיט זיין פאטער רבי משה, וועלכער איז געווארן רב דארט, און ר' ישראל איז געווארן דער שליח ציבור אין דער שפאנישער קהילה דארטן. פאר א שטיק צייט האט ער ארומגעוואנדערט ביי קהילות אין דער אטאמאנישער אימפעריע: ער האט באזוכט אין סאַלאָניקי, [[אלעפא|חלב]], בורסא, [[איסטאנבול|קושטא]], און אין [[עגיפטן|מצרים]]. אין בורסא האט ער געטראפן און ווארשיינליך געלערנט מיט דעם יונגן פייטן [[רבי יוסף גאנסו]]. דערנאך איז ער צוריקגעקומען קיין דמשק פאר א קורצער צייט, און שפעטער איז ער צוריק קיין צפת, וואו ער האט חתונה געהאט און עס איז אים געבוירן געווארן א טאכטער{{הערה|זעט [[#בניהו|בניהו, תש"נ]], רה–רז.}}. ער האט געלעבט אין דער צייט פונעם אר"י הקדוש און [[רבי יוסף קארו]]. | אין זיינע יונגע יארן איז ער אריבער קיין דמשק מיט זיין פאטער רבי משה, וועלכער איז געווארן רב דארט, און ר' ישראל איז געווארן דער שליח ציבור אין דער שפאנישער קהילה דארטן. פאר א שטיק צייט האט ער ארומגעוואנדערט ביי קהילות אין דער אטאמאנישער אימפעריע: ער האט באזוכט אין סאַלאָניקי, [[אלעפא|חלב]], בורסא, [[איסטאנבול|קושטא]], און אין [[עגיפטן|מצרים]]. אין בורסא האט ער געטראפן און ווארשיינליך געלערנט מיט דעם יונגן פייטן [[רבי יוסף גאנסו]]. דערנאך איז ער צוריקגעקומען קיין דמשק פאר א קורצער צייט, און שפעטער איז ער צוריק קיין צפת, וואו ער האט חתונה געהאט און עס איז אים געבוירן געווארן א טאכטער{{הערה|זעט [[#בניהו|בניהו, תש"נ]], רה–רז.}}. ער האט געלעבט אין דער צייט פונעם אר"י הקדוש און [[רבי יוסף קארו]]. | ||
| שורה 34: | שורה 34: | ||
אין זיינע שפעטערע יארן האט ער זיך באזעצט אין עזה און איז געווארן ראב"ד און רב פון דער קהילה. דאס שטאט עזה איז אין יענע צייט באטראכט געווארן אלס שוואך אין רוחניות און תורה'דיגן גייסט{{הערה|זעט [[רבי יוסף טראני]], תשובות מהרי"ט, [https://www.sefaria.org/Teshuvot_Maharit%2C_I.47.5 ח"א, סי' מז סוף תשובה].}}. אין עזה האט ער אנטוויקלט א פריינדשאפט מיט [[רבי אברהם אזולאי]] וועלכע אין אין יאר שע"ט אהין אנטלאפן פון חברון און ירושלים. די קשר ווערט באוויזן דורך א קורצער ליד וואס ר' ישראל האט געשריבן לכבוד ר' אברהמ'ס ספר "אור החמה"{{הערה|{{צ-זשורנאל|דב זלוטניק|'אהבת הטוב והערב והמועיל': בכתבי ר' ישראל נאגארה ור' אברהם אזולאי|תרביץ|מד‎, חוברת א/ד‎ (תשרי-אלול תשל"ה)|עמ=182–188|JSTOR=23594970}}.}}. | אין זיינע שפעטערע יארן האט ער זיך באזעצט אין עזה און איז געווארן ראב"ד און רב פון דער קהילה. דאס שטאט עזה איז אין יענע צייט באטראכט געווארן אלס שוואך אין רוחניות און תורה'דיגן גייסט{{הערה|זעט [[רבי יוסף טראני]], תשובות מהרי"ט, [https://www.sefaria.org/Teshuvot_Maharit%2C_I.47.5 ח"א, סי' מז סוף תשובה].}}. אין עזה האט ער אנטוויקלט א פריינדשאפט מיט [[רבי אברהם אזולאי]] וועלכע אין אין יאר שע"ט אהין אנטלאפן פון חברון און ירושלים. די קשר ווערט באוויזן דורך א קורצער ליד וואס ר' ישראל האט געשריבן לכבוד ר' אברהמ'ס ספר "אור החמה"{{הערה|{{צ-זשורנאל|דב זלוטניק|'אהבת הטוב והערב והמועיל': בכתבי ר' ישראל נאגארה ור' אברהם אזולאי|תרביץ|מד‎, חוברת א/ד‎ (תשרי-אלול תשל"ה)|עמ=182–188|JSTOR=23594970}}.}}. | ||
נאך זיין פטירה ארום שפ"ח, האט אים זיין זון רבי משה נאג'ארה, אויך א פייטן, איבערגענומען אלס רב. זיין אייניקל ר' יעקב בן משה איז געווען אַן ענטוזיאסטישער שטיצער פון [[נתן העזתי]] און שבתי צבי, און האט דאקומענטירט ש"ץ'ס מנהגים, אריינגערעכנט דאס זינגען ר' ישראל'ס פיוטים{{הערה|שם=תרביץסד}}{{הערה|שם=מבוא|טובה בארי, [https://www.nli.org.il/he/discover/music/jewish-music/piyut/articles/introductions/piyut/introduction-to-the-songs-of-rabbi-israel-najara מבוא לשירי ר' ישראל נג'ארה], אתר הפיוט והתפילה.}}. ער איז באשטימט געווארן אלס "כהן גדול" דורך שבתי צבי אין יאר תכ"ה{{הערה|בניהו, | נאך זיין פטירה ארום שפ"ח, האט אים זיין זון רבי משה נאג'ארה, אויך א פייטן, איבערגענומען אלס רב. זיין אייניקל ר' יעקב בן משה איז געווען אַן ענטוזיאסטישער שטיצער פון [[נתן העזתי]] און שבתי צבי, און האט דאקומענטירט ש"ץ'ס מנהגים, אריינגערעכנט דאס זינגען ר' ישראל'ס פיוטים{{הערה|שם=תרביץסד}}{{הערה|שם=מבוא|טובה בארי, [https://www.nli.org.il/he/discover/music/jewish-music/piyut/articles/introductions/piyut/introduction-to-the-songs-of-rabbi-israel-najara מבוא לשירי ר' ישראל נג'ארה], אתר הפיוט והתפילה.}}. ער איז באשטימט געווארן אלס "כהן גדול" דורך שבתי צבי אין יאר תכ"ה{{הערה|[[#בניהו|בניהו, תש"נ]], ז' רטז.}}. יעקב נאג'ארה איז געבליבן געטריי צו שבתי צבי און אין יאר תל"א האט ער זיך גע'שמד'ט צו איסלאם, ווערנדיג א טייל פון די "[[דענמע]]"{{הערה|{{כיכר השבת|ישראל שפירא|האם צה"ל הפגיז את צאצאי הפייטן והמקובל של עזה?!|haredim-news/israel-gaza-najara-jewish-roots|2025-06-08}}.}}. | ||
פון דאס וואס זיינע פיוטים זענען געשריבן אין מעטערס פון פארשידענע [[לאדינא|לאַדינאָ]], טערקישע, און גריכישע לידער, איז קענטיג אז רבי ישראל האט געקענט עטליכע פרעמדע שפראכן. אויפוואקסנדיג אין צפת איז ער געקומען אונטער דעם ברייטן השפעה פון קבלת האריז"ל. ווי עס איז קענטיג פון זיינע ווערק איז ער געווען א למדן, און ער האט זיך געשריבן מיט פילע רבנים און פערזענליכקייטן פון זיינע צייט, אריינגערעכנט רבי בצלאל אשכנזי, רבי יום טוב צהלון, משה חמון, און מנחם חפץ{{הערה|{{אנצ יהודית|11301-najara-najar-nijar-nagar-nagara|Najara}}}}. | פון דאס וואס זיינע פיוטים זענען געשריבן אין מעטערס פון פארשידענע [[לאדינא|לאַדינאָ]], טערקישע, און גריכישע לידער, איז קענטיג אז רבי ישראל האט געקענט עטליכע פרעמדע שפראכן. אויפוואקסנדיג אין צפת איז ער געקומען אונטער דעם ברייטן השפעה פון קבלת האריז"ל. ווי עס איז קענטיג פון זיינע ווערק איז ער געווען א למדן, און ער האט זיך געשריבן מיט פילע רבנים און פערזענליכקייטן פון זיינע צייט, אריינגערעכנט רבי בצלאל אשכנזי, רבי יום טוב צהלון, משה חמון, און מנחם חפץ{{הערה|{{אנצ יהודית|11301-najara-najar-nijar-nagar-nagara|Najara}}}}. | ||
| שורה 59: | שורה 59: | ||
ר' ישראל האט איבערגעלאזט אין כתב יד "'''שארית ישראל'''", א גרויסע זאמלונג פון לידער, וואס האט געזאלט זיין דער צווייטער טייל פון זמירות ישראל, אבער ער האט עס נישט עספיעט צו דרוקן. | ר' ישראל האט איבערגעלאזט אין כתב יד "'''שארית ישראל'''", א גרויסע זאמלונג פון לידער, וואס האט געזאלט זיין דער צווייטער טייל פון זמירות ישראל, אבער ער האט עס נישט עספיעט צו דרוקן. | ||
די גרויסע צאל מאנסקריפטן וואס ברענגען אראפ לידער פון "שארית ישראל" צייגט אויף די גרויסע פאפולאריטעט פונעם משורר אין די אויגן פון זיין דור און די קומענדיגע נאך אים{{הערה|{{אקדמיה|טובה בארי|בין זמירות ישראל ל־שארית ישראל לר' ישראל נג'ארה|37996242|שירת דבורה: מתנת ידידות והוקרה לפרופסור דבורה ברגמן|הוצאת הספרים של אוניברסיטת בן־גוריון, תשע"ט, עמ' 58–70}}.}}. | די גרויסע צאל מאנסקריפטן וואס ברענגען אראפ לידער פון "שארית ישראל" צייגט אויף די גרויסע פאפולאריטעט פונעם משורר אין די אויגן פון זיין דור און די קומענדיגע נאך אים{{הערה|{{אקדמיה|טובה בארי|בין זמירות ישראל ל־שארית ישראל לר' ישראל נג'ארה|37996242|שירת דבורה: מתנת ידידות והוקרה לפרופסור דבורה ברגמן|הוצאת הספרים של אוניברסיטת בן־גוריון, תשע"ט, עמ' 58–70}}.}}. | ||
אין שפעטערדיגע תקופות זענען פארעפנטליכט געווארן פיל פון די פיוטים דורך פארשידענע פארשער{{הערה|1=ווי אין {{צ-בוך|מחבר=אשר בן-ישראל|נאמען=שירת הח"ן|מקום הוצאה=צפת|שנת הוצאה=תרע"ח|עמ=23–58|קישור=https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=uc1.b3213333&seq=27}}; דוד ילין, "[https://benyehuda.org/read/15074 עשרים שירים משירי 'שארית ישראל' לר' ישראל נג'ארה]", מחקרים לזכרו של ר' עמרם קוהוט, ניו־יורק תרצ"ו, עמ' נט-פח; {{היברובוקס|ישראל דאווידזאן|ספר היובל לפרופיסור שמואל קרויס|36732|page=215|קעפל=שירי תקוה: מן "שארית ישראל" לר' ישראל נגארה|מקום הוצאה=ירושלים|שנת הוצאה=תרצ"ז|מו"ל=ראובן מס|עמ=193–210}}; {{היברובוקס|יצחק מנדלסון|חורב|23214|page=50|קעפל=שירים מר' יצחק בן יהודה אבן גיאת ומר' ישראל בן משה נג'ארה|באנד=ט (ניסן תש"ו)|עמ=50–58}}; {{אוצר החכמה|אהרן מירסקי|ספר איש התורה והמעשה...משה אוסטרובסקי|15035|page=132|קעפל=עשרת שירים לרי ישראל נג'ארה|עמ=קכה–קלב}}; {{צ-זשורנאל| | אין שפעטערדיגע תקופות זענען פארעפנטליכט געווארן פיל פון די פיוטים דורך פארשידענע פארשער{{הערה|1=ווי אין {{צ-בוך|מחבר=אשר בן-ישראל|נאמען=שירת הח"ן|מקום הוצאה=צפת|שנת הוצאה=תרע"ח|עמ=23–58|קישור=https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=uc1.b3213333&seq=27}}; דוד ילין, "[https://benyehuda.org/read/15074 עשרים שירים משירי 'שארית ישראל' לר' ישראל נג'ארה]", מחקרים לזכרו של ר' עמרם קוהוט, ניו־יורק תרצ"ו, עמ' נט-פח; {{היברובוקס|ישראל דאווידזאן|ספר היובל לפרופיסור שמואל קרויס|36732|page=215|קעפל=שירי תקוה: מן "שארית ישראל" לר' ישראל נגארה|מקום הוצאה=ירושלים|שנת הוצאה=תרצ"ז|מו"ל=ראובן מס|עמ=193–210}}; {{היברובוקס|יצחק מנדלסון|חורב|23214|page=50|קעפל=שירים מר' יצחק בן יהודה אבן גיאת ומר' ישראל בן משה נג'ארה|באנד=ט (ניסן תש"ו)|עמ=50–58}}; {{אוצר החכמה|אהרן מירסקי|ספר איש התורה והמעשה...משה אוסטרובסקי|15035|page=132|קעפל=עשרת שירים לרי ישראל נג'ארה|עמ=קכה–קלב}}; {{צ-זשורנאל|הנ"ל|שירי גאולה לרבי ישראל נאג'ארה: יוצאים לאור על-פי כתבי-יד|ספונות|ה|עמ=רז–רלד|מו"ל=יד יצחק בן-צבי|שנת הוצאה=תשכ"א|JSTOR=23415124}}; {{צ-זשורנאל|הנ"ל|שירי נגר ובר נגר|ספונות|ו|עמ=רז–רלד|שנת הוצאה=תשכ"ב|JSTOR=23415176}}.}}. | ||
אין תשפ"ד איז ערשינען דער ספר "שארית ישראל – מזמירות ישראל", מיט 418 לידער, אלס טייל פון א פארש-ארבעט דורך טובה בארי און עדווין סערוסי{{הערה|שם=מקור}}. איין ליד דערפון איז "ימלט אי נקי", וואס איז געווידמעט פאר ארץ ישראל און דעם ווילן ס'זאל זיך מערן שמחות ביי אידן{{הערה|שם=טסלר1}}. | אין תשפ"ד איז ערשינען דער ספר "שארית ישראל – מזמירות ישראל", מיט 418 לידער, אלס טייל פון א פארש-ארבעט דורך טובה בארי און עדווין סערוסי{{הערה|שם=מקור}}. איין ליד דערפון איז "ימלט אי נקי", וואס איז געווידמעט פאר ארץ ישראל און דעם ווילן ס'זאל זיך מערן שמחות ביי אידן{{הערה|שם=טסלר1}}. | ||
| שורה 78: | שורה 78: | ||
זיינע פיוטים זענען שנעל אויפגעכאפט געווארן, און געווארן גאר איינפלוסרייך. זיי זענען געווען זייער פאפולער צווישן אידן, פון אינדיע אין מזרח ביז מאראקא אין מערב. מען האט זיי געזונגען אויף שבתות, ימים טובים, ביי שירת הבקשות {{העב|שירת הבקשות}} און ביי משפחה שמחות. דאס זינגען פיוטים, ספעציעל אין שבת און יום טוב, איז געווען א פאפולערע פארעם פון פארוויילונג צווישן משפה און פריינט אין יענער תקופה{{הערה|שם=טסלר1|{{ynet|יצחק טסלר|"בעיני יהודי המזרח הוא היה כוכב עליון": הפיוטים האחרונים של רבי ישראל נג'ארה|judaism/discourse/article/bymfsd11x0|אפריל 9, 2024}}.}}. צענדליגער כתבי יד פון זיינע לידער זענען קאפירט געווארן אין צפון אפריקע און קאטשין אין אינדיע, איבערגעזעצט אין פערסיש-אידיש, און עס זענען אויך דא [[קראים|קאראאישע]], אשכנזישע, תימנ'ער און איטאליענישע קאפיעס. זיין מעטאד האָט באַדייטנד באַאיינפלוסט די "שירת הבקשות" אין חלב (אלעפּאָ) און איראק, און די "מפטירים" אין טערקיי{{הערה|אלמוג בהר, [https://almogbehar.wordpress.com/2013/02/07/רבי-ישראל-נגארה-פייטן-ומהפכן/ רבי ישראל נג'ארה, פייטן ומהפכן], 07/02/2013.}}. | זיינע פיוטים זענען שנעל אויפגעכאפט געווארן, און געווארן גאר איינפלוסרייך. זיי זענען געווען זייער פאפולער צווישן אידן, פון אינדיע אין מזרח ביז מאראקא אין מערב. מען האט זיי געזונגען אויף שבתות, ימים טובים, ביי שירת הבקשות {{העב|שירת הבקשות}} און ביי משפחה שמחות. דאס זינגען פיוטים, ספעציעל אין שבת און יום טוב, איז געווען א פאפולערע פארעם פון פארוויילונג צווישן משפה און פריינט אין יענער תקופה{{הערה|שם=טסלר1|{{ynet|יצחק טסלר|"בעיני יהודי המזרח הוא היה כוכב עליון": הפיוטים האחרונים של רבי ישראל נג'ארה|judaism/discourse/article/bymfsd11x0|אפריל 9, 2024}}.}}. צענדליגער כתבי יד פון זיינע לידער זענען קאפירט געווארן אין צפון אפריקע און קאטשין אין אינדיע, איבערגעזעצט אין פערסיש-אידיש, און עס זענען אויך דא [[קראים|קאראאישע]], אשכנזישע, תימנ'ער און איטאליענישע קאפיעס. זיין מעטאד האָט באַדייטנד באַאיינפלוסט די "שירת הבקשות" אין חלב (אלעפּאָ) און איראק, און די "מפטירים" אין טערקיי{{הערה|אלמוג בהר, [https://almogbehar.wordpress.com/2013/02/07/רבי-ישראל-נגארה-פייטן-ומהפכן/ רבי ישראל נג'ארה, פייטן ומהפכן], 07/02/2013.}}. | ||
<!-- נג'ארה אין אשכנז -->אין 19טן יארהונדערט האט דער דייטש-אידישער געלערנטער יוליוס פירסט (1805–1873) געשריבן אז ר' ישראל איז געווען "פרעמד" פאר אשכנזים, אויסער זיין אראמישן ליד "יה ריבון". אבער היינטיגע שטודיעס ווייזן אנדערש. אין תע"ב איז אין פראנקפורט ארויסגעגעבן געווארן א קליין קונטרס מיטן נאמען "תפילות נוראות ושבחות והודאות וזמירות ישראל", וואס האט אנטהאלטן אכט לידער פון ר' ישראל{{הערה|[https://sammlungen.ub.uni-frankfurt.de/judaicaffm/content/titleinfo/14526971 תפלות נוראות: ושבחות והודאות וזמירות ישראל], פראנקפורט, תע"ב.}}. דאס ווייזט אויף א געוויסע אנוועזנהייט פון ר' ישראל'ס פאעזיע אין אשכנז. דער ארויסגעבער פון דעם קונטרס, ר' משולם זלמן פישהוף-אויערבאך, איז געווען נאנט צו קרייזן פון שבתי צבי'נישע און משיחישע געדאנקען אין מעהרן{{הערה|זעט: מ' בניהו, ה'חברה הקדושה' של רבי יהודה החסיד, ספונות, ג-ד, תשי"ט-תש"ך, עמ' קעו.}}. ר' משולם דערציילט אז [[רבי דוד אפענהיים]] (1664–1737), א בארימטער רב און ביבליאגראף, האט פינאנצירט א גרופע זינגער וועלכע פלעגן זינגען פאר שחרית{{הערה|זעט: סרוסי און בארי, "ר' ישראל נג'ארה באשכנז".}}. | <!-- נג'ארה אין אשכנז -->אין 19טן יארהונדערט האט דער דייטש-אידישער געלערנטער יוליוס פירסט (1805–1873) געשריבן אז ר' ישראל איז געווען "פרעמד" פאר אשכנזים, אויסער זיין אראמישן ליד "יה ריבון". אבער היינטיגע שטודיעס ווייזן אנדערש. אין תע"ב איז אין פראנקפורט ארויסגעגעבן געווארן א קליין קונטרס מיטן נאמען "תפילות נוראות ושבחות והודאות וזמירות ישראל", וואס האט אנטהאלטן אכט לידער פון ר' ישראל{{הערה|[https://sammlungen.ub.uni-frankfurt.de/judaicaffm/content/titleinfo/14526971 תפלות נוראות: ושבחות והודאות וזמירות ישראל], פראנקפורט, תע"ב.}}. דאס ווייזט אויף א געוויסע אנוועזנהייט פון ר' ישראל'ס פאעזיע אין אשכנז. דער ארויסגעבער פון דעם קונטרס, ר' משולם זלמן פישהוף-אויערבאך, איז געווען נאנט צו קרייזן פון שבתי צבי'נישע און משיחישע געדאנקען אין מעהרן{{הערה|זעט: מ' בניהו, ה'חברה הקדושה' של רבי יהודה החסיד, ספונות, ג-ד, תשי"ט-תש"ך, עמ' קעו.}}. ר' משולם דערציילט אז [[רבי דוד אפענהיים]] (1664–1737), א בארימטער רב און ביבליאגראף, האט פינאנצירט א גרופע זינגער וועלכע פלעגן זינגען פאר שחרית{{הערה|זעט: [[#סורסיסארי|סרוסי און בארי]], "ר' ישראל נג'ארה באשכנז".}}. | ||
ר' [[הרב יהודה אריה מודינא|יהודה אריה (ליאו) מאדענא]] (1571–1648), א בארימטער ווענעציאנישער רב און דיכטער, האט געשריבן א הקדמה ליד פאר דער ווענעציאנישער אויסגאבע פון "זמירות ישראל". ער האט געלויבט נאג'ארה'ס ווערק און זיין "דיכטערישע כשרון". ער האט זיך אויסגעדרוקט אויף ר' נאג'ארה: "לא קם בישראל כישראל"{{הערה|{{אקדמיה|Michela Andreatta|The Poet in the Printing Shop: Leon Modena and the Paratextual Production of Authority in Early Modern Venice|37934110|Shirat Devorah: Festschrift in Honor of Devora Bregman|Edited by Haviva Ishay (Beer-Sheva: Ben Gurion University Press), 2018, pp. 9-29 [English section]}}.|כיוון=שמאל}}. | ר' [[הרב יהודה אריה מודינא|יהודה אריה (ליאו) מאדענא]] (1571–1648), א בארימטער ווענעציאנישער רב און דיכטער, האט געשריבן א הקדמה ליד פאר דער ווענעציאנישער אויסגאבע פון "זמירות ישראל". ער האט געלויבט נאג'ארה'ס ווערק און זיין "דיכטערישע כשרון". ער האט זיך אויסגעדרוקט אויף ר' נאג'ארה: "לא קם בישראל כישראל"{{הערה|{{אקדמיה|Michela Andreatta|The Poet in the Printing Shop: Leon Modena and the Paratextual Production of Authority in Early Modern Venice|37934110|Shirat Devorah: Festschrift in Honor of Devora Bregman|Edited by Haviva Ishay (Beer-Sheva: Ben Gurion University Press), 2018, pp. 9-29 [English section]}}.|כיוון=שמאל}}. | ||
| שורה 94: | שורה 94: | ||
==קריטיק== | ==קריטיק== | ||
רבי ישראל'ס נייע איינפירונגען, הויפטזעכליך זיין נוצן וועלטליכע און אפילו "וואולגארישע" ניגונים פאר הייליגע ווערטער, האבן ארויסגערופן שטארקע קריטיק. [[רבי מנחם די לאנזאנא|רבי מנחם די לאָנזאַנאָ]] פון דמשק, וואס איז אויך געווען א גרויסער בעל מנגן און געשריבן פיוטים אבער האט געהאט ווייניגער הצלחה, האט שטארק קריטיקירט זיינע סטיל. כאטש ער האט נישט געהאט קיין פּראבלעם מיט'ן נוצן גויאישע מעלאדיעס פאר הייליגע לידער, און האט אפילו באוואונדערט די רוחניות'דיגע ווירקונג פון טערקישער מוזיק, האט ער זיך קעגנגעשטעלט ר' ישראל'ס עקסטרעמע סינטעזע, וואס האט אויך צוגעפּאסט די לשון-קודש ווערטער צו די קלאנגען פון די לועזישע הברות, לשון נופל על לשון, און דאס נוצן גשמיות'דיגע אויסדרוקן אין שירי קודש, למשל אין זיינע זמירות וועגן דער חתונה פון דער באשעפער און כלל ישראל. ר' מנחם האט געזאגט אויף ר' ישראל אז ער "האט זיך ערלויבט צו זאגן צו ה' יתברך אלץ וואס נואפים זאגן איינער דעם אנדערן"{{הערה|{{צ-בוך|מחבר=מנחם די לונזנו|נאמען=שתי ידות|מקום הוצאה=ווענעציע|שנת הוצאה=שע"ח|עמ=דף קמב|קישור=https://viewer.rsl.ru/ru/rsl01007525110?page=287&rotate=0&theme=white}}.}}{{הערה|ענליך צו רמד"ל האט אין דער מאדערנע צייט [[חיים נחמן ביאליק]] (א סעקולערער העברעאישער פאעט פון 20'סטן יארהונדערט) אין אן ארטיקל שארף קריטיקירט ר' ישראל'ס עפנטליכקייט צו די קולטורן פון די גוים ({{פרויקט בן-יהודה|שם=חיים נחמן ביאליק|זיהוי=3032#ג|שם היצירה=שירתנו הצעירה, אות ג, אדעס תרפ"ז}}; {{לינק|אדרעס=https://almogbehar.wordpress.com/2012/11/04/ר-ישראל-נגארה-חיים-נחמן-ביאליק-ובוז/|שרייבער=אלמוג בהר|קעפל=ר' ישראל נג'ארה, חיים נחמן ביאליק ובוז|דאטום=04/11/2012}}).}}, און ווי אויך אז ר' ישראל "אונטערשיידט נישט צווישן שבת און תשעה באב"{{הערה|שתי ידות, [https://viewer.rsl.ru/ru/rsl01007525110?page=130 דף סה,ב].}}{{הערה|Beeri, 2019, 62–63.}}{{הערה|פדיה, | רבי ישראל'ס נייע איינפירונגען, הויפטזעכליך זיין נוצן וועלטליכע און אפילו "וואולגארישע" ניגונים פאר הייליגע ווערטער, האבן ארויסגערופן שטארקע קריטיק. [[רבי מנחם די לאנזאנא|רבי מנחם די לאָנזאַנאָ]] פון דמשק, וואס איז אויך געווען א גרויסער בעל מנגן און געשריבן פיוטים אבער האט געהאט ווייניגער הצלחה, האט שטארק קריטיקירט זיינע סטיל. כאטש ער האט נישט געהאט קיין פּראבלעם מיט'ן נוצן גויאישע מעלאדיעס פאר הייליגע לידער, און האט אפילו באוואונדערט די רוחניות'דיגע ווירקונג פון טערקישער מוזיק, האט ער זיך קעגנגעשטעלט ר' ישראל'ס עקסטרעמע סינטעזע, וואס האט אויך צוגעפּאסט די לשון-קודש ווערטער צו די קלאנגען פון די לועזישע הברות, לשון נופל על לשון, און דאס נוצן גשמיות'דיגע אויסדרוקן אין שירי קודש, למשל אין זיינע זמירות וועגן דער חתונה פון דער באשעפער און כלל ישראל. ר' מנחם האט געזאגט אויף ר' ישראל אז ער "האט זיך ערלויבט צו זאגן צו ה' יתברך אלץ וואס נואפים זאגן איינער דעם אנדערן"{{הערה|{{צ-בוך|מחבר=מנחם די לונזנו|נאמען=שתי ידות|מקום הוצאה=ווענעציע|שנת הוצאה=שע"ח|עמ=דף קמב|קישור=https://viewer.rsl.ru/ru/rsl01007525110?page=287&rotate=0&theme=white}}.}}{{הערה|ענליך צו רמד"ל האט אין דער מאדערנע צייט [[חיים נחמן ביאליק]] (א סעקולערער העברעאישער פאעט פון 20'סטן יארהונדערט) אין אן ארטיקל שארף קריטיקירט ר' ישראל'ס עפנטליכקייט צו די קולטורן פון די גוים ({{פרויקט בן-יהודה|שם=חיים נחמן ביאליק|זיהוי=3032#ג|שם היצירה=שירתנו הצעירה, אות ג, אדעס תרפ"ז}}; {{לינק|אדרעס=https://almogbehar.wordpress.com/2012/11/04/ר-ישראל-נגארה-חיים-נחמן-ביאליק-ובוז/|שרייבער=אלמוג בהר|קעפל=ר' ישראל נג'ארה, חיים נחמן ביאליק ובוז|דאטום=04/11/2012}}).}}, און ווי אויך אז ר' ישראל "אונטערשיידט נישט צווישן שבת און תשעה באב"{{הערה|שתי ידות, [https://viewer.rsl.ru/ru/rsl01007525110?page=130 דף סה,ב].}}{{הערה|[[#באריע|Beeri]], 2019, 62–63.}}{{הערה|[[#פדיה|פדיה, הטקסט]], ז' 103.}}. רבי ישראל פארטיידיגט זיך פון די קריטיק אין די הקדמות צו זיינע ספרים, ערקלערנדיג אז ער גיט פאסיגע טעקסטן צו די פאפולערע ניגונים כדי צו הייליגן זיי און דאס איז נויטיג פאר די רוחניותדיגע באדערפענישן פון ציבור. | ||
[[רבי חיים וויטאל]] האט אויך געהאט א שטארק נעגאטיווע מיינונג וועגן רבי ישראל נאג'ארה. אין זיין "ספר החזיונות" ברענגט ער פון א פרוי וואס אריין אין איר א רוח (א [[דיבוק]]), וועלכע האט באשולדיגט ר' ישראל אין שווערע עבירות, אריינגערעכנט שכרות, ניבול פה, חילול שבת, זיך קריגן מיט זיין ווייב, אוממאראלישע מעשים, און באציאונגען מיט א גוי'טע{{הערה|{{היברובוקס|2=שבחי רבי חיים וויטאל|3=3767|page=17|מקום הוצאה=אוסטראה|שנת הוצאה=תקפ"ו|עמ=יט}}; רבי חיים וויטאל, '''ספר החזיונות''', מהדורת פיירשטיין, מכון בן-צבי, ירושלים תשס"ו, עמ' 68.}}. די "רוח" האט דערקלערט, אז עס איז פארבאטן צו רעדן מיט אים אדער צו זינגען זיינע לידער. | [[רבי חיים וויטאל]] האט אויך געהאט א שטארק נעגאטיווע מיינונג וועגן רבי ישראל נאג'ארה. אין זיין "ספר החזיונות" ברענגט ער פון א פרוי וואס אריין אין איר א רוח (א [[דיבוק]]), וועלכע האט באשולדיגט ר' ישראל אין שווערע עבירות, אריינגערעכנט שכרות, ניבול פה, חילול שבת, זיך קריגן מיט זיין ווייב, אוממאראלישע מעשים, און באציאונגען מיט א גוי'טע{{הערה|{{היברובוקס|2=שבחי רבי חיים וויטאל|3=3767|page=17|מקום הוצאה=אוסטראה|שנת הוצאה=תקפ"ו|עמ=יט}}; רבי חיים וויטאל, '''ספר החזיונות''', מהדורת פיירשטיין, מכון בן-צבי, ירושלים תשס"ו, עמ' 68.}}. די "רוח" האט דערקלערט, אז עס איז פארבאטן צו רעדן מיט אים אדער צו זינגען זיינע לידער. | ||
| שורה 101: | שורה 101: | ||
פון דער אנדערער זייט, האט דער [[רבי יצחק לוריא|אר"י הקדוש]] געהאט א פאזיטיווע מיינונג אויף אים, און ער האט געזאגט אז ער איז א נצוץ פון דוד המלך עליו השלום און אז זיינע פיוטים זענען געזאגט געווארן מיט רוח הקודש{{הערה|[[רבי אליהו האיתמרי]] פון איזמיר, '''שבט מוסר''', [https://www.sefaria.org/Shevet_Musar.34.8 פרק לד], קושטא תע"ב, דף קיא, ד.}}. | פון דער אנדערער זייט, האט דער [[רבי יצחק לוריא|אר"י הקדוש]] געהאט א פאזיטיווע מיינונג אויף אים, און ער האט געזאגט אז ער איז א נצוץ פון דוד המלך עליו השלום און אז זיינע פיוטים זענען געזאגט געווארן מיט רוח הקודש{{הערה|[[רבי אליהו האיתמרי]] פון איזמיר, '''שבט מוסר''', [https://www.sefaria.org/Shevet_Musar.34.8 פרק לד], קושטא תע"ב, דף קיא, ד.}}. | ||
אין [[חמדת ימים]] ווערט דערציילט אז דער אר"י האט אמאל א פרייטאג צונאכטס געזען טויזנטער מלאכים גיין אראפ און ארויף צו הערן דאס זינגען פון רבי ישראל נאג'ארה, ווייל זיינע זמירות זענען געווען מיט רוח הקודש. דאן האט דער אר"י באמערקט אז די מלאכים זענען אוועקגעגאנגען, וויבאלד רבי ישראל האט געזונגען ביים טיש מיט אויפגעדעקטע ארעמס און אן קיין הוט, און דער אר"י געשיקט צוויי תלמידים זיינע אים צו זאגן דערוועגן. ווען ר' ישראל האט דאס געהערט האט אים באנומען א ציטערניש, ער האט זיך אוועקגעזעסן מיט דרך ארץ און זיך צוריקגעקערט צו זיין געזאנג, און די מלאכים האבן זיך גלייך אומגעקערט, פרייליך ווי ביי א חתונה. דער אר"י מיט זיין תלמיד האבן דאס געזען און זיך פארוואונדערט{{הערה|[[חמדת ימים]], חלק א, [https://www.nli.org.il/he/books/NNL_ALEPH990011295660205171/NLI איזמיר תצ"ב], דף עח ({{תורת אמת||פרק ח, אות יב|01830|0449_L2}}) און חלק ג {{תורת אמת|2=פרק ג, אות ו–ז|3=01832_part_2|4=0097_L2}}; רבי יצחק מאגריסו, ילקוט מעם לעז, ה'תק"ו, פר' ויקהל לח, ג. תר' ללשון קודש, [https://tablet.otzar.org/#/book/105653/p/421/t/8967672691234/fs/0/start/0/end/0/c תשכ"ט, עמו' תתתמג]; [[רבי אליעזר פאפו]], פלא יועץ (קושטא, תקפ"ד), [https://www.sefaria.org/Pele_Yoetz.9.3 ערך אכילה]. זעט {{אקדמיה|גרשם שלום|והתעלומה בעינה עומדת|44415014|בחינות בביקורת הספרות|ח (1955), עמ' 85–86}}; בניהו, " | אין [[חמדת ימים]] ווערט דערציילט אז דער אר"י האט אמאל א פרייטאג צונאכטס געזען טויזנטער מלאכים גיין אראפ און ארויף צו הערן דאס זינגען פון רבי ישראל נאג'ארה, ווייל זיינע זמירות זענען געווען מיט רוח הקודש. דאן האט דער אר"י באמערקט אז די מלאכים זענען אוועקגעגאנגען, וויבאלד רבי ישראל האט געזונגען ביים טיש מיט אויפגעדעקטע ארעמס און אן קיין הוט, און דער אר"י געשיקט צוויי תלמידים זיינע אים צו זאגן דערוועגן. ווען ר' ישראל האט דאס געהערט האט אים באנומען א ציטערניש, ער האט זיך אוועקגעזעסן מיט דרך ארץ און זיך צוריקגעקערט צו זיין געזאנג, און די מלאכים האבן זיך גלייך אומגעקערט, פרייליך ווי ביי א חתונה. דער אר"י מיט זיין תלמיד האבן דאס געזען און זיך פארוואונדערט{{הערה|[[חמדת ימים]], חלק א, [https://www.nli.org.il/he/books/NNL_ALEPH990011295660205171/NLI איזמיר תצ"ב], דף עח ({{תורת אמת||פרק ח, אות יב|01830|0449_L2}}) און חלק ג {{תורת אמת|2=פרק ג, אות ו–ז|3=01832_part_2|4=0097_L2}}; רבי יצחק מאגריסו, ילקוט מעם לעז, ה'תק"ו, פר' ויקהל לח, ג. תר' ללשון קודש, [https://tablet.otzar.org/#/book/105653/p/421/t/8967672691234/fs/0/start/0/end/0/c תשכ"ט, עמו' תתתמג]; [[רבי אליעזר פאפו]], פלא יועץ (קושטא, תקפ"ד), [https://www.sefaria.org/Pele_Yoetz.9.3 ערך אכילה]. זעט {{אקדמיה|גרשם שלום|והתעלומה בעינה עומדת|44415014|בחינות בביקורת הספרות|ח (1955), עמ' 85–86}}; [[#בניהו|בניהו, תש"נ]], זז' 227–229.}}. | ||
דער חמדת ימים אליין שרייבט: "די קדמונים וכל בעלי השיר האבן שוין פארפאסט ספּעציעלע פיוטים צו זינגען שבת און פון זיי אלע האט מיר נישט געפאלן, בלויז די פיוטים פון בעל זמירות ישראל דאית בהון קבלה אמיתית, און דער איש המשכיל ישכיל בם אז עס זענען פארהאן פילע פון זיי וואס מען זאל נישט זאגן און שבתות און ימים טובים, און ער האט זיך פארלאזט על עין המשכיל"{{הערה|{{תורת אמת|[[חמדת ימים]]|חלק א, פרק ח, אות פב|01830|0491_L2}}}}. | דער חמדת ימים אליין שרייבט: "די קדמונים וכל בעלי השיר האבן שוין פארפאסט ספּעציעלע פיוטים צו זינגען שבת און פון זיי אלע האט מיר נישט געפאלן, בלויז די פיוטים פון בעל זמירות ישראל דאית בהון קבלה אמיתית, און דער איש המשכיל ישכיל בם אז עס זענען פארהאן פילע פון זיי וואס מען זאל נישט זאגן און שבתות און ימים טובים, און ער האט זיך פארלאזט על עין המשכיל"{{הערה|{{תורת אמת|[[חמדת ימים]]|חלק א, פרק ח, אות פב|01830|0491_L2}}}}. | ||
| שורה 107: | שורה 107: | ||
דער חתם סופר פלעגט אנהייב נישט זינגען דעם פיוט "יה רבון עלם". ווען מען האט אים געפרעגט פארוואס, האט ער געזאגט: "איידער איך וועל ענטפלעקן מיין טעם, איז מיר ענדערש אז איר זאלט עס זינגען"{{הערה|זעט {{היברובוקס|2=אוצרות הסופר|3=58497|page=141|באנד=יט|שנת הוצאה=תשס"ט|עמ=קלז|4=הערה יא}}.}}. | דער חתם סופר פלעגט אנהייב נישט זינגען דעם פיוט "יה רבון עלם". ווען מען האט אים געפרעגט פארוואס, האט ער געזאגט: "איידער איך וועל ענטפלעקן מיין טעם, איז מיר ענדערש אז איר זאלט עס זינגען"{{הערה|זעט {{היברובוקס|2=אוצרות הסופר|3=58497|page=141|באנד=יט|שנת הוצאה=תשס"ט|עמ=קלז|4=הערה יא}}.}}. | ||
גאון און בניהו פארטיידיגן ר' ישראל און שלאגן פאָר אז זיינע קריטיקער האבן אים אפשר מקנא געווען צוליב זיינע דרשות און די פילע מענטשן וואס זענען זיך צוזאמענגעקליבן ביי אים{{הערה|גאון, מזרח ומעריב ה, עמ' 149; בניהו, | גאון און בניהו פארטיידיגן ר' ישראל און שלאגן פאָר אז זיינע קריטיקער האבן אים אפשר מקנא געווען צוליב זיינע דרשות און די פילע מענטשן וואס זענען זיך צוזאמענגעקליבן ביי אים{{הערה|גאון, מזרח ומעריב ה, עמ' 149; [[#בניהו|בניהו, תש"נ]], זז' 234–235.}}. פיל רבנים און גדולי הדור האבן נישט מקבל געװען די קריטיק און האבן װײטער געזונגען ר' ישראל נאגארה'ס פיוטים, צווישן זיי דער אוהב ישראל פון אפטא, דער בני יששכר, רבי הערשעלע רימנובער, רבי איציקל וואורקער און נאך פילע{{הערה|זעט א.י. דיין, האוצר כא.}}. | ||
==ביבליאגראפיע== | ==ביבליאגראפיע== | ||
| שורה 118: | שורה 118: | ||
*{{אוצר החכמה|אדוין סרוסי|אסופות|152614|page=280|קעפל=רבי ישראל נאג'ארה מעצב זמרת הקודש אחרי גירוש ספרד|באנד=ד|מקום הוצאה=ירושלים|שנת הוצאה=תש"נ|מו"ל=יד הרב נסים|עמ=רפה–שי}}. | *{{אוצר החכמה|אדוין סרוסי|אסופות|152614|page=280|קעפל=רבי ישראל נאג'ארה מעצב זמרת הקודש אחרי גירוש ספרד|באנד=ד|מקום הוצאה=ירושלים|שנת הוצאה=תש"נ|מו"ל=יד הרב נסים|עמ=רפה–שי}}. | ||
*{{אוצר החכמה|טובה בארי|אסופות|152614|page=306|קעפל='עולת חדש' לרבי ישראל נאג'ארה - נושאים ותכנים|באנד=ד|מקום הוצאה=ירושלים|שנת הוצאה=תש"נ|מו"ל=יד הרב נסים|עמ=שיא–שכד}}. | *{{אוצר החכמה|טובה בארי|אסופות|152614|page=306|קעפל='עולת חדש' לרבי ישראל נאג'ארה - נושאים ותכנים|באנד=ד|מקום הוצאה=ירושלים|שנת הוצאה=תש"נ|מו"ל=יד הרב נסים|עמ=שיא–שכד}}. | ||
*{{אקדמיה|חביבה פדיה|הטקסט וביצוע הטקסט בשירת ר' ישראל נג'ארה: הדרת השינה כפרקטיקה של גלות במרחב הלילה|10102549|הפיוט כצוהר תרבותי: כיוונים חדשים להבנת הפיוט ולהבנייתו התרבותית|ירושלים: מכון ון-ליר, הקיבוץ המאוחד תשע"ג, עמ' 29–67.}} | *{{אנקער|פדיה|{{אקדמיה|חביבה פדיה|הטקסט וביצוע הטקסט בשירת ר' ישראל נג'ארה: הדרת השינה כפרקטיקה של גלות במרחב הלילה|10102549|הפיוט כצוהר תרבותי: כיוונים חדשים להבנת הפיוט ולהבנייתו התרבותית|ירושלים: מכון ון-ליר, הקיבוץ המאוחד תשע"ג, עמ' 29–67.}}}} | ||
*אברהם ישעיהו דיין, "[https://books.google.co.il/books?id=3n9yDwAAQBAJ&pg=PT144#v=onepage&q&f=false אם יש להימנע מלשורר את שירי ר"י נג'ארה]", '''האוצר''' כא (חשון תשע"ט), עמ' קמא–קנו. | *אברהם ישעיהו דיין, "[https://books.google.co.il/books?id=3n9yDwAAQBAJ&pg=PT144#v=onepage&q&f=false אם יש להימנע מלשורר את שירי ר"י נג'ארה]", '''האוצר''' כא (חשון תשע"ט), עמ' קמא–קנו. | ||
*{{אקדמיה|1=אדוין סרוסי וטובה בארי|2=ר' ישראל נג'ארה באשכנז|3=31603764|5=Academia.edu}} | *{{אנקער|סורסיבארי|{{אקדמיה|1=אדוין סרוסי וטובה בארי|2=ר' ישראל נג'ארה באשכנז|3=31603764|5=Academia.edu}}}} | ||
* טובה בארי, אדוין סרוסי, '''שארית ישראל''' א–ב, יד יצחק בן-צבי, תשפ"ד ([https://files.ybz.org.il/Digital+Books/she’erit_yisrael/she’erit_yisrael_con.pdf תוכן הענינים], [https://files.ybz.org.il/Digital+Books/she’erit_yisrael/she’erit_yisrael_pre.pdf עמ' 15–21 - "תולדות המחקר בספר 'שארית ישראל'"], [https://files.ybz.org.il/Digital+Books/she’erit_yisrael/she’erit_yisrael_chap.pdf עמ' 22–31]). | *{{אנקער|שארית| טובה בארי, אדוין סרוסי, '''שארית ישראל''' א–ב, יד יצחק בן-צבי, תשפ"ד ([https://files.ybz.org.il/Digital+Books/she’erit_yisrael/she’erit_yisrael_con.pdf תוכן הענינים], [https://files.ybz.org.il/Digital+Books/she’erit_yisrael/she’erit_yisrael_pre.pdf עמ' 15–21 - "תולדות המחקר בספר 'שארית ישראל'"], [https://files.ybz.org.il/Digital+Books/she’erit_yisrael/she’erit_yisrael_chap.pdf עמ' 22–31]).}} | ||
*{{אקדמיה|שלי אלקיים|השושנה המיסטית: ר' ישראל נג'ארה|3431074|הפיוט כצוהר תרבותי: כיוונים חדשים להבנת הפיוט ולהבנייתו התרבותית|עורכת: חביבה פדיה. ירושלים: מכון ון ליר, 2012}} | *{{אקדמיה|שלי אלקיים|השושנה המיסטית: ר' ישראל נג'ארה|3431074|הפיוט כצוהר תרבותי: כיוונים חדשים להבנת הפיוט ולהבנייתו התרבותית|עורכת: חביבה פדיה. ירושלים: מכון ון ליר, 2012}} | ||
<div class="mw-content-ltr"> | <div class="mw-content-ltr"> | ||
*{{אקדמיה|Tova Beeri|Israel Najara: A Beloved and Popular Poet|44464141|The Poet and the World|2019, pp. 59–76}}. | *{{אנקער|באריע|{{אקדמיה|Tova Beeri|Israel Najara: A Beloved and Popular Poet|44464141|The Poet and the World|2019, pp. 59–76}}.}} | ||
*Meyer Waxman, [https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=uc1.31822016127086&seq=119 A history of Jewish literature], 2, 1960, pp. 93–97/</div> | *Meyer Waxman, [https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=uc1.31822016127086&seq=119 A history of Jewish literature], 2, 1960, pp. 93–97/</div> | ||