אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "מתנות לאביונים"

קפיצה לניווט קפיצה לחיפוש
48 בייטן אראפגענומען ,  פֿאַר 2 יאָר
ק
החלפת טקסט – "|קצר=כן" ב־""
ק (החלפת טקסט – "|קצר=כן" ב־"")
שורה 9: שורה 9:
דער טעם פון דער מצוה איז, ווייל די גזירה פון [[המן]] האט אריינגערעכנט אויך צו בארויבן דאס געלט פון אידן, דערפאר טוען מיר לויבן מיט דעם וואס מיר צייגן עשירות מיט אונזער פארמעגן און מיר פארטיילן עס פאר אנדערע{{הערה|דרשות ר"י אבן שועיב, פרשת ואתה תצוה}}. אדער ווייל המן האט געוואלט אויסטיילן צען טויזנט ככר פאר ארימעלייט, און דער באשעפער האט נישט געקוקט אויף זיין צדקה און אונז געראטעוועט{{הערה|תורת משה חת"ס, אויף פורים}}.
דער טעם פון דער מצוה איז, ווייל די גזירה פון [[המן]] האט אריינגערעכנט אויך צו בארויבן דאס געלט פון אידן, דערפאר טוען מיר לויבן מיט דעם וואס מיר צייגן עשירות מיט אונזער פארמעגן און מיר פארטיילן עס פאר אנדערע{{הערה|דרשות ר"י אבן שועיב, פרשת ואתה תצוה}}. אדער ווייל המן האט געוואלט אויסטיילן צען טויזנט ככר פאר ארימעלייט, און דער באשעפער האט נישט געקוקט אויף זיין צדקה און אונז געראטעוועט{{הערה|תורת משה חת"ס, אויף פורים}}.


לויט ווי עס שטייט אין ראשונים, איז דער ציל פון דער תקנה צו פארמערן שמחה{{הערה|רמב"ן, ריטב"א און תוספות הרא"ש אויף {{בבלי|בבא מציעא|עח|ב|ללא=שם}}. אזוי ווייזט אויף דער כתב סופר, יורה דעה סימן קל"ו, אויך פון די רייד פון רמב"ם.}}, צו דערפרייען אויך די ארעמעלייט{{הערה|רוקח אויף אסתר ט, כב; שבלי הלקט, סימן ר"ב; תניא רבתי, סימן מ"א; תשובות מהרי"ל, סימן נ"ז. זעט אויך רלב"ג אויף {{תנ"ך|אסתר|ט|קצר=כן}}, תועלת נ"א, אז דאס איז אזויווי ביי די [[שלש רגלים]], וואס די תורה האט געהייסן דערפרייען די ארעמעלייט בשעת מ'איז מקיים די [[שמחת יום טוב]]}}. טייל אחרונים לערנען אז דער עיקר ציל איז צוצושטעלן פאר די ארעמעלייט וואס פעלט זיי אויס פאר דער [[סעודת פורים]]{{הערה|מהר"י אסאד, סימן ר"ז; {{רמב"ם|מגילה|ב|טז|ללא=שם|מפרש=אור שמח}}; התעוררות תשובה, חלק ג', סימן מ"ז}}.
לויט ווי עס שטייט אין ראשונים, איז דער ציל פון דער תקנה צו פארמערן שמחה{{הערה|רמב"ן, ריטב"א און תוספות הרא"ש אויף {{בבלי|בבא מציעא|עח|ב|ללא=שם}}. אזוי ווייזט אויף דער כתב סופר, יורה דעה סימן קל"ו, אויך פון די רייד פון רמב"ם.}}, צו דערפרייען אויך די ארעמעלייט{{הערה|רוקח אויף אסתר ט, כב; שבלי הלקט, סימן ר"ב; תניא רבתי, סימן מ"א; תשובות מהרי"ל, סימן נ"ז. זעט אויך רלב"ג אויף {{תנ"ך|אסתר|ט}}, תועלת נ"א, אז דאס איז אזויווי ביי די [[שלש רגלים]], וואס די תורה האט געהייסן דערפרייען די ארעמעלייט בשעת מ'איז מקיים די [[שמחת יום טוב]]}}. טייל אחרונים לערנען אז דער עיקר ציל איז צוצושטעלן פאר די ארעמעלייט וואס פעלט זיי אויס פאר דער [[סעודת פורים]]{{הערה|מהר"י אסאד, סימן ר"ז; {{רמב"ם|מגילה|ב|טז|ללא=שם|מפרש=אור שמח}}; התעוררות תשובה, חלק ג', סימן מ"ז}}.


לויט טייל מקורות, איז דאס געבן "מתנות לאביונים" א טייל פונעם אלגעמיינעם חיוב פון געבן [[צדקה]], נאר די אנשי כנסת הגדולה האבן איינגעפירט צו געבן צדקה דווקא אין דעם טאג{{הערה|שבלי הלקט, סימן ר"ב; אזוי טייטשט אויך דער {{תנ"ך|אסתר|ט|כב|קצר=כן|מפרש=תרגום}}: "מעהא דצדקתא"}}. לויט אנדערע איז עס נישט קיין דין פון צדקה, נאר א פרישער חיוב צו געבן מתנות, נישט אנדערש ווי [[משלוח מנות]]{{הערה|רמב"ן און ריטב"א אויף {{בבלי|בבא מציעא|עח|ב|ללא=שם}}, און {{בבלי|מגילה|ז|א|ללא=שם|מפרש=ריטב"א}}; כל בו, סימן מ"ה. זע שלמי תודה, פורים, סימן כ"ה}}.
לויט טייל מקורות, איז דאס געבן "מתנות לאביונים" א טייל פונעם אלגעמיינעם חיוב פון געבן [[צדקה]], נאר די אנשי כנסת הגדולה האבן איינגעפירט צו געבן צדקה דווקא אין דעם טאג{{הערה|שבלי הלקט, סימן ר"ב; אזוי טייטשט אויך דער {{תנ"ך|אסתר|ט|כב|מפרש=תרגום}}: "מעהא דצדקתא"}}. לויט אנדערע איז עס נישט קיין דין פון צדקה, נאר א פרישער חיוב צו געבן מתנות, נישט אנדערש ווי [[משלוח מנות]]{{הערה|רמב"ן און ריטב"א אויף {{בבלי|בבא מציעא|עח|ב|ללא=שם}}, און {{בבלי|מגילה|ז|א|ללא=שם|מפרש=ריטב"א}}; כל בו, סימן מ"ה. זע שלמי תודה, פורים, סימן כ"ה}}.


== אירע הלכות ==
== אירע הלכות ==
שורה 29: שורה 29:


=== די אביונים ===
=== די אביונים ===
די ראשונים טייטשן אז אן "אביון" איז איינער וואס פארמאגט גארנישט, ד.ה. ער איז מער פארארעמט פון א געווענליכער "עני"{{הערה|{{תנ"ך|דברים|טו|ד|קצר=כן|מפרש=רש"י}}; אבן עזרא נוסח שני און ר"מ חלאיו אויף {{תנ"ך|אסתר|ט|כב|קצר=כן}}}}, און לויט איינעם פון די [[אחרונים]] דארף מען אכטונג געבן צו געבן די מתנות דווקא פאר אזעלכע אביונים{{הערה|מקור חיים פון חות יאיר, סימן תרצ"ד, ס"ק ג'}}; אנדערע קריגן אבער און האלטן אז מען קען געבן אויך פאר געווענליכע ארעמעלייט{{הערה|ערוך השולחן, אורח חיים, סימן תרצ"ד, סעיף ג'. דער ערוך השולחן ערקלערט דארט אז ס'איז נאך א גרעסערע מצוה צו געבן פאר עניים, ווייל זיי שעמען זיך צו בעטן, און דער פסוק קומט זאגן אז '''אפילו''' פאר אביונים, וועלכע שעמען זיך נישט, קען מען אויך געבן; אזוי טייטשט אויך דער {{אוצר הספרים היהודי|טעמא דקרא/אסתר/ט#כב|טעמא דקרא אסתר ט, כב}}. זעט אויך דרשות חתם סופר, דף קע"ו עמוד ד', אז מען קען געבן פאר לומדי תורה וואס זיי דארפן געשטיצט ווערן, אויך אויב זיי זענען נישט ממש ארעמעלייט.}}.
די ראשונים טייטשן אז אן "אביון" איז איינער וואס פארמאגט גארנישט, ד.ה. ער איז מער פארארעמט פון א געווענליכער "עני"{{הערה|{{תנ"ך|דברים|טו|ד|מפרש=רש"י}}; אבן עזרא נוסח שני און ר"מ חלאיו אויף {{תנ"ך|אסתר|ט|כב}}}}, און לויט איינעם פון די [[אחרונים]] דארף מען אכטונג געבן צו געבן די מתנות דווקא פאר אזעלכע אביונים{{הערה|מקור חיים פון חות יאיר, סימן תרצ"ד, ס"ק ג'}}; אנדערע קריגן אבער און האלטן אז מען קען געבן אויך פאר געווענליכע ארעמעלייט{{הערה|ערוך השולחן, אורח חיים, סימן תרצ"ד, סעיף ג'. דער ערוך השולחן ערקלערט דארט אז ס'איז נאך א גרעסערע מצוה צו געבן פאר עניים, ווייל זיי שעמען זיך צו בעטן, און דער פסוק קומט זאגן אז '''אפילו''' פאר אביונים, וועלכע שעמען זיך נישט, קען מען אויך געבן; אזוי טייטשט אויך דער {{אוצר הספרים היהודי|טעמא דקרא/אסתר/ט#כב|טעמא דקרא אסתר ט, כב}}. זעט אויך דרשות חתם סופר, דף קע"ו עמוד ד', אז מען קען געבן פאר לומדי תורה וואס זיי דארפן געשטיצט ווערן, אויך אויב זיי זענען נישט ממש ארעמעלייט.}}.


דער [[רמב"ם]] פסק'נט:{{ציטוט|תוכן=ואין מדקדקין במעות פורים, אלא כל הפושט ידו ליטול, נותנין לו; ואין משנין מעות פורים לצדקה אחרת.|מקור={{רמב"ם|מגילה|ב|טז}}}}
דער [[רמב"ם]] פסק'נט:{{ציטוט|תוכן=ואין מדקדקין במעות פורים, אלא כל הפושט ידו ליטול, נותנין לו; ואין משנין מעות פורים לצדקה אחרת.|מקור={{רמב"ם|מגילה|ב|טז}}}}

נאוויגאציע מעניו