אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "פרשת בחוקותי"
(←רעפערענצן: נישט אזוי?) |
ק (צולייגן לינק צו בכור) |
||
| (10 מיטלסטע ווערסיעס פון 4 באַניצער נישט געוויזן.) | |||
| שורה 1: | שורה 1: | ||
{{דעסקריפציע|צענטע פרשה פון ספר ויקרא}}{{פרשת שבוע | {{דעסקריפציע|צענטע פרשה פון ספר ויקרא}}{{פרשת שבוע | ||
| פריערדיגע = פרשת בהר | | פריערדיגע = פרשת בהר | ||
| שורה 8: | שורה 6: | ||
| צאל ווערטער = 1013 (47'סטע) | | צאל ווערטער = 1013 (47'סטע) | ||
| צאל אותיות = 3992 (47'סטע) | | צאל אותיות = 3992 (47'סטע) | ||
| אינהאלט = ברכות און קללות; דינים פון [[הקדש]], [[קדשים]] און [[מתנות כהונה]] | | אינהאלט = ברכות און [[פרשת התוכחה|קללות]]; דינים פון [[הקדש]], [[קדשים]] און [[מתנות כהונה]] | ||
| עשה חינוך = [[ערכין | | עשה חינוך = [[ערכין|ערכי]] אדם, קדשים-בהמה און די [[תמורה]] זאלן זיין קדשים, ערכי בהמה, ערכי בתים, ערכי שדות, הייליגן [[חרם (מתנות כהונה)|חרם]] [[מתנות כהונה|צום כהן]] אדער [[הקדש]], [[מעשר בהמה]] | ||
| לא תעשה חינוך = נישט מאכן [[ | | לא תעשה חינוך = נישט מאכן [[תמורה]], טוישן א בהמה צו א צווייטע קרבן, פארקויפן א פעלד פון חרם, אויסלייזן א פעלד פון חרם, פארקויפן מעשר בהמה | ||
| מספר עשה חינוך = 7 | | מספר עשה חינוך = 7 | ||
| מספר לא תעשה חינוך = 5 | | מספר לא תעשה חינוך = 5 | ||
| שורה 20: | שורה 18: | ||
| הפטורה3 = {{תנ"ך|יחזקאל|לד|א|טו}} | | הפטורה3 = {{תנ"ך|יחזקאל|לד|א|טו}} | ||
}} | }} | ||
'''{{מנוקד|פרשת | '''{{מנוקד|פרשת בְּחֻקֹּתַי}}''' איז די צענטע און לעצטע [[סדרה]] פון [[ספר ויקרא]], און די 33'סטע פון דער תורה בכלל. די פרשה גייט פון {{תנ"ך|ויקרא|כו|ג|אן=ספר|לאנג=יא}}, ביז סוף ספר - {{תנ"ך|ויקרא|כז|לד|אן=ספר|לאנג=יא}}, לויטן אנגענומענעם צעטיילונג פון [[קאפיטלען פון תנ"ך|קאפיטלען]], פארמאגנדיג אינאיינעם 57 פסוקים און פינף פרשיות - דריי [[פרשה פתוחה|פתוחות]] און צוויי [[פרשה סתומה|סתומות]]. | ||
רוב פון דער פרשה פארנעמט ברכות און קללות געוואָנדן אין היטן די תורה; דאן ווערן אויסגערעכנט עטליכע דינים פון [[ערכין]] - אריינגערעכנט ערכי אדם, בהמה, בתים און שדות, [[הקדש]], [[קדשים]]; דינים פון [[תמורה]], [[חרם]]'דיגע פארמעגן [[מתנות כהונה|וואס מען געבט פאר די כהנים]], און [[מעשר בהמה]]. | רוב פון דער פרשה פארנעמט ברכות און קללות געוואָנדן אין היטן די תורה; דאן ווערן אויסגערעכנט עטליכע דינים פון [[ערכין]] - אריינגערעכנט ערכי אדם, בהמה, בתים און שדות, [[הקדש]], [[קדשים]]; דינים פון [[תמורה]], [[חרם (מתנות כהונה)|חרם]]'דיגע פארמעגן [[מתנות כהונה|וואס מען געבט פאר די כהנים]], און [[מעשר בהמה]]. | ||
פרשת בחוקותי ווערט געליינט צווישן די דאטומען [[י"ט אייר|י"ט]] און [[כ"ז אייר]]. אין יארן וואס זענען נישט [[עיבור יאר|מעובר]] (אויסער [[הכז יאר]]ן אין [[ארץ ישראל | פרשת בחוקותי ווערט געליינט צווישן די דאטומען [[י"ט אייר|י"ט]] און [[כ"ז אייר]]. אין יארן וואס זענען נישט [[עיבור יאר|מעובר]] (אויסער [[הכז יאר]]ן אין [[ארץ ישראל]]) ווערט בהר געליינט אינאיינעם מיט [[פרשת בהר]]{{ביאור|כדי צו צופאסן די 54 פרשיות צו די מערסטנס 48 שבתים אין א שנה פשוטה אין וועלכע מען ליינט א פרשה, [[ימים טובים]] אויסגעשלאסן.}}. ווען אינאיינעם באטרעפט די קריאה פון בהר און בחוקותי 135 פסוקים. | ||
דער שבת ווערט גערופן "שבת חזק" צוליב דעם מנהג פון אויסרופן "[[חזק חזק ונתחזק]]!"{{הערה|{{ערוך השולחן|אורח חיים|קלט|טו}}, לויט די ראשונים געברענגט אין {{טור|אורח חיים|קלט|אן=חלק|מפרש=בית יוסף}}.}} אדער "חזק חזק חזק"{{הערה|[[שית:Maor_VaShemesh,_Vayechi.17|מאור ושמש פרשת ויחי]].}} ווען מען ענדיגט ליינען דעם ספר. | דער שבת ווערט גערופן "שבת חזק" צוליב דעם מנהג פון אויסרופן "[[חזק חזק ונתחזק]]!"{{הערה|{{ערוך השולחן|אורח חיים|קלט|טו}}, לויט די ראשונים געברענגט אין {{טור|אורח חיים|קלט|אן=חלק|מפרש=בית יוסף}}.}} אדער "חזק חזק חזק"{{הערה|[[שית:Maor_VaShemesh,_Vayechi.17|מאור ושמש פרשת ויחי]].}} ווען מען ענדיגט ליינען דעם ספר. | ||
| שורה 31: | שורה 29: | ||
[[טעקע:Kapłaństwo Izraelitów (Carl Poellath).jpg|קליין|[[מתנות כהונה]]]] | [[טעקע:Kapłaństwo Izraelitów (Carl Poellath).jpg|קליין|[[מתנות כהונה]]]] | ||
===ברכות און קללות=== | ===ברכות און קללות=== | ||
די פרשה הייבט אן ווי גאָט זאגט צו אַז אויב די אידן וועלן נאָכגיין זיינע געזעצן, וועט ער זיי בענטשן מיט רעגנס אין זייער צייט, שפע'דיגע שניטן, פרידן, זיג איבער פיינט, | די פרשה הייבט אן ווי גאָט זאגט צו אַז אויב די אידן וועלן נאָכגיין זיינע געזעצן, וועט ער זיי בענטשן מיט רעגנס אין זייער צייט, שפע'דיגע שניטן, פרידן, זיג איבער פיינט, פרוכטבארקייט, און גאָט'ס אנוועזנהייט. | ||
דאַן קומט א פרשה פון קללות ("תוכחה"). אויב די אידן טוען נישט אָפּהיטן גאָט'ס מצוות, וועט גאָט | דאַן קומט א פרשה פון קללות ("[[פרשת התוכחה|תוכחה]]"). אויב די אידן טוען נישט אָפּהיטן גאָט'ס מצוות, וועט גאָט ברענגען אויף די אידן צרות, קדחת, היץ, גע'גנב'עטע אדער ארעמע שניט, זיי וועלן ווערן באזיגט דורך פיינט, אנגעפאלן דורך ווילדע חיות, מגיפה, הונגער, וויסטעניש, און שרעק. די וואָס בלייבן וועלן ווערן אַוועקגענומען צום לאַנד פון זייערע פיינט, וואו עס וועט זיי לייד טון איבער זייערע זינד, זיי וועלן מודה זיין אויף זיי און ווערן פאַרצייט. די תורה ענדיגט די קללות מיט עטליכע פסוקים פון טרייסט: "אָבער אַפילו דאַן, ווען זיי וועלן זיין אין דעם לאַנד פון זייערע פיינט, וועל איך זיי נישט פאַראַכטן, און וועל זיי נישט פאַראומווערדיגן… און איך וועל זיך דערמאנען פאַר זייערטוועגן דעם בונד" מיט אברהם, יצחק און יעקב און מיט "די ערשטע, וואָס איך האָב זיי אַרויסגעצויגן פון לאַנד מצרים"{{הערה|{{תנ"ך|ויקרא|כו|ג|מו|אן=ספר}}}}. | ||
===דינים פון ערכין, תמורה, און מעשר=== | ===דינים פון ערכין, תמורה, און מעשר=== | ||
דאן ווערן אויסגערעכנט דינים פון [[ערכין]]. גאָט האָט געזאָגט צו משה'ן צו אָנזאָגן די אידן אַז ווען איינער מאַכט א נדר צו ברענגען פאַר גאָט די ווערד פון אַ מענטש, וועט די | דאן ווערן אויסגערעכנט דינים פון [[ערכין]]. גאָט האָט געזאָגט צו משה'ן צו אָנזאָגן די אידן אַז ווען איינער מאַכט א נדר צו ברענגען פאַר גאָט די ווערד פון אַ מענטש, וועט די פאלגנדע וואָג אָנגיין: | ||
* | *פון 20 ביז 60 יאָר אַלט: פאַר אַ מאַן, 50 שקל זילבער; פאַר אַ פרוי, 30 שקל; | ||
*פון 5 ביז 20 יאר: פאר א אינגל, 20 שקל; פאַר אַ מיידל, 10 שקל; | |||
* | *פון 1 חודש ביז 5 יאר: פאר א אינגל, 5 שקל; פאַר אַ מיידל, 3 שקל; | ||
*60 יאָר אָדער העכער: פאַר אַ מאַן, 15 שקל; פאַר אַ פרוי, 10 שקל. | |||
* | אויב א נודר קען זיך נישט ערלויבן די באצאלונג, דארף דער נודר זיך שטעלן פאר'ן כהן, און דער כהן וועט אָפּשאַצן דעם נודר לויט וואָס דער נודר קען זיך ערלויבן. אויב דער נדר איז וועגן אַ בהמה וואָס מען קען ברענגען אַלס קרבן, איז די בהמה הייליג, און מען קען איר נישט פאַרבייטן ("[[תמורה]]") מיט אַן אַנדער בהמה, און אויב מען וועט פאַרבייטן איין בהמה פאַר אַן אַנדערן, וועט דער נדר און איר בייט ביידע זיין הייליג. אויב דער נדר איז וועגן אַ טמא'נע בהמה וואָס קען נישט ווערן געברענגט אַלס א קרבן, זאָל דער נודר געבן די בהמה צום כהן, דער כהן זאָל עס אָפּשאַצן, און אויב דער נודר וויל עס אויסלייזן, זאָל דער נודר צוגעבן א פינפטל צו זיין שאַצונג. אויב מען איז מקדיש אַ הויז צו גאָט, זאָל דער כהן עס אָפּשאַצן, און אויב דער נדבן וויל עס אויסלייזן, דאַרף דער נדבן צוגעבן א פינפטל צו די שאַצונג. | ||
* | |||
אויב א נודר קען זיך נישט ערלויבן די באצאלונג, דארף דער נודר זיך שטעלן | |||
אויב איינער איז מקדיש צו גאָט א פעלד פון זיינע עלטערן, זאָל דער כֹּהן עס אָפּשאַצן לויט זיין | אויב איינער איז מקדיש צו גאָט א פעלד פון זיינע עלטערן, זאָל דער כֹּהן עס אָפּשאַצן לויט זיין פאטענציעלע וואוקס. דער כהן זאל רעכענען די פּרייז לויט די יאָרן וואָס זענען געבליבן ביז דעם קומענדיגן יובל יאָר, און רעדוצירן די שאַצונג לויט דעם. אויב דער נודר וויל אויסלייזן די פעלד, דארף דער נודר צוגעבן א פינפטל צו דער שאצונג, אבער אויב דער נודר וועט נישט אויסלייזן די פעלד און די פעלד ווערט פארקויפט, וועט עס מער נישט קענען אויסגעלייזט ווערן, און ביי יובל זאָל דאָס פעלד ווערן דעם כהנ'ס אייגנטום. | ||
אויב איינער איז מקדיש א פעלד וואס ער האט געקויפט (נישט א ירושה פעלד) דארף דער כהן אויסרעכענען די שאצונג | אויב איינער איז מקדיש א פעלד וואס ער האט געקויפט (נישט א ירושה פעלד) דארף דער כהן אויסרעכענען די שאצונג ביז'ן יובל יאר, דער נודר דאַרף באצאלן די שאצונג פון יענעם טאג, און אין יובל זאל די ערד זיך אומקערן צום מענטש וועמענ'ס אַרבטייל דאס פעלד איז געווען. קיין בכור פון אַ ריינע בהמה קען נישט ווערן הקדש, ווייל עס געהערט שוין צו גאָט. אָבער א [[בכור]] פון אַן אומריינער בהמה זאָל אויסגעלייזט ווערן לויט איר שאַצונג און צוגאב צו אַ פינפטל, און אויב וועט עס נישט אויסגעלייזט ווערן, זאָל עס פאַרקויפט ווערן לויט איר שאַצונג. קיין זאך וואָס עמיצער וועט מאַכן [[חרם (מתנות כהונה)|חרם]] צו גאָט קען נישט פאַרקויפט אָדער אויסגעלייזט ווערן. | ||
א מענטש וואס ערווארט טויט־שטראף, קען נישט ווערן געשאצט צו געבן זיין ווערד פאר הקדש. [[מעשר שני|מעשר]] געהערט צו גאט, און ער זאָל צוגעבן דערצו א פינפטל ביים אויסלייזן. יעדער [[מעשר בהמה|צענטער קאָפּ פון בהמות]] זאָל זיין הייליג צו גאָט, און דער בעל הבית זאָל נישט | א מענטש וואס ערווארט טויט־שטראף, קען נישט ווערן געשאצט צו געבן זיין ווערד פאר הקדש. [[מעשר שני|מעשר]] געהערט צו גאט, און ער זאָל צוגעבן דערצו א פינפטל ביים אויסלייזן. יעדער [[מעשר בהמה|צענטער קאָפּ פון בהמות]] זאָל זיין הייליג צו גאָט, און דער בעל הבית זאָל נישט קלויבן צווישן גוט אָדער שלעכט ביים ציילן די מעשר{{הערה|{{תנ"ך|ויקרא|כז|לאנג=יא|אן=ספר}}}}. | ||
==מנהגים ביים ליינען== | ==מנהגים ביים ליינען== | ||
ווען מען ליינט די פרשה אום שבת, פירט מען זיך אז איין מענטש קומט ארויף צו ליינען די אלע קללות, ווייל אויב מען וועט זיך אפשטעלן אינמיטן פון זייער ליינען און רופן אן אנדערן מענטש צו קומען צו דער תורה, וועט עס געבן דעם איינדרוק אז זיי האבן זיך | ווען מען ליינט די פרשה אום שבת, פירט מען זיך אז איין מענטש קומט ארויף צו ליינען די אלע קללות, ווייל אויב מען וועט זיך אפשטעלן אינמיטן פון זייער ליינען און רופן אן אנדערן מענטש צו קומען צו דער תורה, וועט עס געבן דעם איינדרוק אז זיי האבן זיך אפגעשטעלט אינמיטן ווייל זיי ווילן נישט הערן גאָט'ס תוכחה. אין גמרא און אין מדרש לערנט רבי חייא בר גמדא דעם דין אלס אסמכתא פון פּסוק: "{{מנוקד|מוּסַר ה' בְּנִי אַל תִּמְאָס, וְאַל תָּקֹץ בְּתוֹכַחְתּוֹ}}"{{הערה|{{תנ"ך|משלי|ג|יא}}}} - אל תעשו קוצים קוצים (שניטן){{הערה|{{בבלי|מגילה|לא|ב}}; {{ירושלמי|מגילה|ג|ז}}}}. אין גמרא ווערט דערפאר געגעבן נאך צוויי סיבות: א. דער וואס איז עולה מאכט ברכות פאר'ן און נאכ'ן ליינען, און הקב"ה וויל נישט ווערן געבענטשט ווען זיינע זין ווערן געשאָלטן מיט צרות. רבי יהושע דסכנין לערנט דאס ארויס פון פסוק{{הערה|{{תנ"ך|תהילים|צא|טו}}}} {{""|{{מנוקד|עִמּוֹ אָנֹכִי בְצָרָה}}}}{{הערה|{{מדרש רבה|דברים|ד|א}}}}. ב. ליינען די תורה דארף זיך אָנהייבן און ענדיגן מיט א גוטע זאך, און אינמיטן ליינען די קללות איז דאָס נישט מעגליך. אסאך פירן זיך אז דער בעל קורא איז עולה{{הערה|{{משנה ברורה|תכח|יז}}}}, עס זאל נישט אויסזען ווי ער שעלט דעם מענטש וואס שטייט נעבן אים. ביי [[ספרדים]] איז דא א מנהג אז דער חכם איז עולה און פאר'ן ליינען די תוכחה זאגט ער "מוסר ה' בני אל תמאס כי את אשר יאהב" וגו'{{הערה|{{שולחן ערוך|אורח חיים|תכח|מפרש=מגן אברהם|סק=ח}} אין נאמען פון כנסת הגדולה}}. אין טייל פלעצער ליינט מען די תוכחה אן דעם וואס מ'זאל מאכן די ברכות פאר דעם און נאך דעם{{הערה|לוח דבר בעתו אין נאמען פון מנהג [[וויזשניץ (חסידות)|וויזשניץ]]}}. | ||
מ'פירט זיך צו ליינען די קללות מיט א נידעריגן שטימע{{הערה|{{קיצור שולחן ערוך|עח|ד}}}}. | |||
== מצוות אין דער פרשה == | == מצוות אין דער פרשה == | ||
| שורה 69: | שורה 65: | ||
!1 | !1 | ||
|עשה | |עשה | ||
|[[ | |[[ערכין]] - אפשאצן די ווערד פאר קדשים, פון א מענטש | ||
|אִישׁ כִּי יַפְלִא נֶדֶר בְּעֶרְכְּךָ נְפָשֹׁת לַה' ({{תנ"ך|ויקרא|כז|ב|אן=ספר}}) | |אִישׁ כִּי יַפְלִא נֶדֶר בְּעֶרְכְּךָ נְפָשֹׁת לַה' ({{תנ"ך|ויקרא|כז|ב|אן=ספר}}) | ||
|יא | |יא | ||
| שורה 76: | שורה 72: | ||
!2 | !2 | ||
|לאו | |לאו | ||
|נישט [[תמורה | |נישט [[תמורה|אויפטוישן]] א קדשים-בהמה צו א צווייטע | ||
|לֹא יַחֲלִיפֶנּוּ וְלֹא יָמִיר אֹתוֹ ({{תנ"ך|ויקרא|כז|י|אן=ספר}}) | |לֹא יַחֲלִיפֶנּוּ וְלֹא יָמִיר אֹתוֹ ({{תנ"ך|ויקרא|כז|י|אן=ספר}}) | ||
|יא | |יא | ||
| שורה 83: | שורה 79: | ||
!3 | !3 | ||
|עשה | |עשה | ||
|די קדשים-בהמה און די [[ | |די קדשים-בהמה און די [[תמורה]] זאלן ביידע זיין קדשים | ||
|וְהָיָה הוּא וּתְמוּרָתוֹ יִהְיֶה קֹּדֶשׁ ({{תנ"ך|ויקרא|כז|י|אן=ספר}}) | |וְהָיָה הוּא וּתְמוּרָתוֹ יִהְיֶה קֹּדֶשׁ ({{תנ"ך|ויקרא|כז|י|אן=ספר}}) | ||
|יא | |יא | ||
| שורה 118: | שורה 114: | ||
!8 | !8 | ||
|עשה | |עשה | ||
|געבן [[חרם|מוחרמ'דיגע]] פארמעגן פאר די כהנים | |געבן [[חרם (מתנות כהונה)|מוחרמ'דיגע]] פארמעגן פאר די כהנים | ||
|אַךְ כָּל חֵרֶם אֲשֶׁר יַחֲרִם אִישׁ וגו' ({{תנ"ך|ויקרא|כז|כח|אן=ספר}}) | |אַךְ כָּל חֵרֶם אֲשֶׁר יַחֲרִם אִישׁ וגו' ({{תנ"ך|ויקרא|כז|כח|אן=ספר}}) | ||
|ניין | |ניין | ||
| שורה 153: | שורה 149: | ||
== דאטומען == | == דאטומען == | ||
לויט די תקנת עזרא הסופר ווערט פרשת בחוקותי, וואס אַנטהאַלט קללות, געליינט פאר דעם יום־טוב [[שבועות]], כּדי צו מרמז זיין אַז "תכלה שנה וקללותיה"{{הערה|{{בבלי|מגילה|לא|ב}}}} | לויט די תקנת עזרא הסופר ווערט פרשת בחוקותי, וואס אַנטהאַלט קללות, געליינט פאר דעם יום־טוב [[שבועות]], כּדי צו מרמז זיין אַז "תכלה שנה וקללותיה"{{הערה|שם=לאב|{{בבלי|מגילה|לא|ב}}}}{{ביאור|שבועות ווערט גערעכנט ווי ראש השנה פאר די פירות פון בוים{{הערה|{{משנה|ראש השנה|א|ב}}}}.}}. למעשה איז איינגעפירט נישט צו ליינען די קללות ממש נאנט צו שבועות, נאר אריינהאקן צווישן זיי מיט [[פרשת במדבר]]{{הערה|[[תוספות]] ד"ה קללות|דארט=לאב}}{{הערה|{{רמב"ם|תפילה וברכת כהנים|יג|ב|ספר=אהבה}}; {{שלחן ערוך|אורח חיים|תכח|ד}}.}}. | ||
דער שבת ווען מ'ליינט די פרשה קען געפאלן אין זיבן (אין א"י, אין חו"ל זעקס) אנדערע דאטומען: | דער שבת ווען מ'ליינט די פרשה קען געפאלן אין זיבן (אין א"י, אין חו"ל זעקס) אנדערע דאטומען: | ||
| שורה 171: | שורה 167: | ||
== הפטורה == | == הפטורה == | ||
די ספרדים און אשכנזים ליינען די הפטורה אין {{תנ"ך|ירמיהו|טז|יט|לאנג=יא}} – {{תנ"ך|ירמיהו|יז|יד|לאנג=יא|אן=ספר}}{{הערה|[[אבודרהם]] {{שיתופתא|Abudarham,_Hebrew_Calendar,_Order_of_Parashiot_and_Haftarot/34|סדר העיבור, סדר הפרשיות וההפטרות}}.}} (די הפטורה פון [[פרשת בהר|בהר]] ביי די תימנים), אין די נבואה פון [[ירמיהו]] איבער די ברכות פאר די וואס פארלאזן זיך אויף | די ספרדים און אשכנזים ליינען די הפטורה אין {{תנ"ך|ירמיהו|טז|יט|לאנג=יא}} – {{תנ"ך|ירמיהו|יז|יד|לאנג=יא|אן=ספר}}{{הערה|[[אבודרהם]] {{שיתופתא|Abudarham,_Hebrew_Calendar,_Order_of_Parashiot_and_Haftarot/34|סדר העיבור, סדר הפרשיות וההפטרות}}.}} (די הפטורה פון [[פרשת בהר|בהר]] ביי די תימנים), אין די נבואה פון [[ירמיהו]] איבער די ברכות פאר די וואס פארלאזן זיך אויף גאט, און קללות פאר די וואס נישט. די תימנים און איטאליענער ליינען אין {{תנ"ך|יחזקאל|לד|לאנג=יא}}, פון {{תנ"ך|יחזקאל|לד|א|לאנג=יא|אן=פרק}}{{הערה|{{שיתופתא|1=Mishneh_Torah,_The_Order_of_Prayer/5?selectedunittext=3|2=רמב"ם - סדר התפילה ה׳, ד'}}.}}; רוב תימנים ענדיגן ביי {{תנ"ך|יחזקאל|לד|כז|לאנג=יא|אן=פרק}}, און די איטאליענער און טייל תימנים ביי {{תנ"ך|יחזקאל|לד|טו|לאנג=יא|אן=פרק}}. ביי די [[ראמאניאטן|ראָמאַניאטן]] ליינט מען {{תנ"ך|ישעיהו|א|יט|לאנג=יא}} - {{תנ"ך|ישעיהו|ב|יא|לאנג=יא|אן=ספר}}. | ||
== | == דרויסנדיגע לינקס == | ||
{{פרשה לינקס|בית חב"ד=856719|בינינו=7209|אתר פרשת השבוע=2011/05/bechokotay}} | {{פרשה לינקס|בית חב"ד=856719|בינינו=7209|אתר פרשת השבוע=2011/05/bechokotay}} | ||
*Eli Ducker, [https://seforimblog.com/2019/05/the-haftarot-for-behar-and-behukkotai/ The Haftarot for Behar and Behukkotai] | *Eli Ducker, [https://seforimblog.com/2019/05/the-haftarot-for-behar-and-behukkotai/ The Haftarot for Behar and Behukkotai] | ||
| שורה 186: | שורה 182: | ||
{{ספר ויקרא}} | {{ספר ויקרא}} | ||
[[ | [[קאַטעגאָריע:פרשת בחוקותי|*]] | ||
[[ | [[קאַטעגאָריע:פרשיות ספר ויקרא|בחוקותי]] | ||
[[ | [[קאַטעגאָריע:אייר]] | ||
[[ | [[קאַטעגאָריע:המכלול ארטיקלען]] | ||
[[he:פרשת בחוקותי]] | [[he:פרשת בחוקותי]] | ||
יעצטיגע רעוויזיע זינט 20:54, 11 יולי 2024
| |||||
| פסוקים | ויקרא כו, ג - כז, לד | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| צאל פסוקים | 78 (46'סטע) | ||||
| צאל ווערטער | 1013 (47'סטע) | ||||
| צאל אותיות | 3992 (47'סטע) | ||||
| אינהאלט | ברכות און קללות; דינים פון הקדש, קדשים און מתנות כהונה | ||||
| מצוות אין דער פרשה לויטן ספר החינוך | |||||
| |||||
| הפטורה | |||||
| ספרדים און אשכנזים | ירמיהו טז, יט - יז, יד | ||||
| רוב תימנים | יחזקאל לד, א–כז | ||||
| איטאליענער און טייל תימנים | יחזקאל לד, א–טו | ||||
פרשת בְּחֻקֹּתַי איז די צענטע און לעצטע סדרה פון ספר ויקרא, און די 33'סטע פון דער תורה בכלל. די פרשה גייט פון קאַפּיטל כ"ו, פסוק ג', ביז סוף ספר - קאַפּיטל כ"ז, פסוק ל"ד, לויטן אנגענומענעם צעטיילונג פון קאפיטלען, פארמאגנדיג אינאיינעם 57 פסוקים און פינף פרשיות - דריי פתוחות און צוויי סתומות.
רוב פון דער פרשה פארנעמט ברכות און קללות געוואָנדן אין היטן די תורה; דאן ווערן אויסגערעכנט עטליכע דינים פון ערכין - אריינגערעכנט ערכי אדם, בהמה, בתים און שדות, הקדש, קדשים; דינים פון תמורה, חרם'דיגע פארמעגן וואס מען געבט פאר די כהנים, און מעשר בהמה.
פרשת בחוקותי ווערט געליינט צווישן די דאטומען י"ט און כ"ז אייר. אין יארן וואס זענען נישט מעובר (אויסער הכז יארן אין ארץ ישראל) ווערט בהר געליינט אינאיינעם מיט פרשת בהר[א]. ווען אינאיינעם באטרעפט די קריאה פון בהר און בחוקותי 135 פסוקים.
דער שבת ווערט גערופן "שבת חזק" צוליב דעם מנהג פון אויסרופן "חזק חזק ונתחזק!"[1] אדער "חזק חזק חזק"[2] ווען מען ענדיגט ליינען דעם ספר.
פרשה אינהאלט
.jpg)
ברכות און קללות
די פרשה הייבט אן ווי גאָט זאגט צו אַז אויב די אידן וועלן נאָכגיין זיינע געזעצן, וועט ער זיי בענטשן מיט רעגנס אין זייער צייט, שפע'דיגע שניטן, פרידן, זיג איבער פיינט, פרוכטבארקייט, און גאָט'ס אנוועזנהייט.
דאַן קומט א פרשה פון קללות ("תוכחה"). אויב די אידן טוען נישט אָפּהיטן גאָט'ס מצוות, וועט גאָט ברענגען אויף די אידן צרות, קדחת, היץ, גע'גנב'עטע אדער ארעמע שניט, זיי וועלן ווערן באזיגט דורך פיינט, אנגעפאלן דורך ווילדע חיות, מגיפה, הונגער, וויסטעניש, און שרעק. די וואָס בלייבן וועלן ווערן אַוועקגענומען צום לאַנד פון זייערע פיינט, וואו עס וועט זיי לייד טון איבער זייערע זינד, זיי וועלן מודה זיין אויף זיי און ווערן פאַרצייט. די תורה ענדיגט די קללות מיט עטליכע פסוקים פון טרייסט: "אָבער אַפילו דאַן, ווען זיי וועלן זיין אין דעם לאַנד פון זייערע פיינט, וועל איך זיי נישט פאַראַכטן, און וועל זיי נישט פאַראומווערדיגן… און איך וועל זיך דערמאנען פאַר זייערטוועגן דעם בונד" מיט אברהם, יצחק און יעקב און מיט "די ערשטע, וואָס איך האָב זיי אַרויסגעצויגן פון לאַנד מצרים"[3].
דינים פון ערכין, תמורה, און מעשר
דאן ווערן אויסגערעכנט דינים פון ערכין. גאָט האָט געזאָגט צו משה'ן צו אָנזאָגן די אידן אַז ווען איינער מאַכט א נדר צו ברענגען פאַר גאָט די ווערד פון אַ מענטש, וועט די פאלגנדע וואָג אָנגיין:
- פון 20 ביז 60 יאָר אַלט: פאַר אַ מאַן, 50 שקל זילבער; פאַר אַ פרוי, 30 שקל;
- פון 5 ביז 20 יאר: פאר א אינגל, 20 שקל; פאַר אַ מיידל, 10 שקל;
- פון 1 חודש ביז 5 יאר: פאר א אינגל, 5 שקל; פאַר אַ מיידל, 3 שקל;
- 60 יאָר אָדער העכער: פאַר אַ מאַן, 15 שקל; פאַר אַ פרוי, 10 שקל.
אויב א נודר קען זיך נישט ערלויבן די באצאלונג, דארף דער נודר זיך שטעלן פאר'ן כהן, און דער כהן וועט אָפּשאַצן דעם נודר לויט וואָס דער נודר קען זיך ערלויבן. אויב דער נדר איז וועגן אַ בהמה וואָס מען קען ברענגען אַלס קרבן, איז די בהמה הייליג, און מען קען איר נישט פאַרבייטן ("תמורה") מיט אַן אַנדער בהמה, און אויב מען וועט פאַרבייטן איין בהמה פאַר אַן אַנדערן, וועט דער נדר און איר בייט ביידע זיין הייליג. אויב דער נדר איז וועגן אַ טמא'נע בהמה וואָס קען נישט ווערן געברענגט אַלס א קרבן, זאָל דער נודר געבן די בהמה צום כהן, דער כהן זאָל עס אָפּשאַצן, און אויב דער נודר וויל עס אויסלייזן, זאָל דער נודר צוגעבן א פינפטל צו זיין שאַצונג. אויב מען איז מקדיש אַ הויז צו גאָט, זאָל דער כהן עס אָפּשאַצן, און אויב דער נדבן וויל עס אויסלייזן, דאַרף דער נדבן צוגעבן א פינפטל צו די שאַצונג.
אויב איינער איז מקדיש צו גאָט א פעלד פון זיינע עלטערן, זאָל דער כֹּהן עס אָפּשאַצן לויט זיין פאטענציעלע וואוקס. דער כהן זאל רעכענען די פּרייז לויט די יאָרן וואָס זענען געבליבן ביז דעם קומענדיגן יובל יאָר, און רעדוצירן די שאַצונג לויט דעם. אויב דער נודר וויל אויסלייזן די פעלד, דארף דער נודר צוגעבן א פינפטל צו דער שאצונג, אבער אויב דער נודר וועט נישט אויסלייזן די פעלד און די פעלד ווערט פארקויפט, וועט עס מער נישט קענען אויסגעלייזט ווערן, און ביי יובל זאָל דאָס פעלד ווערן דעם כהנ'ס אייגנטום.
אויב איינער איז מקדיש א פעלד וואס ער האט געקויפט (נישט א ירושה פעלד) דארף דער כהן אויסרעכענען די שאצונג ביז'ן יובל יאר, דער נודר דאַרף באצאלן די שאצונג פון יענעם טאג, און אין יובל זאל די ערד זיך אומקערן צום מענטש וועמענ'ס אַרבטייל דאס פעלד איז געווען. קיין בכור פון אַ ריינע בהמה קען נישט ווערן הקדש, ווייל עס געהערט שוין צו גאָט. אָבער א בכור פון אַן אומריינער בהמה זאָל אויסגעלייזט ווערן לויט איר שאַצונג און צוגאב צו אַ פינפטל, און אויב וועט עס נישט אויסגעלייזט ווערן, זאָל עס פאַרקויפט ווערן לויט איר שאַצונג. קיין זאך וואָס עמיצער וועט מאַכן חרם צו גאָט קען נישט פאַרקויפט אָדער אויסגעלייזט ווערן.
א מענטש וואס ערווארט טויט־שטראף, קען נישט ווערן געשאצט צו געבן זיין ווערד פאר הקדש. מעשר געהערט צו גאט, און ער זאָל צוגעבן דערצו א פינפטל ביים אויסלייזן. יעדער צענטער קאָפּ פון בהמות זאָל זיין הייליג צו גאָט, און דער בעל הבית זאָל נישט קלויבן צווישן גוט אָדער שלעכט ביים ציילן די מעשר[4].
מנהגים ביים ליינען
ווען מען ליינט די פרשה אום שבת, פירט מען זיך אז איין מענטש קומט ארויף צו ליינען די אלע קללות, ווייל אויב מען וועט זיך אפשטעלן אינמיטן פון זייער ליינען און רופן אן אנדערן מענטש צו קומען צו דער תורה, וועט עס געבן דעם איינדרוק אז זיי האבן זיך אפגעשטעלט אינמיטן ווייל זיי ווילן נישט הערן גאָט'ס תוכחה. אין גמרא און אין מדרש לערנט רבי חייא בר גמדא דעם דין אלס אסמכתא פון פּסוק: "מוּסַר ה' בְּנִי אַל תִּמְאָס, וְאַל תָּקֹץ בְּתוֹכַחְתּוֹ"[5] - אל תעשו קוצים קוצים (שניטן)[6]. אין גמרא ווערט דערפאר געגעבן נאך צוויי סיבות: א. דער וואס איז עולה מאכט ברכות פאר'ן און נאכ'ן ליינען, און הקב"ה וויל נישט ווערן געבענטשט ווען זיינע זין ווערן געשאָלטן מיט צרות. רבי יהושע דסכנין לערנט דאס ארויס פון פסוק[7] עִמּוֹ אָנֹכִי בְצָרָה
[8]. ב. ליינען די תורה דארף זיך אָנהייבן און ענדיגן מיט א גוטע זאך, און אינמיטן ליינען די קללות איז דאָס נישט מעגליך. אסאך פירן זיך אז דער בעל קורא איז עולה[9], עס זאל נישט אויסזען ווי ער שעלט דעם מענטש וואס שטייט נעבן אים. ביי ספרדים איז דא א מנהג אז דער חכם איז עולה און פאר'ן ליינען די תוכחה זאגט ער "מוסר ה' בני אל תמאס כי את אשר יאהב" וגו'[10]. אין טייל פלעצער ליינט מען די תוכחה אן דעם וואס מ'זאל מאכן די ברכות פאר דעם און נאך דעם[11].
מ'פירט זיך צו ליינען די קללות מיט א נידעריגן שטימע[12].
מצוות אין דער פרשה
לויט ווי אויסגערעכנט אינעם ספר החינוך[13] זענען פארהאן צוועלף מצוות אין דער פרשה, זיבן עשין און פינף לאווין:
| עשה / לאו | מצוה | מקור | אקטועל היינט | באפוילענע | |
|---|---|---|---|---|---|
| 1 | עשה | ערכין - אפשאצן די ווערד פאר קדשים, פון א מענטש | אִישׁ כִּי יַפְלִא נֶדֶר בְּעֶרְכְּךָ נְפָשֹׁת לַה' (כז, ב) | יא | יעדער |
| 2 | לאו | נישט אויפטוישן א קדשים-בהמה צו א צווייטע | לֹא יַחֲלִיפֶנּוּ וְלֹא יָמִיר אֹתוֹ (כז, י) | יא | יעדער |
| 3 | עשה | די קדשים-בהמה און די תמורה זאלן ביידע זיין קדשים | וְהָיָה הוּא וּתְמוּרָתוֹ יִהְיֶה קֹּדֶשׁ (כז, י) | יא | יעדער |
| 4 | עשה | ערכין פון א (טמא'נע) בהמה | וְהֶעֱמִיד אֶת הַבְּהֵמָה לִפְנֵי הַכֹּהֵן. וְהֶעֱמִיד אֶת הַבְּהֵמָה לִפְנֵי הַכֹּהֵן (כז, יא–יב) | ניין | יעדער |
| 5 | עשה | ערכין פון הייזער | וְאִישׁ כִּי יַקְדִּשׁ אֶת בֵּיתוֹ קֹדֶשׁ לַה' וגו' (כז, יד–טו) | ניין | יעדער |
| 6 | עשה | ערכין פון פעלדער | וְאִם מִשְּׂדֵה אֲחֻזָּתוֹ יַקְדִּישׁ אִישׁ לַה' וגו' (כז, טז–כה) | ניין | יעדער |
| 7 | לאו | נישט טוישן קדשים פון איין קרבן צום צווייטן | לֹא יַקְדִּישׁ אִישׁ אֹתוֹ (כז, כו) | יא | יעדער |
| 8 | עשה | געבן מוחרמ'דיגע פארמעגן פאר די כהנים | אַךְ כָּל חֵרֶם אֲשֶׁר יַחֲרִם אִישׁ וגו' (כז, כח) | ניין | יעדער |
| 9 | לאו | נישט האנדלען מיט חרם | ...לֹא יִמָּכֵר (כז, כח) | יא | יעדער |
| 10 | לאו | נישט אויסלייזן חרם | ...לֹא יִמָּכֵר (כז, כח) | יא | יעדער |
| 11 | עשה | אפשיידן יערליך מעשר בהמה | וְכָל מַעְשַׂר בָּקָר וָצֹאן כֹּל אֲשֶׁר יַעֲבֹר תַּחַת הַשָּׁבֶט הָעֲשִׂירִי יִהְיֶה קֹּדֶשׁ לַה' (כז, לב) | יא (מה"ת) | יעדער |
| 12 | לאו | נישט פארקויפן מעשר בהמה | ...לֹא יִגָּאֵל (כז, לג) | יא | יעדער |
דאטומען
לויט די תקנת עזרא הסופר ווערט פרשת בחוקותי, וואס אַנטהאַלט קללות, געליינט פאר דעם יום־טוב שבועות, כּדי צו מרמז זיין אַז "תכלה שנה וקללותיה"[14][ב]. למעשה איז איינגעפירט נישט צו ליינען די קללות ממש נאנט צו שבועות, נאר אריינהאקן צווישן זיי מיט פרשת במדבר[14.1][16].
דער שבת ווען מ'ליינט די פרשה קען געפאלן אין זיבן (אין א"י, אין חו"ל זעקס) אנדערע דאטומען:
אינאיינעם מיט פרשת בהר:
באזונדער:
- החא יאר - י"ט אייר
- השג יאר - י"ז אייר
- זחג יאר - כ"ד אייר
- זשה יאר און בחה יאר - כ"ב אייר
- בשז יאר און גכז יאר - אין ארץ ישראל - כ' אייר, אין חוץ לארץ - כ"ז אייר
אין ארץ ישראל באזונדער, אין חוץ לארץ אינאיינעם:
הפטורה
די ספרדים און אשכנזים ליינען די הפטורה אין ספר ירמיהו, קאַפּיטל ט"ז, פסוק י"ט – קאַפּיטל י"ז, פסוק י"ד[17] (די הפטורה פון בהר ביי די תימנים), אין די נבואה פון ירמיהו איבער די ברכות פאר די וואס פארלאזן זיך אויף גאט, און קללות פאר די וואס נישט. די תימנים און איטאליענער ליינען אין ספר יחזקאל, קאַפּיטל ל"ד, פון פסוק א'[18]; רוב תימנים ענדיגן ביי פסוק כ"ז, און די איטאליענער און טייל תימנים ביי פסוק ט"ו. ביי די ראָמאַניאטן ליינט מען ספר ישעיהו, קאַפּיטל א', פסוק י"ט - קאַפּיטל ב', פסוק י"א.
דרויסנדיגע לינקס
טעקסט:
פרשת בחוקותי, אויף שיתופתא
פרשת בחוקותי, אויפן "וויקיטעקסט" זייטל - פרשת בחוקותי - טעקסט מיט תרגום אונקלוס, אויפ'ן "מכון ממרא" זייטל
- פרשת בחוקותי, אויפ'ן "מקראות גדולות הכתר" זייטל
טייטש
- מאיר הלוי לעטעריס, "פרשת בחוקותי", חמשה חומשי תורה אין אידיש, ניו יארק, תרע"ד
פארברייטערונג:
- שיעורים אויף פרשת בחוקותי אויף קול הלשון
- פרשת בחוקותי, אויפ'ן מחלקי המים זייטל
- פרשת בחוקותי, אויפ'ן "בית חב"ד" זייטל
- זעט שיעורים אויף פרשת בחוקותי, אויפן "בינינו" זייטל
- פרשת בחוקותי, אויפן "פרשת השבוע" זייטל
- דער ארטיקל "פרשת בחוקותי", אויפ'ן "ויקישיבה" זייטל
- נושאים אויף פרשת בחוקותי אויפ'ן "על התורה" זייטל
- Eli Ducker, The Haftarot for Behar and Behukkotai
נאטיצן
- ↑ כדי צו צופאסן די 54 פרשיות צו די מערסטנס 48 שבתים אין א שנה פשוטה אין וועלכע מען ליינט א פרשה, ימים טובים אויסגעשלאסן.
- ↑ שבועות ווערט גערעכנט ווי ראש השנה פאר די פירות פון בוים[15].
רעפערענצן
- ↑ רבי יחיאל מיכל הלוי עפשטיין, ערוך השולחן, אורח חיים, סימן קל"ט, סעיף ט"ו, לויט די ראשונים געברענגט אין בית יוסף, סימן קל"ט.
- ↑ מאור ושמש פרשת ויחי.
- ↑ כו, ג–מו
- ↑ קאַפּיטל כ"ז
- ↑ משלי ג, יא
- ↑ מגילה לא, ב; תלמוד ירושלמי, מסכת מגילה, פרק ג', הלכה ז'
- ↑ תהלים צא, טו
- ↑ דברים רבה, פרשה ד', פסקה א'
- ↑ משנה ברורה, סימן תכ"ח, סעיף קטן י"ז
- ↑ מגן אברהם, אורח חיים, סימן תכ"ח, סעיף קטן ח' אין נאמען פון כנסת הגדולה
- ↑ לוח דבר בעתו אין נאמען פון מנהג וויזשניץ
- ↑ קיצור שולחן ערוך, סימן עח, סעיף ד
- ↑ ספר החינוך, מצוות שנ–שסא.
- ↑ מגילה לא, ב
- ↑ משנה, ראש השנה א, ב
- ↑ משנה תורה לרמב"ם, ספר אהבה, הלכות תפילה וברכת כהנים, פרק י"ג, הלכה ב'; שולחן ערוך, אורח חיים, סימן תכ"ח, סעיף ד'.
- ↑ אבודרהם סדר העיבור, סדר הפרשיות וההפטרות.
- ↑ רמב"ם - סדר התפילה ה׳, ד'.
| פרשיות | ||
|---|---|---|
| ספר בראשית | בראשית • נח • לך לך • וירא • חיי שרה • תולדות • ויצא • וישלח • וישב • מקץ • ויגש • ויחי |  |
| ספר שמות | שמות • וארא • בא • בשלח • יתרו • משפטים • תרומה • תצוה • כי תשא • ויקהל • פקודי | |
| ספר ויקרא | ויקרא • צו • שמיני • תזריע • מצורע • אחרי • קדושים • אמור • בהר • בחוקותי | |
| ספר במדבר | במדבר • נשא • בהעלותך • שלח • קרח • חקת • בלק • פינחס • מטות • מסעי | |
| ספר דברים | דברים • ואתחנן • עקב • ראה • שופטים • כי תצא • כי תבוא • נצבים • וילך • האזינו • וזאת הברכה | |