אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "רוי:גלעד צוקערמאן"

פון המכלול
קפיצה לניווט קפיצה לחיפוש
וויזועלוויקיטעקסט
ק (החלפת טקסט – "וויכטיק" ב־"וויכטיג")
ק (החלפת טקסט – "דרויסנדע" ב־"דרויסנדיגע")
 
(16 מיטלסטע ווערסיעס פון 4 באַניצער נישט געוויזן.)
שורה 1: שורה 1:
{{דעסקריפציע||ענגליש = Israeli-born language revivalist, linguist, academic|העב=בלשן ישראלי|דייטש=Sprachwissenschaftler|}}
{{וויסנשאפטלער
{{וויסנשאפטלער
| כיתוב = פראפעסאר גלעד צוקערמאן אין 2011
| כיתוב = פראפעסאר גלעד צוקערמאן אין 2011
שורה 4: שורה 5:




פראָפעסאָר '''גלעד צוקערמאַן''' (געבוירן דעם [[1טן יוני]] [[1971]] אין [[תל אביב]]), DPhil ([[אוניווערסיטעט פון אקספארד]]), PhD ([[אוניווערסיטעט פון קעמברידזש]])<ref>[https://www.vividsydney.com/speaker/prof-ghilad-zuckermann Vivid Sydney (Light, Music and Ideas)], Speaker: Prof. Ghil'ad Zuckermann.</ref><ref>[https://www.edx.org/bio/ghilad-zuckermann edX], Professor Ghil'ad Zuckermann.</ref><ref>[https://adelaidefestivalofideas.com.au/speakers/professor-ghilad-zuckermann/ Adelaide Festival of Ideas], Professor Ghil'ad Zuckermann.</ref><ref>[https://www.aljazeera.com/indepth/features/starting-scratch-aboriginal-group-reclaims-lost-language-180626082306196.html Starting from scratch: Aboriginal group reclaims lost language], With the help of a linguistics professor, Barngarla, which has not been spoken for 60 years, is being pieced together, Al Jazeera, John Power, 29.6.2018.</ref>, איז א באקאנטער ישראלישער קאנטאקט-[[לינגוויסטיק|לינגוויסט]] און מומחה אויף דער [[יידיש]]ער און [[העברעיש]]ער שפראך, קולטור און אידענטיטעט. ער פאַרנעמט זיך מיט וויכטיגע פאָרשונגען אויפן געביט פון שפּראַך־אויפלעבונג.<ref name="yoel">[https://forward.com/yiddish/461258/scholar-compares-modern-hebrew-and-the-aboriginal-language-barngarla/?fbclid=IwAR2W3mLpgRcgA9ZAl_YKwN-KAAQxH0wWGelTgwSu1ZcESJcTgv7IgKG0PL0 "פּראָפעסאָר פאַרגלייכט העברעיִש מיט דער אַבאָריגענישער שפּראַך באַרנגאַרלאַ"], פון יואל מאַטוועיעוו, ''[[פארווערטס]]'', דעצעמבער 30, 2020.</ref> ער לערנט אין אַדעלאַידער אוניווערסיטעט אין [[אויסטראליע]] און האט פריער געלערנט אין [[ענגלאנד]], [[אמעריקע]], [[כינע]], [[ישראל]], [[סלאוואקיי]] און [[סינגאפור]].<ref>[http://www.themonthly.com.au/issue/2014/september/1409493600/anna-goldsworthy/voices-land Voices of the land], In Port Augusta, an Israeli linguist is helping the Barngarla people reclaim their language / Anna Goldsworthy, The Monthly, September 2014.</ref><ref>[https://www.pedestrian.tv/news/meet-the-aussie-lumbersexual-on-a-mission-to-make-your-beard-lustrous Meet Ghil'ad Zuckermann, master of 11 languages], Pedestrian TV.</ref><ref>[http://ricerca.repubblica.it/repubblica/archivio/repubblica/2014/05/28/il-papa-netanyahu-e-la-lingua-di-gesu01.html Il Papa, Netanyahu e la lingua di Gesù], La Repubblica, Reuters, 28.5.2014.</ref><ref>[https://www.jewishnews.net.au/ghilads-indigenous-language-game-changer/79545 Ghil’ad’s Indigenous language game changer],  Shane Desiatnik, AJN, 12 de Luglio 2018.</ref> זיינע פובליקאציעס - אויף [[יידיש]], [[ענגליש]], [[העברעיש]], [[איטאליעניש]], [[שפאניש]], [[דייטש]], [[רוסיש]] און [[כינעזיש]] - נעמען אריין ביכער ווי [http://www.zuckermann.org/israelit.html '''ישראלית, שפה יפה'''] (עם עובד, תּל־אָביב, 2008), [[w:en:Revivalistics: From the Genesis of Israeli to Language Reclamation in Australia and Beyond|''Revivalistics: From the Genesis of Israeli to Language Reclamation in Australia and Beyond'' (רעוויוואַליסטיק)]], [https://global.oup.com/academic/product/revivalistics-9780199812790 Oxford University Press] (2020)<ref name="yoel" /> און [http://www.zuckermann.org/enrichment.html '''שפראכקאנטאקט און לעקסישע בארייכערונג אין ישראלישן העברעיש'''] ([[w:en:Language Contact and Lexical Enrichment in Israeli Hebrew|''Language Contact and Lexical Enrichment in Israeli Hebrew'']] Palgrave Macmillan, 2003). ער האט שטודירט [[יידיש]] אין [[אקספארד]] (מיט [[דוב-בער קערלער]]), [[ווילנע]] (מיט [[הירשע-דוד קאץ]]) און [[תל אביב]].
פראָפעסאָר '''גלעד צוקערמאַן''' (געבוירן דעם [[1טן יוני]] [[1971]] אין [[תל אביב]]), DPhil ([[אוניווערסיטעט פון אקספארד]]), PhD ([[אוניווערסיטעט פון קעמברידזש]])<ref>[https://www.vividsydney.com/speaker/prof-ghilad-zuckermann Vivid Sydney (Light, Music and Ideas)], Speaker: Prof. Ghil'ad Zuckermann.</ref><ref>[https://www.edx.org/bio/ghilad-zuckermann edX], Professor Ghil'ad Zuckermann.</ref><ref>[https://adelaidefestivalofideas.com.au/speakers/professor-ghilad-zuckermann/ Adelaide Festival of Ideas], Professor Ghil'ad Zuckermann.</ref><ref>[https://www.aljazeera.com/indepth/features/starting-scratch-aboriginal-group-reclaims-lost-language-180626082306196.html Starting from scratch: Aboriginal group reclaims lost language], With the help of a linguistics professor, Barngarla, which has not been spoken for 60 years, is being pieced together, Al Jazeera, John Power, 29.6.2018.</ref>, איז א באקאנטער ישראלישער קאנטאקט-[[לינגוויסטיק|לינגוויסט]] און מומחה אויף דער [[יידיש]]ער און [[העברעיש]]ער שפראך, קולטור און אידענטיטעט. ער פאַרנעמט זיך מיט וויכטיגע פאָרשונגען אויפן געביט פון שפּראַך־אויפלעבונג.<ref name="yoel">[https://forward.com/yiddish/461258/scholar-compares-modern-hebrew-and-the-aboriginal-language-barngarla/?fbclid=IwAR2W3mLpgRcgA9ZAl_YKwN-KAAQxH0wWGelTgwSu1ZcESJcTgv7IgKG0PL0 "פּראָפעסאָר פאַרגלייכט העברעאיש מיט דער אַבאָריגענישער שפּראַך באַרנגאַרלאַ"], פון יואל מאַטוועיעוו, ''[[פארווערטס]]'', דעצעמבער 30, 2020.</ref> ער לערנט אין אַדעלאַידער אוניווערסיטעט אין [[אויסטראליע]] און האט פריער געלערנט אין [[ענגלאנד]], [[אמעריקע]], [[כינע]], [[ישראל]], [[סלאוואקיי]] און [[סינגאפור]].<ref>[http://www.themonthly.com.au/issue/2014/september/1409493600/anna-goldsworthy/voices-land Voices of the land], In Port Augusta, an Israeli linguist is helping the Barngarla people reclaim their language / Anna Goldsworthy, The Monthly, September 2014.</ref><ref>[https://www.pedestrian.tv/news/meet-the-aussie-lumbersexual-on-a-mission-to-make-your-beard-lustrous Meet Ghil'ad Zuckermann, master of 11 languages], Pedestrian TV.</ref><ref>[http://ricerca.repubblica.it/repubblica/archivio/repubblica/2014/05/28/il-papa-netanyahu-e-la-lingua-di-gesu01.html Il Papa, Netanyahu e la lingua di Gesù], La Repubblica, Reuters, 28.5.2014.</ref><ref>[https://www.jewishnews.net.au/ghilads-indigenous-language-game-changer/79545 Ghil’ad’s Indigenous language game changer],  Shane Desiatnik, AJN, 12 de Luglio 2018.</ref> זיינע פובליקאציעס - אויף [[יידיש]], [[ענגליש]], [[העברעיש]], [[איטאליעניש]], [[שפאניש]], [[דייטש]], [[רוסיש]] און [[כינעזיש]] - נעמען אריין ביכער ווי [http://www.zuckermann.org/israelit.html '''ישראלית, שפה יפה'''] (עם עובד, תּל־אָביב, 2008), [[w:en:Revivalistics: From the Genesis of Israeli to Language Reclamation in Australia and Beyond|''Revivalistics: From the Genesis of Israeli to Language Reclamation in Australia and Beyond'' (רעוויוואַליסטיק)]], [https://global.oup.com/academic/product/revivalistics-9780199812790 Oxford University Press] (2020)<ref name="yoel" /> און [http://www.zuckermann.org/enrichment.html '''שפראכקאנטאקט און לעקסישע בארייכערונג אין ישראלישן העברעיש'''] ([[w:en:Language Contact and Lexical Enrichment in Israeli Hebrew|''Language Contact and Lexical Enrichment in Israeli Hebrew'']] Palgrave Macmillan, 2003). ער האט שטודירט [[יידיש]] אין [[אקספארד]] (מיט [[דוב-בער קערלער]]), [[ווילנע]] (מיט [[הירשע-דוד קאץ]]) און [[תל אביב]].


צוקערמאן איז דער פּרעזידענט פון דער אויסטראַלישער אַסאָציאַציע פאַר ייִדישע שטודיעס.<ref name=yoel/>
צוקערמאן איז דער פּרעזידענט פון דער אויסטראַלישער אַסאָציאַציע פאַר ייִדישע שטודיעס.<ref name=yoel/>
שורה 10: שורה 11:
== שיקל פישמאַן שרייבט… ==
== שיקל פישמאַן שרייבט… ==


[[יושע פישמאן|שיקל פישמאַן]] דערציילט אַז "צוקערמאַן איז אַ יונגער ישׂראל־געבוירענער לינגוויסט, וואָס נאָך יאָרן פאַרברענגען ווי אַן אַסיסטענט־פּראָפעסאָר אינעם וועלט־באַרימטן אָקספאָרד־אוניווערסיטעט, געפינט ער זיך איצט ווי אַן אַסאָציאיר־פּראָפעסאָר אין קווינסלאַנד־אוניווערסיטעט אין דער ווייטער אויסטראַליע. בינו־לבינו איז ער געוואָרן דער מומחה פון "ישׂראליש" (ישׂראלית: Israeli), דער היינטיגער גערעדטער און, וואָס ווייטער אַלץ אָפטער, אויך געווענליך־געשריבענער עברית. פונעם שלל אַרבעטן [...] איז מיר באַלד קלאָר געוואָרן, אַז צוקערמאַן קען זייער גוט ייִדיש (ווייל אָן ייִדיש קען מען די אמתע סטרוקטור פון ישׂראליש ניט תּופס זיין, נאָר זיינס אַן אַרבעט ממש געשריבן אויף ייִדיש איז מיר קיין מאָל פריִער ניט אויסגעקומען צו ליינען. זיינע מסקנות און אויספירן זענען מיר שוין געווען קלאָר פון אַזעלכע גרונטאָוונע ווערק זיינע ווי Language Contact and Lexical Enrichment in Israeli Hebrew 2003 און זיין "ישׂראלית, שׂפה יפה", וואָס דער פּאָפּולערער תּל־אָביבער פאַרלאַג "עם עובד" האָט ערשט היייאָר אַרויסגעגעבן." <ref>[https://yiddish2.forward.com/node/1753.html"אַ פּנים־חדשות: אַ יונגער קענער פון ייִדיש און פון 'ישׂראליש'"], פון [[יושע פישמאן|שיקל פישמאַן]] ([[ניו־יאָרק]]), ספּעציעל פאַרן [[פאָרווערטס]], דעצעמבער 5, 2008.</ref>
[[יושע פישמאן|שיקל פישמאַן]] דערציילט אַז "צוקערמאַן איז אַ יונגער ישׂראל־געבוירענער לינגוויסט, וואָס נאָך יאָרן פאַרברענגען ווי אַן אַסיסטענט־פּראָפעסאָר אינעם וועלט־באַרימטן אָקספאָרד־אוניווערסיטעט, געפינט ער זיך יעצט ווי אַן אַסאָציאיר־פּראָפעסאָר אין קווינסלאַנד־אוניווערסיטעט אין דער ווייטער אויסטראַליע. בינו־לבינו איז ער געוואָרן דער מומחה פון "ישׂראליש" (ישׂראלית: Israeli), דער היינטיגער גערעדטער און, וואָס ווייטער אַלץ אָפטער, אויך געווענליך־געשריבענער עברית. פונעם שלל אַרבעטן [...] איז מיר באַלד קלאָר געוואָרן, אַז צוקערמאַן קען זייער גוט ייִדיש (ווייל אָן ייִדיש קען מען די אמתע סטרוקטור פון ישׂראליש ניט תּופס זיין, נאָר זיינס אַן אַרבעט ממש געשריבן אויף ייִדיש איז מיר קיין מאָל פריִער ניט אויסגעקומען צו ליינען. זיינע מסקנות און אויספירן זענען מיר שוין געווען קלאָר פון אַזעלכע גרונטאָוונע ווערק זיינע ווי Language Contact and Lexical Enrichment in Israeli Hebrew 2003 און זיין "ישׂראלית, שׂפה יפה", וואָס דער פּאָפּולערער תּל־אָביבער פאַרלאַג "עם עובד" האָט ערשט היייאָר אַרויסגעגעבן." <ref>[https://yiddish2.forward.com/node/1753.html"אַ פּנים־חדשות: אַ יונגער קענער פון ייִדיש און פון 'ישׂראליש'"], פון [[יושע פישמאן|שיקל פישמאַן]] ([[ניו־יאָרק]]), ספּעציעל פאַרן [[פאָרווערטס]], דעצעמבער 5, 2008.</ref>


"ווי זאָגט דאָס צוקערמאַן אויף זיין אַקאַדעמיש־אינטעליגענטן אופן?: "אונזער וועלט ווערט וואָס אַ מאָל מער ענלעך אויף אַ גלאָבאַל שטעטל... טאַקע דערפאַר איז עס אַזוי וויכטיג היינט צו טאָג צו פאָרשן שפּראַך־קאָנטאַקטן בכלל און ייִדיש בפרט". אָט דער צוגאַנג, וואָס פאַרבינדט ייִדיש מיט די סאַמע נייסטע און פאַרשפּרייטסטע אַנטוויקלונגען אין דער גאָרער וועלט (און אין דער וועלט פון לשון־קודש בתוכם), דערמאָנט זייער און איז ממשיך די פּיאָנערישע אַרבעט פון [[אוריאל וויינרייך|אוריאל וויינרייכס]] באמת גרויס ווערק Languages in Contact 1953"
"ווי זאָגט דאָס צוקערמאַן אויף זיין אַקאַדעמיש־אינטעליגענטן אופן?: "אונזער וועלט ווערט וואָס אַ מאָל מער ענליך אויף אַ גלאָבאַל שטעטל... טאַקע דערפאַר איז עס אַזוי וויכטיג היינט צו טאָג צו פאָרשן שפּראַך־קאָנטאַקטן בכלל און ייִדיש בפרט". אָט דער צוגאַנג, וואָס פאַרבינדט ייִדיש מיט די סאַמע נייסטע און פאַרשפּרייטסטע אַנטוויקלונגען אין דער גאָרער וועלט (און אין דער וועלט פון לשון־קודש בתוכם), דערמאָנט זייער און איז ממשיך די פּיאָנערישע אַרבעט פון [[אוריאל וויינרייך|אוריאל וויינרייכס]] באמת גרויס ווערק Languages in Contact 1953"


== ישראליש ==
== ישראליש ==
די היינטיגע שפּראַך פון מדינת־ישׂראל דאַרף הייסן, לויט אים, נישט העברעיִש, נאָר ישׂראליש.<ref name=yoel/> צוקערמאן טענהט אז [[העברעאיש|"ישראליש"]] (מאדערנע העברעאיש) איז אן אייראזישע פילשיכטיקע שמעלצשפראך, איינצייטיק סעמיטיש און אייראפאיש. ער טענהט אז ישראליש נעמט אריין דאס העברעיש אבער אויך דאס מאמע-לשון, יידיש, פלוס אנדערע שפראכן.<ref>[http://uq.academia.edu/GhiladZuckermann/Papers/9543/Di-Yisroeldike-shprakh--Hebreish-Lebt-Vider--Yidish-Lebt-Vayter--The-Israeli-Language--Hebrew-Revived--Yiddish-Survived- "די ישראלדיקע שפראך: העברעיש לעבט ווידער, יידיש לעבט ווייטער"], פון [[גלעד צוקערמאן]], ''[[אויפן שוועל]]'' נ' 337 (2007).</ref> אַ טייל זיינע קאָלעגן באַטראַכטן זיין חידוש ווי אַ פּאָליטישע פּראָוואָקאַציע; אַנדערע, בתוכם פּראָפ' [[הירשע דוד קאץ]], זענען בפירוש מסכּים מיט צוקערמאַנען.<ref name=yoel/>
די היינטיגע שפּראַך פון מדינת־ישׂראל דאַרף הייסן, לויט אים, נישט העברעאיש, נאָר ישׂראליש.<ref name=yoel/> צוקערמאן טענהט אז [[העברעאיש|"ישראליש"]] (מאדערנע העברעאיש) איז אן אייראזישע פילשיכטיקע שמעלצשפראך, איינצייטיק סעמיטיש און אייראפאיש. ער טענהט אז ישראליש נעמט אריין דאס העברעיש אבער אויך דאס מאמע-לשון, יידיש, פלוס אנדערע שפראכן.<ref>[http://uq.academia.edu/GhiladZuckermann/Papers/9543/Di-Yisroeldike-shprakh--Hebreish-Lebt-Vider--Yidish-Lebt-Vayter--The-Israeli-Language--Hebrew-Revived--Yiddish-Survived- "די ישראלדיקע שפראך: העברעיש לעבט ווידער, יידיש לעבט ווייטער"], פון [[גלעד צוקערמאן]], ''[[אויפן שוועל]]'' נ' 337 (2007).</ref> אַ טייל זיינע קאָלעגן באַטראַכטן זיין חידוש ווי אַ פּאָליטישע פּראָוואָקאַציע; אַנדערע, בתוכם פּראָפ' [[הירשע דוד קאץ]], זענען בפירוש מסכּים מיט צוקערמאַנען.<ref name=yoel/>
== באַרנגאַרלאַ ==
== באַרנגאַרלאַ ==
אין זיין שטודיע וועגן דעם אויסטראַלישן שפּראַך־אויפלעב פאָקוסירט זיך צוקערמאַן אויף דער שפּראַך באַרנגאַרלאַ. כּדי זי אָפּצוראַטעווען, באַנוצן זיך אַ טייל באַרנגאַרלאַ־אַקטיוויסטן ממש מיט די זעלבע, אָדער מיט ענלעכע אַרגומענטן, ווי די העברעיִסטן פון 100 יאָר צוריק.<ref name=yoel/> די לעצטע נאַטירלעכע רעדער פון לשון־באַרנגאַרלאַ זענען געשטאָרבן אין די 1960ער. עס זענען אָבער געבליבן ביכער אויף דער שפּראַך. אין 2011, ווען צוקערמאַן האָט זיך באַקענט מיט די באַרנגאַרלער, האָט ער זיי פאָרגעלייגט אויפצולעבן זייער לשון. דאָס אַלטע פאָלק האָט אויפגענומען דעם געדאַנק מיט גרויס התפּעלות און זיך גענומען לערנען די שפּראַך; איצט קאָן מען עס טאָן אויך מיט דער הילף פון אַ קאָמפּיוטער־פּראָגראַם.<ref name=yoel/>
אין זיין שטודיע וועגן דעם אויסטראַלישן שפּראַך־אויפלעב פאָקוסירט זיך צוקערמאַן אויף דער שפּראַך באַרנגאַרלאַ. כּדי זי אָפּצוראַטעווען, באַנוצן זיך אַ טייל באַרנגאַרלאַ־אַקטיוויסטן ממש מיט די זעלבע, אָדער מיט ענליכע אַרגומענטן, ווי די העברעיִסטן פון 100 יאָר צוריק.<ref name=yoel/> די לעצטע נאַטירליכע רעדער פון לשון־באַרנגאַרלאַ זענען געשטאָרבן אין די 1960ער. עס זענען אָבער געבליבן ביכער אויף דער שפּראַך. אין 2011, ווען צוקערמאַן האָט זיך באַקענט מיט די באַרנגאַרלער, האָט ער זיי פאָרגעלייגט אויפצולעבן זייער לשון. דאָס אַלטע פאָלק האָט אויפגענומען דעם געדאַנק מיט גרויס התפּעלות און זיך גענומען לערנען די שפּראַך; יעצט קאָן מען עס טאָן אויך מיט דער הילף פון אַ קאָמפּיוטער־פּראָגראַם.<ref name=yoel/>


== פובליקאציעס ==
== פובליקאציעס ==
שורה 49: שורה 50:
*[http://www.zuckermann.org/articles.html אנדערע ארטיקלען פון פראפ' גלעד צוקערמאן]
*[http://www.zuckermann.org/articles.html אנדערע ארטיקלען פון פראפ' גלעד צוקערמאן]


== פילמען ==
== פילמס ==
* [https://vimeo.com/channels/357807/44019045 Fry's Planet Word], Stephen Fry
* [https://vimeo.com/channels/357807/44019045 Fry's Planet Word], Stephen Fry
* [https://www.youtube.com/watch?v=DZPjdNaLCho SBS: Living Black: S18 Ep9 - Linguicide]
* [https://www.youtube.com/watch?v=DZPjdNaLCho SBS: Living Black: S18 Ep9 - Linguicide]
שורה 57: שורה 58:
* [https://www.youtube.com/watch?v=3LPlWc4f_zM Barngarla people rediscover their language], SBS
* [https://www.youtube.com/watch?v=3LPlWc4f_zM Barngarla people rediscover their language], SBS


== וועבלינקען ==
==דרויסנדיגע לינקס==
*[http://www.zuckermann.org פראפ' גלעד צוקערמאן'ס וועבסייט]
*[http://www.zuckermann.org פראפ' גלעד צוקערמאן'ס וועבסייט]
* [http://www.adelaide.edu.au/directory/ghilad.zuckermann The University of Adelaide: Official Directory: Professor Ghil'ad Zuckermann]
* [http://www.adelaide.edu.au/directory/ghilad.zuckermann The University of Adelaide: Official Directory: Professor Ghil'ad Zuckermann]
שורה 78: שורה 79:
[[קאַטעגאָריע: יידיש שפראך לינגוויסטן]]
[[קאַטעגאָריע: יידיש שפראך לינגוויסטן]]
[[קאטעגאריע:יידישיסטן]]
[[קאטעגאריע:יידישיסטן]]
[[קאַטעגאָריע:יידישע שרייבער]]
[[קאַטעגאָריע:אידישע שרייבער]]
[[קאטעגאריע:לשון קודש]]
[[קאטעגאריע:לשון קודש]]
[[קאטעגאריע:העברעיש]]
[[קאטעגאריע:העברעיש]]
[[קאטעגאריע:מחנכים]]
[[קאטעגאריע:מחנכים]]
[[קאטעגאריע:רעדנער]]
[[קאטעגאריע:רעדנער]]
[[קאטעגאריע:יידן פון איטאליע]]
[[קאַטעגאָריע:אידן פון איטאליע]]
[[קאטעגאריע:ענגלישע יידן]]
[[קאטעגאריע:ענגלישע אידן]]
[[קאטעגאריע:לעבעדיגע מענטשן]]
[[קאטעגאריע:לעבעדיגע מענטשן]]
[[קאטעגאריע:לינגוויסטן]]
[[קאטעגאריע:לינגוויסטן]]
שורה 90: שורה 91:
[[קאַטעגאָריע:בריטישע מענטשן]]
[[קאַטעגאָריע:בריטישע מענטשן]]
[[קאַטעגאָריע:אויסטראליע]]
[[קאַטעגאָריע:אויסטראליע]]
[[קאטעגאריע:אומבאקוקט]]
[[קאטעגאריע:אויף יידיש]]  
[[קאטעגאריע:אויף יידיש]]  
{{קרד/ויקי/יידיש}}
{{קרד/ויקי/יידיש}}
[[he:גלעד צוקרמן]]

יעצטיגע רעוויזיע זינט 09:31, 8 יולי 2024

גלעד צוקערמאן


פראָפעסאָר גלעד צוקערמאַן (געבוירן דעם 1טן יוני 1971 אין תל אביב), DPhil (אוניווערסיטעט פון אקספארד), PhD (אוניווערסיטעט פון קעמברידזש)[1][2][3][4], איז א באקאנטער ישראלישער קאנטאקט-לינגוויסט און מומחה אויף דער יידישער און העברעישער שפראך, קולטור און אידענטיטעט. ער פאַרנעמט זיך מיט וויכטיגע פאָרשונגען אויפן געביט פון שפּראַך־אויפלעבונג.[5] ער לערנט אין אַדעלאַידער אוניווערסיטעט אין אויסטראליע און האט פריער געלערנט אין ענגלאנד, אמעריקע, כינע, ישראל, סלאוואקיי און סינגאפור.[6][7][8][9] זיינע פובליקאציעס - אויף יידיש, ענגליש, העברעיש, איטאליעניש, שפאניש, דייטש, רוסיש און כינעזיש - נעמען אריין ביכער ווי ישראלית, שפה יפה (עם עובד, תּל־אָביב, 2008), Revivalistics: From the Genesis of Israeli to Language Reclamation in Australia and Beyond (רעוויוואַליסטיק), Oxford University Press (2020)[5] און שפראכקאנטאקט און לעקסישע בארייכערונג אין ישראלישן העברעיש (Language Contact and Lexical Enrichment in Israeli Hebrew Palgrave Macmillan, 2003). ער האט שטודירט יידיש אין אקספארד (מיט דוב-בער קערלער), ווילנע (מיט הירשע-דוד קאץ) און תל אביב.

צוקערמאן איז דער פּרעזידענט פון דער אויסטראַלישער אַסאָציאַציע פאַר ייִדישע שטודיעס.[5]

שיקל פישמאַן שרייבט…

שיקל פישמאַן דערציילט אַז "צוקערמאַן איז אַ יונגער ישׂראל־געבוירענער לינגוויסט, וואָס נאָך יאָרן פאַרברענגען ווי אַן אַסיסטענט־פּראָפעסאָר אינעם וועלט־באַרימטן אָקספאָרד־אוניווערסיטעט, געפינט ער זיך יעצט ווי אַן אַסאָציאיר־פּראָפעסאָר אין קווינסלאַנד־אוניווערסיטעט אין דער ווייטער אויסטראַליע. בינו־לבינו איז ער געוואָרן דער מומחה פון "ישׂראליש" (ישׂראלית: Israeli), דער היינטיגער גערעדטער און, וואָס ווייטער אַלץ אָפטער, אויך געווענליך־געשריבענער עברית. פונעם שלל אַרבעטן [...] איז מיר באַלד קלאָר געוואָרן, אַז צוקערמאַן קען זייער גוט ייִדיש (ווייל אָן ייִדיש קען מען די אמתע סטרוקטור פון ישׂראליש ניט תּופס זיין, נאָר זיינס אַן אַרבעט ממש געשריבן אויף ייִדיש איז מיר קיין מאָל פריִער ניט אויסגעקומען צו ליינען. זיינע מסקנות און אויספירן זענען מיר שוין געווען קלאָר פון אַזעלכע גרונטאָוונע ווערק זיינע ווי Language Contact and Lexical Enrichment in Israeli Hebrew 2003 און זיין "ישׂראלית, שׂפה יפה", וואָס דער פּאָפּולערער תּל־אָביבער פאַרלאַג "עם עובד" האָט ערשט היייאָר אַרויסגעגעבן." [10]

"ווי זאָגט דאָס צוקערמאַן אויף זיין אַקאַדעמיש־אינטעליגענטן אופן?: "אונזער וועלט ווערט וואָס אַ מאָל מער ענליך אויף אַ גלאָבאַל שטעטל... טאַקע דערפאַר איז עס אַזוי וויכטיג היינט צו טאָג צו פאָרשן שפּראַך־קאָנטאַקטן בכלל און ייִדיש בפרט". אָט דער צוגאַנג, וואָס פאַרבינדט ייִדיש מיט די סאַמע נייסטע און פאַרשפּרייטסטע אַנטוויקלונגען אין דער גאָרער וועלט (און אין דער וועלט פון לשון־קודש בתוכם), דערמאָנט זייער און איז ממשיך די פּיאָנערישע אַרבעט פון אוריאל וויינרייכס באמת גרויס ווערק Languages in Contact 1953"

ישראליש

די היינטיגע שפּראַך פון מדינת־ישׂראל דאַרף הייסן, לויט אים, נישט העברעאיש, נאָר ישׂראליש.[5] צוקערמאן טענהט אז "ישראליש" (מאדערנע העברעאיש) איז אן אייראזישע פילשיכטיקע שמעלצשפראך, איינצייטיק סעמיטיש און אייראפאיש. ער טענהט אז ישראליש נעמט אריין דאס העברעיש אבער אויך דאס מאמע-לשון, יידיש, פלוס אנדערע שפראכן.[11] אַ טייל זיינע קאָלעגן באַטראַכטן זיין חידוש ווי אַ פּאָליטישע פּראָוואָקאַציע; אַנדערע, בתוכם פּראָפ' הירשע דוד קאץ, זענען בפירוש מסכּים מיט צוקערמאַנען.[5]

באַרנגאַרלאַ

אין זיין שטודיע וועגן דעם אויסטראַלישן שפּראַך־אויפלעב פאָקוסירט זיך צוקערמאַן אויף דער שפּראַך באַרנגאַרלאַ. כּדי זי אָפּצוראַטעווען, באַנוצן זיך אַ טייל באַרנגאַרלאַ־אַקטיוויסטן ממש מיט די זעלבע, אָדער מיט ענליכע אַרגומענטן, ווי די העברעיִסטן פון 100 יאָר צוריק.[5] די לעצטע נאַטירליכע רעדער פון לשון־באַרנגאַרלאַ זענען געשטאָרבן אין די 1960ער. עס זענען אָבער געבליבן ביכער אויף דער שפּראַך. אין 2011, ווען צוקערמאַן האָט זיך באַקענט מיט די באַרנגאַרלער, האָט ער זיי פאָרגעלייגט אויפצולעבן זייער לשון. דאָס אַלטע פאָלק האָט אויפגענומען דעם געדאַנק מיט גרויס התפּעלות און זיך גענומען לערנען די שפּראַך; יעצט קאָן מען עס טאָן אויך מיט דער הילף פון אַ קאָמפּיוטער־פּראָגראַם.[5]

פובליקאציעס

ביכער

ארטיקלען

פילמס

דרויסנדיגע לינקס

רעפערענצן

  1. ↑ Vivid Sydney (Light, Music and Ideas), Speaker: Prof. Ghil'ad Zuckermann.
  2. ↑ edX, Professor Ghil'ad Zuckermann.
  3. ↑ Adelaide Festival of Ideas, Professor Ghil'ad Zuckermann.
  4. ↑ Starting from scratch: Aboriginal group reclaims lost language, With the help of a linguistics professor, Barngarla, which has not been spoken for 60 years, is being pieced together, Al Jazeera, John Power, 29.6.2018.
  5. ↑ 5.0 5.1 5.2 5.3 5.4 5.5 5.6 5.7 "פּראָפעסאָר פאַרגלייכט העברעאיש מיט דער אַבאָריגענישער שפּראַך באַרנגאַרלאַ", פון יואל מאַטוועיעוו, פארווערטס, דעצעמבער 30, 2020.
  6. ↑ Voices of the land, In Port Augusta, an Israeli linguist is helping the Barngarla people reclaim their language / Anna Goldsworthy, The Monthly, September 2014.
  7. ↑ Meet Ghil'ad Zuckermann, master of 11 languages, Pedestrian TV.
  8. ↑ Il Papa, Netanyahu e la lingua di Gesù, La Repubblica, Reuters, 28.5.2014.
  9. ↑ Ghil’ad’s Indigenous language game changer, Shane Desiatnik, AJN, 12 de Luglio 2018.
  10. ↑ "אַ פּנים־חדשות: אַ יונגער קענער פון ייִדיש און פון 'ישׂראליש'", פון שיקל פישמאַן (ניו־יאָרק), ספּעציעל פאַרן פאָרווערטס, דעצעמבער 5, 2008.
  11. ↑ "די ישראלדיקע שפראך: העברעיש לעבט ווידער, יידיש לעבט ווייטער", פון גלעד צוקערמאן, אויפן שוועל נ' 337 (2007).

דאס איז נישט קיין המכלול ארטיקל, בלויז עפעס וואס ליגט דא ביז עס וועט ערזעצט ווערן מיט בעסערס. שרייבט עס איבער!

גענומען פון "https://yi.hamichlol.org.il/w/index.php?title=רוי:גלעד_צוקערמאן&oldid=325989"