אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "רוי:אידישער אנטי פאשיסטישער קאמיטעט"
ק (טשעקטי און אנדערע רייניגונג, typos fixed: יידן ← אידן) |
ק (החלפת טקסט – "ריע:קאמוניזם]]" ב־"ריע:קאמוניזם|װ]]") |
||
| (10 מיטלסטע ווערסיעס פון 3 באַניצער נישט געוויזן.) | |||
| שורה 5: | שורה 5: | ||
די ארגאניזאציע איז אויפגעשטעלט געווארן מיט דער גוטהייסונג פון די [[ען קא ווע דע]], און האט זיך געפונען אין קויבישאוו. אין [[1943]] איז די הויפטקוואטיר אריבער קיין [[מאסקווע]], און האט געהאלפן אויפלעבן [[יידיש]] [[טעאטער]] און [[קולטור]]. דער פארזיצער פון דער ארגאניזאציע איז געווען דער פאפולערער [[אקטיאר]] [[שלמה מיכאלס]], דער סעקרעטאר איז געווען א [[זשורנאליסט]] מיטן נאמען [[שכנא עפשטיין]]. | די ארגאניזאציע איז אויפגעשטעלט געווארן מיט דער גוטהייסונג פון די [[ען קא ווע דע]], און האט זיך געפונען אין קויבישאוו. אין [[1943]] איז די הויפטקוואטיר אריבער קיין [[מאסקווע]], און האט געהאלפן אויפלעבן [[יידיש]] [[טעאטער]] און [[קולטור]]. דער פארזיצער פון דער ארגאניזאציע איז געווען דער פאפולערער [[אקטיאר]] [[שלמה מיכאלס]], דער סעקרעטאר איז געווען א [[זשורנאליסט]] מיטן נאמען [[שכנא עפשטיין]]. | ||
זיי האבן באוויזן צאמצושטעלן מיליאנען דאלארן, פון די [[ | זיי האבן באוויזן צאמצושטעלן מיליאנען דאלארן, פון די [[פאראייניגטע שטאטן]], [[קאנאדע]] און [[ענגלאנד]], און אפילו פון אידן אין [[ארץ ישראל]]. זיי האבן אויך פארגעשלאגן אויפצושטעלן אן אינטערנאציאנאלע יידישע [[מיליטער]] וואס זאל קעמפן קעגן די [[נאציס]]. דער קאמיטעט האט געהאלפן ראטעווען [[אברהם סוצקעווער]], פון די וואלד ווי ער האט זיך געפונען מיט [[פארטיזאנער]], אין [[בעלארוס]]. | ||
דער קאמיטעט האט אויפגעלעבט, אין די יארן פון זיין טעטיקייט, די יידישע קולטור הינטערן [[אייזערנעם פארהאנג]], און האט ארויסגעגעבן א [[צייטונג]] מיטן נאמען [[אייניגקייט]], די צייטונג האט אנגעהאלטן ביז [[1948]]. | דער קאמיטעט האט אויפגעלעבט, אין די יארן פון זיין טעטיקייט, די יידישע קולטור הינטערן [[אייזערנעם פארהאנג]], און האט ארויסגעגעבן א [[צייטונג]] מיטן נאמען [[אייניגקייט]], די צייטונג האט אנגעהאלטן ביז [[1948]]. | ||
נאך דער מלחמה, האט דער קאמיטעט זיך | נאך דער מלחמה, האט דער קאמיטעט זיך באשעפטיגט אין נאכגיין איינצלהייטן אויף [[חורבן אייראפע]], די עדות זענען אויסגעארבעט געווארן דורך צוויי זשורנאליסטן, און ארויסגעקומען אין [[ניו יארק]] און אין [[רומעניע]], אין יאר [[1946]]. | ||
אין יאר 1948, האבן זיך אנגעהויבן די רדיפות פון [[יאזעף סטאלין]] קעגן אידן, און שלמה מיכאלס איז אומגעקומען אין א אונטערגעשטעלטער אויטא עקסידענט דורך די ען קא ווע דע, און אנדערע מיטגלידער זענען ארעסטירט געווארן, מיטן שולד פאר זייענדיק אומגעטריי דאס לאנד, אנפירענדיק אנטי קאמוניסטישע פראפעגאנדע, און אויך פארן מאכן א קאנספיראציע, אויפצושטעלן א יידישע רעפובליק אין די קרים האלב | אין יאר 1948, האבן זיך אנגעהויבן די רדיפות פון [[יאזעף סטאלין]] קעגן אידן, און שלמה מיכאלס איז אומגעקומען אין א אונטערגעשטעלטער אויטא עקסידענט דורך די ען קא ווע דע, און אנדערע מיטגלידער זענען ארעסטירט געווארן, מיטן שולד פאר זייענדיק אומגעטריי דאס לאנד, אנפירענדיק אנטי קאמוניסטישע פראפעגאנדע, און אויך פארן מאכן א קאנספיראציע, אויפצושטעלן א יידישע רעפובליק אין די קרים האלב אינזל און זיך אפטיילן פון רוסלאנד. זעלבסטפארשטענדליך אז די באשולדיגונגען זענען נישט געווען באזירט אויף קראנטע ראיות. | ||
דעם [[12טן אויגוסט]] [[1952]], זענען דרייצן אידן אומעברענגט געווארן, אלע מיטגלידער פון דעם קאמיטעט, און איז באוואוסט אלס די [[הרוגי מלכות פונעם ראטנפארבאנד|קאמוניסטישע הרוגי מלכות]], אדער די "דיכטערס אומקום". | דעם [[12טן אויגוסט]] [[1952]], זענען דרייצן אידן אומעברענגט געווארן, אלע מיטגלידער פון דעם קאמיטעט, און איז באוואוסט אלס די [[הרוגי מלכות פונעם ראטנפארבאנד|קאמוניסטישע הרוגי מלכות]], אדער די "דיכטערס אומקום". | ||
| שורה 28: | שורה 28: | ||
* [[פרץ מארקיש]] | * [[פרץ מארקיש]] | ||
[[קאַטעגאָריע:אידישע היסטאריע]] | [[קאַטעגאָריע:אידישע היסטאריע|װ]] | ||
[[קאַטעגאָריע:קאמוניזם]] | [[קאַטעגאָריע:קאמוניזם|װ]] | ||
[[קאַטעגאָריע:ראטנפארבאנד]] | [[קאַטעגאָריע:ראטנפארבאנד|װ]] | ||
[[קאַטעגאָריע:צווייטע וועלט מלחמה]] | [[קאַטעגאָריע:צווייטע וועלט מלחמה]] | ||
[[קאַטעגאָריע:אויף יידיש]] | [[קאַטעגאָריע:אויף יידיש]] | ||
{{קרד/ויקי/יידיש}} | {{קרד/ויקי/יידיש}} | ||
[[HE:הוועד היהודי האנטי-פשיסטי]] | |||
יעצטיגע רעוויזיע זינט 16:14, 13 סעפטעמבער 2023
דער יידישער אנטי פאשיסטישער קאמיטעט איז געווען א יידישע ארגאניזאציע, וואס האט זיך געפונען אין דעם סאוועטן פארבאנד, ארויסצוהעלפן רוסלאנד אין איר קריג קעגן נאצי דייטשלאנד, ביי דער צווייטער וועלט קריג, אין יאר 1942.
די גרינדונג איז געווען מיטן ציל ארויסצוהעלפן די קאמוניסטישע קריגס-מאשין, דורך יידן וואס א טייל זענען געווען פארגלייבט אין קאמוניזם, און א טייל זענען געווען סתם תמימות'דיקע אידן וואס זענען אריינגעפאלן אין נעץ. די ציל איז געווען צו פארשאפן שטיצע פון אידן איבער דער גארער וועלט וואס זאל העלפן רוסלאנד, זיי האבן געשיקט שליחים צו דער מערב וועלט, און האבן באוויזן צאמצושטעלן א גרויסע סומע געלט, א גרויסע טייל פון די געלט איז געקומען א דאנק פאלטשע פראפעגאנדע איבער דעם שווערן מצב פון אידן אין רוסלאנד.
די ארגאניזאציע איז אויפגעשטעלט געווארן מיט דער גוטהייסונג פון די ען קא ווע דע, און האט זיך געפונען אין קויבישאוו. אין 1943 איז די הויפטקוואטיר אריבער קיין מאסקווע, און האט געהאלפן אויפלעבן יידיש טעאטער און קולטור. דער פארזיצער פון דער ארגאניזאציע איז געווען דער פאפולערער אקטיאר שלמה מיכאלס, דער סעקרעטאר איז געווען א זשורנאליסט מיטן נאמען שכנא עפשטיין.
זיי האבן באוויזן צאמצושטעלן מיליאנען דאלארן, פון די פאראייניגטע שטאטן, קאנאדע און ענגלאנד, און אפילו פון אידן אין ארץ ישראל. זיי האבן אויך פארגעשלאגן אויפצושטעלן אן אינטערנאציאנאלע יידישע מיליטער וואס זאל קעמפן קעגן די נאציס. דער קאמיטעט האט געהאלפן ראטעווען אברהם סוצקעווער, פון די וואלד ווי ער האט זיך געפונען מיט פארטיזאנער, אין בעלארוס.
דער קאמיטעט האט אויפגעלעבט, אין די יארן פון זיין טעטיקייט, די יידישע קולטור הינטערן אייזערנעם פארהאנג, און האט ארויסגעגעבן א צייטונג מיטן נאמען אייניגקייט, די צייטונג האט אנגעהאלטן ביז 1948.
נאך דער מלחמה, האט דער קאמיטעט זיך באשעפטיגט אין נאכגיין איינצלהייטן אויף חורבן אייראפע, די עדות זענען אויסגעארבעט געווארן דורך צוויי זשורנאליסטן, און ארויסגעקומען אין ניו יארק און אין רומעניע, אין יאר 1946.
אין יאר 1948, האבן זיך אנגעהויבן די רדיפות פון יאזעף סטאלין קעגן אידן, און שלמה מיכאלס איז אומגעקומען אין א אונטערגעשטעלטער אויטא עקסידענט דורך די ען קא ווע דע, און אנדערע מיטגלידער זענען ארעסטירט געווארן, מיטן שולד פאר זייענדיק אומגעטריי דאס לאנד, אנפירענדיק אנטי קאמוניסטישע פראפעגאנדע, און אויך פארן מאכן א קאנספיראציע, אויפצושטעלן א יידישע רעפובליק אין די קרים האלב אינזל און זיך אפטיילן פון רוסלאנד. זעלבסטפארשטענדליך אז די באשולדיגונגען זענען נישט געווען באזירט אויף קראנטע ראיות.
דעם 12טן אויגוסט 1952, זענען דרייצן אידן אומעברענגט געווארן, אלע מיטגלידער פון דעם קאמיטעט, און איז באוואוסט אלס די קאמוניסטישע הרוגי מלכות, אדער די "דיכטערס אומקום".
נאך סטאלינס טויט, זענען די פארבליבענע אידן אין די טורמעס באפרייט געווארן, און די נעמען פון די אומגעקומענע זענען רעאביליטירט געווארן אין יאר 1956.
מיטגלידער פונעם יידישן אנטי־פאשיסטישן קאמיטעט
- אלעקסאנדער טייראב
- שמואל האלקין, דראמאטורג, איינגעזעצט אין תפיסה
- איציק פעפער, דיכטער
- לייב קוויטקא, דיכטער, הינגעריכט
- יעקב קרייזער
- דוד האפשטיין
- לינא שטערן
- דוד בערגלסאן
- פרץ מארקיש
דאס איז נישט קיין המכלול ארטיקל, בלויז עפעס וואס ליגט דא ביז עס וועט ערזעצט ווערן מיט בעסערס. שרייבט עס איבער!