אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "רוי:יום טוב עהרליך"
קפיצה לניווט
קפיצה לחיפוש
ק (החלפת טקסט – " מיי " ב־" מאי ") |
אין תקציר עריכה |
||
| (34 מיטלסטע ווערסיעס פון 4 באַניצער נישט געוויזן.) | |||
| שורה 1: | שורה 1: | ||
[[טעקע:YomTov1.jpg|קליין | {{דעסקריפציע||ענגליש = Hasidic musician and entertainer|העב=מלחין, משורר עממי וזמר חסידי ביידיש|}} | ||
רבי '''יום טוב שמחה עהרליך''' (געבוירן [[ה'תרע"ה]] 1914 - [[כ"ז תמוז]] [[ה'תש" | [[טעקע:600px-YomTov1.jpg|קליין|ר' יום טוב עהרליך]] | ||
רבי '''יום טוב שמחה עהרליך''' (געבוירן [[ה'תרע"ה]] 1914 - [[כ"ז תמוז]] [[ה'תש"נ]] 1990) איז געווען א [[יידיש|יידיש שפראכיק]] [[חסידישע מוזיק|חסידישער]] [[זינגער]] און [[קאמפאזיטאר]]. | |||
== יונגע יארן == | == יונגע יארן == | ||
| שורה 8: | שורה 9: | ||
ר' יו"ט'ס טאטע ר' משה האט געהאט א געפיל צו [[מוזיק]], און איידער ער איז רעקרוטירט געווארן צום רוסישן [[מיליטער]] האט זיין טאטע אים געבעטן צו קויפן זיך א [[פידל]]. | ר' יו"ט'ס טאטע ר' משה האט געהאט א געפיל צו [[מוזיק]], און איידער ער איז רעקרוטירט געווארן צום רוסישן [[מיליטער]] האט זיין טאטע אים געבעטן צו קויפן זיך א [[פידל]]. | ||
זיין זיידע ר' יום טוב שמחה עהרליך איז געווען פון די גבאים און מקורבים פון | זיין זיידע ר' יום טוב שמחה עהרליך איז געווען פון די גבאים און מקורבים פון [[רבי אהרן פערלאוו|רבי אהרן פון סטאלין]], דער "בית אהרן". | ||
ווען די [[דייטש]]ן מיט די [[רוס]]ן האבן איינגענומען [[פוילן]] ביי דער [[צווייטע וועלט-מלחמה|צווייטער וועלט מלחמה]] איז ער פארטריבן געווארן דורך די רוסן קיין [[סאמארקאנד]] אין [[אוזבעקיסטאן]] וואס איז דעמאלס געווען א טייל פונעם [[סאוועטן פארבאנד]], דארט האט ער א דורך געלעבט דעם [[צווייטן וועלט קריג]], ביז ער איז אנגעקומען קיין [[ניו יארק]], ער האט געווידמעט די צוויי | ווען די [[דייטש]]ן מיט די [[רוס]]ן האבן איינגענומען [[פוילן]] ביי דער [[צווייטע וועלט-מלחמה|צווייטער וועלט מלחמה]] איז ער פארטריבן געווארן דורך די רוסן קיין [[סאמארקאנד]] אין [[אוזבעקיסטאן]] וואס איז דעמאלס געווען א טייל פונעם [[סאוועטן פארבאנד]], דארט האט ער א דורך געלעבט דעם [[צווייטן וועלט קריג]], ביז ער איז אנגעקומען קיין [[ניו יארק]], ער האט געווידמעט די צוויי אלבומס פון [[חבלי משיח 2 (אלבום)|חבלי משיח]] אויף דער צייט וואס ער איז געווען אין סאמארקאנד. | ||
אין [[ניו יארק]] האט ער געוואוינט אין [[וויליאמסבורג]], און געדאוונט אין דעם סטאלינער [[בית המדרש]]. אלס פרנסה איז ער געווען א מוזיקאנט און געזונגען און געשפילט אויף [[חתונה|חתונות]] וואו ער פלעגט זינגען, [[גראמען]] און שפילן אויפן [[פידל]] און [[אקארדיאן]]. | אין [[ניו יארק]] האט ער געוואוינט אין [[וויליאמסבורג]], און געדאוונט אין דעם סטאלינער [[בית המדרש]]. אלס פרנסה איז ער געווען א מוזיקאנט און געזונגען און געשפילט אויף [[חתונה|חתונות]] וואו ער פלעגט זינגען, [[גראמען]] און שפילן אויפן [[פידל]] און [[אקארדיאן]]. | ||
| שורה 16: | שורה 17: | ||
אין יאר [[ה'תשמ"ח]] איז ער אריבער וואוינען קיין [[ארץ ישראל]] כדי צו זיין נאענט צו זיינע קינדער און אייניקלאך וועלכע וואוינען דארט. | אין יאר [[ה'תשמ"ח]] איז ער אריבער וואוינען קיין [[ארץ ישראל]] כדי צו זיין נאענט צו זיינע קינדער און אייניקלאך וועלכע וואוינען דארט. | ||
ער איז נפטר געווארן כ"ז תמוז תש" | ער איז נפטר געווארן כ"ז תמוז תש"נ פון א [[הארץ אטאקע]], און מען האט אים באערדיקט אין [[הר הזיתים]]. | ||
זיין ווייב חנה רבקה איז נפטר געווארן דעם 3טן מאי 2014 (מוצאי שבת ד' אייר).{{הערה|{{jdn|אהרן יונג|מרת חנה רבקה עהרליך למנוחות|343875}}}} | זיין ווייב חנה רבקה איז נפטר געווארן דעם 3טן מאי 2014 (מוצאי שבת ד' אייר).{{הערה|{{jdn|אהרן יונג|מרת חנה רבקה עהרליך למנוחות|343875}}}} | ||
| שורה 23: | שורה 24: | ||
==זיין כח אין נגינה== | ==זיין כח אין נגינה== | ||
ווען ער איז געקומען קיין [[אמעריקע]] האט ער געשיקט זיינע קינדער אין [[שולע]], די קינדער זענען אהיים געקומען און געזונגען ניגונים אויף דער [[ענגליש]]ער שפראך, און ער זייענדיג א אידישער מענטש האט דאס איהם זייער געארט, דעמאלטס האט ער מחליט געווען ארויסצוקומען אויף דער אידישער גאס מיט קאסעטעס פון אידישע ניגונים ווערנדיג דער ערשטער חרדישער יוד אין אמעריקע ארויסצוגעבן מוזיק | ווען ער איז געקומען קיין [[אמעריקע]] האט ער געשיקט זיינע קינדער אין [[שולע]], די קינדער זענען אהיים געקומען און געזונגען ניגונים אויף דער [[ענגליש]]ער שפראך, און ער זייענדיג א אידישער מענטש האט דאס איהם זייער געארט, דעמאלטס האט ער מחליט געווען ארויסצוקומען אויף דער אידישער גאס מיט קאסעטעס פון אידישע ניגונים ווערנדיג דער ערשטער חרדישער יוד אין אמעריקע ארויסצוגעבן מוזיק אלבומס. | ||
די ערשטע [[טעיפ]]ס זענען טאקע געווען פאר קליינע קינדער, אבער דערנאך האט ער געמאכט ניגונים פאר [[ערוואקסענע]] מענטשן אויך. | די ערשטע [[טעיפ]]ס זענען טאקע געווען פאר קליינע קינדער, אבער דערנאך האט ער געמאכט ניגונים פאר [[ערוואקסענע]] מענטשן אויך. | ||
| שורה 29: | שורה 30: | ||
ער איז געווען א [[זינגער]] און געמאכט [[ניגונים]] מיט א געוואלדיגן געשמאק, ער האט געהאט א גרויסן אויסטערלישן כח אין אראפלייגן א מעשה מיט א ניגון און מיט [[גראמען]], וואס אזעלכע כוחות זעהט מען נישט כמעט אין דער אידישער גאס, יעדער ניגון וואס ער זינגט אויף זיינע טעיפס ברענגט ער ארויס דעם אינעווייניגסטן כח הנפש אויף דעם אויבערפלאך. | ער איז געווען א [[זינגער]] און געמאכט [[ניגונים]] מיט א געוואלדיגן געשמאק, ער האט געהאט א גרויסן אויסטערלישן כח אין אראפלייגן א מעשה מיט א ניגון און מיט [[גראמען]], וואס אזעלכע כוחות זעהט מען נישט כמעט אין דער אידישער גאס, יעדער ניגון וואס ער זינגט אויף זיינע טעיפס ברענגט ער ארויס דעם אינעווייניגסטן כח הנפש אויף דעם אויבערפלאך. | ||
זיינע ניגונים זענען אייגענארטיג מיט יראת שמים, עס איז פיל מיט חיזוק און [[אמונה]] אין גאט, און אין דער זעלבער צייט פארמאגט ער א באזונעדערער חוש פון [[הומאר]], און [[וויץ| | זיינע ניגונים זענען אייגענארטיג מיט יראת שמים, עס איז פיל מיט חיזוק און [[אמונה]] אין גאט, און אין דער זעלבער צייט פארמאגט ער א באזונעדערער חוש פון [[הומאר]], און [[וויץ|ווערטלעך]], א סך פילן אז זיינע טעיפס און ניגונים זענען נישט [[לאנגווייליג]], נאר מען קען עס הערן און הערן און נישט ווערן מיד, און אז זיינע טעיפס הייבן אויף דער מענטש, עס איז א קונץ שטיק אין די ניגונים וועלט. | ||
אסאך זינגערס האבן נאכגעזוגנען זיינע ניגונים אין זייערע טעיפס, ווי [[מרדכי בן דוד]], [[אברהם פריד]] - אין זיין | אסאך זינגערס האבן נאכגעזוגנען זיינע ניגונים אין זייערע טעיפס, ווי [[מרדכי בן דוד]], [[אברהם פריד]] - אין זיין אלבום גערופן [[אידישע אוצרות]], און [[זושא שמעלצער]]. לעצטנס איז דער חסידישער זינגער ר' [[ירמיה דאמען]] ארויסגעקומען מיט אן אלבום [[ערליכע ניגונים]], וואו ער זינגט איבער פון ר' יו"ט'ס מייסטער-ווערק מיט אייגענע שינויים צוגעפאסט צו דער היינטיגער חרדישער גאס. | ||
דער זינגער אברהם פריד האט געזאגט אז ער איז אויפגעוואקסן אויף יום טוב עהרליכ'ס ניגונים. | דער זינגער אברהם פריד האט געזאגט אז ער איז אויפגעוואקסן אויף יום טוב עהרליכ'ס ניגונים. | ||
| שורה 40: | שורה 41: | ||
ער איז געווען א פייערדיגער שונא פון [[קאמוניזם]]. ביי אלע געלעגנהייטן ווי ער קען נאר, גיסט ער פעך און שוועבל קעגן די קאמוניסטן און קאמוניזם. זעט אויס קודם צוליב דעם וואס ער זעלבסט האט מיטגעמאכט אין סאמארקאנד ביי די מלחמה יאהרן, און אויך וויבאלד ער איז געווען א סטאלינער חסיד, און האט געוואוסט וואס די קאמוניסטן האבן געטאהן פאר פרומע אידן. | ער איז געווען א פייערדיגער שונא פון [[קאמוניזם]]. ביי אלע געלעגנהייטן ווי ער קען נאר, גיסט ער פעך און שוועבל קעגן די קאמוניסטן און קאמוניזם. זעט אויס קודם צוליב דעם וואס ער זעלבסט האט מיטגעמאכט אין סאמארקאנד ביי די מלחמה יאהרן, און אויך וויבאלד ער איז געווען א סטאלינער חסיד, און האט געוואוסט וואס די קאמוניסטן האבן געטאהן פאר פרומע אידן. | ||
אזוי ווי א חסידישער איד פון פארצייטנס, האט ער אין זיינע טעיפ'ס ממש ערקלערט קריג קעגן די היינטיגע [[טעכניק]] און דער [[מערב וועלט]], ער איז אויך געווען א גרויסער [[אנטי ציוניסט]], און ביי יעדער געלעגענהייט זאגט ער אין זיינע טעיפס אז [[מדינת ישראל]] און די [[תורה]] זענען צוויי באזונדערע וועלטן. אבער מיט זיין געוואלדיגער חוש | אזוי ווי א חסידישער איד פון פארצייטנס, האט ער אין זיינע טעיפ'ס ממש ערקלערט קריג קעגן די היינטיגע [[טעכניק]] און דער [[מערב וועלט]], ער איז אויך געווען א גרויסער [[אנטי ציוניסט]], און ביי יעדער געלעגענהייט זאגט ער אין זיינע טעיפס אז [[מדינת ישראל]] און די [[תורה]] זענען צוויי באזונדערע וועלטן. אבער מיט זיין געוואלדיגער חוש ברענגט ער עס ארויס מיט א זעלטענעם הערליכן געשמאק, און מיט זיסע ווערטלעך. | ||
ר' יום טוב איז אוועק פון דער וועלט פרייטאג פרשת מטות-מסעי, ז"ך תמוז אין יאר תש" | ר' יום טוב איז אוועק פון דער וועלט פרייטאג פרשת מטות-מסעי, ז"ך תמוז אין יאר תש"נ (July (19)[20], 1989) פון א [[הארץ אטאקע|הארצאטאק]]. | ||
==זיינע קאסעטעס== | ==זיינע קאסעטעס== | ||
| שורה 49: | שורה 50: | ||
היינט צו טאג געהערט די רעכט פון דרוקן און פארשפרייטן די אלע סידי'ס צו [[קרן שמואל ישעיה]]. | היינט צו טאג געהערט די רעכט פון דרוקן און פארשפרייטן די אלע סידי'ס צו [[קרן שמואל ישעיה]]. | ||
יום טוב ערליך האט ארויס געגעבן די 36 [[ | יום טוב ערליך האט ארויס געגעבן די 36 [[אלבום|אלבומס]] אונטערן נאמען '''יידיש נחת'''. | ||
{{יום טוב | {{ניווט | ||
| באהאלטבאר = יא | |||
| אויסגלייך = רעכטס | |||
| קאליר = black | |||
| קעפל = תקליטי יום טוב עהרליך | |||
| טעקסט אויסגלייך = רעכטס | |||
| רקע = #8888ff | |||
| רוחב = 100% | |||
| תוכן = {{טורים|תוכן= | |||
===א שבת מיט’ן רבי’ן=== | |||
[https://www.kolhalashon.com/New/Shiurim.aspx?Lang=Hebrew&RavID=-1&ROrder=-1&FID=249813&HideMenus=False לשמיעת הדיסק] | |||
# ערב שבת | |||
# בין השמשות | |||
# קבלת שבת | |||
# לכה דודי | |||
# לא תבושי | |||
# מעריב | |||
# גוט שבת | |||
# שלום עליכם | |||
# אשת חיל | |||
# דעם רבינ'ס טיש | |||
# ישמחו במלכותך | |||
===אידיש נחת{{הערה|אין לבלבל בין אלבום זה לבין השם שניתן על ידי בניו לסדרת האלבומים כולה}}=== | |||
[https://jewishmusic.fm/album/יידיש-נחת-2/ לשמיעת הדיסק] | |||
אין | #אין מיט'ן ים | ||
#וויליאמסבורג | |||
#קינדער | |||
#מודה אני | |||
#ברוך ה | |||
#קינדער עסן | |||
#ברכות | |||
#ריינקייט | |||
#צדקה | |||
#גוט מארגן | |||
#מוח | |||
#שפילן | |||
#שלאפן | |||
#שמועס | |||
#בית המקדש | |||
===תורה=== | |||
[https://jewishmusic.fm/album/תורה/ לשמיעת הדיסק] | |||
# [[התורה והאומות (שיר)|דער מלאך]] | |||
# קבלת התורה | |||
# בכל מקום שנמצאים{{הבהרה}} | |||
# הלל | |||
# רבי עקיבא | |||
# [[יאקאב (ליד)|יאקאב]] | |||
# די סוכה | |||
== | ===תשובה=== | ||
[https://jewishmusic.fm/album/תשובה/ לשמיעת הדיסק] | |||
#לאמיר זיך אומקערן | |||
#דער ברית | |||
#דער גענעראל | |||
#שיר המעלות | |||
#כל נדרי | |||
#טשופטשיק | |||
#משיח קומט | |||
===שמע בני=== | |||
[https://jewishmusic.fm/album/שמע-בני-3/ לשמיעת הדיסק] | |||
# חצות | |||
# שירה | |||
# א שטראל | |||
# ברכות | |||
# ברכות הנהנין | |||
# לעפעלע | |||
# יארמולקע מיט ציצית | |||
# יצר הרע | |||
# שמע בני א | |||
# שמע בני ב | |||
# קינד אויפ'ן וועג | |||
# רכילות | |||
# איצל פיצל | |||
# אידישע ניגונים | |||
# נאך א שעה | |||
# משיח'ס ארמיי | |||
===אמעריטשקע=== | |||
[https://jewishmusic.fm/album/אמעריטשקע/ לשמיעת הדיסק] | |||
# חויזק | |||
# אמעריטשקע א | |||
# אמעריטשקע ב | |||
# אפילו אין אמעריטשקע | |||
# נישט אמת | |||
# סענדוויטש | |||
# צימבלען | |||
# סענדוויטש סיסטעם | |||
# שיר המעלות | |||
===אמונה=== | |||
[https://jewishmusic.fm/album/אמונה/ לשמיעת הדיסק] | |||
# אמונה | |||
# די נאטור | |||
# דאס בלעטעלע | |||
# המחדש בטובו | |||
# דער תלמוד אין מדבר | |||
# בחירה | |||
# הימלישע חשבונות | |||
# א תיקון | |||
# ר' מענדל | |||
# בייג זיך אונטער | |||
# אני מאמין | |||
===שבת=== | |||
[https://jewishmusic.fm/album/שבת/ לשמיעת הדיסק] | |||
# ויכולו השמים | |||
# שבת קודש | |||
# די הכנות לשבת | |||
# שיינע ליכט | |||
# יוסף מוקיר שבת | |||
# שבת קומט אן | |||
# קבלת שבת אין פעלד | |||
# אוריאל | |||
# איך האב גיווארט | |||
# מלאכת שבת | |||
# הלכות שבת | |||
# דער קי | |||
# שבת קודש גייט | |||
# המבדיל | |||
===לוקסוס (2 חלקים)=== | |||
[https://jewishmusic.fm/album/לוקסוס-א/ לשמיעת הדיסק חלק א]{{*}}[https://jewishmusic.fm/album/לוקסוס-ב/ חלק ב] | |||
====חלק א==== | |||
# חתונה | |||
# שלמה המלך'ס טאכטער | |||
# לוקסוס | |||
# טויזענט דאלער | |||
# פרנסה | |||
# אלף בית | |||
# דער גליקליכער אמאל | |||
# טעכניק | |||
# טעכניק | |||
# בלעקאוט | |||
====חלק ב==== | |||
# אנקעל סעם | |||
# די קאנטרע | |||
# ממצרים | |||
# פוירניטשור | |||
# זיך מישן | |||
# א זמן | |||
# א האול | |||
# מיוזיק | |||
# פיקטשערס | |||
# צוזעצונג | |||
# הויז פאבריק | |||
# די וויסענשאפט | |||
{{להשלים|כל הערך=לא|נושא=מוזיקה}} | |||
====חבלי משיח (2 חלקים)==== | |||
[https://jewishmusic.fm/album/חבלי-משיח-א/ לשמיעת הדיסק חלק א] | |||
#שלאף מיין קינד | |||
#נקמה | |||
#א גריס | |||
#ציגעלע | |||
#שפאניע | |||
#דער בעל שם | |||
#מען מוז רעדן | |||
#שווארצע וואלקענס | |||
#מורא | |||
#א מלחמה | |||
#א קלטע נאכט | |||
#דעויד הארידאק | |||
#סמארקאנד | |||
[https://jewishmusic.fm/album/חבלי-משיח-ב/ חלק ב] | |||
====חלק א==== | |||
# שלאף מיין קינד | |||
# נקמה | |||
# א גריס | |||
# א ציגעלע | |||
# שפאניע | |||
# דער בעל שם טוב | |||
# מען מוז רעדן | |||
# שווארצע וואלקענעס | |||
# מורא | |||
# מלחמה | |||
# א קאלטע נאכט | |||
# דאוויד הארידאק | |||
# סאמארקאנד | |||
===חלק ב=== | |||
# אידישע סאמארקאנד | |||
# חתונה אין סאמארקאנד | |||
# זיידענ'ס טאנץ | |||
# דער חלום | |||
# בריוו טרעגער | |||
# ביטער | |||
# פרוזנער עשאלאן | |||
# א טרייסט | |||
# איינזאמער פריינד | |||
# 93 קדושות | |||
# יסורים | |||
# איך פאר אהיים | |||
# אמונה | |||
# תחיית המתים | |||
# מלחמה | |||
# נקמה | |||
===שבחי ירושלים=== | |||
[https://jewishmusic.fm/album/שבחי-ירושלים/ לשמיעת הדיסק] | |||
# לחיים ירושלים | |||
# די שטאט ירושלים | |||
# א שפאציר אין ירושלים | |||
# נחמו עמי | |||
# בדיקת חמץ | |||
# ארומימך ה | |||
# והיה | |||
# וידע כל פעול | |||
# שיר המעלות | |||
# שבחי ירושלים | |||
# כי מחכים | |||
===מידות=== | |||
[https://jewishmusic.fm/album/מידות/ לשמיעת הדיסק] | |||
# מידות | |||
# גארניט געלערנט | |||
# גאווה | |||
# דער צדיק וואו איז | |||
# ואהבת לרעך | |||
# א פסק פון ווילנער גאון | |||
# איש חסיד | |||
# א מאמע'ס הארץ | |||
# אמונה פשוטה | |||
# שופר געבלאזן | |||
# דער בער | |||
# רחמנות | |||
# סור מרע | |||
===די=== | |||
[https://jewishmusic.fm/album/די/ לשמיעת הדיסק] | |||
# די וועלט א' | |||
# דער איד א' | |||
# די וועלט ב' | |||
# דער איד ב' | |||
# די וועלט ג' | |||
# דער איד ג' | |||
# שרה באוהל | |||
# אידישע באסעס | |||
# די וועלט ד' | |||
# דער איד ד' | |||
# די וועלט ה' | |||
# צוויי פעסער | |||
# נשים צדקניות | |||
# די וועלט ו' | |||
# דער איד ה' | |||
# תומכי חולים | |||
# ארבעט פארמיטלונג | |||
# די וועלט ז' | |||
# הצלה | |||
===שלא עשני גוי=== | |||
[https://jewishmusic.fm/album/שלא-עשני-גוי/ לשמיעת הדיסק] | |||
===קול מבשר=== | |||
[https://jewishmusic.fm/album/קול-מבשר/ לשמיעת הדיסק] | |||
===יציאת מצרים=== | |||
[https://jewishmusic.fm/album/יציאת-מצרים-א/ לשמיעת הדיסק חלק א] | |||
[https://jewishmusic.fm/album/יציאת-מצרים-ס/ חלק ב] | |||
# דער גרויסער באשעפער | |||
# פארשטיין | |||
# ברד | |||
# נעצן | |||
# גלות | |||
# שבת הגדול | |||
# מכות בכורות | |||
# גאולה מארש | |||
# והביאנו | |||
# תפלה | |||
===חסד=== | |||
[https://jewishmusic.fm/album/חסד/ לשמיעת הדיסק] | |||
# חסד | |||
# די צוויי ברידער | |||
# דער גביר | |||
# הלכות | |||
# 10 שטארקע זאכן | |||
# יושר | |||
# א טובה טאן א איד | |||
# נס חנוכה מיטן חסיד | |||
# חסידות | |||
# גמילות חסדים | |||
# פאר די גאולה | |||
# כי לעולם חסדו | |||
# תחיית המתים | |||
===אליהו הנביא=== | |||
[https://jewishmusic.fm/album/אליהו-הנביא/ לשמיעת הדיסק] | |||
===דער סאטמארער רבי (2 חלקים)=== | |||
אין די צוויי אלבומס ווערן באניצט באקאנטע סאטמארער ניגונים. | |||
[https://jewishmusic.fm/album/דער-סאטמאר-רבי-א/ לשמיעת הדיסק חלק א] | |||
#די גאלדענע קייט | |||
#די שטעטל סאטמאר | |||
#די נאציס | |||
#דער חורבן (ניצט דער סאטמארער אהבה רבה ניגון) | |||
#קלויזענבורג | |||
#אין לאגער | |||
#פארט אויף די וועגן א טרעין | |||
#[[כ"א כסלו]] | |||
#די ציונים | |||
#דער טרעין איז דא | |||
#דער רבי איז דא | |||
#א שיף אויפן ים | |||
#אין ירושלים | |||
#ביים כותל | |||
[https://jewishmusic.fm/album/דער-סאטמאר-רבי-ב/ ח"ב] | |||
# אין קאמף | |||
# אמעריקא | |||
# דעם רבינס הויז | |||
# דעם רבינס ארמיי | |||
# כולל זקנים | |||
# דער רבי גייט | |||
# דעם רבינס צדקה | |||
# דעם רבינס מידות | |||
# ביים רבינס ציון | |||
# אשת חיל | |||
# קרית יואל | |||
===בטחון=== | |||
[https://jewishmusic.fm/album/בטחון/ לשמיעת הדיסק] | |||
# רבי עקיבא | |||
# נחום איש גמזו | |||
# בטחון אין וועג | |||
# פונקט אין דער צייט | |||
# דער כח פון בטחון | |||
# געלערנט בטחון | |||
# דער בעל בטחון | |||
===דער בעל שם טוב (3 חלקים)=== | |||
[https://jewishmusic.fm/album/דער-בעל-שם-טוב-א/ לשמיעת הדיסק חלק א] * [https://jewishmusic.fm/album/דער-בעל-שם-טוב-ב/ חלק ב] | |||
===אשרינו (2 חלקים)=== | |||
[https://jewishmusic.fm/album/אשרינו-א/ לשמיעת הדיסק חלק א] | |||
# אשרינו. | |||
# מודה אני. | |||
# ראשית חכמה. | |||
# שמע בני. | |||
# תורה צוה לנו. | |||
# אלף בית. | |||
# קבלת התורה. | |||
# עשרת הדברות. | |||
# נס חנוכה. | |||
[https://jewishmusic.fm/album/אשרינו-ב/ חלק ב] | |||
# ה' אחד | |||
# אברהם אבינו | |||
# אין כאלקינו | |||
# ישמחו במלכותך | |||
# כיבוד אב ואם | |||
# לערנען | |||
# אלף בית | |||
# שמירת הלשון | |||
# מי האיש | |||
# הראינו ה' חסדיך | |||
# אני מאמין | |||
# אשרינו | |||
# קינדער | |||
===שושנת יעקב=== | |||
[https://jewishmusic.fm/album/שושנת-יעקב/ לשמיעת הדיסק] | |||
===אמונת צדיקים=== | |||
[https://www.kolhalashon.com/New/Shiurim.aspx?Lang=Hebrew&RavID=-1&ROrder=-1&FID=249865&HideMenus=False&Order=2 לשמיעת הדיסק] | |||
'אמונת צדיקים' איז בגימטריא 746 + 5 – מרמז אויף ה'תשמ"ו | |||
# א בריוו | |||
# התגלות | |||
# די גרויסע שמחה | |||
# ענוה | |||
# שמחה | |||
# תשובה | |||
# אהבת ישראל | |||
# א סוף פון א רשע | |||
# פאלשע משיח | |||
# דאס פארביטענע קינד | |||
# געראטעוועט א נשמה | |||
# דער כח | |||
# צווייטער בריוו | |||
===רננו צדיקים (2 חלקים)=== | |||
[https://jewishmusic.fm/album/רננו-צדיקים-א/ לשמיעת הדיסק חלק א]{{*}}[https://jewishmusic.fm/album/רננו-צדיקים-ב/ חלק ב] | |||
====ערשטער טייל==== | |||
# קארלין | |||
# די הויכע נשמה | |||
# די הייליגע מנורה | |||
# ר' שלמה | |||
# די שנעלע ישועה | |||
# געבראכט משיח | |||
# דער נס אין וואלד | |||
# דער בית אהרן | |||
# דער רבי האט געהאלטן | |||
====צווייטער טייל==== | |||
# אפגעשריגן די גזירה | |||
# א משל פון צדיקים | |||
# דער אינגער רבי | |||
# דער רבי האט געהייסן | |||
# ארוממיך | |||
# אנטסעמיטיזים | |||
# ערליכע קינדער | |||
# די רביצין | |||
# די וואונדערליכע קבורה | |||
# די גרויסע וואהלן | |||
# דער צווייטער סיפור | |||
# חסידות | |||
===מודה אני=== | |||
זייט 1: | |||
#הערט און זעהט | |||
#קינדער טעיפ | |||
#ליכטיג אויף דער וועלט | |||
#מודה אני | |||
#שירה | |||
#ברכות | |||
#ריינקייט | |||
#אלע ברכות | |||
#ברוך השם | |||
#הערט א מעשה | |||
זייט 2: | |||
#אלף בית | |||
#צדקה | |||
#איצל פיצל | |||
#שמע בני | |||
#פינעף און דרייסיג טעיפס | |||
}} | |||
}} | |||
===אנדערע=== | |||
* מזמור לתודה – אין דעם טעיפ זינגט מען איבער אסאך אויסגעוועלטע ניגונים פון די סעריע פון זיינע טעיפס, עס איז ניגונים אן ווערטער. | |||
* למנצח בנגינות – עטליכע אויסגעקליבענע ניגונים פון אלע זיינע טעיפס, געזונגען אן ווערטער. | |||
* הלל – אין דעם אלבום זינגט ער איבער אלע קאפיטלעך פון [[הלל (דאווענען)|הלל]] ווארט ביי ווארט, ארויסגענומען פון אלע זיינע אלבומס ביז היינט. | |||
:זייט 1: | |||
#הללויה - ניגון | |||
#בצאת ישראל - ניגון | |||
#לא לנו | |||
#ה' זכרנו | |||
#אהבתי כי ישמע | |||
:זייט 2: | |||
#מה אשיב | |||
#הללו כל גוים | |||
#הודו לה' | |||
#מן המצר | |||
#זה היום | |||
#אנא ה' | |||
#ברוך הבא | |||
#יהללוך | |||
עס איז דא א חילוק וויאזוי עס ווערט געזונגען אין די טעיפס ווי אלע זיינע אנדערע טעיפס, אלע זיינע טעיפס וואס ער האט ארויסגעגעבן זינגט ער אליין, אהן קיין אנדערע כלי זמר, ער האט געהאט א פידל און מעלאדיע, ער רעדט און בשעתן רעדן זינגט זיך אונטער זיינע כלי זמר. אנדערש אבער די דריי אויבענדערמאנטע טעיפס וואס זינגט נישט קיין ווערטער (חוץ הלל וואס זאגט די ווערטער פון הלל), דארט איז די נגיגונים בארייכערט מיט א גאנצען קאר פון כלי זמר, עס באשטייט פון אלע סארט כלי זמר וואס זענען געווען אין זיינער צייט, און געזונגען גאר רייך. | |||
===איבערגעמאכט=== | |||
אין יאר [[1982]] האט [[מרדכי בן דוד]] איבערגעמאכט עטליכע לידער פון יום טוב עהרליך אין זיין אלבום "איך האב געווארט". | |||
אין יאר [[1992]] האט [[אברהם פריד]] ארויסגעגעבן דעם ערשטן חלק פון די [[אלבום|אלבומס]] "[[יידישע אוצרות]]" אויף יידיש, און "אוצרות יהודים" אויף העברעיש, וועלכע ענטהאלטן איבערגעמאכטע לידער פון יום-טוב עהרליך. אין יאר [[1994]] האט [[אברהם פריד]] ארויסגעגעבן דעם צווייטן חלק פון די אלבומס. | |||
אין יאר [[2014]] האט [[ירמיה דאמען]] ערשינען דעם אלבום [[ערליכע ניגונים]] מיט איבערגעמאכטע לידער פון יום טובן. | |||
==דרויסנדיגע לינקס== | |||
* [http://chareidi.shemayisrael.com/archives5765/massei/MSI65features3.htm א באשרייבונג פון ר' יום טוב] {{לינקשפראך|ענגליש}} | * [http://chareidi.shemayisrael.com/archives5765/massei/MSI65features3.htm א באשרייבונג פון ר' יום טוב] {{לינקשפראך|ענגליש}} | ||
| שורה 70: | שורה 534: | ||
{{גרונטסארטיר:עהרליך}} | {{גרונטסארטיר:עהרליך}} | ||
[[קאַטעגאָריע:פרומע זינגערס]] | [[קאַטעגאָריע:פרומע זינגערס]] | ||
[[ | [[קאַטעגאָריע:אידיש שפראך זינגערס]] | ||
[[קאַטעגאָריע: | [[קאַטעגאָריע:באערדיגט אין הר הזיתים]] | ||
[[קאַטעגאָריע: | [[קאַטעגאָריע:אידישע קאמפאזיטארן]] | ||
[[קאַטעגאָריע:געשיכטע ערציילער]] | [[קאַטעגאָריע:געשיכטע ערציילער]] | ||
[[ | [[קאַטעגאָריע:אויף יידיש]] | ||
{{קרד/ויקי/יידיש}} | {{קרד/ויקי/יידיש}} | ||
[[he:יום-טוב עהרליך]] | |||
[[קאַטעגאָריע:וויליאמסבורגער]] | |||
[[קאַטעגאָריע:אידן פון בעלארוס]] | |||
יעצטיגע רעוויזיע זינט 23:35, 5 אויגוסט 2024
רבי יום טוב שמחה עהרליך (געבוירן ה'תרע"ה 1914 - כ"ז תמוז ה'תש"נ 1990) איז געווען א יידיש שפראכיק חסידישער זינגער און קאמפאזיטאר.
יונגע יארן
יום טוב עהרליך איז געבוירן געווארן ה'תרע"ה (1914) צו זיינע עלטערן ר' משה מיט שרה, אין דעם שטעטל קאזנהאראדאק, רוסלענדישע אימפעריע (היינט בעלארוס), נעבן סטאלין, ביי דער גרעניץ פון פוילן און רוסלאַנד. ער איז געווען דער זיבעטער דור צו א סטאלינער חסיד.
ביאגראפיע
ר' יו"ט'ס טאטע ר' משה האט געהאט א געפיל צו מוזיק, און איידער ער איז רעקרוטירט געווארן צום רוסישן מיליטער האט זיין טאטע אים געבעטן צו קויפן זיך א פידל.
זיין זיידע ר' יום טוב שמחה עהרליך איז געווען פון די גבאים און מקורבים פון רבי אהרן פון סטאלין, דער "בית אהרן".
ווען די דייטשן מיט די רוסן האבן איינגענומען פוילן ביי דער צווייטער וועלט מלחמה איז ער פארטריבן געווארן דורך די רוסן קיין סאמארקאנד אין אוזבעקיסטאן וואס איז דעמאלס געווען א טייל פונעם סאוועטן פארבאנד, דארט האט ער א דורך געלעבט דעם צווייטן וועלט קריג, ביז ער איז אנגעקומען קיין ניו יארק, ער האט געווידמעט די צוויי אלבומס פון חבלי משיח אויף דער צייט וואס ער איז געווען אין סאמארקאנד.
אין ניו יארק האט ער געוואוינט אין וויליאמסבורג, און געדאוונט אין דעם סטאלינער בית המדרש. אלס פרנסה איז ער געווען א מוזיקאנט און געזונגען און געשפילט אויף חתונות וואו ער פלעגט זינגען, גראמען און שפילן אויפן פידל און אקארדיאן.
אין יאר ה'תשמ"ח איז ער אריבער וואוינען קיין ארץ ישראל כדי צו זיין נאענט צו זיינע קינדער און אייניקלאך וועלכע וואוינען דארט.
ער איז נפטר געווארן כ"ז תמוז תש"נ פון א הארץ אטאקע, און מען האט אים באערדיקט אין הר הזיתים.
זיין ווייב חנה רבקה איז נפטר געווארן דעם 3טן מאי 2014 (מוצאי שבת ד' אייר).[1]
טעקע:Ehrlich.jpg
דעקלטייפ פון זושא שמעלצערס פלאטע און יום טובס געזיכט
זיין כח אין נגינה
ווען ער איז געקומען קיין אמעריקע האט ער געשיקט זיינע קינדער אין שולע, די קינדער זענען אהיים געקומען און געזונגען ניגונים אויף דער ענגלישער שפראך, און ער זייענדיג א אידישער מענטש האט דאס איהם זייער געארט, דעמאלטס האט ער מחליט געווען ארויסצוקומען אויף דער אידישער גאס מיט קאסעטעס פון אידישע ניגונים ווערנדיג דער ערשטער חרדישער יוד אין אמעריקע ארויסצוגעבן מוזיק אלבומס.
די ערשטע טעיפס זענען טאקע געווען פאר קליינע קינדער, אבער דערנאך האט ער געמאכט ניגונים פאר ערוואקסענע מענטשן אויך.
ער איז געווען א זינגער און געמאכט ניגונים מיט א געוואלדיגן געשמאק, ער האט געהאט א גרויסן אויסטערלישן כח אין אראפלייגן א מעשה מיט א ניגון און מיט גראמען, וואס אזעלכע כוחות זעהט מען נישט כמעט אין דער אידישער גאס, יעדער ניגון וואס ער זינגט אויף זיינע טעיפס ברענגט ער ארויס דעם אינעווייניגסטן כח הנפש אויף דעם אויבערפלאך.
זיינע ניגונים זענען אייגענארטיג מיט יראת שמים, עס איז פיל מיט חיזוק און אמונה אין גאט, און אין דער זעלבער צייט פארמאגט ער א באזונעדערער חוש פון הומאר, און ווערטלעך, א סך פילן אז זיינע טעיפס און ניגונים זענען נישט לאנגווייליג, נאר מען קען עס הערן און הערן און נישט ווערן מיד, און אז זיינע טעיפס הייבן אויף דער מענטש, עס איז א קונץ שטיק אין די ניגונים וועלט.
אסאך זינגערס האבן נאכגעזוגנען זיינע ניגונים אין זייערע טעיפס, ווי מרדכי בן דוד, אברהם פריד - אין זיין אלבום גערופן אידישע אוצרות, און זושא שמעלצער. לעצטנס איז דער חסידישער זינגער ר' ירמיה דאמען ארויסגעקומען מיט אן אלבום ערליכע ניגונים, וואו ער זינגט איבער פון ר' יו"ט'ס מייסטער-ווערק מיט אייגענע שינויים צוגעפאסט צו דער היינטיגער חרדישער גאס.
דער זינגער אברהם פריד האט געזאגט אז ער איז אויפגעוואקסן אויף יום טוב עהרליכ'ס ניגונים.
עס ברויך באצייכנט ווערן אז נישט אלע לידער האט ער אליין פארפאסט, א גרויסע טייל דערפון זענען אלגעמיינע פאלקס לידער אויף וואס ער האט ארויפגעלייגט די ווערטער.
זיינע השקפות
ער איז געווען א פייערדיגער שונא פון קאמוניזם. ביי אלע געלעגנהייטן ווי ער קען נאר, גיסט ער פעך און שוועבל קעגן די קאמוניסטן און קאמוניזם. זעט אויס קודם צוליב דעם וואס ער זעלבסט האט מיטגעמאכט אין סאמארקאנד ביי די מלחמה יאהרן, און אויך וויבאלד ער איז געווען א סטאלינער חסיד, און האט געוואוסט וואס די קאמוניסטן האבן געטאהן פאר פרומע אידן.
אזוי ווי א חסידישער איד פון פארצייטנס, האט ער אין זיינע טעיפ'ס ממש ערקלערט קריג קעגן די היינטיגע טעכניק און דער מערב וועלט, ער איז אויך געווען א גרויסער אנטי ציוניסט, און ביי יעדער געלעגענהייט זאגט ער אין זיינע טעיפס אז מדינת ישראל און די תורה זענען צוויי באזונדערע וועלטן. אבער מיט זיין געוואלדיגער חוש ברענגט ער עס ארויס מיט א זעלטענעם הערליכן געשמאק, און מיט זיסע ווערטלעך.
ר' יום טוב איז אוועק פון דער וועלט פרייטאג פרשת מטות-מסעי, ז"ך תמוז אין יאר תש"נ (July (19)[20], 1989) פון א הארצאטאק.
זיינע קאסעטעס
ר' יום טוב האט ארויס געגעבן 36 הערליכע קאַסעטעס. א פּאָר פון זיי זענען איבערגעזעצט געווארן אויף העברעאיש נאך ר' יום טוב'ס פטירה. אויך ביי זיין לעבן האט ער געבעטן פון זיין זון ארויסצוגעבן א קאסעטע איבערגעזעצט אויף העברעאיש מיטן נאמען "הלו זאת ירושלים".
היינט צו טאג געהערט די רעכט פון דרוקן און פארשפרייטן די אלע סידי'ס צו קרן שמואל ישעיה.
יום טוב ערליך האט ארויס געגעבן די 36 אלבומס אונטערן נאמען יידיש נחת.
| תקליטי יום טוב עהרליך | |
|---|---|
|
אנדערע
- מזמור לתודה – אין דעם טעיפ זינגט מען איבער אסאך אויסגעוועלטע ניגונים פון די סעריע פון זיינע טעיפס, עס איז ניגונים אן ווערטער.
- למנצח בנגינות – עטליכע אויסגעקליבענע ניגונים פון אלע זיינע טעיפס, געזונגען אן ווערטער.
- הלל – אין דעם אלבום זינגט ער איבער אלע קאפיטלעך פון הלל ווארט ביי ווארט, ארויסגענומען פון אלע זיינע אלבומס ביז היינט.
- זייט 1:
- הללויה - ניגון
- בצאת ישראל - ניגון
- לא לנו
- ה' זכרנו
- אהבתי כי ישמע
- זייט 2:
- מה אשיב
- הללו כל גוים
- הודו לה'
- מן המצר
- זה היום
- אנא ה'
- ברוך הבא
- יהללוך
עס איז דא א חילוק וויאזוי עס ווערט געזונגען אין די טעיפס ווי אלע זיינע אנדערע טעיפס, אלע זיינע טעיפס וואס ער האט ארויסגעגעבן זינגט ער אליין, אהן קיין אנדערע כלי זמר, ער האט געהאט א פידל און מעלאדיע, ער רעדט און בשעתן רעדן זינגט זיך אונטער זיינע כלי זמר. אנדערש אבער די דריי אויבענדערמאנטע טעיפס וואס זינגט נישט קיין ווערטער (חוץ הלל וואס זאגט די ווערטער פון הלל), דארט איז די נגיגונים בארייכערט מיט א גאנצען קאר פון כלי זמר, עס באשטייט פון אלע סארט כלי זמר וואס זענען געווען אין זיינער צייט, און געזונגען גאר רייך.
איבערגעמאכט
אין יאר 1982 האט מרדכי בן דוד איבערגעמאכט עטליכע לידער פון יום טוב עהרליך אין זיין אלבום "איך האב געווארט".
אין יאר 1992 האט אברהם פריד ארויסגעגעבן דעם ערשטן חלק פון די אלבומס "יידישע אוצרות" אויף יידיש, און "אוצרות יהודים" אויף העברעיש, וועלכע ענטהאלטן איבערגעמאכטע לידער פון יום-טוב עהרליך. אין יאר 1994 האט אברהם פריד ארויסגעגעבן דעם צווייטן חלק פון די אלבומס.
אין יאר 2014 האט ירמיה דאמען ערשינען דעם אלבום ערליכע ניגונים מיט איבערגעמאכטע לידער פון יום טובן.
דרויסנדיגע לינקס
- א באשרייבונג פון ר' יום טוב (ענגליש)
רעפערענצן
- ↑ אהרן יונג, מרת חנה רבקה עהרליך למנוחות, אויף JDN (העברעאיש)
- ↑ אין לבלבל בין אלבום זה לבין השם שניתן על ידי בניו לסדרת האלבומים כולה
דאס איז נישט קיין המכלול ארטיקל, בלויז עפעס וואס ליגט דא ביז עס וועט ערזעצט ווערן מיט בעסערס. שרייבט עס איבער!