בדוקי עריכות אוטומטית, אינטערפעיס רעדאקטארן, אינטערפעיס אדמיניסטראַטאָרן, סיסאפן, מייבאים, מעדכנים, מייבא, אספקלריה רעדאקטארן
46,364
רעדאגירונגען
קיין רעדאגירונג באמערקונג
ק (צוגעלייגט קאַטעגאָריע:המכלול ארטיקלען דורך HotCat) |
אין תקציר עריכה |
||
| שורה 1: | שורה 1: | ||
{{דעסקריפציע|שלאכט פון דער אשורישער אנעקסירונג פון ארם אין 853 פצ"ר}} | {{דעסקריפציע|שלאכט פון דער אשורישער אנעקסירונג פון ארם אין 853 פצ"ר}} | ||
{{סכסוך צבאי | {{סכסוך צבאי | ||
| שורה 17: | שורה 16: | ||
| צד שני-אבדות = 14,000-20,500 גע'הרג'עטע | | צד שני-אבדות = 14,000-20,500 גע'הרג'עטע | ||
}} | }} | ||
די '''שלאכט פון קארקאר''' האט זיך אפגעשפילט אין יאר 853 פצ"ר, ווען די ארמיי פון דער [[אשור]]ישע אימפעריע, אנגעפירט דורך קעניג שלמנאסר דער דריטער, האט זיך צוזאמגעשטויסן מיט א פארבאנד פון עלף קעניגן ביים שטאט קארקאר. די פארבאנד איז געווען אנגעפירט דורך הדדעזר, וואס ווערט אנגערופן אויף אשוריש אדד-אידיר, און איז מעגליך קעניג בן-הדד דער צווייטער פון ארם-דמשק; און [[אחאב]] מלך [[מלכות ישראל|ישראל]] <ref>{{Cite web |title=Battle of Qarqar |url= https://biblical-archaeology.org/en/locations/ | די '''שלאכט פון קארקאר''' האט זיך אפגעשפילט אין יאר 853 פצ"ר, ווען די ארמיי פון דער [[אשור]]ישע אימפעריע, אנגעפירט דורך קעניג [[שלמנאסר דער דריטער]], האט זיך צוזאמגעשטויסן מיט א פארבאנד פון עלף קעניגן ביים שטאט קארקאר. די פארבאנד איז געווען אנגעפירט דורך הדדעזר, וואס ווערט אנגערופן אויף אשוריש אדד-אידיר, און איז מעגליך קעניג [[בן-הדד]] דער צווייטער פון ארם-דמשק; און [[אחאב]] מלך [[מלכות ישראל|ישראל]] <ref>{{Cite web |title=Battle of Qarqar |url= https://biblical-archaeology.org/en/locations/קרב-קרקר-2/ |access-date=2024-07-03 |website=Biblical Archaeology - Maps and Findings |language=en-US}}</ref>. די שלאכט, וואס האט פאסירט בשעת דער אשורישער אינוואזיע אויף [[ארם]] צווישן 854 און 846 פצ"ר, איז באקאנט דערפאר וואס זי האט געהאט מער זעלנער ווי יעדע פריערדיגע שלאכט, און דערפאר וואס דאס איז געווען דער ערשטער מאל וואס געוויסע פעלקער ווערן דערמאנט אין היסטאריע, ווי למשל די [[אראבער]]. די שלאכט איז פאראייביגט געווארן אויף די מאנאליט (זײל) װאס איז געפונען געװארן נעבן קורך ארום 20 מייל דרום פון דיאַרבאַקיר אין טערקיי (היינט איז עס אין [[בריטישער מוזעאום|בריטישן מוזעאום]]) און אויף דער שווארצער [[אבעליסק|אָבעליסק]]. לויט דער ווערסיע פון דער אשורישער אפונים ליסטע, קומט אויס אז די שלאכט האט פאסירט אין 854 פצ"ר<ref>Shea, William H. "A Note on the Date of the Battle of Qarqar." ''Journal of Cuneiform Studies'', vol. 29, no. 4, 1977, pp. 240–242</ref>. | ||
דאס | דאס שטאט קארקאר, וואו די שלאכט האט זיך אפגעשפילט, ווערט אין אלגעמיין אידענטיפיצירט מיט'ן היינטיגן ארכעאלאגישן גראבונג-ארט תל קארקור, אויפ'ן אָראָנטעס טייך, צפון פון שטאט {{קישור שפה|העברעאיש|חמה (עיר)|חמת}}, אין צפון-מערב [[סיריע]]. דער נאמען קארקאר באדייט "פלאכע (טאָל-ערד) פארמאציע" (פארגלייכט לשון-קודש'ער ''קרקור'', {{תנ"ך|שופטים|ח|י}}; אכדיש ''קאַקאַרו''; פארגלייכט אויך ''קרקע''). | ||
לויט אן אויפשריפט וואס שלמנאסר האט שפעטער אויפגעשטעלט האט ער אנגעהויבן זיין יערליכן פעלדצוג פארלאזנדיג נינוה דעם 14'טן טאג אין אייר. ער האט איבערגעשטיגן דעם [[חידקל]] און דעם [[פרת]] אן קיין פראבלעמען, און האט באקומען אונטערטעניגקייט און שטייערן פון פארשידענע שטעט אויפ'ן וועג, אריינגערעכנט [[ארם צובא|אלעפא]]. איינמאל ער איז פארביי אלעפא, האט ער זיך צוזאמגעשטויסן מיט'ן ערשטן ווידערשטאנד פון די זעלנער פון אירכולעני, דער קעניג פונעם {{קישור שפה|ענגליש|Luwians|לואוויער|לואווישן}} לאנד {{קישור שפה|העברעאיש|חמת|חמת}}, וועמען ער האט באזיגט. אלס נקמה האט ער געפלינדערט די פאלאצן און שטעט פון אירכולעני'ס קעניגרייך. פארזעצנדיג זיין מארש נאכ'ן פלינדערן קארקאר, האט ער זיך אנגעטראפן מיט די אליאירטע קרעפטן נעבן דעם אָראָנטעס טייך<ref>{{Cite web |url=http://setup.finalweb.net/site/default.asp?sec_id=140001500 |title="Qarqar and Current Events", Lofquist, L |access-date=22 May 2009 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110827020025/http://setup.finalweb.net/site/default.asp?sec_id=140001500 |archive-date=27 August 2011 |url-status=dead}}</ref>. | לויט אן אויפשריפט וואס שלמנאסר האט שפעטער אויפגעשטעלט האט ער אנגעהויבן זיין יערליכן פעלדצוג פארלאזנדיג נינוה דעם 14'טן טאג אין אייר. ער האט איבערגעשטיגן דעם [[חידקל]] און דעם [[פרת]] אן קיין פראבלעמען, און האט באקומען אונטערטעניגקייט און שטייערן פון פארשידענע שטעט אויפ'ן וועג, אריינגערעכנט [[ארם צובא|אלעפא]]. איינמאל ער איז פארביי אלעפא, האט ער זיך צוזאמגעשטויסן מיט'ן ערשטן ווידערשטאנד פון די זעלנער פון אירכולעני, דער קעניג פונעם {{קישור שפה|ענגליש|Luwians|לואוויער|לואווישן}} לאנד {{קישור שפה|העברעאיש|חמת|חמת}}, וועמען ער האט באזיגט. אלס נקמה האט ער געפלינדערט די פאלאצן און שטעט פון אירכולעני'ס קעניגרייך. פארזעצנדיג זיין מארש נאכ'ן פלינדערן קארקאר, האט ער זיך אנגעטראפן מיט די אליאירטע קרעפטן נעבן דעם אָראָנטעס טייך<ref>{{Cite web |url=http://setup.finalweb.net/site/default.asp?sec_id=140001500 |title="Qarqar and Current Events", Lofquist, L |access-date=22 May 2009 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110827020025/http://setup.finalweb.net/site/default.asp?sec_id=140001500 |archive-date=27 August 2011 |url-status=dead}}</ref>. | ||
==צוועלף קעניגן== | ==צוועלף קעניגן== | ||
צוועלף קעניגן איז אן אכד'ישער טערמין וואס טוט סימבאליזירן יעדע סארט אליאנץ. דער באקאנטסטער ביישפיל איז אין די קורך מאנומענטן, וואו אן אליאנץ פון 11 קעניגן ווערן אויסגערעכנט אלס 12 אין דעם אשורישן דאקומענט אלס קעמפער קעגן דעם אשורישן קעניג שלמנאסר דער דריטער אין דער שלאכט פון קארקאר<ref>{{Cite journal |last=אולשניצקי) |first=Haggai Olshanetsky (חגי |date=2020-01-01 |title=The Twelve Make a Stand: The Kingdom of Israel's Chariot Force and the Battle of Qarqar |url=https://www.academia.edu/46635253/The_Twelve_Make_a_Stand_The_Kingdom_of_Israels_Chariot_Force_and_the_Battle_of_Qarqar |journal=Ancient Warfare}}</ref>. שלמנאסר'ס אויפשריפט באשרייבט די קרעפטן פון זיין קעגנער הדדעזר גאר דעטאלירט, ווי פאלגנד <ref>{{cite book |last=Bunnens |first=Guy |author2=Hawkins, J.D.|author3=Leirens, I.|title=Tell Ahmar II. A New Luwian Stele and the Cult of the Storm-God at Til Barsib-Masuwari|publisher=Peeters|year=2006|location=Leuven,Belgium|pages=90/1|url=https://books.google.com/books?id=YMxY_hfXkCQC&dq=%22kurkh+monolith%22&pg=PA91|isbn=978-90-429-1817-7}}</ref>: | צוועלף קעניגן איז אן אכד'ישער טערמין וואס טוט סימבאליזירן יעדע סארט אליאנץ. דער באקאנטסטער ביישפיל איז אין די קורך מאנומענטן, וואו אן אליאנץ פון 11 קעניגן ווערן אויסגערעכנט אלס 12 אין דעם אשורישן דאקומענט אלס קעמפער קעגן דעם אשורישן קעניג שלמנאסר דער דריטער אין דער שלאכט פון קארקאר<ref>{{Cite journal |last=אולשניצקי) |first=Haggai Olshanetsky (חגי |date=2020-01-01 |title=The Twelve Make a Stand: The Kingdom of Israel's Chariot Force and the Battle of Qarqar |url=https://www.academia.edu/46635253/The_Twelve_Make_a_Stand_The_Kingdom_of_Israels_Chariot_Force_and_the_Battle_of_Qarqar |journal=Ancient Warfare}}</ref>. שלמנאסר'ס אויפשריפט באשרייבט די קרעפטן פון זיין קעגנער הדדעזר גאר דעטאלירט, ווי פאלגנד <ref>{{cite book |last=Bunnens |first=Guy |author2=Hawkins, J.D.|author3=Leirens, I.|title=Tell Ahmar II. A New Luwian Stele and the Cult of the Storm-God at Til Barsib-Masuwari|publisher=Peeters|year=2006|location=Leuven,Belgium|pages=90/1|url=https://books.google.com/books?id=YMxY_hfXkCQC&dq=%22kurkh+monolith%22&pg=PA91|isbn=978-90-429-1817-7}}</ref>: | ||
| שורה 43: | שורה 41: | ||
==די שלאכט== | ==די שלאכט== | ||
די שלאכט לויט שלמנאסר: | די שלאכט לויט שלמנאסר: | ||
<blockquote>מיט די העכסטע קרעפטן וואס אשור מיין האר האט מיר געגעבן און מיט די מעכטיגע וואפן וואס דער געטליכער סטאנדארט וואס גייט פאר מיר האט מיר געגעבן, האב איך מיט זיי געקעמפט. איך האב זיי באזיגט פון דער שטאט קארקאר ביז דער שטאט גילזאַו. איך האב געזיגט מיט'ן שווערד 14,000 זעלנער, זייערע קעמפער. ווי אדד האב איך אויף זיי אראפגעלאזט א פארניכטנדיגע מבול. איך האב צעשפרייט זייערע קערפער און אנגעפילן דעם פלוין. איך האב אומגעברענגט מיט'ן שווערד זייערע גרויסע קרעפטן. איך האב געמאכט זייער בלוט פליסן אין די טאלן. דאס פעלד איז געווען צו קליין אויף צו לייגן זייערע קערפער; דאס ברייטע פעלד איז געווען פארנומען מיט זיי באערדיגן. איך האב פארשטאפט דעם אָראָנטעס טייך מיט זייערע קערפער ווי מיט א דאמבע. אין מיטן דער שלאכט האב איך זיי אוועקגענומען וועגענער, רייטער, און גרופעס פערד<ref>{{Cite web |title=Qarqar (853 BCE) - Livius |url=https://www.livius.org/articles/battle/qarqar-853-bce/ |access-date=2024-05-18 |website=www.livius.org}}</ref>. </blockquote> | <blockquote>מיט די העכסטע קרעפטן וואס אשור מיין האר האט מיר געגעבן און מיט די מעכטיגע וואפן וואס דער געטליכער סטאנדארט וואס גייט פאר מיר האט מיר געגעבן, האב איך מיט זיי געקעמפט. איך האב זיי באזיגט פון דער שטאט קארקאר ביז דער שטאט גילזאַו. איך האב געזיגט מיט'ן שווערד 14,000 זעלנער, זייערע קעמפער. ווי אדד האב איך אויף זיי אראפגעלאזט א פארניכטנדיגע מבול. איך האב צעשפרייט זייערע קערפער און אנגעפילן דעם פלוין. איך האב אומגעברענגט מיט'ן שווערד זייערע גרויסע קרעפטן. איך האב געמאכט זייער בלוט פליסן אין די טאלן. דאס פעלד איז געווען צו קליין אויף צו לייגן זייערע קערפער; דאס ברייטע פעלד איז געווען פארנומען מיט זיי באערדיגן. איך האב פארשטאפט דעם אָראָנטעס טייך מיט זייערע קערפער ווי מיט א דאמבע. אין מיטן דער שלאכט האב איך זיי אוועקגענומען וועגענער, רייטער, און גרופעס פערד<ref>{{Cite web |title=Qarqar (853 BCE) - Livius |url=https://www.livius.org/articles/battle/qarqar-853-bce/ |access-date=2024-05-18 |website=www.livius.org}}</ref>. </blockquote> | ||
| שורה 49: | שורה 46: | ||
==ביבליאגראפיע== | ==ביבליאגראפיע== | ||
*ר. קיטעל, אין: חיים שויס (רעד.), '''[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015051590993&seq=202 די גרויסע אידישע געשיכטע: פון די עלטסטע צײטען ביז אויף הײנט]''' 2, ניו יארק, 1919, זז' 198–206. | |||
* | *בנציון דינאבורג, '''אידישע געשיכטע: היסטארישע כרעסטאמאטיע''', 1919, זז' 99–100. | ||
==רעפערענצן== | ==רעפערענצן== | ||
{{רעפערענצן}} | {{רעפערענצן}} | ||
[[he:קרב קרקר]] | [[he:קרב קרקר]] | ||