אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "אכלו משמנים"

146 בייטן צוגעלייגט ,  פֿאַר 11 חדשים
←‏אפּשטאם: פארברייטערט
(הגהת הפיוט עפ"י ווסרמן)
(←‏אפּשטאם: פארברייטערט)
שורה 37: שורה 37:


==אפּשטאם==
==אפּשטאם==
מען געפונט שוין דעם זמר אין כתבי יד פון [[אשכנז]] און [[איטאליע]], פון ארום די ר' יארן<ref>גבריאל וואסערמאן, "Liturgical poems of Ḥanukka from Europe" (ערשטער טייל אין ענגליש און צווייטער טייל אין העברעאיש), 2016 (דאקטוראט). דער פיוט אכלו משמנים לויט כתבי יד מיט פירושים און שינויי נוסחאות, ערשיינט אין צווייטן טייל זייטן 467–468. - ער צייגט אז עס ערשיינט אין כתבי יד פונעם פופצנטן און זעכצנטן יארהונדערט.</ref>. אויך איז עס געדרוקט אין סידורים און אין בענטשערלעך און זמירות'לעך געדרוקט אין אייראפע, אנגעהויבן פון א בענטשערל געדרוקט אין [[פראג]] יאר רע"ה, זייט ביי זייט מיט א זמר אויף פורים מיט'ן זעלבן געבוי און אקראסטיך{{הערה|{{אוצר החכמה|2=ברכת המזון וזמירות|3=143000|page=54|מקום הוצאה=פראג|שנת הוצאה=ער"ה|עמ=50}}}}. אין די שפעטערע יארן איז עס געדרוקט אין רבי בנימין הכהן'ס מחזור (ש"כ){{הערה|{{היברובוקס|בנימין הלוי|מחזור מעגלי צדק|7069|page=47|מקום הוצאה=סאביאנעטא|שנת הוצאה=ש"כ|עמ=כג}}}}.
מען געפונט שוין דעם זמר אין כתבי יד פון [[אשכנז]] און [[איטאליע]], פון ארום די ר' יארן<ref>גבריאל וואסערמאן, "Liturgical poems of Ḥanukka from Europe" (ערשטער טייל אין ענגליש און צווייטער טייל אין העברעאיש), 2016 (דאקטוראט). דער פיוט אכלו משמנים לויט כתבי יד מיט פירושים און שינויי נוסחאות, ערשיינט אין צווייטן טייל זייטן 467–468. - ער צייגט אז עס ערשיינט אין כתבי יד פונעם פופצנטן און זעכצנטן יארהונדערט.</ref>. עס איז געדרוקט געווארן אין סידורים און אין בענטשערלעך און זמירות'לעך געדרוקט אין אייראפע, אנגעהויבן פון א בענטשערל געדרוקט אין [[פראג]] אנגעבליך פון יאר רע"ה{{הערה|{{אוצר החכמה|2=ברכת המזון וזמירות|3=143000|page=54|מקום הוצאה=פראג|שנת הוצאה=ער"ה|עמ=50}} - ס'איז געדרוקט זייט ביי זייט מיט א זמר אויף פורים מיט'ן זעלבן געבוי און אקראסטיך. אויך אין די כתבי יד זענען די ביידע געווענליך אינאייינעם.}}. אויך איז עס געדרוקט אין רבי בנימין הכהן'ס מחזור, פון יאר ש"כ{{הערה|{{היברובוקס|בנימין הלוי|מחזור מעגלי צדק|7069|page=47|מקום הוצאה=סאביאנעטא|שנת הוצאה=ש"כ|עמ=כג}}}}.


דער מחבר פונעם זמר איז אנגעצייכנט אויף די [[אקראסטיך]] אלס '''אברהם''', עס איז אבער נישט באקאנט מער פרטים איבער אים. עס איז פארהאן וואס האבן עס מייחס געווען צו [[רבי אברהם אבן עזרא]], אבער דאס געבוי פונעם זמר איז בכלל נישט ווי דעם אבן עזרא'ס שירים.
דער מחבר פונעם זמר איז אנגעצייכנט אויף די [[אקראסטיך]] אלס '''אברהם''', עס איז אבער נישט באקאנט מער פרטים איבער אים. עס איז פארהאן וואס האבן עס מייחס געווען צו [[רבי אברהם אבן עזרא]], אבער דאס געבוי פונעם זמר איז בכלל נישט ווי דעם אבן עזרא'ס שירים.


צווישן די וואס זענען עס מייחס צו אים זענען סידור בית יעקב{{הערה|”בית יעקב” איז דער יעב"ץ סידור מיט פיל הוספות, אנגעבליך פון איינער ר’ משה יודקיס שו’ב פון ברדיטשוב. צוערשט אין תרמ”א, שפעטער אין תרמ”ה? און דערנאך אין תרס”ד, ועוד. צווישן די הוספות איז דער זמר אכלו משמנים מיטן יחוס צום אבן עזרא.}}, און אין געוויסע אויפלאגעס פון ליקוטי צבי{{הערה|מעגליך דורך ר’ יוסף הארעדעצקי, וועלכע האט ארויסגעגעבן כאטש דריי אויפלאגעס מיט פילע הוספות}}, און אין א זמירות ”שלשה ספרים נפתחים” מיטן פירוש פרחי שושנים{{הערה| געדרוקט דורך מנחם אליעזר מאהלער פון צאנז אין תרנ”ט, און ס’איז עטליכע מאל איבערגעדרוקט געווארן}}, וועלכער איז אויך מאריך אין די הקדמה ’עת הזמיר’ צו פארענטפערן דעם זמר.
צווישן די וואס זענען עס מייחס צו אים זענען געוויסע אויפלאגעס פון ליקוטי צבי{{הערה|מעגליך דורך ר’ יוסף הארעדעצקי, וועלכע האט ארויסגעגעבן כאטש דריי אויפלאגעס מיט פילע הוספות}}, און דער סידור בית יעקב{{הערה|”בית יעקב” איז דער יעב"ץ סידור מיט פיל הוספות, אנגעבליך פון איינער ר’ משה יודקיס שו’ב פון ברדיטשוב. צוערשט אין תרמ”א, שפעטער אין תרמ”ה? און דערנאך אין תרס”ד, ועוד. צווישן די הוספות איז דער זמר אכלו משמנים מיטן יחוס צום אבן עזרא.}}, און אין א זמירות ”שלשה ספרים נפתחים” מיטן פירוש פרחי שושנים{{הערה| געדרוקט דורך מנחם אליעזר מאהלער פון צאנז אין תרנ”ט, און ס’איז עטליכע מאל איבערגעדרוקט געווארן}}, וועלכער איז אויך מאריך אין די הקדמה ’עת הזמיר’ צו פארענטפערן דעם זמר.


==אינהאלט==
==אינהאלט==
175

רעדאגירונגען