מייבאים כמותיים, בדוקי עריכות אוטומטית, ביוראקראטן, אינטערפעיס רעדאקטארן, emailconfirmed, אינטערפעיס אדמיניסטראַטאָרן, מנטרים, סיסאפן, צוות טכני, מייבאים, מעדכנים, אספקלריה רעדאקטארן
102,362
רעדאגירונגען
אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "רוי:דרום אפריקע"
קפיצה לניווט
קפיצה לחיפוש
ק
החלפת טקסט – "בליענדיקע" ב־"בליענדיגע"
(קרדיט + קטגוריות) |
ק (החלפת טקסט – "בליענדיקע" ב־"בליענדיגע") |
||
| (18 מיטלסטע ווערסיעס פון 4 באַניצער נישט געוויזן.) | |||
| שורה 1: | שורה 1: | ||
{{דעסקריפציע||ענגליש = country in southern Africa|העב=מדינה בדרום יבשת אפריקה|דייטש=Staat im Süden Afrikas|}} | |||
{{מדינה | {{מדינה | ||
| נאמען = דרום אפריקע | | נאמען = דרום אפריקע | ||
| שורה 28: | שורה 29: | ||
| באמערקונגען = | | באמערקונגען = | ||
}} | }} | ||
'''דרום אַפריקע''', אפיציעל די '''רעפובליק פון דרום אפריקע''' ({{שפראך-af|Republiek van Suid-Afrika}}, {{שפראך-en|Republic of South Africa}}, [[זולו]]: ''iRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika''), איז דאס לאנד וואס געפינט זיך ביים דרום שפיץ פון [[אפריקע]]. זי | '''דרום אַפריקע''', אפיציעל די '''רעפובליק פון דרום אפריקע''' ({{שפראך-af|Republiek van Suid-Afrika}}, {{שפראך-en|Republic of South Africa}}, [[זולו]]: ''iRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika''), איז דאס לאנד וואס געפינט זיך ביים דרום שפיץ פון [[אפריקע]]. זי גרעניצט זיך מיט די [[אטלאנטישער אקעאן|אטלאנטישן]] און [[אינדיאנער אקעאן|אינדיאנער]] [[אקעאן|אקעאנען]] אויף א בארטן־ליניע לאנג 2,798 קילאמעטער, און מיט די לענדער [[נאמיביע]], [[באצוואנע]], [[זימבאבווע]], [[מאזאמביק]], [[סוואזילאנד]] און [[לעסאטא]] (אן אומאפהענגיג לאנד אינגאנצן ארומגערינגלט פון דרום אפריקע). דרום אפריקע איז א מיטגליד אין דער [[קאמאנוועלט]]. די עקאנאמיע פון דרום אפריקע איז די גרעסטע אין אפריקע און די 24סטע גרעסטע אין דער וועלט. דערפאר איז זי די מערסט אנטוויקלט לאנד - סאציאליש, עקאנאמיש און אינפראסטרוקטואליש - אויפן קאנטינענט. | ||
די גרעסטע שטאט איז [[יאהאניסבורג]]. דרום אפריקע האט דריי [[הויפטשטאט|הויפטשטעט]]: דער פארלאמענט איז אין [[קאפשטאט]], די רעגירונג זיצט אין [[פרעטאריע]] און דאס העכסטע געריכט איז אין [[בלומפאנטיין]]. | די גרעסטע שטאט איז [[יאהאניסבורג]]. דרום אפריקע האט דריי [[הויפטשטאט|הויפטשטעט]]: דער פארלאמענט איז אין [[קאפשטאט]], די רעגירונג זיצט אין [[פרעטאריע]] און דאס העכסטע געריכט איז אין [[בלומפאנטיין]]. | ||
ס'זענען פאראן 11 נאציאנאלע שפראכן; די ערשטע צוויי זענען [[אפריקאנס]] און [[ענגליש]]. | ס'זענען פאראן 11 נאציאנאלע שפראכן; די ערשטע צוויי זענען [[אפריקאנס]] און [[ענגליש]]. | ||
די געשיכטע פון דרום אפריקע איז גאנץ אנדערש פון די אנדערע אפריקאנישע לענדער וויבאלד די [[אימיגראציע]] פון [[אייראפע]] האט אנגעהויבן גאר פרי, ווי אויך די סטראטעגישע | די געשיכטע פון דרום אפריקע איז גאנץ אנדערש פון די אנדערע אפריקאנישע לענדער וויבאלד די [[אימיגראציע]] פון [[אייראפע]] האט אנגעהויבן גאר פרי, ווי אויך די סטראטעגישע וויכטיגקייט פון דעם ים וועג ארום דעם קאַפ. | ||
די עקאנאמיע פון דרום־אפריקע איז די צווייט גרעסטע אין אפריקע, און די 34סט גרעסטע אין דער וועלט. | די עקאנאמיע פון דרום־אפריקע איז די צווייט גרעסטע אין אפריקע, און די 34סט גרעסטע אין דער וועלט. | ||
דער | דער היינטיגער פרעזידעט פון דרום אפריקע איז [[יאקאב זומא]]. | ||
==היסטאריע== | ==היסטאריע== | ||
| שורה 62: | שורה 63: | ||
=== קלימאט === | === קלימאט === | ||
צוליב דעם וואס דרום אפריקע איז ארומגענומען מיט די אטלאנטישע און אינדישע אקעאנען אויף דריי זייטן, און דאס לאנד געפינט זיך אינעם דרום האלב-קיילעך, און די בערג אין צפון נענטער צום עקוואטאר, איז איר קלימאט אין אלגעמיין [[טעמפעראטער קלימאט|טעמפעראט]]. אין דרום־מערב פון לאנד איז דער קלימאט גאנץ | צוליב דעם וואס דרום אפריקע איז ארומגענומען מיט די אטלאנטישע און אינדישע אקעאנען אויף דריי זייטן, און דאס לאנד געפינט זיך אינעם דרום האלב-קיילעך, און די בערג אין צפון נענטער צום עקוואטאר, איז איר קלימאט אין אלגעמיין [[טעמפעראטער קלימאט|טעמפעראט]]. אין דרום־מערב פון לאנד איז דער קלימאט גאנץ ענליך צום מיטלענדישן ים מיט נאסע ווינטערן און ווארעמע טרוקענע זומערן. אין דעם געגנט פראדוצירט דאס וויין פון דרום אפריקע. | ||
=== בעלי חיים === | === בעלי חיים === | ||
| שורה 76: | שורה 77: | ||
דער פרעזידענט ווערט דערוויילט פון דער נאציאנאלער פארזאמלונג נאך די פארלאמענטארישע וואלן. דער פרעזידענט באשטימט א וויצע־פרעזידענט און מיניסטארן. | דער פרעזידענט ווערט דערוויילט פון דער נאציאנאלער פארזאמלונג נאך די פארלאמענטארישע וואלן. דער פרעזידענט באשטימט א וויצע־פרעזידענט און מיניסטארן. | ||
אין די לעצטע וואלן וואס זענען פארגעקומען דעם 7טן | אין די לעצטע וואלן וואס זענען פארגעקומען דעם 7טן מאי 2014 האט די אפריקאנישע נאציאנאלע קאנגרעס באקומען 62.2% פון די שטימען און 249 זיצן, און די הויפט אפאזיציע, דער דעמאקראטישער אליאנץ, האט באקומען 22.2% פון די שטימען און 89 זיצן. | ||
דרום אפריקע האט נישט קיין אפיציעלע הויפטשטאט. פארלאמענט זיצט אין [[קאפשטאט]], דער פרעזידענט און קאבינעט פירן פון [[פרעטאריע]], די אדמיניסטראטיווע הויפטשטאט, דער הויפט אפעל־געריכט זיצט אין [[בלומפאנטיין]], און דער קאנסטיטוצאנעלער געריכט פון דרום אפריקע זיצט אין [[יאהאנעסבורג]]. די אמבאסאדעס פון פרעמדע לענדער זענען מערסטנס אין פרעטאריע. | דרום אפריקע האט נישט קיין אפיציעלע הויפטשטאט. פארלאמענט זיצט אין [[קאפשטאט]], דער פרעזידענט און קאבינעט פירן פון [[פרעטאריע]], די אדמיניסטראטיווע הויפטשטאט, דער הויפט אפעל־געריכט זיצט אין [[בלומפאנטיין]], און דער קאנסטיטוצאנעלער געריכט פון דרום אפריקע זיצט אין [[יאהאנעסבורג]]. די אמבאסאדעס פון פרעמדע לענדער זענען מערסטנס אין פרעטאריע. | ||
| שורה 108: | שורה 109: | ||
נאך 1994 האט די רעגירונג פאליטיק אראפגענידערט אינפלאציע, סטאבליזירט פובליקע פינאנצן און צוגעברענגט אויסלענדישן קאפיטאל, דאך איז די געוואוקס געווען נידעריג. פון 2004 האט די עקאנאמיע אנגעהויבן זיך פארגרעסערן. | נאך 1994 האט די רעגירונג פאליטיק אראפגענידערט אינפלאציע, סטאבליזירט פובליקע פינאנצן און צוגעברענגט אויסלענדישן קאפיטאל, דאך איז די געוואוקס געווען נידעריג. פון 2004 האט די עקאנאמיע אנגעהויבן זיך פארגרעסערן. | ||
אנדערש ווי די מערסטע פון דער וועלט'ס ארעמע לענדער, האט דרום אפריקע נישט קיין | אנדערש ווי די מערסטע פון דער וועלט'ס ארעמע לענדער, האט דרום אפריקע נישט קיין בליענדיגע היימישע עקאנאמיע. נאר 15% פון שטעלעס אין דרום אפריקע זענען אינעם היימישן סעקטאר, אין פארגלייך מיט העלפט אין בראזיל און אינדיע און קנאפע דריי־פערטל אין אינדאנעזיע. [[וועלט באנק]] פארשונג ווייזט אז דרום אפריקע האט פון די ברייטסטע ריסן צווישן פער מענטש [[ברוטא אינלענדישער פראדוקט]] קעגן איר [[מענטשליכע אנטוויקלונג אינדעקס]] ראנג, און בלויז [[באצוואנע]] האט א גרעסערן ריס.<ref>{{cite web|title=DEPWeb: Beyond Economic Growth|url=http://www.worldbank.org/depweb/english/beyond/global/chapter15.html|publisher=The World Bank Group | ||
|accessdate={{ר}}17טן אקטאבער 2011}}</ref> | |accessdate={{ר}}17טן אקטאבער 2011}}</ref> | ||
| שורה 116: | שורה 117: | ||
===וויסנשאפט און טעכנאלאגיע=== | ===וויסנשאפט און טעכנאלאגיע=== | ||
עטליכע וויכטיגע וויסנשאפטליכע און טעכנאלאגישע אנטוויקלונגען שטאמען פון דרום אפריקע. דער ערשטער מענטש-צו-מענטש הארץ איבערפלאנץ איז אויסגעפירט געווארן דורך הארץ־כירורג [[כריסטיאן בארנארד]] אין גרוט סכור שפיטאל אום דעצעמבער 1967; [[מאקס טיילער]] האט אנטוויקלט א וואקסין קעגן געלן פיבער; אלאן מאקלאוד קארמאק האט פיאנירט [[קאמפיוטירטע טאמאגראפיע]]; און [[אהרן קלוג]] האט אנטוויקלט קריסטאלאגראפישע עלעקטראן מיקראסקאפיע טעכניקן. אחוץ דעם פאל פון בארנארד, זענען די אלע פארשריטן געווארן אנערקענט מיט נאבעל פריזן. | |||
דרום אפריקע האט א היפשע אסטראנאמיע געמיינדע, מיט דעם דרום אפריקע גרויסן טעלעסקאפ, דער גרעסטער אפטישער טעלעסקאפ אינעם דרום האלבקיילעך. | דרום אפריקע האט א היפשע אסטראנאמיע געמיינדע, מיט דעם דרום אפריקע גרויסן טעלעסקאפ, דער גרעסטער אפטישער טעלעסקאפ אינעם דרום האלבקיילעך. | ||
| שורה 132: | שורה 133: | ||
די שווארצע זענען פון פארשידענע אפריקאנישע גרופעס פון די פארשידענע געגנטן אין לאנד, מיט אנדערע קולטורן און אנדערע שפראכן. אויך זענען געקומען אין דרום אפריקע במשך די יארן שווארצע פון אנדערע טיילן פון אפריקע. | די שווארצע זענען פון פארשידענע אפריקאנישע גרופעס פון די פארשידענע געגנטן אין לאנד, מיט אנדערע קולטורן און אנדערע שפראכן. אויך זענען געקומען אין דרום אפריקע במשך די יארן שווארצע פון אנדערע טיילן פון אפריקע. | ||
די ווייסע זענען בעיקר פון צוויי גרופעס, די וואס רעדן [[ענגליש]] און די וואס רעדן [[אפריקאנס]]. די אפריקאנער זענען אייניקלעך פון די אימיגראנטן פון האלאנד, דייטשלאנד, בעלגיע און פראנקרייך, וואס זענען געווען די ערשטע אייראפעאישע אימיגראנטן אין די 17טן און 18טן יארהונדערטער. די ענגליש רעדער זענען אייניקלעך פון די בריטישע קאלאניסטן פונעם 19טן יארהונדערט, צוזאמען מיט שפעטערדיקע אימיגראנטן פון אייראפע, איינשליסנדיק | די ווייסע זענען בעיקר פון צוויי גרופעס, די וואס רעדן [[ענגליש]] און די וואס רעדן [[אפריקאנס]]. די אפריקאנער זענען אייניקלעך פון די אימיגראנטן פון האלאנד, דייטשלאנד, בעלגיע און פראנקרייך, וואס זענען געווען די ערשטע אייראפעאישע אימיגראנטן אין די 17טן און 18טן יארהונדערטער. די ענגליש רעדער זענען אייניקלעך פון די בריטישע קאלאניסטן פונעם 19טן יארהונדערט, צוזאמען מיט שפעטערדיקע אימיגראנטן פון אייראפע, איינשליסנדיק אידן וואס זענען געקומען מערסטנס פון ליטא אין אנהייב 20סטן יארהונדערט. | ||
===יידן אין דרום אפריקע=== | ===יידן אין דרום אפריקע=== | ||
די יידישע געמיינדע אין דרום אפריקע ציילט | די יידישע געמיינדע אין דרום אפריקע ציילט עטליכע 77,500 מענטשן און איז די גרעסטע יידישע געמיינדע אויפן קאנטינענט פון [[אפריקע]]. די גרעסטע זידלונגען פון אידן זענען אין [[יאהאנעסבורג]], [[קאפשטאט]] און [[דורבאן]]. | ||
==געזונט== | ==געזונט== | ||
| שורה 146: | שורה 147: | ||
{{אפריקע|דרום אפריקע{{!}}*}} | {{אפריקע|דרום אפריקע{{!}}*}} | ||
{{אפריקע | {{שטומף|געאגראפיע פון אפריקע}} | ||
[[קאטעגאריע:אויף יידיש]] | [[קאטעגאריע:אויף יידיש]] | ||
{{קרד/ויקי/יידיש}} | {{קרד/ויקי/יידיש}} | ||
[[he:דרום אפריקה]] | |||