אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "רוי:דרום אפריקע"

163 בייטן צוגעלייגט ,  פֿאַר 1 יאָר
ק
החלפת טקסט – "בליענדיקע" ב־"בליענדיגע"
ק (החלפת טקסט – "גרענעצ" ב־"גרעניצ")
ק (החלפת טקסט – "בליענדיקע" ב־"בליענדיגע")
 
(12 מיטלסטע ווערסיעס פון 4 באַניצער נישט געוויזן.)
שורה 1: שורה 1:
{{דעסקריפציע||ענגליש = country in southern Africa|העב=מדינה בדרום יבשת אפריקה|דייטש=Staat im Süden Afrikas|}}
{{מדינה
{{מדינה
| נאמען = דרום אפריקע
| נאמען = דרום אפריקע
שורה 33: שורה 34:
ס'זענען פאראן 11 נאציאנאלע שפראכן; די ערשטע צוויי זענען [[אפריקאנס]] און [[ענגליש]]. 
ס'זענען פאראן 11 נאציאנאלע שפראכן; די ערשטע צוויי זענען [[אפריקאנס]] און [[ענגליש]]. 


די געשיכטע פון דרום אפריקע איז גאנץ אנדערש פון די אנדערע אפריקאנישע לענדער וויבאלד די [[אימיגראציע]] פון [[אייראפע]] האט אנגעהויבן גאר פרי, ווי אויך די סטראטעגישע וויכטיקייט פון דעם ים וועג ארום דעם קאַפ.
די געשיכטע פון דרום אפריקע איז גאנץ אנדערש פון די אנדערע אפריקאנישע לענדער וויבאלד די [[אימיגראציע]] פון [[אייראפע]] האט אנגעהויבן גאר פרי, ווי אויך די סטראטעגישע וויכטיגקייט פון דעם ים וועג ארום דעם קאַפ.


די עקאנאמיע פון דרום־אפריקע איז די צווייט גרעסטע אין אפריקע, און די 34סט גרעסטע אין דער וועלט.
די עקאנאמיע פון דרום־אפריקע איז די צווייט גרעסטע אין אפריקע, און די 34סט גרעסטע אין דער וועלט.
שורה 62: שורה 63:


=== קלימאט ===
=== קלימאט ===
צוליב דעם וואס דרום אפריקע איז ארומגענומען מיט די אטלאנטישע און אינדישע אקעאנען אויף דריי זייטן, און דאס לאנד געפינט זיך אינעם דרום האלב-קיילעך, און די בערג אין צפון נענטער צום עקוואטאר, איז איר קלימאט אין אלגעמיין [[טעמפעראטער קלימאט|טעמפעראט]]. אין דרום־מערב פון לאנד איז דער קלימאט גאנץ ענלעך צום מיטלענדישן ים מיט נאסע ווינטערן און ווארעמע טרוקענע זומערן. אין דעם געגנט פראדוצירט דאס וויין פון דרום אפריקע.
צוליב דעם וואס דרום אפריקע איז ארומגענומען מיט די אטלאנטישע און אינדישע אקעאנען אויף דריי זייטן, און דאס לאנד געפינט זיך אינעם דרום האלב-קיילעך, און די בערג אין צפון נענטער צום עקוואטאר, איז איר קלימאט אין אלגעמיין [[טעמפעראטער קלימאט|טעמפעראט]]. אין דרום־מערב פון לאנד איז דער קלימאט גאנץ ענליך צום מיטלענדישן ים מיט נאסע ווינטערן און ווארעמע טרוקענע זומערן. אין דעם געגנט פראדוצירט דאס וויין פון דרום אפריקע.


=== בעלי חיים ===
=== בעלי חיים ===
שורה 108: שורה 109:
נאך 1994 האט די רעגירונג פאליטיק אראפגענידערט אינפלאציע, סטאבליזירט פובליקע פינאנצן און צוגעברענגט אויסלענדישן קאפיטאל, דאך איז די געוואוקס געווען נידעריג. פון 2004 האט די עקאנאמיע אנגעהויבן זיך פארגרעסערן.
נאך 1994 האט די רעגירונג פאליטיק אראפגענידערט אינפלאציע, סטאבליזירט פובליקע פינאנצן און צוגעברענגט אויסלענדישן קאפיטאל, דאך איז די געוואוקס געווען נידעריג. פון 2004 האט די עקאנאמיע אנגעהויבן זיך פארגרעסערן.


אנדערש ווי די מערסטע פון דער וועלט'ס ארעמע לענדער, האט דרום אפריקע נישט קיין בליענדיקע היימישע עקאנאמיע. נאר 15% פון שטעלעס אין דרום אפריקע זענען אינעם היימישן סעקטאר, אין פארגלייך מיט העלפט אין בראזיל און אינדיע און קנאפע דריי־פערטל אין אינדאנעזיע. [[וועלט באנק]] פארשונג ווייזט אז דרום אפריקע האט פון די ברייטסטע ריסן צווישן  פער מענטש [[ברוטא אינלענדישער פראדוקט]] קעגן איר [[מענטשליכע אנטוויקלונג אינדעקס]] ראנג, און בלויז [[באצוואנע]] האט א גרעסערן ריס.<ref>{{cite web|title=DEPWeb: Beyond Economic Growth|url=http://www.worldbank.org/depweb/english/beyond/global/chapter15.html|publisher=The World Bank Group
אנדערש ווי די מערסטע פון דער וועלט'ס ארעמע לענדער, האט דרום אפריקע נישט קיין בליענדיגע היימישע עקאנאמיע. נאר 15% פון שטעלעס אין דרום אפריקע זענען אינעם היימישן סעקטאר, אין פארגלייך מיט העלפט אין בראזיל און אינדיע און קנאפע דריי־פערטל אין אינדאנעזיע. [[וועלט באנק]] פארשונג ווייזט אז דרום אפריקע האט פון די ברייטסטע ריסן צווישן  פער מענטש [[ברוטא אינלענדישער פראדוקט]] קעגן איר [[מענטשליכע אנטוויקלונג אינדעקס]] ראנג, און בלויז [[באצוואנע]] האט א גרעסערן ריס.<ref>{{cite web|title=DEPWeb: Beyond Economic Growth|url=http://www.worldbank.org/depweb/english/beyond/global/chapter15.html|publisher=The World Bank Group
|accessdate={{ר}}17טן אקטאבער 2011}}</ref>
|accessdate={{ר}}17טן אקטאבער 2011}}</ref>


שורה 116: שורה 117:


===וויסנשאפט און טעכנאלאגיע===
===וויסנשאפט און טעכנאלאגיע===
עטלעכע וויכטיקע וויסנשאפטלעכע און טעכנאלאגישע אנטוויקלונגען שטאמען פון דרום אפריקע. דער ערשטער מענטש-צו-מענטש הארץ איבערפלאנץ איז אויסגעפירט געווארן דורך הארץ־כירורג [[כריסטיאן בארנארד]] אין גרוט סכור שפיטאל אום דעצעמבער 1967; [[מאקס טיילער]] האט אנטוויקלט א וואקסין קעגן געלן פיבער; אלאן מאקלאוד קארמאק האט פיאנירט [[קאמפיוטירטע טאמאגראפיע]]; און [[אהרן קלוג]] האט אנטוויקלט קריסטאלאגראפישע עלעקטראן מיקראסקאפיע טעכניקן. אחוץ דעם פאל פון בארנארד, זענען די אלע פארשריטן געווארן אנערקענט מיט נאבעל פריזן.
עטליכע וויכטיגע וויסנשאפטליכע און טעכנאלאגישע אנטוויקלונגען שטאמען פון דרום אפריקע. דער ערשטער מענטש-צו-מענטש הארץ איבערפלאנץ איז אויסגעפירט געווארן דורך הארץ־כירורג [[כריסטיאן בארנארד]] אין גרוט סכור שפיטאל אום דעצעמבער 1967; [[מאקס טיילער]] האט אנטוויקלט א וואקסין קעגן געלן פיבער; אלאן מאקלאוד קארמאק האט פיאנירט [[קאמפיוטירטע טאמאגראפיע]]; און [[אהרן קלוג]] האט אנטוויקלט קריסטאלאגראפישע עלעקטראן מיקראסקאפיע טעכניקן. אחוץ דעם פאל פון בארנארד, זענען די אלע פארשריטן געווארן אנערקענט מיט נאבעל פריזן.


דרום אפריקע האט א היפשע אסטראנאמיע געמיינדע, מיט דעם דרום אפריקע גרויסן טעלעסקאפ, דער גרעסטער אפטישער טעלעסקאפ אינעם דרום האלבקיילעך.
דרום אפריקע האט א היפשע אסטראנאמיע געמיינדע, מיט דעם דרום אפריקע גרויסן טעלעסקאפ, דער גרעסטער אפטישער טעלעסקאפ אינעם דרום האלבקיילעך.
שורה 135: שורה 136:


===יידן אין דרום אפריקע===
===יידן אין דרום אפריקע===
די יידישע געמיינדע אין דרום אפריקע ציילט עטלעכע 77,500 מענטשן און איז די גרעסטע יידישע געמיינדע אויפן קאנטינענט פון [[אפריקע]]. די גרעסטע זידלונגען פון אידן זענען אין [[יאהאנעסבורג]], [[קאפשטאט]] און [[דורבאן]].
די יידישע געמיינדע אין דרום אפריקע ציילט עטליכע 77,500 מענטשן און איז די גרעסטע יידישע געמיינדע אויפן קאנטינענט פון [[אפריקע]]. די גרעסטע זידלונגען פון אידן זענען אין [[יאהאנעסבורג]], [[קאפשטאט]] און [[דורבאן]].


==געזונט==
==געזונט==
שורה 146: שורה 147:


{{אפריקע|דרום אפריקע{{!}}*}}
{{אפריקע|דרום אפריקע{{!}}*}}
{{אפריקע-געא-שטומף}}
{{שטומף|געאגראפיע פון אפריקע}}
[[קאטעגאריע:אומבאקוקט]]
[[קאטעגאריע:אויף יידיש]]  
[[קאטעגאריע:אויף יידיש]]  
{{קרד/ויקי/יידיש}}
{{קרד/ויקי/יידיש}}
[[he:דרום אפריקה]]