אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "רוי:גלעד צוקערמאן"

פראָפעסאָר '''גלעד צוקערמאַן''' (געבוירן דעם [[1טן יוני]] [[1971]] אין [[תל אביב]]), DPhil ([[אוניווערסיטעט פון אקספארד]]), PhD ([[אוניווערסיטעט פון קעמברידזש]])<ref>[https://www.vividsydney.com/speaker/prof-ghilad-zuckermann Vivid Sydney (Light, Music and Ideas)], Speaker: Prof. Ghil'ad Zuckermann.</ref><ref>[https://www.edx.org/bio/ghilad-zuckermann edX], Professor Ghil'ad Zuckermann.</ref><ref>[https://adelaidefestivalofideas.com.au/speakers/professor-ghilad-zuckermann/ Adelaide Festival of Ideas], Professor Ghil'ad Zuckermann.</ref><ref>[https://www.aljazeera.com/indepth/features/starting-scratch-aboriginal-group-reclaims-lost-language-180626082306196.html Starting from scratch: Aboriginal group reclaims lost language], With the help of a linguistics professor, Barngarla, which has not been spoken for 60 years, is being pieced together, Al Jazeera, John Power, 29.6.2018.</ref>, איז א באקאנטער ישראלישער קאנטאקט-[[לינגוויסטיק|לינגוויסט]] און מומחה אויף דער [[יידיש]]ער און [[העברעיש]]ער שפראך, קולטור און אידענטיטעט. ער פאַרנעמט זיך מיט וויכטיקע פאָרשונגען אויפן געביט פון שפּראַך־אויפלעבונג.<ref name="yoel">[https://forward.com/yiddish/461258/scholar-compares-modern-hebrew-and-the-aboriginal-language-barngarla/?fbclid=IwAR2W3mLpgRcgA9ZAl_YKwN-KAAQxH0wWGelTgwSu1ZcESJcTgv7IgKG0PL0 "פּראָפעסאָר פאַרגלײַכט העברעיִש מיט דער אַבאָריגענישער שפּראַך באַרנגאַרלאַ"], פון יואל מאַטוועיעוו, ''[[פארווערטס]]'', דעצעמבער 30, 2020.</ref> ער לערנט אין אַדעלאַידער אוניווערסיטעט אין [[אויסטראליע]] און האט פריער געלערנט אין [[ענגלאנד]], [[אמעריקע]], [[כינע]], [[ישראל]], [[סלאוואקיי]] און [[סינגאפור]].<ref>[http://www.themonthly.com.au/issue/2014/september/1409493600/anna-goldsworthy/voices-land Voices of the land], In Port Augusta, an Israeli linguist is helping the Barngarla people reclaim their language / Anna Goldsworthy, The Monthly, September 2014.</ref><ref>[https://www.pedestrian.tv/news/meet-the-aussie-lumbersexual-on-a-mission-to-make-your-beard-lustrous Meet Ghil'ad Zuckermann, master of 11 languages], Pedestrian TV.</ref><ref>[http://ricerca.repubblica.it/repubblica/archivio/repubblica/2014/05/28/il-papa-netanyahu-e-la-lingua-di-gesu01.html Il Papa, Netanyahu e la lingua di Gesù], La Repubblica, Reuters, 28.5.2014.</ref><ref>[https://www.jewishnews.net.au/ghilads-indigenous-language-game-changer/79545 Ghil’ad’s Indigenous language game changer],  Shane Desiatnik, AJN, 12 de Luglio 2018.</ref> זיינע פובליקאציעס - אויף [[יידיש]], [[ענגליש]], [[העברעיש]], [[איטאליעניש]], [[שפאניש]], [[דייטש]], [[רוסיש]] און [[כינעזיש]] - נעמען אריין ביכער ווי [http://www.zuckermann.org/israelit.html '''ישראלית, שפה יפה'''] (עם עובד, תּל־אָביב, 2008), [[w:en:Revivalistics: From the Genesis of Israeli to Language Reclamation in Australia and Beyond|''Revivalistics: From the Genesis of Israeli to Language Reclamation in Australia and Beyond'' (רעוויוואַליסטיק)]], [https://global.oup.com/academic/product/revivalistics-9780199812790 Oxford University Press] (2020)<ref name="yoel" /> און [http://www.zuckermann.org/enrichment.html '''שפראכקאנטאקט און לעקסישע בארייכערונג אין ישראלישן העברעיש'''] ([[w:en:Language Contact and Lexical Enrichment in Israeli Hebrew|''Language Contact and Lexical Enrichment in Israeli Hebrew'']] Palgrave Macmillan, 2003). ער האט שטודירט [[יידיש]] אין [[אקספארד]] (מיט [[דוב-בער קערלער]]), [[ווילנע]] (מיט [[הירשע-דוד קאץ]]) און [[תל אביב]].

[[יושע פישמאן|שיקל פישמאַן]] דערציילט אַז "צוקערמאַן איז אַ יונגער ישׂראל־געבוירענער לינגוויסט, וואָס נאָך יאָרן פאַרברענגען ווי אַן אַסיסטענט־פּראָפעסאָר אינעם וועלט־באַרימטן אָקספאָרד־אוניווערסיטעט, געפינט ער זיך איצט ווי אַן אַסאָציאיר־פּראָפעסאָר אין קווינסלאַנד־אוניווערסיטעט אין דער ווײַטער אויסטראַליע. בינו־לבינו איז ער געוואָרן דער מומחה פון "ישׂראליש" (ישׂראלית: Israeli), דער הײַנטיקער גערעדטער און, וואָס ווײַטער אַלץ אָפטער, אויך געווענליך־געשריבענער עברית. פונעם שלל אַרבעטן [...] איז מיר באַלד קלאָר געוואָרן, אַז צוקערמאַן קען זייער גוט ייִדיש (ווײַל אָן ייִדיש קען מען די אמתע סטרוקטור פון ישׂראליש ניט תּופס זײַן, נאָר זײַנס אַן אַרבעט ממש געשריבן אויף ייִדיש איז מיר קיין מאָל פריִער ניט אויסגעקומען צו לייענען. זײַנע מסקנות און אויספירן זענען מיר שוין געווען קלאָר פון אַזעלכע גרונטאָוונע ווערק זײַנע ווי Language Contact and Lexical Enrichment in Israeli Hebrew 2003 און זײַן "ישׂראלית, שׂפה יפה", וואָס דער פּאָפּולערער תּל־אָביבער פאַרלאַג "עם עובד" האָט ערשט הײַיאָר אַרויסגעגעבן." <ref>[https://yiddish2.forward.com/node/1753.html"אַ פּנים־חדשות: אַ יונגער קענער פון ייִדיש און פון 'ישׂראליש'"], פון [[יושע פישמאן|שיקל פישמאַן]] ([[ניו־יאָרק]]), ספּעציעל פאַרן [[פאָרװערטס]], דעצעמבער 5, 2008.</ref>

"ווי זאָגט דאָס צוקערמאַן אויף זײַן אַקאַדעמיש־אינטעליגענטן אופן?: "אונדזער וועלט ווערט וואָס אַ מאָל מער ענלעך אויף אַ גלאָבאַל שטעטל... טאַקע דערפאַר איז עס אַזוי וויכטיק הײַנט צו טאָג צו פאָרשן שפּראַך־קאָנטאַקטן בכלל און ייִדיש בפרט". אָט דער צוגאַנג, וואָס פאַרבינדט ייִדיש מיט די סאַמע נײַסטע און פאַרשפּרייטסטע אַנטוויקלונגען אין דער גאָרער וועלט (און אין דער וועלט פון לשון־קודש בתוכם), דערמאָנט זייער און איז ממשיך די פּיאָנערישע אַרבעט פון [[אוריאל וויינרייך|אוריאל ווײַנרײַכס]] באמת גרויס ווערק Languages in Contact 1953"

די הײַנטיקע שפּראַך פון מדינת־ישׂראל דאַרף הייסן, לויט אים, נישט העברעיִש, נאָר ישׂראליש.<ref name=yoel/> צוקערמאן טענהט אז [[העברעאיש|"ישראליש"]] (מאדערנע העברעאיש) איז אן אייראזישע פילשיכטיקע שמעלצשפראך, איינצייטיק סעמיטיש און אייראפאיש. ער טענהט אז ישראליש נעמט אריין דאס העברעיש אבער אויך דאס מאמע-לשון, יידיש, פלוס אנדערע שפראכן.<ref>[http://uq.academia.edu/GhiladZuckermann/Papers/9543/Di-Yisroeldike-shprakh--Hebreish-Lebt-Vider--Yidish-Lebt-Vayter--The-Israeli-Language--Hebrew-Revived--Yiddish-Survived- "די ישראלדיקע שפראך: העברעיש לעבט ווידער, יידיש לעבט ווייטער"], פון [[גלעד צוקערמאן]], ''[[אויפן שוועל]]'' נ' 337 (2007).</ref> אַ טייל זײַנע קאָלעגן באַטראַכטן זײַן חידוש ווי אַ פּאָליטישע פּראָוואָקאַציע; אַנדערע, בתוכם פּראָפ' [[הירשע דוד קאץ]], זענען בפירוש מסכּים מיט צוקערמאַנען.<ref name=yoel/>

אין זײַן שטודיע וועגן דעם אויסטראַלישן שפּראַך־אויפלעב פאָקוסירט זיך צוקערמאַן אויף דער שפּראַך באַרנגאַרלאַ. כּדי זי אָפּצוראַטעווען, באַנוצן זיך אַ טייל באַרנגאַרלאַ־אַקטיוויסטן ממש מיט די זעלבע, אָדער מיט ענלעכע אַרגומענטן, ווי די העברעיִסטן פון 100 יאָר צוריק.<ref name=yoel/> די לעצטע נאַטירלעכע רעדער פון לשון־באַרנגאַרלאַ זענען געשטאָרבן אין די 1960ער. עס זענען אָבער געבליבן ביכער אויף דער שפּראַך. אין 2011, ווען צוקערמאַן האָט זיך באַקענט מיט די באַרנגאַרלער, האָט ער זיי פאָרגעלייגט אויפצולעבן זייער לשון. דאָס אַלטע פאָלק האָט אויפגענומען דעם געדאַנק מיט גרויס התפּעלות און זיך גענומען לערנען די שפּראַך; איצט קאָן מען עס טאָן אויך מיט דער הילף פון אַ קאָמפּיוטער־פּראָגראַם.<ref name=yoel/>

* Zuckermann, Ghil'ad; Walsh, Michael (2014). [http://www.professorzuckermann.com/our-ancestors-are-happy- “Our Ancestors Are Happy!": Revivalistics in the Service of Indigenous Wellbeing], ''Foundation for Endangered Languages'' XVIII: 113-119.

== פילמען ==

== וועבלינקען ==

[[קאַטעגאָריע:יידישע שרייבער]]

[[קאטעגאריע:יידן פון איטאליע]]

[[קאטעגאריע:ענגלישע יידן]]