מייבאים כמותיים, בדוקי עריכות אוטומטית, ביוראקראטן, אינטערפעיס רעדאקטארן, emailconfirmed, אינטערפעיס אדמיניסטראַטאָרן, מנטרים, סיסאפן, צוות טכני, מייבאים, מעדכנים, אספקלריה רעדאקטארן
102,362
רעדאגירונגען
ק
החלפת טקסט – "סאוועטיש" ב־"סאוויעטיש"
ק (החלפת טקסט – "זעלבסטשטענדיקייט" ב־"זעלבסטשטענדיגקייט") |
ק (החלפת טקסט – "סאוועטיש" ב־"סאוויעטיש") |
||
| (8 מיטלסטע ווערסיעס פון 3 באַניצער נישט געוויזן.) | |||
| שורה 1: | שורה 1: | ||
{{דעסקריפציע|לאנד אין מזרח אזיע}} | |||
{{מדינה| | {{מדינה| | ||
| נאמען = כינע | | נאמען = כינע | ||
| שורה 36: | שורה 37: | ||
מער פון א פינפטל פון דער וועלט'ס באפעלקערונג – 1.3 ביליאן מענטשן – וואוינען אין כינע. | מער פון א פינפטל פון דער וועלט'ס באפעלקערונג – 1.3 ביליאן מענטשן – וואוינען אין כינע. | ||
ארום 90 פראצענט פון די באפעלקערונג זענען כינעזער און די | ארום 90 פראצענט פון די באפעלקערונג זענען כינעזער און די איבריגע 10 פראצענט זענען צוטיילט צו עטליכע מינאריטעט'ס און האבן זיך זייערע אייגענע שפראכן—צווישן זיי זענען [[מאנגאליש]], [[טיבעטיש]] און [[אויגור]] אנערקענט מינאריטעט שפראכן. וויאזוי אימער, פארשטייען זיך אבער אלע כינעזער איינע מיט די אנדערע, דאס איז צוליב זייער שפראך שרייבן סיסטעם וועלכע'ס בוכשטאבן רעפרעזענטירן גאנצע ווערטער און נישט די הברה אזויווי אין רוב לענדער פון דער וועלט. | ||
כינע איז אין די אלטע צייטן געווען דאס דאמינאנטע ציוויליזאציאזירטע לאנד פון גאנץ אזיע. | כינע איז אין די אלטע צייטן געווען דאס דאמינאנטע ציוויליזאציאזירטע לאנד פון גאנץ אזיע. | ||
| שורה 61: | שורה 62: | ||
== באפעלקערונג == | == באפעלקערונג == | ||
[[טעקע:China1982-514.jpg|קליין|האן כינעזער מענטשן]] | [[טעקע:China1982-514.jpg|קליין|האן כינעזער מענטשן]] | ||
מער ווי 20 פראצענט פון די וועלט'ס סך הכל באפעלקערונג וואוינט אין כינע. פון דעם זענען ארום 92 פראצענט עטנישע האן כינעזער וועלכע האבן באזעצט כינע נאך מיט טויזנטער יארן צוריק. די | מער ווי 20 פראצענט פון די וועלט'ס סך הכל באפעלקערונג וואוינט אין כינע. פון דעם זענען ארום 92 פראצענט עטנישע האן כינעזער וועלכע האבן באזעצט כינע נאך מיט טויזנטער יארן צוריק. די איבריגע 8 פראצענט זענען פון פארשידענע מינאריטעט נאציאנאלן, וועלכע זענען בעיקר באזעצט אין די מערב טיילן פון לאנד. | ||
ווען די כינעזער קאמוניסטישע פארטיי (סי-סי-פי) איז געקומען צו דער מאכט אין 949' האט די רעגירונג גענומען א צענזוס צו קענען אויסשטעלן א מאפע פאר אירע ערשטע 5 יאר. די צענזוס איז פארטיג געווארן אין 1953 און האט געוויזן א בערך'דיגן חשבון פון איבער 580 מיליאן איינוואוינער. א צווייטע צענזוס וועלכע איז גענומען געווארן אין 964' האט געוויזן א פארמערונג צו 694,580,000 איינוואוינער. די דריטע צענזוס וועלכע איז גענומען געווארן אין 982' האט שוין געוויזן א נומער פון איבער א ביליאן איינוואוינער, מאכנדיג כינע די ערשטע לאנד אין דער וועלט מיט א באפעלקערונג פון איבער א ביליאן איינוואוינער. די באפעלקערונג צאל ווערט היינט געשאצט אויף 1,286,975,500. | ווען די כינעזער קאמוניסטישע פארטיי (סי-סי-פי) איז געקומען צו דער מאכט אין 949' האט די רעגירונג גענומען א צענזוס צו קענען אויסשטעלן א מאפע פאר אירע ערשטע 5 יאר. די צענזוס איז פארטיג געווארן אין 1953 און האט געוויזן א בערך'דיגן חשבון פון איבער 580 מיליאן איינוואוינער. א צווייטע צענזוס וועלכע איז גענומען געווארן אין 964' האט געוויזן א פארמערונג צו 694,580,000 איינוואוינער. די דריטע צענזוס וועלכע איז גענומען געווארן אין 982' האט שוין געוויזן א נומער פון איבער א ביליאן איינוואוינער, מאכנדיג כינע די ערשטע לאנד אין דער וועלט מיט א באפעלקערונג פון איבער א ביליאן איינוואוינער. די באפעלקערונג צאל ווערט היינט געשאצט אויף 1,286,975,500. | ||
כינע'ס באפעלקערונג וואקסט ווייטער אבער ווייט פון אזעלכע פראצענטן ווי אמאל ווייל די געבורט'ס ראטע איז דראסטיש געפאלן פון 6.2 קינדער פער פרוי אין די 50'גער יארן צו 1.7 אין 003'. לויט אן אנדער אויסטייטש איז עס געפאלן פון 45 ניי געבוירענע קינדער פער 1,000 פרויען יעדעס יאר צו 13 פער יעדע 1,000 פרויען. פראצענטווייז איז די באפעלקערונג העכערונג ראטע פער יאר געפאלן פון 2.25 פראצענט צו 0.60 פראצענט. נאך אלעם וואקסט נאך אלץ די באפעלקערונג מיט מיליאנען ניי געבוירענע קינדער יעדעס יאר. | כינע'ס באפעלקערונג וואקסט ווייטער אבער ווייט פון אזעלכע פראצענטן ווי אמאל ווייל די געבורט'ס ראטע איז דראסטיש געפאלן פון 6.2 קינדער פער פרוי אין די 50'גער יארן צו 1.7 אין 003'. לויט אן אנדער אויסטייטש איז עס געפאלן פון 45 ניי געבוירענע קינדער פער 1,000 פרויען יעדעס יאר צו 13 פער יעדע 1,000 פרויען. פראצענטווייז איז די באפעלקערונג העכערונג ראטע פער יאר געפאלן פון 2.25 פראצענט צו 0.60 פראצענט. נאך אלעם וואקסט נאך אלץ די באפעלקערונג מיט מיליאנען ניי געבוירענע קינדער יעדעס יאר. | ||
| שורה 88: | שורה 89: | ||
טראץ די פארשידנארטיקייט פון אקצענטס אין די כינעזער שפראך איז די כינעזער געשריבענע שפראך א וואונדערבארע שריפט וועלכע באהעפט אלע כינעזער זיי זאלן זיך פארשטיין איינע די אנדערע. די בוכשטאבן זענען גאר מאדנע אבער עס ליגט אסאך דערין. יעדעס אות איז באמת א גאנצער ווארט און קען זיך טוישן אויף פארשידענע וועגן געוואנדן לויט די קנייטשן פון די פיסלעך אדער נומער פון די ליניעס. פאר א פרעמדן זיך צו גיין לערנען די שפראך איז דאס די שווערסטע שפראך אין דער וועלט. | טראץ די פארשידנארטיקייט פון אקצענטס אין די כינעזער שפראך איז די כינעזער געשריבענע שפראך א וואונדערבארע שריפט וועלכע באהעפט אלע כינעזער זיי זאלן זיך פארשטיין איינע די אנדערע. די בוכשטאבן זענען גאר מאדנע אבער עס ליגט אסאך דערין. יעדעס אות איז באמת א גאנצער ווארט און קען זיך טוישן אויף פארשידענע וועגן געוואנדן לויט די קנייטשן פון די פיסלעך אדער נומער פון די ליניעס. פאר א פרעמדן זיך צו גיין לערנען די שפראך איז דאס די שווערסטע שפראך אין דער וועלט. | ||
די געשריבענע שפראך איז אמאל געווען נאך אסאך שווערער ווי היינט. די כינעזער קאמוניסטישע רעגירונג האט זינט 949' אנגעהויבן אסאך צו פארענדערן אין די שריפטן דורך אראפנעמען שטריכן פון אסאך ווערטער כדי צו מאכן גרינגער זיך אויסצולערנען די שפראך און אזוי ארום פארמערן די שריפטיקייט ראטע. אין 977' האט כינע געמאכט א פארמאלע פארלאנג צו די יו-ען איינצושטעלן א געלונגענע "פינווין" סיסטעם וועלכע טוט איבערמאכן כינעזער בוכשטאבן צו ראמענישע בוכשטאבן. די סיסטעם איז געגרינדעט געווארן דורך די כינעזער אין די 950'גער יארן. | די געשריבענע שפראך איז אמאל געווען נאך אסאך שווערער ווי היינט. די כינעזער קאמוניסטישע רעגירונג האט זינט 949' אנגעהויבן אסאך צו פארענדערן אין די שריפטן דורך אראפנעמען שטריכן פון אסאך ווערטער כדי צו מאכן גרינגער זיך אויסצולערנען די שפראך און אזוי ארום פארמערן די שריפטיקייט ראטע. אין 977' האט כינע געמאכט א פארמאלע פארלאנג צו די יו-ען איינצושטעלן א געלונגענע "פינווין" סיסטעם וועלכע טוט איבערמאכן כינעזער בוכשטאבן צו ראמענישע בוכשטאבן. די סיסטעם איז געגרינדעט געווארן דורך די כינעזער אין די 950'גער יארן. | ||
רוב כינעזער האלטן איינע פון דריי כינעזער רעליגיעס וועלכע זיי גייען שוין נאך פאר טויזנטער יארן. די דריי רעליגיעס זענען באמת די זעלבע גלויבונג נאר צוטיילט אין פארשידענע וועגן | רוב כינעזער האלטן איינע פון דריי כינעזער רעליגיעס וועלכע זיי גייען שוין נאך פאר טויזנטער יארן. די דריי רעליגיעס זענען באמת די זעלבע גלויבונג נאר צוטיילט אין פארשידענע וועגן. ביי זיי איז נישט פאראן קיין גלח אדער פירער נאר זיי נעמען איבער זייער רעליגיע פון לאקאלע גייסטליכע פירער וועמען זיי רופן א טיטשער. לויט זייער רעליגיע איז וויכטיג צו עסן נאר כינעזער קולטור עסן און מאכן אסאך איבונגן און קענען מאכן קונצליכע באוועגונגען. אינטערעסאנט איז, אז רוב כינעזער קענען גוט קעמפן אבער זיי זענען פרידליכע מענטשן וועלכע טשעפען נישט קיינעם. די שטארקייט פון די כינעזער איבונגן ווערט גענומען פון א טראדיציאנאלע כינעזער אטעם וועלכע גוט שטארקייט צו טאן פארשידענע מענואווערעס וואס מען קען נישט טאן סתם אזוי. די כינעזער איבונגן סיסטעם איז איינגעטיילט אין פארשידענע וועגן און שטאפלן און ווערט אויך געלערנט דורך אסאך אנדערע מענטשן איבער די גאנצע וועלט. | ||
עס איז אויך פאראן נאך רעליגיעס אין כינע אין קליינע גרופעס און עס איז אפילו פאראן קריסטן און מוסלעמענער, אבער אונטער די קאמוניסטישע רעגירונג זענען זיי נישט ערלויבט אנצוגיין מיט זייער רעליגיעס אין דער עפענטליכקייט. די קאמוניסטישע כינע איז ווייט פון אן אמאליגע קאמוניסטישע פירערשאפט וועלכע האבן בכלל נישט צוגעלאזט אנדערע רעליגיעס. | עס איז אויך פאראן נאך רעליגיעס אין כינע אין קליינע גרופעס און עס איז אפילו פאראן קריסטן און מוסלעמענער, אבער אונטער די קאמוניסטישע רעגירונג זענען זיי נישט ערלויבט אנצוגיין מיט זייער רעליגיעס אין דער עפענטליכקייט. די קאמוניסטישע כינע איז ווייט פון אן אמאליגע קאמוניסטישע פירערשאפט וועלכע האבן בכלל נישט צוגעלאזט אנדערע רעליגיעס. | ||
אין די לעצטע יארן איז אויפגעקומען א ריזיגע גרופע וועלכע האט אנגעהויבן ארגאניזירן א פארדרייטע כינעזער קולטור און האט באקומען אסאך שטיצע. די גרופע איז געגרינדעט געווארן דורך אן איינצעלער מענטש און זיין גרופע האט באקומען דעם נאמען: "פעלאן גאנג". די כינעזער רעגירונג האט זיך נישט וויסנדיג געמאכט אין אנפאנג אבער נאך עטליכע יאר האבן 10,000 נאכגייער געמארשט אין ביי צו פראמאטירן זייער רעליגיע. דאס האט אויפגעוועקט די קאמוניסטישע רעגירונג און די גרופע איז געווארן אומלעגאל און ווער עס גייט עס נאך ווערט ארעסטירט. זינט דעמאלט האבן שוין די קאמוניסטן ארעסטירט טויזנטער פעלאן גאנג שטיצער. | אין די לעצטע יארן איז אויפגעקומען א ריזיגע גרופע וועלכע האט אנגעהויבן ארגאניזירן א פארדרייטע כינעזער קולטור און האט באקומען אסאך שטיצע. די גרופע איז געגרינדעט געווארן דורך אן איינצעלער מענטש און זיין גרופע האט באקומען דעם נאמען: "פעלאן גאנג". די כינעזער רעגירונג האט זיך נישט וויסנדיג געמאכט אין אנפאנג אבער נאך עטליכע יאר האבן 10,000 נאכגייער געמארשט אין ביי צו פראמאטירן זייער רעליגיע. דאס האט אויפגעוועקט די קאמוניסטישע רעגירונג און די גרופע איז געווארן אומלעגאל און ווער עס גייט עס נאך ווערט ארעסטירט. זינט דעמאלט האבן שוין די קאמוניסטן ארעסטירט טויזנטער פעלאן גאנג שטיצער. | ||
| שורה 113: | שורה 114: | ||
די סאציאלע סערוויסעס אין כינע איז געוואנדן וואו מען וואוינט און פאר וועמען מען ארבעט. די וואס ארבעטן פאר די רעגירונג געניסן פון א רייע בענעפיטן וועלכע אנטהאלט העלט קעיר, רעטייערמענט, וואקאציעס, דיסעביליטי, און א באצאלטע באגרעבונגס פראצעדור. פארשטייט זיך אז די פירמעס זענען וואס די וואס ליידיגן זיך אויס פאר די בענעפיטן און טאקע דערפאר זענען פאראן טויזנטער ריזיגע כינעזער פירמעס וואס פארדינען ברויט אויף הויזן... די וואס וואוינען אין די דערפלעך פארדינען געווענליך מער אבער זיי באקומען נישט קיין איינע פון די בענעפיטן און ברויכן זיך אליין אויסצאלן זייער סאציאלע לעבנ'ס קאסטן. | די סאציאלע סערוויסעס אין כינע איז געוואנדן וואו מען וואוינט און פאר וועמען מען ארבעט. די וואס ארבעטן פאר די רעגירונג געניסן פון א רייע בענעפיטן וועלכע אנטהאלט העלט קעיר, רעטייערמענט, וואקאציעס, דיסעביליטי, און א באצאלטע באגרעבונגס פראצעדור. פארשטייט זיך אז די פירמעס זענען וואס די וואס ליידיגן זיך אויס פאר די בענעפיטן און טאקע דערפאר זענען פאראן טויזנטער ריזיגע כינעזער פירמעס וואס פארדינען ברויט אויף הויזן... די וואס וואוינען אין די דערפלעך פארדינען געווענליך מער אבער זיי באקומען נישט קיין איינע פון די בענעפיטן און ברויכן זיך אליין אויסצאלן זייער סאציאלע לעבנ'ס קאסטן. | ||
די כינעזער רעגירונג האט אסאך געטאן צו געבן פרייע העלט קעיר פאר אירע הונדערטער מיליאנען איינוואוינער. דאס האט דראמאטיש געטוישט די לעבנ'ס שפאן שטאפל וועלכע איז געשטיגן פון 45 יאר אין 949' צו 72 יאר היינט צו טאג (70 יאר פאר מענער און 74 יאר פאר פרויען). די הויפט שריט וואס די רעגירונג האט געטאן איז געווען צו טרענירן מער דאקטוירים וועלכע איז געשטיגן פון איין דאקטער פאר יעדע 27,000 איינוואוינער אין 949' צו איין דאקטער פאר יעדע 595 איינוואוינער אין יאר 00'. די כינעזער דאקטוירים שטודירן אונטער א דירעקטע סיסטעם וואס ווערט געפירט דורך די רעגירונג. דורכאויס די יארן האבן די דאקטוירים אסאך שטודירט אין הערבעל נארטורליכע מעדעצינען וועלכע איז היינט אן אויפגעכאפטע מעדיצינישע הייל מיטל אין די גאנצע וועלט. אין טייל כינעזער שטעט ווערן 4 פינפטלעך פאציענטן | די כינעזער רעגירונג האט אסאך געטאן צו געבן פרייע העלט קעיר פאר אירע הונדערטער מיליאנען איינוואוינער. דאס האט דראמאטיש געטוישט די לעבנ'ס שפאן שטאפל וועלכע איז געשטיגן פון 45 יאר אין 949' צו 72 יאר היינט צו טאג (70 יאר פאר מענער און 74 יאר פאר פרויען). די הויפט שריט וואס די רעגירונג האט געטאן איז געווען צו טרענירן מער דאקטוירים וועלכע איז געשטיגן פון איין דאקטער פאר יעדע 27,000 איינוואוינער אין 949' צו איין דאקטער פאר יעדע 595 איינוואוינער אין יאר 00'. די כינעזער דאקטוירים שטודירן אונטער א דירעקטע סיסטעם וואס ווערט געפירט דורך די רעגירונג. דורכאויס די יארן האבן די דאקטוירים אסאך שטודירט אין הערבעל נארטורליכע מעדעצינען וועלכע איז היינט אן אויפגעכאפטע מעדיצינישע הייל מיטל אין די גאנצע וועלט. אין טייל כינעזער שטעט ווערן 4 פינפטלעך פאציענטן באהאנדלט מיט די הונדערטער ערליי הוירבס. נאך א באקאנטע כינעזער הייל מיטל איז אקופאנטשור (אן אינטערעסאנטע הייל מיטל וואס ווערט געטאן מיט מאגנעטישע נידלן וועלכע מען שטעכט אריין איבער דעם גאנצן קערפער). | ||
אפיציעל הייסט עס אז די כינעזער זענען געזונטע מענטשן וועלכע זענען אויסגעשטעלט צו ווייניגער קראנקייטן, א דאנק די ספעציעלע קאמפיינס וואס די רעגירונג האט אונטערגענומען דורכאויס די יארן צו באקעמפן פארשידענע באקאנטע אויסשפרייטענדיגע וויירוסעס. אבער אין אמת'ן איז שווער צו וויסן ווייל די קאמוניסטישע רעגירונג איז זייער באהאלטן און זיי גיבן נישט ארויס די אמת'ע פאקטן. א גוטער ביישפיל איז די "סארס" אויסברוך וועלכע איז ארגינעל פון כינע און האט זיך פארשפרייט אין מערערע לענדער איבער די וועלט. ווי עס קומט לעצטענס ארויס, ווערט די כינעזער רעגירונג באשולדיגט פארן באהאלטן דעם אויסברוך אין די ערשטע וואכן און שפעטער די אמת'ע פאקטן, אויס זארג פאר איר עקאנאמיע. | אפיציעל הייסט עס אז די כינעזער זענען געזונטע מענטשן וועלכע זענען אויסגעשטעלט צו ווייניגער קראנקייטן, א דאנק די ספעציעלע קאמפיינס וואס די רעגירונג האט אונטערגענומען דורכאויס די יארן צו באקעמפן פארשידענע באקאנטע אויסשפרייטענדיגע וויירוסעס. אבער אין אמת'ן איז שווער צו וויסן ווייל די קאמוניסטישע רעגירונג איז זייער באהאלטן און זיי גיבן נישט ארויס די אמת'ע פאקטן. א גוטער ביישפיל איז די "סארס" אויסברוך וועלכע איז ארגינעל פון כינע און האט זיך פארשפרייט אין מערערע לענדער איבער די וועלט. ווי עס קומט לעצטענס ארויס, ווערט די כינעזער רעגירונג באשולדיגט פארן באהאלטן דעם אויסברוך אין די ערשטע וואכן און שפעטער די אמת'ע פאקטן, אויס זארג פאר איר עקאנאמיע. | ||
| שורה 119: | שורה 120: | ||
== עקאנאמיע == | == עקאנאמיע == | ||
{{הויפט ארטיקל|עקאנאמיע פון כינע}} | {{הויפט ארטיקל|עקאנאמיע פון כינע}} | ||
זינט די קאמוניסטישע פארטיי האט איבערגענומען די מאכט אין כינע אין 1949 האט זי אנגעהויבן קאנטראלירן אלע טיילן פון דער עקאנאמיע, אריינגערעכנט פראדוקציע, פרייזן, און די אויסשפרייטונג פון גיטער און סערוויסעס. די סיסטעם איז באקאנט אלס די "פלאנירטע עקאנאמיע" וועלכע אלע קאמוניסטישע לענדער האבן גענוצט און נוצן נאך היינט. אין די יארן נאך דער [[צווייטע וועלט-מלחמה|צווייטע וועלט קריג]] איז קאמוניזם נאך געווען די מערסט אויפגעכאפסטע עקענאמישע סיסטעם וועלכע אסאך לענדער [צו מאל די בירגער אין די לענדער] האבן געוואלט איינשטעלן. מיט די יארן האט זיך אבער ארויסגעשטעלט אז א פלאנירטע עקאנאמיע איז א דורכגעפאלאנע סיסטעם און אסאך לענדער זענען צוביסלעך ארויסגעשווימען דערפון, אריינגערעכנט די וועלט'ס גרעסטע קאמוניסטישע אימפעריע, | זינט די קאמוניסטישע פארטיי האט איבערגענומען די מאכט אין כינע אין 1949 האט זי אנגעהויבן קאנטראלירן אלע טיילן פון דער עקאנאמיע, אריינגערעכנט פראדוקציע, פרייזן, און די אויסשפרייטונג פון גיטער און סערוויסעס. די סיסטעם איז באקאנט אלס די "פלאנירטע עקאנאמיע" וועלכע אלע קאמוניסטישע לענדער האבן גענוצט און נוצן נאך היינט. אין די יארן נאך דער [[צווייטע וועלט-מלחמה|צווייטע וועלט קריג]] איז קאמוניזם נאך געווען די מערסט אויפגעכאפסטע עקענאמישע סיסטעם וועלכע אסאך לענדער [צו מאל די בירגער אין די לענדער] האבן געוואלט איינשטעלן. מיט די יארן האט זיך אבער ארויסגעשטעלט אז א פלאנירטע עקאנאמיע איז א דורכגעפאלאנע סיסטעם און אסאך לענדער זענען צוביסלעך ארויסגעשווימען דערפון, אריינגערעכנט די וועלט'ס גרעסטע קאמוניסטישע אימפעריע, סאוויעטישע [[רוסלאנד]]. | ||
די כינעזישע רעגירונג האט אויך איינגעזען די פראבלעמען אבער אנשטאט אויפלעזן די גאנצע סיסטעם האט זי רעפארמירט אסאך טיילן דערפון און האלט נאך היינט אן מיט דער זעלבער סיסטעם. די רעפארמען האבן אנגעהויבן עפעקטירן כינע אין 979' און האט געעפענט א מארק־עקאנאמיע און אויסערן אינוועסטמענטס אפטיילונג וועלכע איז טאקע היינט די דערפאלגרייכסטע אפטיילונג פון כינע'ס עקאנאמיע. פונדעסטוועגן איז די רעגירונג אפערירנדיגע ביזנעסער די גרעסטע סעקטאר און די רוקן-ביין פון כינעס עקאנאמיע. זינט יענע יארן איז כינע'ס עקאנאמיע געשטיגן מיט וועלט רעקארד ציפערן ביז אזוי סאך ווי 10 פראצענט פער יאר. | די כינעזישע רעגירונג האט אויך איינגעזען די פראבלעמען אבער אנשטאט אויפלעזן די גאנצע סיסטעם האט זי רעפארמירט אסאך טיילן דערפון און האלט נאך היינט אן מיט דער זעלבער סיסטעם. די רעפארמען האבן אנגעהויבן עפעקטירן כינע אין 979' און האט געעפענט א מארק־עקאנאמיע און אויסערן אינוועסטמענטס אפטיילונג וועלכע איז טאקע היינט די דערפאלגרייכסטע אפטיילונג פון כינע'ס עקאנאמיע. פונדעסטוועגן איז די רעגירונג אפערירנדיגע ביזנעסער די גרעסטע סעקטאר און די רוקן-ביין פון כינעס עקאנאמיע. זינט יענע יארן איז כינע'ס עקאנאמיע געשטיגן מיט וועלט רעקארד ציפערן ביז אזוי סאך ווי 10 פראצענט פער יאר. | ||
| שורה 135: | שורה 136: | ||
== קאמוניקאציע == | == קאמוניקאציע == | ||
די כינעזער האבן טראדיציאנאל א גוטע קאמוניקאציע. נאך מיט צענדליגער הונדערטער יארן צוריק האבן די כינעזער געבויט הויכע פייער טורעמעס צו ווארענען אנדערע שטעט ווען עס קומט א פיינט. די כינעזער רעגירונגען האבן שטענדיג קאמוניקירט מיט אירע בירגער דורך אויפהענגען ריזיגע פלאקאטן אויף וועלכע זי פלעגט ארויפשרייבן פארשידענע מעסעדזשעס צום פאלק. אין טייל כינעזער שטעט הענגט די שטאט אויף די ערשטע זייטן פון די גאויסע צייטונגן כדי דאס פאלק זאל עס קענען ליינען. אין די לעצטע צענדליגער יארן האבן פארשידענע גרופעס און פראטעסטירער אנגעהויבן צו נוצן די רעגירונג'ס מיטל פון אויפהענגן פלאקאטן אין וועלכע זיי האבן געמאלדן זייערע מעסעדזשעס. דאס ערגסטע איז געווען דורכאויס די קולטוראלע רעוואלוציע (66' – 76') ווען די יונגע סטודענטן האבן באשמירט די גאסן מיט פארשידענע פלאקאטן מיט אלע סארט מעסעדזשעס. אין 89' האט די קאמוניסטישע רעגירונג געמאכט א סוף צו דעם נאכדעם וואס פרא-דעמאקראטישע פלאקאטן האבן געפירט צו ווילדע פראטעסטן וועלכע די מיליטער האט זייער שלעכט | די כינעזער האבן טראדיציאנאל א גוטע קאמוניקאציע. נאך מיט צענדליגער הונדערטער יארן צוריק האבן די כינעזער געבויט הויכע פייער טורעמעס צו ווארענען אנדערע שטעט ווען עס קומט א פיינט. די כינעזער רעגירונגען האבן שטענדיג קאמוניקירט מיט אירע בירגער דורך אויפהענגען ריזיגע פלאקאטן אויף וועלכע זי פלעגט ארויפשרייבן פארשידענע מעסעדזשעס צום פאלק. אין טייל כינעזער שטעט הענגט די שטאט אויף די ערשטע זייטן פון די גאויסע צייטונגן כדי דאס פאלק זאל עס קענען ליינען. אין די לעצטע צענדליגער יארן האבן פארשידענע גרופעס און פראטעסטירער אנגעהויבן צו נוצן די רעגירונג'ס מיטל פון אויפהענגן פלאקאטן אין וועלכע זיי האבן געמאלדן זייערע מעסעדזשעס. דאס ערגסטע איז געווען דורכאויס די קולטוראלע רעוואלוציע (66' – 76') ווען די יונגע סטודענטן האבן באשמירט די גאסן מיט פארשידענע פלאקאטן מיט אלע סארט מעסעדזשעס. אין 89' האט די קאמוניסטישע רעגירונג געמאכט א סוף צו דעם נאכדעם וואס פרא-דעמאקראטישע פלאקאטן האבן געפירט צו ווילדע פראטעסטן וועלכע די מיליטער האט זייער שלעכט באהאנדלט און צענדליגער זענען אומגעקומען. | ||
אין דער זעלבער צייט וואס די טראדיציאנאלע קאמוניקאציע האט ווייטער אנגעהאלטן איז כינע נישט צוריקגעשטאנען מיט פארגעשריטענע קאמוניקאציע וועלכע האט דאמינירט די וועלט אין די לעצטע 100 יאר. עס איז פאראן ארום 2,000 צייטונגן אין כינע. צווישן זיי זענען: רענמין ריבאאו (מענטשנ'ס טעגליכע), די אפיציעלע צייטונג פון די קאמוניסטישע פארטיי. דזשיעפענגדזשאן באאו (ליבערעישן ארמיי טעגליך), א טיפע און פראפעסיאנעלע צייטונג געאייגענט פאר סייענטיסטן און לערערינס. דערנאך זענען צוויי גרויסע דזשורנאלן: די ליאאוענג (אויסקוק) און קווישי (ווארהייט זוכער). די צוויי דזשורנאלן דעקן אלע סאציאלע, קולטוראלע, און עקענאמישע טעמעס. די קאמוניסטישע רעגירונג לייגט גרויס דרוק אויף די מידיא פאבלישער און צענזורט טיילמאל אלע זייערע ארטיקלן. ווילנדיג אויסמיידן פראבלעמען האבן רוב גרויסע מידיא פירמעס איינגעשטעלט אייגענע גאר שטרענגע צענזור סיסטעמען כדי אויסצומיידן קאנפליקטן מיט די רעגירונג. | אין דער זעלבער צייט וואס די טראדיציאנאלע קאמוניקאציע האט ווייטער אנגעהאלטן איז כינע נישט צוריקגעשטאנען מיט פארגעשריטענע קאמוניקאציע וועלכע האט דאמינירט די וועלט אין די לעצטע 100 יאר. עס איז פאראן ארום 2,000 צייטונגן אין כינע. צווישן זיי זענען: רענמין ריבאאו (מענטשנ'ס טעגליכע), די אפיציעלע צייטונג פון די קאמוניסטישע פארטיי. דזשיעפענגדזשאן באאו (ליבערעישן ארמיי טעגליך), א טיפע און פראפעסיאנעלע צייטונג געאייגענט פאר סייענטיסטן און לערערינס. דערנאך זענען צוויי גרויסע דזשורנאלן: די ליאאוענג (אויסקוק) און קווישי (ווארהייט זוכער). די צוויי דזשורנאלן דעקן אלע סאציאלע, קולטוראלע, און עקענאמישע טעמעס. די קאמוניסטישע רעגירונג לייגט גרויס דרוק אויף די מידיא פאבלישער און צענזורט טיילמאל אלע זייערע ארטיקלן. ווילנדיג אויסמיידן פראבלעמען האבן רוב גרויסע מידיא פירמעס איינגעשטעלט אייגענע גאר שטרענגע צענזור סיסטעמען כדי אויסצומיידן קאנפליקטן מיט די רעגירונג. | ||
| שורה 159: | שורה 160: | ||
דער הויפט פון כינע איז דער פרעזידענט וועלכער ווערט ערוועלט צו א פינף יעריגער טערמין דורך די נאציאנאלע מענטשנ'ס קאנגרעס. דער פרעזידענט און זיין שטאב ארום אים זענען נישט מער ווי א צערעמאניאלע אפיס וועלכע ווערט גענוצט צו רעפרעזענטירן כינע אין דער וועלט. די הויפט מאכט ווערט געפירט דורך די סטעיט קאונסיל וועלכע ווערט אנגעפירט דורך א פרעמיער. דער פרעמיער ווערט נאמינירט דורך דעם פרעזידענט פאר א פינף יעריגער טערמין. די סטעיט קאונסיל פארמאגט ארום 40 מיטגלידער וועלכע זענען אויך די אפיציעלע מיניסטארן אויף געוויסע אפטיילונגן. די מיטגלידער ווערן אלע ערוועלט דורך די נעשאנעל מענטשנ'ס קאנגרעס און נאמינירט דורך דעם פרעמיער. קיינער פון די מיניסטארן ווערן נישט ערוועלט אן דעם באשלוס פון די סי-סי-פי. | דער הויפט פון כינע איז דער פרעזידענט וועלכער ווערט ערוועלט צו א פינף יעריגער טערמין דורך די נאציאנאלע מענטשנ'ס קאנגרעס. דער פרעזידענט און זיין שטאב ארום אים זענען נישט מער ווי א צערעמאניאלע אפיס וועלכע ווערט גענוצט צו רעפרעזענטירן כינע אין דער וועלט. די הויפט מאכט ווערט געפירט דורך די סטעיט קאונסיל וועלכע ווערט אנגעפירט דורך א פרעמיער. דער פרעמיער ווערט נאמינירט דורך דעם פרעזידענט פאר א פינף יעריגער טערמין. די סטעיט קאונסיל פארמאגט ארום 40 מיטגלידער וועלכע זענען אויך די אפיציעלע מיניסטארן אויף געוויסע אפטיילונגן. די מיטגלידער ווערן אלע ערוועלט דורך די נעשאנעל מענטשנ'ס קאנגרעס און נאמינירט דורך דעם פרעמיער. קיינער פון די מיניסטארן ווערן נישט ערוועלט אן דעם באשלוס פון די סי-סי-פי. | ||
וויבאלד די סי-סי-פי האט אזויפיל קאנטראל איבער די באשלוסן פון די יסודות'דיגע זאכן אין די רעגירונג קומט אויס אז די פארטיי'ס גענעראלע סעקראטאר איז דער מאכטפולסטער פירער אין כינע. דער צווייט מערסט מאכטפולער מענטש איז דער פרעמיער. טייל מאל איז דער פרעזידענט אויך די פארטיי'ס גענעראלע סעקראטאר. אין אזא פאל איז דער פרעזידענט דער מאכטפולסטער מענטש אין מזרח אזיע. | וויבאלד די סי-סי-פי האט אזויפיל קאנטראל איבער די באשלוסן פון די יסודות'דיגע זאכן אין די רעגירונג קומט אויס אז די פארטיי'ס גענעראלע סעקראטאר איז דער מאכטפולסטער פירער אין כינע. דער צווייט מערסט מאכטפולער מענטש איז דער פרעמיער. טייל מאל איז דער פרעזידענט אויך די פארטיי'ס גענעראלע סעקראטאר. אין אזא פאל איז דער פרעזידענט דער מאכטפולסטער מענטש אין מזרח אזיע. | ||
מיטגלידער אין די לעגיסלאטור, וועלכע איז די נאשאנעל מענטשנ'ס קאנגרעס, ווערן ערוועלט צו פינף יעריגע טערמינען דורך אומדירעקטע עלעקציעס פון די פראווינציאנאלע קאנגרעסעס. פארשטייט זיך אז די סי-סי-פי האלט אן אויג אויף די קאנדידאטן און מוז באשטעטיגן יעדע פון זיי. די לאגיסלאטור באשטייט פון 3,000 ביז 3,500 מיטגלידער. טאקע א גרויסע אפטיילונג, אבער מיט א סעסיע נאר איינמאל א יאר פון בערך א מאנאט איז עס זייער קליין. אפיציעל דארפן זיי שטודירן די פאליסיס און נייע געזעצן פון די רעגירונג'ס עקזעקיוטיווע אפטיילונג. אין די | מיטגלידער אין די לעגיסלאטור, וועלכע איז די נאשאנעל מענטשנ'ס קאנגרעס, ווערן ערוועלט צו פינף יעריגע טערמינען דורך אומדירעקטע עלעקציעס פון די פראווינציאנאלע קאנגרעסעס. פארשטייט זיך אז די סי-סי-פי האלט אן אויג אויף די קאנדידאטן און מוז באשטעטיגן יעדע פון זיי. די לאגיסלאטור באשטייט פון 3,000 ביז 3,500 מיטגלידער. טאקע א גרויסע אפטיילונג, אבער מיט א סעסיע נאר איינמאל א יאר פון בערך א מאנאט איז עס זייער קליין. אפיציעל דארפן זיי שטודירן די פאליסיס און נייע געזעצן פון די רעגירונג'ס עקזעקיוטיווע אפטיילונג. אין די איבריגע 11 מאנאטן פון יאר ווערט זייער ארבעט געטאן דורך א ספעציעלע אפטיילונג פון 150 מיטגלידער. | ||
די דריטע אפטיילונג איז די יוסטיץ דעפארטמענט וועלכע איז די מערסט דעמאקראטיש געשטימטע אפטיילונג פון די קאמוניסטישע רעגירונג. כינע האט שטענדיג געזוכט צו דעמאקראטיזירן איר יוסטיץ ווי א מערב סטיל דעפארטמענט מיט פולע זעלבסטשטענדיגקייט ווען עס קומט צו פראסעסירן געזעץ. דאס ערשטע מאל וואס כינע האט זיך צוגעכאפט צו א מאדערנע לעגאלע סיסטעם איז געווען אין אנפאנג פונעם 19'טן יאר-הונדערט אבער א רעוואלוציע און ציווילע קריג האט שטארק געשטערט די דעוועלאפמענטס. ווען די קאמוניסטישע פארטיי האט איבערגענומען די מאכט אין 949' האט זי אין זייט געלייגט אלע פריערדיגע פלענער. ערשט אין 978' ווען די רעגירונג האט צום ערשטן מאל רעפארמירט די רעגירונג סיסטעם האט מען צוריק אדאפטירט די אלטע פלענער און אנגעהויבן טאן שריט וועלכע האט עווענטועל אויסגעפארעמט א מאדערנע סטיל יוסטיץ דעפארטמענט אין וועלכע די ריכטער האבן די פולע מאכט וועם צו שטראפן און וועם פריי צו לאזן, און די קאנטראל איבער אלע געזעצן בנוגע די עקאנאמיע. אלנפאלס, האט די קאמוניסטישע רעגירונג נישט געגעבן די יוסטיץ דעפארטמענט די פולע מאכט צו דורכפירן געזעצן אין צוזאמענהאנג מיט די קאמוניסטישע רעגירונג סיסטעם. | די דריטע אפטיילונג איז די יוסטיץ דעפארטמענט וועלכע איז די מערסט דעמאקראטיש געשטימטע אפטיילונג פון די קאמוניסטישע רעגירונג. כינע האט שטענדיג געזוכט צו דעמאקראטיזירן איר יוסטיץ ווי א מערב סטיל דעפארטמענט מיט פולע זעלבסטשטענדיגקייט ווען עס קומט צו פראסעסירן געזעץ. דאס ערשטע מאל וואס כינע האט זיך צוגעכאפט צו א מאדערנע לעגאלע סיסטעם איז געווען אין אנפאנג פונעם 19'טן יאר-הונדערט אבער א רעוואלוציע און ציווילע קריג האט שטארק געשטערט די דעוועלאפמענטס. ווען די קאמוניסטישע פארטיי האט איבערגענומען די מאכט אין 949' האט זי אין זייט געלייגט אלע פריערדיגע פלענער. ערשט אין 978' ווען די רעגירונג האט צום ערשטן מאל רעפארמירט די רעגירונג סיסטעם האט מען צוריק אדאפטירט די אלטע פלענער און אנגעהויבן טאן שריט וועלכע האט עווענטועל אויסגעפארעמט א מאדערנע סטיל יוסטיץ דעפארטמענט אין וועלכע די ריכטער האבן די פולע מאכט וועם צו שטראפן און וועם פריי צו לאזן, און די קאנטראל איבער אלע געזעצן בנוגע די עקאנאמיע. אלנפאלס, האט די קאמוניסטישע רעגירונג נישט געגעבן די יוסטיץ דעפארטמענט די פולע מאכט צו דורכפירן געזעצן אין צוזאמענהאנג מיט די קאמוניסטישע רעגירונג סיסטעם. | ||
| שורה 201: | שורה 202: | ||
ווען אייראפע האט זיך אנגעהויבן אויסברייטערן, אינעם 16טן יארהונדערט, און די גלוסט פאר גרעסערע אימפעריעס איז אנטשטאנען האט כינע זיך דערזען מיט א שוואכער ארמיי און האט נישט געקענט קעמפן קעגן די דעמאלטדיגע בערן. כינע איז צענדליגער מאל צוריסן געווארן דורך מלחמות פון פארשידענע לענדער און איז טיילמאל געווען אינגאנצן אונטער יאפאנ'ס קאנטראל. כינע האט געהאט גאר שווערע יארן אינעם 19טן יארהונדערט ווען עטליכע פון אירע שכינים, יאפאן, און א ציווילע קריג האט אינגאנצן צוריסן דאס לאנד ביז די קאמוניסטן האבן געווינען די מאכט און אויפגעשטעלט די קאמוניסטישע רעגירונג. | ווען אייראפע האט זיך אנגעהויבן אויסברייטערן, אינעם 16טן יארהונדערט, און די גלוסט פאר גרעסערע אימפעריעס איז אנטשטאנען האט כינע זיך דערזען מיט א שוואכער ארמיי און האט נישט געקענט קעמפן קעגן די דעמאלטדיגע בערן. כינע איז צענדליגער מאל צוריסן געווארן דורך מלחמות פון פארשידענע לענדער און איז טיילמאל געווען אינגאנצן אונטער יאפאנ'ס קאנטראל. כינע האט געהאט גאר שווערע יארן אינעם 19טן יארהונדערט ווען עטליכע פון אירע שכינים, יאפאן, און א ציווילע קריג האט אינגאנצן צוריסן דאס לאנד ביז די קאמוניסטן האבן געווינען די מאכט און אויפגעשטעלט די קאמוניסטישע רעגירונג. | ||
( | (לויט אלע אפשאצונגן איז כינע פון די עלטסטע לענדער אין דער וועלט וועלכע האט אפערירט דורך א זעלבסטשטענדיגער רעגירונג וועלכע האט נישט געהאט קיין סאך צו טאן מיט די וועלט'ס געשעענישן. די כינעזער איינוואוינער האבן נאך זייער שפעט געלעבט די אמאליגע לעבן ווען אסאך אנדערע לענדער זענען שוין געווען מאדערניזירט. כינע'ס פירער האבן געוועלטיגט אזויווי קעניגרייכן אבער האט געהאט גאר אן אנדערער אויסקוק ווי אלע קעניגרייכן. עס איז אויך געווען א פירער צו וועמען דאס גאנצע לאנד האט באלאנגט אבער דער פירער איז אויסגעקליבן געווארן דורך די מענטשן לויט זיינע כשרונות און עס איז קיינמאל נישט צושטאנד געקומען אזא זאך ווי א קעניגליכע פאמיליע. רוב פון די פירער זענען ערוועלט געווארן דורך די מענטשן אדער אדמיניסטראציע מיטגלידער. אבער טיילמאל זענען זיי יא געקומען צום מאכט דורך נוצן מיליטערישע מאכט. א גרויסע טייל פון די כינעזער פירער וועלכע שטייען באשריבן אין זייער היסטאריע האבן געוועלטיגט פאר זייער א לאנגע צייט, טיילמאל פון זייערע 30ער יארן ביז זייער טויט). | ||
=== די רעפובליק אוו כינע === | === די רעפובליק אוו כינע === | ||
| שורה 228: | שורה 229: | ||
אין יולי 937' האט די יאפאנעזער ארמיי אריינמארשירט קיין כינע נאכאמאל מיט א שטארקע מיליטער וועלכע האט שטארק דערשראקן כינע. טשיאנג האט מאביליזירט דאס בעסטע וואס ער האט געקענט און זיי געשטעלט אויף פאזיציעס ארום די שטעט בייזשינג און טיאנדזשין. אויך ארום די שטאט שאנכאי האט ער געלייגט שטארקע כוחות אבער די שטאט איז שנעל געפאלן צו די יאפאנעזער. 5 מאנאטן שפעטער האט יאפאן באזיגט די שטאט נאנדזשינג און דורכגעפירט א שחיטה אויף די ארטיגע איינוואוינער. ארום 100,000 כינעזער זענען אומגעקומען אין א משך פון 7 וואכן און די שטאט איז געווארן א חורבן. | אין יולי 937' האט די יאפאנעזער ארמיי אריינמארשירט קיין כינע נאכאמאל מיט א שטארקע מיליטער וועלכע האט שטארק דערשראקן כינע. טשיאנג האט מאביליזירט דאס בעסטע וואס ער האט געקענט און זיי געשטעלט אויף פאזיציעס ארום די שטעט בייזשינג און טיאנדזשין. אויך ארום די שטאט שאנכאי האט ער געלייגט שטארקע כוחות אבער די שטאט איז שנעל געפאלן צו די יאפאנעזער. 5 מאנאטן שפעטער האט יאפאן באזיגט די שטאט נאנדזשינג און דורכגעפירט א שחיטה אויף די ארטיגע איינוואוינער. ארום 100,000 כינעזער זענען אומגעקומען אין א משך פון 7 וואכן און די שטאט איז געווארן א חורבן. | ||
ביז א יאר שפעטער האט שוין יאפאן געהאט קאנטראל איבער רוב צפון-מזרח כינע וועלכע נעמט אריין אלע אינזלן אין דעם יאנגעצער טייך. די רעגירונג און די מיליטערישע הויפטקווארטירן האבן זיך געמוזט צוריקציען קיין שיכואן. די צייט האט זיך גערוקט און די יאפאנעזער וואלטן גרינג געקענט אייננעמען גאנץ כינע ווען נישט די צווייטע וועלט מלחמה וואס האט פונקט דעמאלט אויסגעבראכן. יאפאן איז דאן באצייכענט געווארן אלס איינע פון די דריי לענדער אין די פאטיסטישע אקס. ווען די פאראייניגטע שטאטן האט אריינגעטרעטן אין די קריג, נאך די יאפאנעזער אטאקע אויף פוירל הארבאר, האט אמעריקע געשיקט אסאך הילף קיין כינע און האט געהאלפן אויפבויען גאנצע מיליטערישע דיוויזיעס. די מצב אין כינע זעלבסט איז אויך נישט געווען גוט ווען די נאציאנאליסטן האבן אטאקירט די קאמוניסטן אין 941' און עס האט געברענגט שוועריקייטן זיך צו פאראיייגן אונטער א פראנט קעגן די יאפאנעזער. מיט דעם אלעם האבן ביידע פארטייען געקעמפט מיט ציין און נעגל קעגן די יאפאנעזער כאטש זיי האבן געוואוסט אז נאך די קריג ווארט זיי אפ אן אינערליכן קאנפליקט. ווי טיפער אמעריקע איז אריין אינעם קאנפליקט אוי'פן פאסיפיק האט כינע צוריקגעווינען שטחים און גרינג באזיגט די יאפאנעזער ווייל רוב זענען געלאפן קעמפן קעגן די אמעריקאנער. | ביז א יאר שפעטער האט שוין יאפאן געהאט קאנטראל איבער רוב צפון-מזרח כינע וועלכע נעמט אריין אלע אינזלן אין דעם יאנגעצער טייך. די רעגירונג און די מיליטערישע הויפטקווארטירן האבן זיך געמוזט צוריקציען קיין שיכואן. די צייט האט זיך גערוקט און די יאפאנעזער וואלטן גרינג געקענט אייננעמען גאנץ כינע ווען נישט די צווייטע וועלט מלחמה וואס האט פונקט דעמאלט אויסגעבראכן. יאפאן איז דאן באצייכענט געווארן אלס איינע פון די דריי לענדער אין די פאטיסטישע אקס. ווען די פאראייניגטע שטאטן האט אריינגעטרעטן אין די קריג, נאך די יאפאנעזער אטאקע אויף פוירל הארבאר, האט אמעריקע געשיקט אסאך הילף קיין כינע און האט געהאלפן אויפבויען גאנצע מיליטערישע דיוויזיעס. די מצב אין כינע זעלבסט איז אויך נישט געווען גוט ווען די נאציאנאליסטן האבן אטאקירט די קאמוניסטן אין 941' און עס האט געברענגט שוועריקייטן זיך צו פאראיייגן אונטער א פראנט קעגן די יאפאנעזער. מיט דעם אלעם האבן ביידע פארטייען געקעמפט מיט ציין און נעגל קעגן די יאפאנעזער כאטש זיי האבן געוואוסט אז נאך די קריג ווארט זיי אפ אן אינערליכן קאנפליקט. ווי טיפער אמעריקע איז אריין אינעם קאנפליקט אוי'פן פאסיפיק האט כינע צוריקגעווינען שטחים און גרינג באזיגט די יאפאנעזער ווייל רוב זענען געלאפן קעמפן קעגן די אמעריקאנער. | ||
די קאמוניסטן האבן גוט אויסגענוצט די צייט פון קריג און | די קאמוניסטן האבן גוט אויסגענוצט די צייט פון קריג און אויפגעבויט זייער מאכט אינלאנד. ווי נאר די קריג האט זיך געענדיגט מיט'ן אטאם באמבע אויף יאפאן האבן די נאציאנאליסטן און קאמוניסטן זיך צוריק אנטוואפענט און זיך געגרייט צו א מעכטיגע קריג. | ||
| שורה 276: | שורה 277: | ||
== לעצטע אנטוויקלונגען == | == לעצטע אנטוויקלונגען == | ||
מיט דאס פאלן פון די קאמוניסטישע רעגירונגען אין מזרח אייראפע אין 989' און דערנאך די צוזאמענפאל פון די סאוויעט יוניאן אין 991', איז כינע פארבליבן די איינציגסטע וועלט מאכט מיט א קאמוניסטישע רעגירונג סיסטעם. די כינעזער רעגירונג האט גענומען לעקציעס פון אלע צוזאמענגעפאלענע רעגירונגען וויאזוי אנצוהאלטן קאמוניזם. די רעגירונג האט געדרוקט אויפצובויען די עקאנאמיע דורך אנהאלטן די רעפארמען פון דענג זיאאופינג און ערלויבט זיך צו מופן פון איין פלאץ צו די אנדערע כדי מען זאל קענען טרעפן א דזשאב, א זאך וואס איז געווען פארבאטן זינט די קאמוניסטן זענען געקומען צום מאכט און איז נאר ערמעגליכט געווארן אויב מען האט באקומען א פערמיט פון די רעגירונג נאך גרויס שתדלנות. א שטארקע לעקציע וואס כינע האט זיך געלערנט פון רוסלאנד איז געווען די קאנטראל אויף די פאליטישע פארטייען. כינע האט נישט געוואלט אויסקוקן ווי רוסלאנד און האט אונטערדרוקט די פארטייען, אנהאלטנדיג א שטארקע קאנטראל אז קיינער זאל זיך נישט קענען אויפהייבן דעם קאפ. | מיט דאס פאלן פון די קאמוניסטישע רעגירונגען אין [[מזרח אייראפע]] אין 989' און דערנאך די צוזאמענפאל פון די סאוויעט יוניאן אין 991', איז כינע פארבליבן די איינציגסטע וועלט מאכט מיט א קאמוניסטישע רעגירונג סיסטעם. די כינעזער רעגירונג האט גענומען לעקציעס פון אלע צוזאמענגעפאלענע רעגירונגען וויאזוי אנצוהאלטן קאמוניזם. די רעגירונג האט געדרוקט אויפצובויען די עקאנאמיע דורך אנהאלטן די רעפארמען פון דענג זיאאופינג און ערלויבט זיך צו מופן פון איין פלאץ צו די אנדערע כדי מען זאל קענען טרעפן א דזשאב, א זאך וואס איז געווען פארבאטן זינט די קאמוניסטן זענען געקומען צום מאכט און איז נאר ערמעגליכט געווארן אויב מען האט באקומען א פערמיט פון די רעגירונג נאך גרויס שתדלנות. א שטארקע לעקציע וואס כינע האט זיך געלערנט פון רוסלאנד איז געווען די קאנטראל אויף די פאליטישע פארטייען. כינע האט נישט געוואלט אויסקוקן ווי רוסלאנד און האט אונטערדרוקט די פארטייען, אנהאלטנדיג א שטארקע קאנטראל אז קיינער זאל זיך נישט קענען אויפהייבן דעם קאפ. | ||
דענג איז פארבליבן דער דאמינענטער פיגור אין כינע דורכאויס די 80'ער און אנפאנג 90'ער יארן. דזשיאנג זאמין, א גאר נאנטער פריינט מיט דענג און א שטארקע צוהעלפער צו די רעפארמען, האט אין יענע יארן אנגעהויבן מיטצוהאלטן די טאג טעגליכע פראצעדור פון די רעגירונג און איז באשטימט געווארן אלס פרעזידענט פון כינע אין 993', ווען ער האט ווייטער אנגעהאלטן זיין שטעלע אלס פארטיי גענעראל סעקרעטאר. דענג איז געשטארבן אין 997' און דזשיאנג האט אים איבערגענומען אלס פרעמיער, אנהאלטנדיג מיט א שטארקייט דענג'ס רעפארמען. | דענג איז פארבליבן דער דאמינענטער פיגור אין כינע דורכאויס די 80'ער און אנפאנג 90'ער יארן. דזשיאנג זאמין, א גאר נאנטער פריינט מיט דענג און א שטארקע צוהעלפער צו די רעפארמען, האט אין יענע יארן אנגעהויבן מיטצוהאלטן די טאג טעגליכע פראצעדור פון די רעגירונג און איז באשטימט געווארן אלס פרעזידענט פון כינע אין 993', ווען ער האט ווייטער אנגעהאלטן זיין שטעלע אלס פארטיי גענעראל סעקרעטאר. דענג איז געשטארבן אין 997' און דזשיאנג האט אים איבערגענומען אלס פרעמיער, אנהאלטנדיג מיט א שטארקייט דענג'ס רעפארמען. | ||
דענג און דזשיאנג'ס רעפארמען זענען געווען זייער סוקסעספול פאר די עקאנאמיע. עס האט געברענגט מיליאנען נייע דזשאבס, אריינגערעכנט פארגעשריטענע טעכנאלאגישע דזשאבס וועלכע איז קיינמאל פריער נישט שטודירט געווארן אין כינע. אבער מיט דעם אלעם האבן די רעפארמען אויך מיטגעברענגט פראבלעמען ווען די נאציאנאלע חובות זענען דראסטיש געשטיגן ווייל מען האט געמוזט אנקומען צו בארגן געלט פון צענדליגער לענדער פאר גרויסע אינוועסטמענטס וואס האט קריטיש וויכטיג אויסגעפעלט פאר די בליענדיגע עקאנאמיע. נאך א פראבלעם וואס איז אנטשטאנען איז געווען די ענווייראמענט וועלכע איז ווייטער געשעדיגט געווארן פון אן אומבאלאנסדיגע ארבעט'ס קראפט און האט געברענגט פרישע ערדציטערנישן און פארפלייצונגען וועלכע האבן אומגעברענגט אסאך מענטשן און שאדן געמאכט זייער אסאך געלט. נאך א זאך וואס האט נישט געטויגט און געשטערט די ארבעט פון די רעגירונג איז געווען די קארופציע אינערהאלב די רעגירונג'ס לייט וועלכע האבן זיך געלאזט פארקויפן פאר געלט און האבן געטאן טובות פאר מענטשן פאר אפאר דאלאר. יעדער וואס האט געברויכט האבן א פערמיט פאר א געוויסע זאך האט אונטערגשטופט אביסל שוחד אונטער זייערע טירן און זיי האבן באקומען אלעס וואס האט אויסגעפעלט אפילו דאס זאל מיינען א טאטאלע פארלוסט פאר די רעגירונג. די רעגירונג האט פרובירט אפצושטעלן די קארופציע אבער עס האט גאר ווייניג געהאלפן. | דענג און דזשיאנג'ס רעפארמען זענען געווען זייער סוקסעספול פאר די עקאנאמיע. עס האט געברענגט מיליאנען נייע דזשאבס, אריינגערעכנט פארגעשריטענע טעכנאלאגישע דזשאבס וועלכע איז קיינמאל פריער נישט שטודירט געווארן אין כינע. אבער מיט דעם אלעם האבן די רעפארמען אויך מיטגעברענגט פראבלעמען ווען די נאציאנאלע חובות זענען דראסטיש געשטיגן ווייל מען האט געמוזט אנקומען צו בארגן געלט פון צענדליגער לענדער פאר גרויסע אינוועסטמענטס וואס האט קריטיש וויכטיג אויסגעפעלט פאר די בליענדיגע עקאנאמיע. נאך א פראבלעם וואס איז אנטשטאנען איז געווען די ענווייראמענט וועלכע איז ווייטער געשעדיגט געווארן פון אן אומבאלאנסדיגע ארבעט'ס קראפט און האט געברענגט פרישע ערדציטערנישן און פארפלייצונגען וועלכע האבן אומגעברענגט אסאך מענטשן און שאדן געמאכט זייער אסאך געלט. נאך א זאך וואס האט נישט געטויגט און געשטערט די ארבעט פון די רעגירונג איז געווען די קארופציע אינערהאלב די רעגירונג'ס לייט וועלכע האבן זיך געלאזט פארקויפן פאר געלט און האבן געטאן טובות פאר מענטשן פאר אפאר דאלאר. יעדער וואס האט געברויכט האבן א פערמיט פאר א געוויסע זאך האט אונטערגשטופט אביסל שוחד אונטער זייערע טירן און זיי האבן באקומען אלעס וואס האט אויסגעפעלט אפילו דאס זאל מיינען א טאטאלע פארלוסט פאר די רעגירונג. די רעגירונג האט פרובירט אפצושטעלן די קארופציע אבער עס האט גאר ווייניג געהאלפן. | ||
| שורה 301: | שורה 302: | ||
[[קאַטעגאָריע:כינע|*]] | [[קאַטעגאָריע:כינע|*]] | ||
[[קאַטעגאָריע: | [[קאַטעגאָריע:אויף יידיש]] | ||
[[קאַטעגאָריע: | [[קאַטעגאָריע:וויכטיגע ארטיקלען]] | ||
[[קאַטעגאָריע:נישט שלעכט]] | |||
{{קרד/ויקי/יידיש}} | {{קרד/ויקי/יידיש}} | ||
[[he:הרפובליקה העממית של סין]] | |||
[[קאַטעגאָריע:וויקידאטא דעסקריפציע]] | |||