יוספ'ס אנטפלעקונג צו זיינע ברידער

א מאלעריי וואס שילדערט די אנטפלעקונג פון יוסף צו זיינע ברידער.

יוסף'ס אנטפלעקונג צו זיינע ברידער, נאכן זיין אפגעהאקט צוויי און צוואנציג יאר, איז א סצענע וואס ווערט געשילדערט אין פרשת ויגש, בראשית מה.

די מעשה ווערט שטארק באארבעט אין מדרשי חז"ל וואס ערקלערן עס אויף פארשידענע וועגן, און מען לערנט זיך דערפון א מוסר השכל אויף די אינערליכע סתירות וואס גייען פאר ביי א מענטש.

די געשיכטע האט זיך אפגעשפילט אין מצרים ארום ב'רל"ח.

הינטערגרונט

אילוסטראציע ווי יוסף אנטפלעקט זיך צו זיינע ברידער

נאך מכירת יוסף, די מעשה פון יוסף מיט אשת פוטיפר, זיין זיצן אין ארעסט וואס האט נאכגעפאלגט, די חלומות פון שר המשקים און שר האופים און די ענטשיידונג פון יוסף, זיין באפרייאונג וועגן די חלומות פון פרעה און דאס אויפנעמען פון יוסף צו הערשן אויף מצרים, זענען געזאמלט געווארן לויט זיין באפעל פול אוצרות פון עסן אין די זאטע יארן, אלס בעפארברייטונג צו די הונגער יארן.

נאך וואס די זיבן זאטע יארן האבן זיך געענדיגט האבן זיך אנגעהויבן די הונגער יארן, און פרעה האט געשיקט די איינוואוינער פון מצרים צו יוסף אנזאגנדיג אז זיי זאלן פאלגן אלעס וואס יוסף וועט זיי באפוילן, און יוסף האט זיי פארקויפט עסן פאר געלט.

דער גרויסער הונגער האט דערגרייכט אויך ארץ כנען, די וואוינארט פון יעקב, און ער האט געשיקט זיינע זין צו נידערן קיין מצרים און קויפן עסן. יוסף האט זיך געפירט צו זיי פרעמד און געפאדערט אז זיי זאלן ברענגען בנימין, ווען מען האט אים געברענגט האט יוסף זיי געגעבן עסן און ער האט באפוילן זיין דינער אז ער זאל באהאלטן זיין בעכער אין די זאק פון בנימין. ווען זיי זענען ארויס האט ער געשיקט זיין דינער זיי נאכצויאגן, דער דינער האט "געטראפן" די בעכער אין די זאק פון בנימין און ער איז צוריק גענומען געווארן קיין מצרים.

די באגעגעניש

די ברידער, אין שפיץ פון יהודה, האבן נישט איינגעשטימט זיך צוריק צו קערן קיין כנען אן בנימין, און זיי האבן זיך אויך צוריק געקערט קיין מצרים צו איינבעטן ביי יוסף אז ער זאל פריי לאזן בנימין.

אנקומענדיג צו יוסף האט יהודה געזאגט צו יוסף אז זיי זענען אלע גרייט זיך צו פארשקלאפן פאר אים אנשטאט בנימין. אבער יוסף האט זיי אפגעזאגט "איך וועל חלילה נישט טון אזא זאך, דער מענטש וואס ביי אים האט מען געפונען די בעכער ער וועט זיין מיין קנעכט, און איר, גייט ארויף צוריק צו אייער טאטע".

נאך וואס יהודה האט זיך איינגעבעטן און געדראעט אז ער וועט חרוב לייגן גאנץ מצרים, האט יוסף זיך מער נישט געקענט איינהאלטן, ער האט באפוילן אז אלע וועכטער זאלן ארויסגיין, און דעמאלט האט ער זיך אנטפלעקט צו זיי מיט געוויין. די ברידער האבן זיך זייער דערשראקן אזש זיי האבן נישט געקענט ענטפערן.

וַיֹּאמֶר יוֹסֵף אֶל אֶחָיו, אֲנִי יוֹסֵף, הַעוֹד אָבִי חָי, וְלֹא יָכְלוּ אֶחָיו לַעֲנוֹת אֹתוֹ כִּי נִבְהֲלוּ מִפָּנָיו

— בראשית מה, ג

אין מדרש ווערט פארציילט אז אין אנפאנג האבן די ברידער נישט געקענט גלייבן, טראץ וואס ער האט גערעדט צו זיי אין לשון קודש און די צושטימינג פון בנימין, וויבאלד ווען מען האט אים פארקויפט איז ער נאך געווען יונג אן א בארד, און יעצט איז ער שוין געווען געבערדלט - ביז ווען יוסף האט זיי באוויזן אז ער איז גע'מל'עט.

יוסף האט זיי געטרייסט אז אלעס איז באשערט פון הימל און אז גאט האט אים עקסטער געשיקט קיין מצרים אז זיי זאלן האבן עסן ביי די הונגער יארן. יוסף האט געבעטן אז מען זאל ארויפגיין אינפארמירן זיין טאטן אז ער לעבט און הערשט אויף מצרים, און אז מען זאל אים אראפברענגען צו שפייזן זיך אינעם הונגער ביי אים.

דער רמב"ן ערקלערט אז ווען פרעה האט געהערט אז יוסף שטאמט נישט פון קנעכט נאר ער שטאמט פון יעקב האט אים עס זייער געפאלן, ”וייטב בעיני פרעה ובעיני עבדיו”, און דעריבער האט פרעה באפוילן אז מען זאל אראפברענגען יעקב און זיינע קינדער אין מצרים.

לויט איינע פון די פשטים אין רש"י - האט זיי יוסף געבעטן ביים ארויסגיין "אל תרגזו בדרך" - זיי זאלן זיך נישט קריגן אויף דעם וואס זיי האבן אים פארקויפט, און דעבאטירן און זאגן: וועגן דיר האט מען אים פארקויפט, דו האסט פארציילט אויף אים שלעכטס און צוגעברענגט מען זאל אים פארקויפן.

אנקומענדיג צו יעקב האט ער אין אנהייב נישט געוואלט גלייבן וואס ער הערט. אין ספר הישר ווערט געברענגט אז די ברידער האבן געקווענקלט אויב און וויאזוי מען זאל אים דערציילן די פלוצלינגדיגע בשורה. שרח בת אשר, וואס האט גוט געקענט שפילן אויף א פידל, האט געשפילט פאר יעקב מיט די ווערטער ”דער פעטער יוסף לעבט, ער הערשט אויף גאנץ מצרים”. נאך וואס זי האט דאס איבער געזאגט צוויי-דריי מאל, איז צו אים צוריק געקומען די רוח הקודש און ער האט געזען אז אירע רייד זענען אמת. יעקב האט איר געבענטשט: ”מיין טאכטער, זאל אין דיר קיינמאל הערשן דער טויט, ווייל דו האסט מיר אויפגעלעבט”.

חז"ל האבן געדרשנט אז יוסף האט אים געשיקט "עגלות" (וועגענער), אלס רמז אז זיי האבן זיך צוטיילט ווען זיי האבן געהאלטן אינמיטן לערנען די פרשה פון עגלה ערופה, און אזוי זאל ער דערקענען אז טאקע יוסף איז דער וואס שיקט צו אים.

ענדע

יעקב איז אראפ קיין מצרים, נאך וואס זיין גייסט האט אויפגעלעבט, נישט פאר ער באקומט צוריק זיין רוח הקודש און גאט זאגט אים ”אָנֹכִי אֵרֵד עִמְּךָ מִצְרַיְמָה וְאָנֹכִי אַעַלְךָ גַם עָלֹה, וְיוֹסֵף יָשִׁית יָדוֹ עַל עֵינֶיךָ”. דער ספורנו^{[מקור פארלאנגט]} שרייבט אז יעצט, גייענדיג צו זיין פרייליכע טייל פון זיין לעבן, נאך וואס ער איז אריבער די אלע צרות, האט אים גאט געזאגט וואס עס וועט געשען באחרית הימים, ווי עס שטייט ״רנו ליעקב שמחה״.

דער פארגלייך צום גרויסן יום הדין

אין מדרש ווערט ערקלערט די בושה וואס וועט באנעמען די מענטשן ווען גאט וועט מוסר'ן דעם מענשט אויף זיינע שלעכטע מעשים, מיט א קל וחומר פון די בושה וואס די ברידער האבן געהאט ווען יוסף האט זיך אנטפלעקט צו זיי.

אַבָּא כֹּהֵן בַּרְדְּלָא אָמַר: "אוֹי לָנוּ מִיּוֹם הַדִּין, אוֹי לָנוּ מִיּוֹם הַתּוֹכֵחָה" .. יוֹסֵף קְטַנָּן שֶׁל שְׁבָטִים הָיָה וְלֹא הָיוּ יְכוֹלִים לַעֲמֹד בְּתוֹכַחְתּוֹ, הֲדָא הוּא דִכְתִיב: "וְלֹא יָכְלוּ אֶחָיו לַעֲנוֹת אֹתוֹ כִּי נִבְהֲלוּ מִפָּנָיו". לִכְשֶׁיָּבוֹא הַקָּדוֹשׁ בָּרוּךְ הוּא וְיוֹכִיחַ כָּל אֶחָד וְאֶחָד לְפִי מַה שֶּׁהוּא, שֶׁנֶּאֱמַר (תהלים נ כא): "אוֹכִיחֲךָ וְאֶעֶרְכָה לְעֵינֶיךָ", עַל אַחַת כַּמָּה וְכַמָּה.

— בראשית רבה צג י

רַבִּי אֶלְעָזָר בֶּן עֲזַרְיָה אָמַר, אוֹי לָנוּ מִיּוֹם הַדִּין אוֹי לָנוּ מִיּוֹם הַתּוֹכֵחָה. וּמַה יּוֹסֵף הַצַּדִּיק שֶׁהוּא בָּשָׂר וָדָם כְּשֶׁהוֹכִיחַ אֶת אֶחָיו לֹא יָכְלוּ לַעֲמֹד בְּתוֹכַחְתּוֹ, הַקָּדוֹשׁ בָּרוּךְ הוּא שֶׁהוּא דַּיָן וּבַעַל דִּין וְיוֹשֵׁב עַל כִּסֵּא דִּין וְדָן כָּל אֶחָד וְאֶחָד, עַל אַחַת כַּמָּה וְכַמָּה, שֶׁאֵין כָּל בָּשָׂר וָדָם יְכוֹלִים לַעֲמֹד לְפָנָיו.

— בראשית רבה צג יא

.