אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "יוספ'ס אנטפלעקונג צו זיינע ברידער"

צייכן: רעף-פאנטשער
שורה 36: שורה 36:
יעקב איז [[ירידת יעקב למצרים|אראפ קיין מצרים]], נאך וואס זיין גייסט האט אויפגעלעבט, נישט פאר ער באקומט צוריק זיין רוח הקודש און גאט זאגט אים {{ציטוטון|אָנֹכִי אֵרֵד עִמְּךָ מִצְרַיְמָה וְאָנֹכִי אַעַלְךָ גַם עָלֹה, וְיוֹסֵף יָשִׁית יָדוֹ עַל עֵינֶיךָ{{הערה|{{תנ"ך|בראשית|מו|ד}}}}}} {{הערה|רש"י ערקלערט אז דאס איז א צוזאג אז ער וועט בעגראבן ווערן אין ארץ ישראל. און אין מדרש [[מכילתא דרבי ישמעאל]] (שמות ט״ו:ב׳) און אין נאך אסאך מדרשים שטייט אז דאס איז אויך א צוזאג אויף יציאת מצרים.}}. דער [[ספורנו]]{{מקור}} שרייבט אז יעצט, גייענדיג צו זיין פרייליכע טייל פון זיין לעבן, נאך וואס ער איז אריבער די אלע צרות, האט אים גאט געזאגט וואס עס וועט געשען באחרית הימים, ווי עס שטייט ״רנו ליעקב שמחה״{{הערה|{{תנ"ך|ירמיהו|לא|ו}}}}.
יעקב איז [[ירידת יעקב למצרים|אראפ קיין מצרים]], נאך וואס זיין גייסט האט אויפגעלעבט, נישט פאר ער באקומט צוריק זיין רוח הקודש און גאט זאגט אים {{ציטוטון|אָנֹכִי אֵרֵד עִמְּךָ מִצְרַיְמָה וְאָנֹכִי אַעַלְךָ גַם עָלֹה, וְיוֹסֵף יָשִׁית יָדוֹ עַל עֵינֶיךָ{{הערה|{{תנ"ך|בראשית|מו|ד}}}}}} {{הערה|רש"י ערקלערט אז דאס איז א צוזאג אז ער וועט בעגראבן ווערן אין ארץ ישראל. און אין מדרש [[מכילתא דרבי ישמעאל]] (שמות ט״ו:ב׳) און אין נאך אסאך מדרשים שטייט אז דאס איז אויך א צוזאג אויף יציאת מצרים.}}. דער [[ספורנו]]{{מקור}} שרייבט אז יעצט, גייענדיג צו זיין פרייליכע טייל פון זיין לעבן, נאך וואס ער איז אריבער די אלע צרות, האט אים גאט געזאגט וואס עס וועט געשען באחרית הימים, ווי עס שטייט ״רנו ליעקב שמחה״{{הערה|{{תנ"ך|ירמיהו|לא|ו}}}}.


==הדימוי ליום הדין הגדול==
==דער פארגלייך צום גרויסן יום הדין==
אין מדרש ווערט ערקלערט די [[בושה]] וואס וועט באנעמען די מענטשן ווען גאט וועט מוסר'ן דעם מענשט אויף זיינע שלעכטע מעשים, מיט א [[קל וחומר]] פון די בושה וואס די ברידער האבן געהאט ווען יוסף האט זיך אנטפלעקט צו זיי{{הערה|לשון פון מדרש: "לפי מה שהוא". און ווי די ווערטער פונעם מדרש ([https://he.wikisource.org/wiki/%D7%90%D7%99%D7%9B%D7%94_%D7%A8%D7%91%D7%94_%D7%A4%D7%AA%D7%99%D7%97%D7%AA%D7%90#%D7%99. איכה רבה פתיחה י]) "אים טרון כל יומא ולא לעי (=ער איז פארנומען א גאנצן טאג מיט זיינע געשעפטן און ער ווערט נישט מיד), ואמר ליה חבריה אתי וצלי (אבער ווען זיין חבר רופט אים צו דאווענען), והוא אמר לית אנא יכיל (זאגט ער איך האב נישט קיין כח)".}}.
אין מדרש ווערט ערקלערט די [[בושה]] וואס וועט באנעמען די מענטשן ווען גאט וועט מוסר'ן דעם מענשט אויף זיינע שלעכטע מעשים, מיט א [[קל וחומר]] פון די בושה וואס די ברידער האבן געהאט ווען יוסף האט זיך אנטפלעקט צו זיי{{הערה|לשון פון מדרש: "לפי מה שהוא". און ווי די ווערטער פונעם מדרש ([https://he.wikisource.org/wiki/%D7%90%D7%99%D7%9B%D7%94_%D7%A8%D7%91%D7%94_%D7%A4%D7%AA%D7%99%D7%97%D7%AA%D7%90#%D7%99. איכה רבה פתיחה י]) "אים טרון כל יומא ולא לעי (=ער איז פארנומען א גאנצן טאג מיט זיינע געשעפטן און ער ווערט נישט מיד), ואמר ליה חבריה אתי וצלי (אבער ווען זיין חבר רופט אים צו דאווענען), והוא אמר לית אנא יכיל (זאגט ער איך האב נישט קיין כח)".}}.
{{ציטוט|תוכן=אַבָּא כֹּהֵן בַּרְדְּלָא אָמַר: "אוֹי לָנוּ מִיּוֹם הַדִּין, אוֹי לָנוּ מִיּוֹם הַתּוֹכֵחָה" .. יוֹסֵף קְטַנָּן שֶׁל שְׁבָטִים הָיָה וְלֹא הָיוּ יְכוֹלִים לַעֲמֹד בְּתוֹכַחְתּוֹ, הֲדָא הוּא דִכְתִיב: "וְלֹא יָכְלוּ אֶחָיו לַעֲנוֹת אֹתוֹ כִּי נִבְהֲלוּ מִפָּנָיו". לִכְשֶׁיָּבוֹא הַקָּדוֹשׁ בָּרוּךְ הוּא וְיוֹכִיחַ כָּל אֶחָד וְאֶחָד לְפִי מַה שֶּׁהוּא, שֶׁנֶּאֱמַר ({{ויקיטקסט|תהלים נ כא}}): "אוֹכִיחֲךָ וְאֶעֶרְכָה לְעֵינֶיךָ", עַל אַחַת כַּמָּה וְכַמָּה.|מקור={{ויקיטקסט|בראשית רבה צג י}}|אנגלית=}}
{{ציטוט|תוכן=אַבָּא כֹּהֵן בַּרְדְּלָא אָמַר: "אוֹי לָנוּ מִיּוֹם הַדִּין, אוֹי לָנוּ מִיּוֹם הַתּוֹכֵחָה" .. יוֹסֵף קְטַנָּן שֶׁל שְׁבָטִים הָיָה וְלֹא הָיוּ יְכוֹלִים לַעֲמֹד בְּתוֹכַחְתּוֹ, הֲדָא הוּא דִכְתִיב: "וְלֹא יָכְלוּ אֶחָיו לַעֲנוֹת אֹתוֹ כִּי נִבְהֲלוּ מִפָּנָיו". לִכְשֶׁיָּבוֹא הַקָּדוֹשׁ בָּרוּךְ הוּא וְיוֹכִיחַ כָּל אֶחָד וְאֶחָד לְפִי מַה שֶּׁהוּא, שֶׁנֶּאֱמַר ({{ויקיטקסט|תהלים נ כא}}): "אוֹכִיחֲךָ וְאֶעֶרְכָה לְעֵינֶיךָ", עַל אַחַת כַּמָּה וְכַמָּה.{{ביאור| וויי איז צו אונז פון דעם יום הדין, וויי צו אונז פון דעם יום התוכחה .. יוסף איז געוווען דער קליינער פון די שבטים און די ברידער האבן נישט געקענט שטיין קעגן זיינע מוסר רייד, ווי עס שטייט "ולא יכלו אחיו לענות אותו כי נבהלו מפניו". ווען הקב"ה וועט קומען און מוכיח זיין יעדן לויט זיינע מעשים, ווי עס שטייט "אוחיכך ואערכה לעיניך" איז אוודאי און אוודאי}}|מקור={{ויקיטקסט|בראשית רבה צג י}}|אנגלית=}}
{{ציטוט|תוכן=רַבִּי אֶלְעָזָר בֶּן עֲזַרְיָה אָמַר, אוֹי לָנוּ מִיּוֹם הַדִּין אוֹי לָנוּ מִיּוֹם הַתּוֹכֵחָה. וּמַה יּוֹסֵף הַצַּדִּיק שֶׁהוּא בָּשָׂר וָדָם כְּשֶׁהוֹכִיחַ אֶת אֶחָיו לֹא יָכְלוּ לַעֲמֹד בְּתוֹכַחְתּוֹ, הַקָּדוֹשׁ בָּרוּךְ הוּא שֶׁהוּא דַּיָן וּבַעַל דִּין וְיוֹשֵׁב עַל כִּסֵּא דִּין וְדָן כָּל אֶחָד וְאֶחָד, עַל אַחַת כַּמָּה וְכַמָּה, שֶׁאֵין כָּל בָּשָׂר וָדָם יְכוֹלִים לַעֲמֹד לְפָנָיו.|מקור={{ויקיטקסט|בראשית רבה צג יא}}|אנגלית=}}
{{ציטוט|תוכן=רַבִּי אֶלְעָזָר בֶּן עֲזַרְיָה אָמַר, אוֹי לָנוּ מִיּוֹם הַדִּין אוֹי לָנוּ מִיּוֹם הַתּוֹכֵחָה. וּמַה יּוֹסֵף הַצַּדִּיק שֶׁהוּא בָּשָׂר וָדָם כְּשֶׁהוֹכִיחַ אֶת אֶחָיו לֹא יָכְלוּ לַעֲמֹד בְּתוֹכַחְתּוֹ, הַקָּדוֹשׁ בָּרוּךְ הוּא שֶׁהוּא דַּיָן וּבַעַל דִּין וְיוֹשֵׁב עַל כִּסֵּא דִּין וְדָן כָּל אֶחָד וְאֶחָד, עַל אַחַת כַּמָּה וְכַמָּה, שֶׁאֵין כָּל בָּשָׂר וָדָם יְכוֹלִים לַעֲמֹד לְפָנָיו.{{ביאור|מה דאך יוסף וואס ער איז א מענטש פון פלייש און בלוט, ווען ער האט גע'מוסר'ט די ברידער האבן זיי נישט געקענט שטיין אין דעם, הקב"ה וואס ער איז א דיין אין א בעל דין, און ער זיצט אויף כיסא דין, אוודאי און אוודאי, אז א מענטש פון פלייש און בלוט קען נישט שטיין אין דעם}}|מקור={{ויקיטקסט|בראשית רבה צג יא}}|אנגלית=}}


==הערות שוליים==
==הערות שוליים==
486

רעדאגירונגען