אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "שופר בלאזן"

212 בייטן צוגעלייגט ,  פֿאַר 2 יאָר
שורה 41: שורה 41:


== סארטן בלאזן ==
== סארטן בלאזן ==
[[טעקע:4 sjofar tonen.ogg|210px|ממוזער|תקיעה, שברים, תרועה און נאך א תקיעה]]
[[טעקע:4 sjofar tonen.ogg|210px|ממוזער|תקיעה, שברים, תרועה און תקיעה]]
חז"ל האבן ארויס געלערנט אז די [[מצוה]] פון בלאזן מיטן [[שופר]] ראש השנה איז אזוי ווי די מצוה פון בלאזן ביים [[יובל]]. און וויבאלד עס שטייט דריי מאל די ווארט תרועה ביי די פסוקים פון ראש השנה און יובל{{הערה|{{תנ"ך|במדבר|כט}}, {{תנ"ך|ויקרא|כג}} ו{{תנ"ך|ויקרא|כה|אן=ספר}}}}, לערנט מען אויס אז מען דארף בלאזן דריי מאל. פון די פסוק {{ציטוטון|והעברת שופר תרועה ... תעבירו שופר בכל ארצכם}}{{הערה|{{תנ"ך|ויקרא|כה|ט}}}} האבן [[חז"ל]] ארויס געלערנט אז מען דארף בלאזן א גלאטע תקיעה פאר און נאך יעדן תרועה{{הערה|{{בבלי|ראש השנה|לג|ב}}-לד.}}. קומט אויס אז די מצוה פון תורה איז בלאזן ניין מאל - דריי תרועות און זעקס תקיעות.
חז"ל האבן ארויס געלערנט אז די מצוה פון בלאזן מיטן [[שופר]] ראש השנה איז אזוי ווי די מצוה פון בלאזן ביי [[יובל]]. און וויבאלד עס שטייט דריי מאל די ווארט תרועה ביי די פסוקים פון ראש השנה און יובל{{הערה|{{תנ"ך|במדבר|כט}}, {{תנ"ך|ויקרא|כג|כד}} און {{תנ"ך|ויקרא|כה|אן=ספר}}}}, לערנט מען אויס אז מען דארף בלאזן דריי מאל. פון די פסוק {{ציטוטון|והעברת שופר תרועה תעבירו שופר בכל ארצכם}}{{הערה|{{תנ"ך|ויקרא|כה|ט}}}} האבן [[חז"ל]] ארויס געלערנט אז מען דארף בלאזן א '''תקיעה''' – א לענגליכע גלאטע קול – פאר און נאך יעדן תרועה{{הערה|{{בבלי|ראש השנה|לג|ב}}-לד.}}. קומט אויס אז די מצוה פון תורה איז בלאזן ניין מאל - דריי תרועות און זעקס תקיעות.


אבער [[חז"ל]] האבן זיך מסתפק געווען וואס מיינט דאס א 'תרועה': צו מיינט עס א "שברים", אדער א "תרועה", אדער מיינט עס ביידע צוזאמען איינע נאך די אנדערע (שברים - תרועה):
אבער [[חז"ל]] זענען געווען מסופק וואס מיינט דאס א 'תרועה': צו מיינט עס א "שברים", אדער א "תרועה", אדער מיינט עס ביידע צוזאמען איינע נאך די אנדערע (שברים־תרועה):
*'''שברים''' - דריי קורצע קולות. עס ווערט אויך אן גערופן אין [[גמרא]] '''גניחות'''.
*'''שברים''' - דריי קורצע קולות. ווערט אויך אנגערופן אין [[גמרא]] '''גניחות'''.
*'''תרועה''' - גאר קורצע קולות. רוב מפרשים זענען מסביר אז עס מיינט צו מאכן דריי אזעלכע קולות{{הערה|{{בבלי|ראש השנה|לג|מפרש=רש"י|ד"ה=שלש יבבות}}}}, עס איז דא וואס זאגן אז עס מיינט איין קול וואס טרייסלט{{הערה|רב סעדיה גאון אין זיין סידור, דער רמב"ם און דער מגדל עוז.}}, אבער עס איז איינגעפירט צו מאכן לכל הפחות ניין קורצע קולות{{הערה|כדעת ריב"א ב{{בבלי|ראש השנה|לג|ב|מפרש=תוספות|ד"ה=שיעור תרועה}}}} עס ווערט אויך אן גערופן אין [[גמרא]] '''יבבות'''.
*'''תרועה''' - גאר קורצע קולות. לויט רוב מפרשים דריי קולות{{הערה|{{בבלי|ראש השנה|לג|מפרש=רש"י|ד"ה=שלש יבבות}}; ראב"ד פ"ג מהלכות שופר; רבינו חננאל ורא"ש ראש השנה פרק ד סימן י' לויט {{ירושלמי|ראש השנה|ד|י}} איזוהי הרעה תלת דקיקין}}, עס זענען דא וואס זאגן אז דאס מיינט איין קול וואס טרייסלט{{הערה|רב סעדיה גאון אין זיין סידור, דער רמב"ם און דער מגדל עוז.}}, אבער עס איז איינגעפירט צו מאכן לכל הפחות ניין קורצע קולות{{הערה|ווי שיטת ריב"א אין {{בבלי|ראש השנה|לג|ב|מפרש=תוספות|ד"ה=שיעור תרועה}}}}. דאס ווערט אויך אן גערופן אין [[גמרא]] '''ללות'''.
*'''שברים - תרועה''' - גניחות און שפעטער יבבות.
*'''שברים־תרועה''' - גניחות און דערנאך יללות.


לויט [[רב האי גאון]]{{הערה|זיין תשובה ווערט געברענגט אין ספר [[תמים דעים]] לראב"ד סימן קי"ט, און אין קורצן ביי [[רבינו חננאל בן חושיאל|רבינו חננאל]] {{בבלי|ראש השנה|לד|א|אן=שם}}}} איז דאס נישט קיין עכטער ספק נאר אין יעדן פלאץ האט מען זיך געפירט אנדערש; אבער לויטן [[רמב"ם]]{{הערה|{{רמב"ם|שופר|ג|ב|ספר=זמנים}}}} איז דאס אן עכטער ספק וואס די תורה מיינט.
לויט [[רב האי גאון]]{{הערה|זיין תשובה ווערט געברענגט אין ספר [[תמים דעים]] לראב"ד סימן קי"ט, און אין קורצן אין {{בבלי|ראש השנה|לד|א|מפרש=רבינו חננאל}}}} איז דאס נישט קיין עכטער ספק נאר אין יעדן פלאץ האט מען זיך געפירט אנדערש, אבער לויטן [[רמב"ם]]{{הערה|{{רמב"ם|שופר|ג|ב}}}} איז דאס א ריכטיגער ספק וואס די תורה מיינט.


כדי צו יוצא זיין לויט אלע דעות האבן [[חז"ל]] געהייסן צו בלאזן דריי מאל יעדן סארט תרועה.
כדי צו יוצא זיין לויט אלע דעות האבן [[חז"ל]] געהייסן בלאזן דריי מאל יעדן סארט תרועה{{הבהרה|פארוואס דריי מאל?}}, ווען פאר און נאך יעדע פון זיי בלאזט מען א תקיעה. קומט אויס אז מען בלאזט דרייסיג קולות (18 תקיעות, 6 שברים, און 6 תרועות){{הערה|{{בבלי|ראש השנה|לד|א}}}}. מען בלאזט דריי מאל די סעטס:
 
*'''תש"ת''' (אין פריערע מקורות 'קש"ק') - א תקיעה, און שפעטער א שברים, און נאך א תקיעה.
קומט אויס אז מען בלאזט דרייסיג מאל - 18 תקיעות, 6 שברים, און 6 תרועות{{הערה|{{בבלי|ראש השנה|לד|א}}}}.
*'''תר"ת''' (אין פריערע מקורות 'קר"ק') - א תקיעה, און שפעטער א תרועה, און נאך א תקיעה.
 
*'''תשר"ת''' (אין פריערע מקורות 'קשר"ק') - א תקיעה, און שפעטער א שברים, שפעטער א תרועה און נאך א תקיעה.
די דרייסיג קולות איז צוטיילט אין דריי אפטיילונגען:
*'''סדר תשר"ת''' (ביי די קדמונים 'קשר"ק') - א תקיעה, און שפעטער א שברים, שפעטער א תרועה און נאך א תקיעה.
*'''סדר תש"ת''' (ביי די קדמונים 'קש"ק') - א תקיעה, און שפעטער א שברים, און נאך א תקיעה.
*'''סדר תר"ת''' (ביי די קדמונים 'קר"ק') - א תקיעה, און שפעטער א תרועה, און נאך א תקיעה.


==דיני התוקע והשומע==
==דיני התוקע והשומע==