אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "רוי:שמואל"
ק (החלפת טקסט – "״" ב־""") |
ק (החלפת טקסט – "פֿ" ב־"פ") |
||
| שורה 38: | שורה 38: | ||
}} | }} | ||
'''שמואל''' איז דער נאמען פון א [[נביא]] און | '''שמואל''' איז דער נאמען פון א [[נביא]] און פון [[ספר שמואל|ספר שמואל]], אין װעלכן עס װערן באַשריבן די [[מעשה|ספּורים]] װעגן שמואל הנביא (אין שמואל א'). | ||
דער נאָמען | דער נאָמען פון שמואל הנביא איז געװען בײ ײדן זײער געערט װי [[משה רבנו]] און [[אהרן הכהן]] און אין [[תהלים]] צ"ט װערן זײ דרײ דערמאָנט צוזאמען („משה ואהרן בכהניו ושמואל בקוראי שמו”). | ||
==שמואלס לעבן== | ==שמואלס לעבן== | ||
שמואל איז געװען אײנער | שמואל איז געװען אײנער פון די ערשטע נביאים בײ [[ייד|ײדן]] און האָט געלעבט אין דעם 11טן יאָרהונדערט פאַר [[דער געוויינלעכער צייטרעכענונג|דער געװײנלעכער צײטרעכענונג]]. אין ספר שמואל װערט דערצײלט, אַז זײן פאָטער האָט געהײסן [[אלקנה]] (אין [[דברי הימים]] א' ו' װערט צוגעגעבן, אַז ער איז געװען אַ [[לוי|לױ]], און לױט דער [[טראדיציע]] האָט ער געשטאַמט פון [[קורח]]), און זײן מוטער [[חנה]], װעלכע האָט אים געבױרן נאָך יאָרן ניט האָבן קײן קינדער, און זי האָט אים מקדיש געװען צו זײן אַ נזיר און צו דינען אין גאָטס [[משכן]] אין [[שילה]] בײ [[עלי הכהן]]. | ||
נאָכן [[טויט|טױט]] | נאָכן [[טויט|טױט]] פון עלי איז שמואל געװאָרן דער פירער און [[שופט|שופט]] בײ ײדן, און פון זײן שטאָט [[רמה]] פלעגט ער באַזוכן די שטעט אין ארץ־ישראל פון דן ביז [[באר שבע]] (שמואל א' ג' און ז') און משפּטן די ײדן. זײנע צװײ [[זין]], [[יואל]] און [[אביה]], זענען ניט געגאַנגען אין זײנע װעגן, און דאָס פאָלק װאָס איז געװען אונטערדריקט דורך די [[פלישתים|פּלישתים]], האָט פאַרלאַנגט פון שמואל, אַז ער זאָל זײ באַשטימען אַ [[מלך]]. שמואל האָט געשטראָפט דאָס פאָלק און איז געװען קעגן אײנפירן די [[מלוכה]], אָנװײזנדיק אַז דער מלך װעט זײ פאַרקנעכטן (שמואל א' ח'), אָבער ער האָט נאָכגעגעבן זײער פאַרלאַנג און געמאַכט אַלס ערשטן ײדישן מלך [[שאול]]. נאַכער זעגען פאָרגעקומען קאָנפליקטן צװישן שמואל און שאול און װי דאָס ספר שמואל א' דערצײלט האָט שמואל דערנאָך געזאלבט אַלס מלך [[דוד]]. שמואל איז געשטאָרבן פאַר שאול און אַלע ײדן האָבן אים באַוויינט און געבראכט צו קבורה אין רמה (שמואל א' כ"ה). צום סוף ספר שמואל א' װערט דערצײלט װי שאול האָט פאַר דער טראגישער שלאכט בײם [[הר גלבוע|באַרג גלבוע]] אַרױפגעבראַכט דעם גײסט פון שמואל דורך אַ בעלת אוב און דער גײסט פון שמואל האָט אים פאָרױסגעזאָגט זײן טראַגישן טױט. | ||
==קבר== | ==קבר== | ||
אין [[ארץ־ישראל]], ניט װײט | אין [[ארץ־ישראל]], ניט װײט פון [[ירושלים]], איז פאַראַן אַן אַלטער הײליקער [[קבר]], װעלכן די אַראַבער רופן „אל־נעבי סעמװיל” (النبي صموئيل). און די ײדישע טראדיציע האַלט, אַז דאָס איז דער קבר פון שמואל הנביא, און זינט [[מיטל אלטער|מיטלאַלטער]] פלעגט מען קומען צו דעם קבר [[מתפלל|מתפּלל]] זיין. | ||
== | ==ספר שמואל== | ||
דאָס | דאָס ספר שמואל איז צעטײלט אין צװײ, „שמואל א'” און „שמואל ב'” (אין דער צײט פון דער גמרא איז עס געװען אײן ספר). שמואל א' האָט 31 קאַפּיטלעך און דערצײלט די ספּורים װעגן שמואלס װאונדערלעכער געבורט; די שירה פון זײן מוטער חנה; די הערשאַפט טון עלי הכהן; די פאַרלױרענע מלחמה פון ײדן קעגן די פּלשתים און דעם טױט פון עלי און דאָס געפאַנגען נעמען פון גאָטס ארון; די הערשאַפט פון שמואל; דאָס זאַלבן פון שאול אַלס מלך; די מלחמות פון שאול; דער ערשטער אױפשטײג פון דוד און זײן באַזיגן גלית; דאָס רודפן דוד דורך שאול; דאָס אַנטלױפן פון דוד; די טראגישע מלחמה בײ גלבוע פון שאול קעגן די פּלשתים און דאָס פאַלן פון שאול און זײן זון יונתן אױפן שלאַכטפעלד. | ||
שמואל ב, האָט 24 קאַפּיטלעך און הױבט זיך אָן מיט דער קינה | שמואל ב, האָט 24 קאַפּיטלעך און הױבט זיך אָן מיט דער קינה פון דוד אױפן טױט פון שאול און [[יונתן]] און דאָס באַשטימען פון שאול אַלס מלך איבער [[יהודה]] אין [[חברון]]; די הערשאַפט פון שאולס זון איש בושת איבער ישראל; די שטרײטיקײטן צװישן יהודה און ישראל; דער טראגישער טױט פון אבנר און [[איש בושת]] און דאָס פאַרשפּרײטן פון דודס קעניגריך איבער גאַנץ ישראל; די [[מלחמות]] פון דוד און זײנע נצחונות; די אינערלעכע טראגישע פּאַסירונגען פון דודס לעבן ([[אמנון]] און [[תמר]], דער אױפשטאַנד פּון זײן זון [[אבשלום]]), פאַרשידענע אױפשטאַנדן קעגן דוד; דאָס אײננעמען דורך דוד ציון. | ||
==רבנישע | ==רבנישע ספרים== | ||
לױט דער [[גמרא]] [[בבא בתרא]] י"ד האָט שמואל געשריבן די | לױט דער [[גמרא]] [[בבא בתרא]] י"ד האָט שמואל געשריבן די ספרים [[ספר שופטים|שופטים]], [[מגילת רות|רות]] און זײן [[ספר שמואל]] ביז דעם סיפּור, װי שמואל איז געשטאָרבן, און פון דאָרט ביזן סוף האָבן געשריבן [[גד החוזה]] און [[נתן הנביא]]. די [[תנ"ך|תנ"ך]]־קריטיק װײזט אױך אָן, אַז דאָס צװײטע ספר שמואל איז געשריבן גשואָרן ניט דורך דער זעלבער פּערזאָן, װאָס האָט געשריבן דאָס ערשטע ספר; לױט טײל מײנונגען איז עס געװען אַ טײל פון די „דברי הימים למלכי יהודה”, װאָס װערן דערמאָנט אין ספר מלכים. | ||
צום | צום ספר שמואל איז פאַראַן אַ [[מדרש]] באַקאַנט מיטן נאָמען „[[אגדת שמואל]]”, װערט דערמאָנט צוערשט אין [[רש"י]] (שמואל א' כ' און אַנדערע ערטער) װי אױך אין רש"יס ספר „הפּרדס” מיטן נאָמען „[[מדרש עת לעשות לה']]”. לױט דער מיינונג פון [[שלמה באבער|שלמה באָבער]] איז דער מדרש נתחבר געװאָרן אין ארץ־ישראל אין דער [[גאונים]]־עפּאָכע. | ||
==קוואַלן== | ==קוואַלן== | ||
רעוויזיע פון 21:41, 27 נאוועמבער 2022
| ||||||||||||||||||
שמואל איז דער נאמען פון א נביא און פון ספר שמואל, אין װעלכן עס װערן באַשריבן די ספּורים װעגן שמואל הנביא (אין שמואל א').
דער נאָמען פון שמואל הנביא איז געװען בײ ײדן זײער געערט װי משה רבנו און אהרן הכהן און אין תהלים צ"ט װערן זײ דרײ דערמאָנט צוזאמען („משה ואהרן בכהניו ושמואל בקוראי שמו”).
שמואלס לעבן
שמואל איז געװען אײנער פון די ערשטע נביאים בײ ײדן און האָט געלעבט אין דעם 11טן יאָרהונדערט פאַר דער געװײנלעכער צײטרעכענונג. אין ספר שמואל װערט דערצײלט, אַז זײן פאָטער האָט געהײסן אלקנה (אין דברי הימים א' ו' װערט צוגעגעבן, אַז ער איז געװען אַ לױ, און לױט דער טראדיציע האָט ער געשטאַמט פון קורח), און זײן מוטער חנה, װעלכע האָט אים געבױרן נאָך יאָרן ניט האָבן קײן קינדער, און זי האָט אים מקדיש געװען צו זײן אַ נזיר און צו דינען אין גאָטס משכן אין שילה בײ עלי הכהן.
נאָכן טױט פון עלי איז שמואל געװאָרן דער פירער און שופט בײ ײדן, און פון זײן שטאָט רמה פלעגט ער באַזוכן די שטעט אין ארץ־ישראל פון דן ביז באר שבע (שמואל א' ג' און ז') און משפּטן די ײדן. זײנע צװײ זין, יואל און אביה, זענען ניט געגאַנגען אין זײנע װעגן, און דאָס פאָלק װאָס איז געװען אונטערדריקט דורך די פּלישתים, האָט פאַרלאַנגט פון שמואל, אַז ער זאָל זײ באַשטימען אַ מלך. שמואל האָט געשטראָפט דאָס פאָלק און איז געװען קעגן אײנפירן די מלוכה, אָנװײזנדיק אַז דער מלך װעט זײ פאַרקנעכטן (שמואל א' ח'), אָבער ער האָט נאָכגעגעבן זײער פאַרלאַנג און געמאַכט אַלס ערשטן ײדישן מלך שאול. נאַכער זעגען פאָרגעקומען קאָנפליקטן צװישן שמואל און שאול און װי דאָס ספר שמואל א' דערצײלט האָט שמואל דערנאָך געזאלבט אַלס מלך דוד. שמואל איז געשטאָרבן פאַר שאול און אַלע ײדן האָבן אים באַוויינט און געבראכט צו קבורה אין רמה (שמואל א' כ"ה). צום סוף ספר שמואל א' װערט דערצײלט װי שאול האָט פאַר דער טראגישער שלאכט בײם באַרג גלבוע אַרױפגעבראַכט דעם גײסט פון שמואל דורך אַ בעלת אוב און דער גײסט פון שמואל האָט אים פאָרױסגעזאָגט זײן טראַגישן טױט.
קבר
אין ארץ־ישראל, ניט װײט פון ירושלים, איז פאַראַן אַן אַלטער הײליקער קבר, װעלכן די אַראַבער רופן „אל־נעבי סעמװיל” (النبي صموئيل). און די ײדישע טראדיציע האַלט, אַז דאָס איז דער קבר פון שמואל הנביא, און זינט מיטלאַלטער פלעגט מען קומען צו דעם קבר מתפּלל זיין.
ספר שמואל
דאָס ספר שמואל איז צעטײלט אין צװײ, „שמואל א'” און „שמואל ב'” (אין דער צײט פון דער גמרא איז עס געװען אײן ספר). שמואל א' האָט 31 קאַפּיטלעך און דערצײלט די ספּורים װעגן שמואלס װאונדערלעכער געבורט; די שירה פון זײן מוטער חנה; די הערשאַפט טון עלי הכהן; די פאַרלױרענע מלחמה פון ײדן קעגן די פּלשתים און דעם טױט פון עלי און דאָס געפאַנגען נעמען פון גאָטס ארון; די הערשאַפט פון שמואל; דאָס זאַלבן פון שאול אַלס מלך; די מלחמות פון שאול; דער ערשטער אױפשטײג פון דוד און זײן באַזיגן גלית; דאָס רודפן דוד דורך שאול; דאָס אַנטלױפן פון דוד; די טראגישע מלחמה בײ גלבוע פון שאול קעגן די פּלשתים און דאָס פאַלן פון שאול און זײן זון יונתן אױפן שלאַכטפעלד.
שמואל ב, האָט 24 קאַפּיטלעך און הױבט זיך אָן מיט דער קינה פון דוד אױפן טױט פון שאול און יונתן און דאָס באַשטימען פון שאול אַלס מלך איבער יהודה אין חברון; די הערשאַפט פון שאולס זון איש בושת איבער ישראל; די שטרײטיקײטן צװישן יהודה און ישראל; דער טראגישער טױט פון אבנר און איש בושת און דאָס פאַרשפּרײטן פון דודס קעניגריך איבער גאַנץ ישראל; די מלחמות פון דוד און זײנע נצחונות; די אינערלעכע טראגישע פּאַסירונגען פון דודס לעבן (אמנון און תמר, דער אױפשטאַנד פּון זײן זון אבשלום), פאַרשידענע אױפשטאַנדן קעגן דוד; דאָס אײננעמען דורך דוד ציון.
רבנישע ספרים
לױט דער גמרא בבא בתרא י"ד האָט שמואל געשריבן די ספרים שופטים, רות און זײן ספר שמואל ביז דעם סיפּור, װי שמואל איז געשטאָרבן, און פון דאָרט ביזן סוף האָבן געשריבן גד החוזה און נתן הנביא. די תנ"ך־קריטיק װײזט אױך אָן, אַז דאָס צװײטע ספר שמואל איז געשריבן גשואָרן ניט דורך דער זעלבער פּערזאָן, װאָס האָט געשריבן דאָס ערשטע ספר; לױט טײל מײנונגען איז עס געװען אַ טײל פון די „דברי הימים למלכי יהודה”, װאָס װערן דערמאָנט אין ספר מלכים.
צום ספר שמואל איז פאַראַן אַ מדרש באַקאַנט מיטן נאָמען „אגדת שמואל”, װערט דערמאָנט צוערשט אין רש"י (שמואל א' כ' און אַנדערע ערטער) װי אױך אין רש"יס ספר „הפּרדס” מיטן נאָמען „מדרש עת לעשות לה'”. לױט דער מיינונג פון שלמה באָבער איז דער מדרש נתחבר געװאָרן אין ארץ־ישראל אין דער גאונים־עפּאָכע.
קוואַלן
- דער דאָזיקער אַרטיקל נעמט אַריין דעם טעקסט וואָס געפינט זיך אונטערן זוכוואָרט „שמואל” אין דער ייִדישער פאָלקס־ענציקלאָפּעדיע (באַנד 2) (1949), וואָס איז היינט אינעם רשות־הרבים.