רוי:רבי מנחם מענדל פון רימנוב
 | |
| מצבה פון רבי מענדעלע |
רבי מנחם מענדיל פון רימנוב (נפ' י"ט אייר ה'תקע"ה) איז געווען ביי די חסידים איינער פון די דריי גרויסע צדיקים, וואס זענען די רבי'ס פון חסידישן פוילישן, אונגארישן אידנטום, זיי זענען געווען תלמידים פון ר' רבי אלימלך פון ליזענסק זצ"ל, וואס האט איבער געלאזט זיין קדושת המוח פאר זיין תלמיד רבי ר' מענדעלי.
ער האט יונגערהייט געלערנט אין דער ישיבה פון רבי'ן ר' שמעלקא פון ניקאלשבורג זי"ע און דערנאך איז ער אריבער צום הייליגן רבי'ן ר' רבי אלימלך פון ליזענסק זי"ע, וואו ער איז געווארן פון זיינע גרעסטע תלמידים. ער האט דערנאך אליין געפראוועט חסידים אין פריסטיק, און בערך אנהויב יאר תקנ"ו זיך געצויגן קיין רימנוב, וואו ער האט געפירט די עדה חסידים, און רימנוב איז געווארן א תל תלפיות פאר טויזנטער וואס זענען געקומען אהין פון גאנץ גאליציע שעפן תורה וקדושה פון הייליגן רבי'ן ר' מענדעלע זי"ע, ביז צו זיין הסתלקות י"ט אייר ה'תקע"ה, ל"ד בעומר, ומנ"כ אין רימנוב.
צדיקים האבן געזאגט, אז דער שם הויה האט זיך מתלבש געווען אין א ספאדיק און בעקישע, דאס איז רבי ר' מענדלי רימנובער (דברי תורה - מונקאטש בשם צדיקים).
צדיקים האבן געזאגט: "אין קורין אבות אלא לשלשה" (ברכות טז:), די דריי אבות החסידות: דער קאזשניצער מגיד זי"ע, דער רבי פון לובלין זי"ע און דער רבי ר' מענדעלע רימנובער זי"ע.
ס'איז באקאנט אז דער הייליגער רבי ר' מענדעלע האט 22 יאר אין א צי געזאגט תורה אויף פרשת המן און דערמיט ממשיך געווען א גרויסע השפעה אויף דער וועלט. דער נאסאדער רב זי"ע האט געזאגט אז יענע 22 יאר ווען דער רבי ר' מענדעלע האט געזאגט תורה אויף פרשת המן, איז געווען אויף דער וועלט אזא געוואלדיגע שפע מיט פרנסות בריוח, אז מלאכים זענען אראפגעקומען פון הימל, פארשטעלט ווי דארפישע גויים, צו קויפן ביי די אידן. אזוי ווייט האט געגרייכט די שפע אין זכות פון רבי ר' מענדעלע'ס תורה זאגן אויף פרשת המן.
עס איז באקאנט, אז די דריי צדיקים האבן געוואלט בריינגען משיח מיט זייערע הייליגע כוונות, אבער זייער תלמיד רבי נפתלי מראפשיץ, האט געהאלטן אז אויב מ'וועט גיין אויף דעם וועג, קען זיין גרויסע הריגות, וועגן דעם האט ער נישט מסכים געווען, און דערפאר איז ער געפארן אויף ימים נוראים קיין רימנוב, דארט האט מען אים מכבד געווען צו דאווענען פארן עמוד, ווען ער האט געדאוונט פארן עמוד האט ער אויסגעדרייט, אז איבעראל וואו דער מנהג איז צו וויינען, האט ער געזינגען פרייליכע ניגונים, און איבעראל וואו מ'זיגנט פריילכע ניגונים, האט ער געוויינט מיט טרויעריגע ניגונים, ביז ער האט ממש צומישט זיין רבי'ן ר' מענדעלי, ער זאל נישט קענען מכוון זיין.
מוצאי יו"ט, האט ר' נפתלי מורא געהאט פון דער הקפדה פון זיין רבי'ן, איז ער אנטלאפן קיין קאזשניץ צום מגיד. אינדעפרי ווען דער מגיד איז צוריק געקומען פון מקוה, זייער אפגעשוואכט, און זיך געוואלט אריין לייגן אין בעט פון גרויס שוואכקייט, האט ער געטראפן אין בעט ליגט רבי ר' נפתלי. ר' נפתלי האט געזאגט: איך גיי נישט ארויס פון בעט, נאר אויב דער רבי (קאזשניצער מגיד) וועט מסכים זיין מיט מיר, און אראפ נעמען די הקפדה פון רבי ר' מענדעלי, און דער קאזשניצער מגיד האט מסכים געווען מיט אים.
דעמאלט ווען רבי ר' מענדעלי האט געזען אז דער קאזשניצער מגיד איז אויך מסכים מיט ר' נפתלי, האט ער געזאגט: איך האב געוואלט אז די גאולה זאל שוין זיין זייער נאנט, אבער וויבאלד מ'האט זי אפגשטופט, וועלן נאך אונטערוואקסן גרינע ווערעם, מיט קופערנע פיסקעס. [1]
דער רבי ר' מענדעלע האט געפראוועט אין פריסטיק מורא'דיגע סיגופים, זיך געקוילערט יעדע נאכט אין שניי, און ביז צו דער צווייטער וועלט מלחמה פלעגן פריסטיקער אידן אנווייזן אויף דעם בארג, פון וואו דער רבי ר' מענדעלע האט יונגערהייט געפראוועט גלגול שלג. הגה"ק רבי אלחנן קאלאשיצער זי"ע הי"ד האט דערציילט, אז דער הייליגער אפטער רב זי"ע בעל "אוהב ישראל" פלעגט זיך אויסדריקן: "די ערד אין פריסטיק איז הייליג דריי טפחים טיף מיט קדושת ארץ ישראל פונעם גלגול שלג פון רבי'ן ר' מענדעלע!" (דברי חנה השלם עמ' שעב).
הרה"ק דער נאסוידער רב זי"ע האט נאכגעזאגט, אז דער רבי ר' מענדעלע האט צוגעזאגט: "ווער ס'וועט אנצינדן א ליכט פאר מיין נשמה, אפילו איבער הונדערט יאר נאך דער הסתלקות, וועל איך אים א טובה טאן אויף יענער וועלט!" (הדרת קודש לו:).
משפחה
זיין רבי האט אים משדך געווען רבקה, טאכטער פון א גביר פונעם שטעטל פריסטיק. זיי האבן געהאט פיר קינדער:
- דער בכור רבי נתן יהודה לייב (גערופן רבי נתן לייב), פאטער פון רבי אלימלך טארעם פון גארליץ (דער פערטער שווער פונעם דברי חיים פון צאנז, און דער שווער פון רבי חיים גדליהו ראבינאוויטש פון דער פרשיסחער גזע.
- רבי ישראל יעקב - האט געהייראט מרת טעמא לאה טאכטער פון רבי פינחס פון גניוויש.
- פייגא - ווייס פון רבי קלונימוס קלמן פון לאנצהוט, זון פון רבי יעקב, א תלמיד פונעם חוזה פון לובלין. ברודער פון רבי שלמה זלמן תלמיד פונעם "נועם אלימלך".[2] זייער זון איז ר' דוד.
- חנה - ווייב פון רבי מרדכי אבד"ק זילקאווא און שפעטער אבד"ק רימנוב. זייערע זין: רבי אלטער ראובן און "ר' הערצל", רבי נפתלי הערץ.
זיינע תלמידים
רבי מנחם מענדל היה פון די גרעסטע רבי'ס אין גאליציע און א סך גרויסע רבי'ס זענען געווען זיינע תלמידים.
- רבי משה פשעווארסקער.
- רבי יהושע דינאווער.
- רבי שמעון מארילעס פון יעראסלאוו.
- רבי קלונימוס קלמן עפשטיין פון קראקא, מחבר פון "מאור ושמש".
- רבי אריה לייבוש פון לאנצוט.
- משה טייטלבוים פון איהעל.
- רבי נפתלי צבי הורוויץ פון ראפשיץ.
- רבי מאיר ראטנבערג הלוי פון אפטא.
- רבי צבי הירש אייכנשטיין פון זידיטשוב.
- רבי ישכר בער באראן פון ראדאשיץ.
- רבי משה אייכנשטיין פון סאמבור.
- רבי יעקב צבי יאליש פון דינאוו, מחבר פונעם ספר "מלא הרועים".
- רבי שלמה יהודה לייב פון לענטשנא.
- רבי אשר ישעיה רובין פון ראפשיץ.
- רבי צבי הירש פון רימנוב, זיין תלמיד מובהק און ממלא מקום.
- רבי יחזקאל פאנעט פון דעש, מחבר פון ספר "מראה יחזקאל" וואס האט באקאנטע תשובה וועגן זיין רבי'נס גדלות און קדושה.
- רבי צבי אלימלך שפירא פון דינאוו, דער "בני יששכר"
- יהודה הירש אייכנשטיין פון ראזלא.
רעפערענצן
דאס איז נישט קיין המכלול ארטיקל, בלויז עפעס וואס ליגט דא ביז עס וועט ערזעצט ווערן מיט בעסערס. שרייבט עס איבער!