רוי:סטעמפארד היל
סטעמפארד היל איז א געגנט אין דער העקני באצירק אין לאנדאן. ער גרעניצט זיך מיט 'טאטנהעם' אינעם באצירק הארינגיי, וואס א טייל פונעם 'טאטנהעם' געגנט איז א גרויס חלק פון דער אידישער באפעלקערונג אינעם סטעמפארד היל פערטל. דער געגנט נעמט זיין נאמען פון דער הויפט גאס "סטעמפארד היל".
ביז בערך תר"ס (1900) האבן די אידן געוואוינט מייסטענס אין איסט ענד געגנט פון לאנדאן, אבער נאכהער האבן זיך א טייל אריבערגעצויגן קיין "סטעמפארד היל". היינט וואוינען א סך חרדישע אידן דארט. טייל פון זיי האנדלען מיט נכסי דלא ניידי.
_-_geograph.org.uk_-_169793.jpg)
די אידישע באפעלקערונג וואוינט דארט זייער צעזייעט צווישן די גוים, אבער אין די לעצטע צען יאר איז עס געווארן גאר שטארק אויפגעבויט אינעם יידיש היימישן שטאנדפונקט, וויבאלד פילע עמיגראנטן פון ארץ ישראל און אמעריקע האבן דארט חתונה און דרייען איבער די שטאט אויף מער ביזנעס האנדל ווי א שטייגער זייער געבורט לאנד.
דער רב איז רבי משה חיים אפרים פאדווא, גאב"ד פון התאחדות קהלות החרדים, וואס איז א פאַרבאַנד פון אלע פרומע קהילות אין לאנדאן (סטעמפארד היל, גאלדערס גרין, הענדאן און נאך)
די אידישע באפעלקערונג באשטייט הויפטזעכלעך פון חסידישע געמיינדעס און אויכעט פון א צאל פון ליטווישע אידן. די צוויי גרעסטע און אנזיכטיגע חסידישע געמיינדעס זענען בעלזא און סאטמאר. אלס רב פון דער סאטמארער קהילה (פון רבי זלמן לייב) דינט זיין מחותן רבי ברוך נתן האלבערשטאם, אלס רב פון דער סאטמארער קהילה (פון אהרן) דינט רבי משה מנחם ווייס. אויסער דעם עס איז פאראן אין סטעמפארד היל נאך פילע קהילות און בתי מדרשים אזוי ווי וויזשניץ מאנסי (אונטער דער פירערשאפט פונעם וויזשניץ-לאנדאנער רבי), אלכסנדר, באבאוו, (אלס דיין דינט רבי בן ציון בלום, אן איידעם פון שלמה האלבערשטאם, דער פריערדיגער באבאווער רבי), בעלזא מאכניווקא, גער, וויזשניץ (דער רב איז רבי אריה ווייס), ביאלא (אונטער דער פירערשאפט פון רבי ברוך לייב ראבינאוויטש), ליובאוויטש און סקווירא. אזוי אויכעט קען מען טרעפן דארט בתי מדרשים און געמיינדעס ווי תולדות אהרן - אונטער דער פירערשאפט פון רבי משה קאהן (זון פון תולדות אהרן רבי), צאנז און נאך.
אין סטעמפארד היל וואוינען די עשירים און בעלי צדקה ר' אליש ענגלענדער, ר' חיים משה פעלדמאן (א וויזשניצער חסיד), משפחת לעוו (סאטמאר), און די באקאנטע משפחת בערגער.
עירוב אין סטעמפארד היל
לאנגע יארן איז געווען איינגעפירט, לויטן פסק פונעם גאב"ד רבי חנוך דוב פאדווא, אז וויבאלד לאנדאן איז גאר א גרויסע שטאט, און עס וואוינען מער פון 600,000 מענטשן, הייסט עס א רשות הרבים דאורייתא וואו על פי הלכה קען מען נישט מאכן קיין עירוב. (בפרט אז די גאס סטעמפארד היל קומט אן ביז א שאסיי וואס דארט פארן דורך יעדן טאג 600,000 מענטשן הייסט עס מפולש לרשוה"ר).
אנדערע זאגן, אז ער האט אויך געהאט טעמים על פי השקפה, פארוואס ער האט נישט געלאזט מאכן אן עירוב.
אין די לעצטיגע יארן האבן אסאך פראבירט צו מאבן אן עירוב, אבער אלס די כבוד פונעם פריערדיגן רב האט די התאחדות קהלות החרדים נישט ערלויבט דורך צו פירן.
סוף ווינטער תש"פ, ווען קאוויד-19 האט זיך צושפרייט, האבן אפאר עסקנים געשפירט אז עס איז וויכטיג צו מאכן אן עירוב, וויבאלד אז יעדער איז איינגעשפארט אינדערהיים א גאנצע וואך מיט דער משפחה און עס קען ווערן גאר ענג. אויך וויבאלד א גרויסער עולם האט געדאווענט אין די פאדערשטע גערטנער נאנט צו דער גאס, איז געווארן זייער שווער אז מ'האט נישט געטארט טראגן שבת. האבן די עסקנים אויסגעשטעלט אן עירוב איבער א פאר געסער אונטער דער השגחה פון הרב רבי הערשל האגער פון גאלדערס גרין און מיט דער שטיצע פון גאר אסאך רבנים. גאר שנעל האט זיך די התאחדות קהלות החרדים ארויף געכאפט אויף דעם, און מפרסם געווען אז זיי גייען מאכן א גרויסן עירוב איבער דעם גאנצן דרום טאטנהאם געגענט.
(די סיבה פארוואס דער דרום טאטנהאם געגנט איז לייכטער על פי הלכה אפילו לויטן פסק פון גאב"ד רבי חנוך דוב פאדווא, איז וויבאלד דער געגנט איז ארום גענומען פון דריי זייטן מיט ריכטיגע מחיצות, פון איין זייט זענען דא באן שינעס, פון דער צוויטער זייט איז דער לי טייך, און אויף דער דריטער זייט איז א פארק מיט מחיצות.)
דער עירוב איז געווארן גרייט צו ניצן שבת פרשת בהעלתך תש"פ.
מוסדות החינוך
די מוסדות החינוך אין סטעמפארד היל זענען כולל חדרים פאר אינגלעך, שולעס פאר מיידלעך, ישיבה קטנות, ישיבה גדולות, כוללים און מיידלעך סעמינארן.
חדרים
- תלמוד תורה בית אהרן בעלזא מאכניווקא
- תלמוד תורה בית שלמה געטטער'ס
- תלמוד תורה בני ציון ד'באבוב
- תלמוד תורה דחסידי באבוב 45
- תלמוד תורה דחסידי גור
- תלמוד תורה דחסידי ויזניץ (ר"מ)
- תלמוד תורה דלאנדאן
- תלמוד תורה דרכי חיים
- תלמוד תורה חיים מאירים וויזניץ (ר"י)
- תלמוד תורה ייטב לב סאטמאר (מהרי"י)
- תלמוד תורה יסודי התורה
- תלמוד תורה ליובאוויטש
- תלמוד תורה מחזיקי הדת בעלזא
- תלמוד תורה קדושת מרדכי וויזשניץ לאנדאן
- תלמוד תורה תולדות יעקב יוסף סקווירא
- תלמוד תורה תורה ויראה סאטמאר (מהר"א)
- תלמוד תורה תשב"ר
מיידל שולעס
- בית טראנא סקווירא
- בית יעקב
- בית מלכה בעלזא
- בית רחל סאטמאר סאטמאר (מהר"א)
- בית רחל סאטמאר סאטמאר (מהרי"י)
- בנות וויזניץ
- בנות ירושלים
- בנות מלכים
- בנות ציון באבוב
- יסודי התורה
- ליובאוויטש
ישיבה קטנות
- ישיבה קטנה אוהל תורה
- ישיבה קטנה בית התלמוד
- ישיבה קטנה בני ציון ד'באבוב
- ישיבה קטנה ויאל משה ד'סאטמאר (מהרי"י)
- ישיבה קטנה ישעות משה וויזניץ (ר"י)
- ישיבת לב שמחה גור
- ישיבה קטנה מחזיקי הדת בעלזא
- ישיבה קטנה מחזיקי לומדי תורה בעלזא מאכניווקא
- ישיבה קטנה מתיבתא
- ישיבה קטנה שערי יושר
- ישיבה קטנה תולדת יעקב יוסף סקווירא
- ישיבה קטנה תורה ויראה סאטמאר (מהר"א)
- ישיבה קטנה תורת מרדכי וויזשניץ לאנדאן
- ישיבה קטנה תורת משה ויזניץ (ר"מ)
ישיבה גדולות
- ישיבה גבוהה
- ישיבה גדולה ד'לאנדאן
- ישיבה גדולה מתיבתא
- ישיבה גדולה נועם התורה
- ישיבה גדולה תורה ויראה ד'סאטמאר (מהרי"י)
- ישיבה גדולה תורת חסד
- ישיבה גדולה תפארת ישראל
מיידל סעמינארן
- באר מרים סעמינאר
- בית רחל סעמינאר סאטמאר (מהר"א)
- עטרת חי' סעמינאר בעלזא
- בנות חיל סעמינאר
- תומר דבורה סעמינאר (גור)
- בית יעקב סעמינאר
באקאנטע איינוואוינער
- רבי שלום מאסקאוויטש, שאצער רבי
- הרב רבי חנוך דוב פאדווא, אב"ד פון לאנדאנער התאחדות קהלות החרדים (תשט"ו-תש"ס)
- רבי יהודה הורוויץ (ר' יודעלע) פון דזשיקאוו
- רבי שמעלקא פינטער, מנהל פון יסודי התורה (תש"ד-תשנ"ד) און פארזיצער פון אגודת ישראל אין בריטאניע
- הרב שרגא פייוויש שנייבאלג, בעמח"ס שרגא המאיר און רב דקהל וויזניץ
- הרב רבי משה שטערנבוך, ראש בית דין פון דער עדה החרדית אין ירושלים
- הרב משה חיים אפרים פאדווא, היינטיגער אב"ד פון התאחדות קהלות החרדים (זייט תש"ס)
- הרב טוביה ווייס, גאב"ד פון דער עדה החרדית אין ירושלים
- רבי משה שמואל ראטענבערג, קאסאנער רבי
- רבי אברהם פינטער, מנהל פון דער יסודי התורה מיטלשולע פאר מיידלעך
- רבי אברהם מאנדרער, קאסובער רבי
- שלמה גערטנער, זינגער
דאס איז נישט קיין המכלול ארטיקל, בלויז עפעס וואס ליגט דא ביז עס וועט ערזעצט ווערן מיט בעסערס. שרייבט עס איבער!