רוי:חיים זעליג סלאנימסקי
דער אַרטיקל איז א יתום, קיין אַרטיקל לינקט צו עס. איר זענט געלאדנט צו ביישטייערן צו המכלול און פארבינדן צו עס פון ארטיקלען וואס אנטהאלטן "חיים זעליג סלאנימסקי".חיים זעליג סלאָנימסקי; ראשי תיבות: חז"ס או רחז"ס; כ"ה אדר ב' ה'תק"ע, ביאליסטאק, גראדנער גובערניע, רוסלענדישע אימפעריע – , א' סיון ה'תרס"ד, ווארשע, קאנגרעס פוילן) איז געווען א יידישער פארעפנטלעכער, אסטראנאם, ערפינדער, און דער גרינדער און ערשטער רעדאקטאר פון דער צייטונג "הצפירה".
זיין לעבנס געשיכטע
סלאנימסקי האט געלערנט אין תלמוד תורה און ישיבה, און איז באצייכנט געווארן דורך נחום סאקאלאוו אין זיין ביאגראפיע אלס "דער עילוי" און "חריף". פּאַראַלעל צו זייַן פאָרשונג אין דער גמרא האט ער עוסק געווען אין פיזיק און מאַטעמאַטיק. אויך האט ער געלערנט דייַטש, פויליש, רוסיש און פראנצויזיש.
אין 1838 איז ארויס זייַן בוך "תולדות השמים" וואס איז א פארשונג אויף דעם חשבון פון דעם אידישן לוח. דאס בוך איז ארויסגעקומען איבערגעדרוקט מיט דרייַסיג יאר שפּעטער גערופן "יסודי העיבור".
אין פעברואר 1862 האט ער געגרינדעט אין ווארשע, די צייַטונג "הצפירה". די צייַטונג האט געלאזט ברייט פלאץ אין די ערשטע יאָרן פאר באריכטן נייַעס אויף וויסנשאַפט און טעכנאָלאָגיע. סלאמניסקי האט געשריבן דערין אין זיין נאָמען און מיט א פסעוודאנים, אויך האט ער פארעפנטלעכט ארטיקלען אין "המליץ", "הכרמל" און "האסיף". די צייטונג איז געווארן פארמאכט נאָך זעקס חדשים און איז געווארן באנייט אין 1874.
ער איז געשטארבן אין 1904 אין זיין היים פון א גריפע, אין טיפן עלטער. איז געווארן באערדיגט מיט אַ מאַסן לויה.
סלאנימסקי האט געהאלטן א איִדיש לעבן, אָבער, זיינע צוויי זין האבן ליידער געטויפט צו קריסטנטום.[1] זיינע אייניקלעך זענען קלעזמער ניקאלאַס סלאנימסקי, דער שרייַבער מיכאַיל סלאנימסקי און דער דיכטער אַנטאָני סלאנימסקי.
פאר מער אינפארמאציע
- אלכסנדר גוטרמן, "על משפחה אחת (על משפחת סלונימסקי שאחד מבניה היה מדען ומן העורכים הראשונים של העתונות העברית ואילו הבנים המירו דתם)", עת-מול, י"ב, 2 (1986), 19–21.
- אברהם אריה עקביא, "חז"ס [חיים זליג סלונימסקי], חיים יחיאל בורנשטיין, פסח שפירא", ארשת: ספר שנה לחקר הספר העברי ה', ירושלים: מוסד הרב קוק, תשל"ב, 387–411.
- יעקב שביט ויהודה ריינהרץ, "האל המדעי": מדע פופולרי בעברית במזרח אירופה במחצית השנייה של המאה ה-19, הוצאת הקיבוץ המאוחד, 2011, עמ' 10–12, 113–122.
- ניקאלאס סלונימסקי, "My grandfather invented the telegraph", קומנטרי, ינואר 1977
וועבלינקען
- "סלאנימסקי, חיים זעליג", יהודה דוד אייזנשטיין (רעדאקטאר), אוצר ישראל, ניו יארק: פרדס, תשי"ב, חלק ז, עמודים 203–204, אויף היברובוקסאנציקלופדיה אוצר ישראל"סלאנימסקי, חיים זעליג", יהודה דוד אייזנשטיין (רעדאקטאר), אוצר ישראל, ניו יארק: פרדס, תשי"ב, חלק ז, עמודים 203–204, אויף היברובוקסHebrewBooks
- "חיים זעליג סלאנימסקי", JewishEncyclopedia.com (ענגליש)Jewish Encyclopedia"חיים זעליג סלאנימסקי", JewishEncyclopedia.com (ענגליש)
- דוד פרישמן, חַיִּים-זֶלִיג סְלוֹנִימְסְקִי, באתר פרויקט בן יהודה
- נחום סוקולובנחום סוקולוב, חיים זעליג סלאָנימסקי, הצפירה, מאי 19, 1904הצפירה (מאמר נרחב בלווית תמונות; גרסת html בפרויקט בן-יהודה: חַיִּים זֶלִיג סְלוֹנִימְסְקִי)
- מכתבי בוקי בן-יגלי, משכיל צעיר מגלה את קופרניקוס באמצעות סלונימסקי
זיינע ווערק
- מוסדי חכמה, וילנה - הורדנה, תקצ"ד 1834
- כוכבא דשביט, וילנה, תקצ"ה
- מציאות הנפש: וקיומה חוץ לגוף, מבואר על פי ראיות נכוחות הלקוחות מן בחינות הטבע, ורשה, תרי"ח 1858
זייטיגע הערות
- ↑ אלינה צאלה, תנועת ההתבוללות בפולין" בתוך: ישראל ברטל וישראל גוטמן (עורכים), קיום ושבר: יהודי פולין לדורותיהם, כרך א', 1997, עמ' 344–345.