משה שלמה מאַרגאַרעטן איז אַן אַמעריקאַנער חסידישער עסקן, שתדלן פאר פדיון שבויים, גרינדער און פירער פון צדק אסאסיאציע באקאנט פאר'ן דורכפירן טורמע רעפורם געזעצן אין אמעריקא צו פארלייכטערן די טערמינען פאר ווייסע קאָלנער ארעסטירטע (טורמע רעפארם פוירסט סטעפ אקט (ענ')). משה און די צדק ארגאניזאציע האבן ארלעדיגט פרעזידענטליכע פארדאנען פאר עטליכע אידישע ארעסטאנטן, צווישן זיי שלום מרדכי רובאשקין, און שלום ווייס. אויך מרדכי יצחק סאמעט האט גענאסן פון די רעפורמען דורך צדק'ס שתדלנות.

משה מארגארעטן
מארגארעטן ביי דער ווייסע הויז חנוכה מסיבה, מיט פרעזידענט דאנאלד טראמפ
מארגארעטן ביי דער ווייסע הויז חנוכה מסיבה, מיט פרעזידענט דאנאלד טראמפ
מדינה פאראייניגטע שטאטן
וואוינארט וויליאמסבורג
פעילות בולטת פדיון שבויים
באקאנט צוליב דורכפירן טורמע רעפורמען, באפרייען אידן פון טורמע, וואוילטעטיגע הומאניטערישע הילף איבער די וועלט

משה און צדק האבן באקומען ברייטע פרעסע דעקונג פאר זייערע טעטיגקייטן ארויסצוראטעווען געשטראנדעטע אפגאנער נאך וואס אמעריקא האט זיך ארויסגעצויגן פון אפגאניסטאן אום 2020–21. אין 2023 האט צדק ביישטייערט איבער 30 אמבולאנסן פאר אוקריינע, ארויסצוהעלפן מיט די הומאניטערישע קריזיס געשאפן דורך די רוסישע אינוואזיע אויף אוקראינע. אין 2023 איז צדק ארויס אין א געלט קאמפיין צו קענען דורכפירן א געזעץ אין אמעריקא וואס זאל צווינגען אינשורענס פירמעס צו דעקן די קאסטן פון אינפערטיליטי באהאנדלונגען.

ביאגראפיע

משה איז געבוירן אין 1981 אין שיכון סקווירא אין ניו יארק. ער האָט געלערנט אין די סקווערע מוסדות אין שיכון. ווען ער איז געווען 14 יאָר איז זיין משפּחה אַריבער אַ צייט קיין ארץ ישׂראל, און משה האָט געלערנט אין דער טשערנאָבילער ישיבה אין בני ברק. אין 2001 האָט ער זיך אומגעקערט קיין אַמעריקע. פריער האָט ער געלערנט אין דער גערער ישיבה אין בארא פארק.

ער האָט געהייראַט א טאכטער פון יעקב יוסף ניישלאס, משב"ק פון רבי יעקב יחזקיה גרינוואלד, דער פּאָפּער רבי, און וואוינט זינט דאן אין וויליאמסבורג.

אין 2019 האט מארגארעטן געצינדן די חנוכה מנורה ביים ווייסן הויז חנוכה פייערונג, אלס אנערקענונג פאר זיינע לייסטונגען פאר ארעסטאנטן[1]. אין אפריל האט מארגארעטן ערהאלטן א מעדאל פאר זיינע לייסטונגען אין אפגאניסטאן און אוקריינע פון די שמעון וויזנטאל צענטער[2]. אין מאי 2022 האט די אמעריקאנער קאנגרעס באערט מארגארעטן[3].

צדק אסאסיאציע

פדיון שבויים

מארגארעטן פלעגט גיין באזוכן אידן אין טורמע, און איז געווארן איבערגענומען פון זייער לאגע, האט ער באשלאסן צו טון דערוועגן, און אנגעהויבן ארבעטן אין וואשינגטאן דורכצופירן א געזעץ וואס זאל פארלייכטערן פאר ווייסע-קאלנער פארברעכער ארויסצוגיין פריער פון טורמע, ווען צווישן זיי זענען פארהאן פילע אידן[4].

אין 2018 האט ער פארוואנדלט זיין עסקנות און אן אפיציעלע אָרגאַניזאַציע – 'צדק אסאסיאציע'[5] וועלכע באשעפטיגט זיך הויפטזעכליך מיט פדיון שבויים. די ארגאניזאציע צילט צו רעפארמירן די משפט'ן פראצעדור, אז די געריכט סיסטעם זאל נישט צוטיילן אזעלכע הארבע שטראפן פאר ווייסע-קאלנער פארברעכנס (front-end רעפורמען), און אויך פאר פאר'משפט'ע ארעסטאנטן צו קענען ווערן באפרייט פריער (back-end רעפורמען), דורך גוטע אויפפירונג, אדער צוליב עלטערע יארגאנג. ביי די קאוויד 19 פאנדעמיע האט צדק לאביאירט פאר די באפרייאונג פון ארעסטאנטן אין ריזיקע פון די ווירוס מיט'ן אדורכפירן די "CARES אקט" געזעץ (ענ'), און אויך געשאפט וויכטיגע מעדיצינישע געצייג פאר שפיטעלער וואו עס האט געמאנגלט[6].

מארגארעטן און די אנדערע עסקנים פון צדק האבן אויך ארלעדיגט מיט זייער פארבינדונגען צו די ווייסע הויז עטליכע פארדאנען דורך פרעזידענט טראמפ, פאר אידן וואס האבן באקומען אומ'יושר'דיגע טערמינען. צווישן אַנדערן, האָט מאַרגאַרעטן צוזאַמען מיט אַנדערע אָרגאַניזאַציעס געברענגט צו די באַפרייאונג פון די אַרעסטאַנטן שלום מרדכי רובאשקין, שלום ווייס[7], און ארלעדיגט די באפרייאונג פון מרדכי יצחק סאַמעט, דורך שתדלנות ער זאל אויך קענען געניסן פון די רעפורמען, טראצ'ן נישט זיין אן אמעריקאנער בירגער[8].

אין טבת תשפ"ב איז צדק ארויס אין א קאמפיין אויפצוטרייבן געלט צו קענען גרינדען א סופערפעק - "צדקפעק", צו קענען אנהאלטן אירע טעטיגקייטן דורך שטיצן פאליטישע קאמפיינס[9]. די סופערפעק האט לאביאירט צו גענצליך אימפלעמענטירן די טורמע רעפורם געזעץ, און אויסגעפירט אז ארעסטאנטן באפרייט צוליב קאוויד-19 ווערן נישט צוריקגעפירט אין טורמע[10].

הומאניטערישע צוועקן

אין 2021 איז מאַרגאַרעטן געוואָרן באַרימט נאָכדעם ווי ער און דער אָרגאַניזאַציע 'צדק' האָבן געאַרבעט צו ראַטעווען אַפגאַנע בירגער וועלכע האָבן געהאָלפן די אמעריקאנער קרעפטן אין אפגאניסטאן, און זענען דארט פארבליבן נאך די פאראייניגטע שטאטן האבן זיך ארויסגעצויגן פון דארט[11][12]. צווישן די געראטעוועטע איז געווען זבולון סימן טוב, "דער לעצטער איד פון אפגאניסטאן"[13].

אין 2022 האט צדק אפגעשיקט איבער 30 אמבולאנסן צו אוקריינע אין ליכט פון די רוסישע אינוואזיע אויף אוקריינע. מארגארעטן איז געווארן געלאדענט פאר אן אוידיענץ מיט'ן אוקריינער פרעזידענט וולאדימיר זעלענסקי וואו דער פרעזידענט האט זיך באדאנקט פאר אים[14]

אינפערטיליטי באהאנדלונגען

אום סיוון תשפ"ג איז צדק ארויס אין א קאמפיין צו שאפן 7 מיליאן דאללער[15] צו לאביאירן פאר א מעדיצינישע רעפורמם געזעץ וועלכע זאל צווינגען אינשורענס פירמעס צו באצאלן די קאסטן פון אינפערטיליטי באהאנדלונגען[16].

צו ליינען מער

דרויסנדע לינקס

רעפערענצן

  1. צינדן די מנורה, סעלעברירן חנוכה אין ווייסן הויז (whitehousehistory.org);   משה מארגארעטן צינדט די מנורה ביים ווייסן הויז חנוכה מסיבה אויף יוטיוב
  2. אויף שמעון וויזנטאל צענטער וועבזייטל.
  3. Judy Berger, Congress Celebrates Jewish-American Heritage Month, אויף JewishLink, ‏May 26, 2022
  4. Walter Pavlo, Tzedek Association Worked The Halls Of Congress To Push First Step Act Into Law, אויף forbes.com, ‏Dec 21, 2022
  5. צדק אסאסיאציע פראפיל (datanyze.com)
  6. "איבער צדק" אויף איר וועבזייטל
  7. קול מבשר, נייעס איבער באפרייאונג פון שלום ווייס.
  8. מענדיל ראטשילד, עסקן פון צדק, אינטערוויו אויף אידיש24

  9. פאראמעטער פעלערן אין מוסטער:אייוועלט

    סוג לא תואם [ 1 ]
    "סופער-פעק ווערט געגרינדעט דורך די צדק ארגאניזאציע 52126", אשכול אויף אייוועלט; משה מארגארעטן אויף אידיש24.
  10. קאמפיין ווידעא פון צדק.
  11. אפגאניסטאן: דער ניו יארקער ראביי עוואקואירט פארצווייפלטע אפגאנער אויף BBC
  12. ברוקלינער ראביי פינאנצירט די אפגאנער פליטים רעטונג מיסיעס אויף ניו יארק פאסט
  13. חסדי השם: לעצט פארבליבענער איד פון אפגאניסטאן זבולון סימן-טוב ארויסגעראטעוועט אין אן אקציע דורך 'צדק אסאוסיעישאן', אויף אידיש24.
  14. Reuvain Borchardt, Zelensky Meets With, Thanks Moshe Margaretten of Tzedek for Humanitarian Work, אויף Hamodia. The Daily Newspaper for Torah Jewry, ‏נאוועמבער 4, 2022

  15. פאראמעטער פעלערן אין מוסטער:אייוועלט

    סוג לא תואם [ 1 ]
    "- 'מהפיכה לדורות' קאמפיין - א'-ב' נשא (א') תשפ"ג 62369", אשכול אויף אייוועלט; קאמפיין בלאט אויף dryveup.com.

  16. פאראמעטער פעלערן אין מוסטער:אייוועלט

    סוג לא תואם [ 1 ]
    "רעפארם ביל 62367", אשכול אויף אייוועלט; אינטערוויא מיט מארגארעטן אויף אידיש24; קאמפיין ווידעא פון צדק אויף dryveup.com.