רוי:נאציזם
נאציאנאל-סאציאליזם (אין קורצן: נאציזם; דייטשיש: Nationalsozialismus אדער Nazismus) איז א פאליטישע באוועגונג זינט די 1920ער.
פיל פון זייערע געדאנקען זענען אוועק געשטעלט אויף א ראסיסטישע אידיאלאגיע וואס איז אנטפלעקט געווארן דורך דער נאציאנאלער סאציאליסטישער פארטיי אין דייטשלאנד אין די 1920ער און 1930ער דורך איר הויפט-פיהרער אדאלף היטלער וואס באשרייבט די אידיאלאגיע אין זיין בוך מיין קאמפף.
לויטן אידיאלאגיע איז די אריער ראסע דערהויבענער פון אלע אנדערע ראסן און האבן די פעאיגקייט צו איבערקומען. לויט זייער ראסישע אידיאלאגיע, זענען די סלאַבן, ציגאנער און איבערהויפט די אידן מינערווערטיקע מענטשן. די נאציס האבן געשיקט מיליאנען אידן און להבדיל ציגיינער צו קאנצענטראציע לאגערן וואו זיי האבן צום סוף דערמארדעט געוואָרן. דעם מארד רופט מען היינט "די שואה".
ג' שבט ה'תרצ"ג האט דער דייטשער-פרעזידענט פאול פון הינדנבורג באשטימט אז אדאלף היטלער, דער פירער פון די נאציזם פארטיי (דאן איז זי געווען די גרעסטע פארטיי), זאל ווערן קאנצלער אויף דייטשלאנד. באלד נאך זיין ארויפגאנג, האט היטלער אנגעהויבן צו אויספירן זיין אידיאלאגיע, און דורך דעם האט אויסגעפלאצט דער צווייטער וועלט קריג.
די נאציס אונטער זייער פירער אדאלף היטלער האבן געוואלט פארלענדן דעם אידישן פאלק ביי דער צווייטער וועלט מלחמה. זיי האבן באשטימט צו הרגענען דער וואס ס'איז א 3טער דור צו א יידישן אפשטאם פון דער מאמע אדער טאטע זייט צוגעבונדן צו די נירנבערג געזעצן.
| חורבן אייראפע |
| פריערדיגע עלעמענטן |
|---|
| נירנבערג געזעצן · |
| אידן |
| די נאצישע דייטשלאנד |
| פאגראמען: קריסטאל נאכט · יאסער פאגראם יעדוואבנער פאגראם · לעמבערגער פאגראם |
| געטאס: בודאפעשט, ווארשע, ווילנע |
| איינזאצגרופען: באבי יאר, רומבולע פאנאר, אדעס |
| ענדגילטיקע לייזונג וואנזע קאנפערענץ ריינהארד אקציע |
| טויט לאגערן: בעלזשיץ, כעלמנא, סאביבאר, מיידאנעק, טרעבלינקע, אוישוויץ, יאסענאוואץ, קאלדיטשעוו |
| ווידערשטאנד: ŻOB · ŻZW געטא אויפשטאנדן: (ווארשע · ביאליסטאק) |
| סוף מלחמה: טויט מארשן בריחה· שארית הפליטה |
| אנדערע קרבנות |
| פאראנטווארטליכע פארטייען |
| נאצי: אדאלף היטלער · היידריך · אייכמאן · היינריך הימלער · עס.עס. · געסטאפא |
| קאלאבאראציער |
| נירנבערג געזעצן · דענאציפיקאציע |
| ליסטעס |
| ליסטע פון איבערגעבליבענע ליסטע פון אלע קדושים · ראטעווערס |
| רעסורסן |
דאס איז נישט קיין המכלול ארטיקל, בלויז עפעס וואס ליגט דא ביז עס וועט ערזעצט ווערן מיט בעסערס. שרייבט עס איבער!