דרעפט:חנוכה ליכט

חנוכה ליכט ביים פענסטער אין קבר רחל.

די חנוכה ליכט צינדן איז איינע פון ​​די זיבן מצוות דרבנן, צו מפרסם זיין די גרויסע ניסים אז די חשמונאים האבן געזיגט די יוונים, און אזוי אויך די נס מיט די קריג פון אויל. די מצוה סימבאליזירט די יום טוב חנוכה. די מצוה ווערט דערמאנט אומדייטליך אין משנה, און אירע הלכות ווערן ווערט אויסגערעכנט נאר אין ברייתא.

די הלכה פאדערט איז אז אין יעדן אידישן הויז דארף ווערן אנגעצינדן א ליכט יעדן טאג, אבער היינט איז איינגעפירט צו צינדן יעדן טאג איין ליט מער ווי פארגאנגענעם טאג. מפירט זיך צו צינדן אין אן עקסטערן חנוכה לאמפ אבער דאס איז נישט אויסגעפאדערט אין הלכה. מדארף צינדן אין שטוב ביי א פלאץ ווי סוועט געזען ווערן אינדרויסן אין גאס, ווי צום ביישפיל ביי א פענסטער אדער א טיר אד"ג.

מקור

די מצוה פון צינדן די חנוכה ליכט ווערט שוין דערמאנט אלס א מצוה אומדייטליך אין משנה, און אין גמרא ווערט אויסגעשמועסט אז דאס איז אלס זכר צו די נס ווען אין די טעג אום יאר ג'תקצ"ו האבן די חשמונאים געוואנען די יוונים, זיי האבן צוריק איבער גענומען די בית המקדש, מטהר געווען פון די טומאות און האבן אנגעצינדן די מנורה בדרך נס אכט טעג, פון א קליין קריגל אויל, ביז מהאט פאבליצירט פרישע איילבירטן אויל בטהרה, אויף צו דערמאנען און פארשפרייטן דעם נס צינדט מען ליכט.

די פּרטים פון דער מצוה און אירע תנאים זענען אויף דעם ציל, די אָנצינדן פון א ליכט וואָס שיינט צו די גאס, אין צייט ווען עס זענען נאך פארהאן מענטשן אויף דער גאס, און כאטש פֿאר זיין הויזגעזינד.

ווער דארף צינדן

אין גמרא ווערט ערקלערט אז סיי מענער און סיי ווייבער זענען מחויב צו צינדן די ליכט, טראץ וואס סאיז א מצות עשה שהזמן גרמא, אבער אויך די ווייבער זענען געווען א טייל פון די נס.

ביי די אשכנזים זענען דא וואס פירן זיך אז אלע הויזגעזינד א חוץ די פרוי צינדן באזונדער חנוכה ליכט, א חוץ די פרוי וואס איז יוצא פון איר מאן.

די ספרדים און תימנ'ע פירן זיך אז נאר דער בעל הבית צינדט ליכט, און אלע זענען יוצא פון אים, אפילו אויב זיי געפונען זיך נישט דארט אויפן ארט מיט אים. דאס אלס נאר אויב סאיז דא ווער סצינדט פאר אים, אבער אוב ס'איז נישט דא, דעמאלט אפילו א קטן דארף אליינס צינדן ליכט.

די ברכות

פארן צינדן די ליכט בענטשט מען צוויי ברכות ווי פאלגנד:

1. אויף די מצוה פון צינדן די ליכט: ”בָּרוּך אַתָּה ה' אֱ-לֹהֵינוּ מֶלֶךְ הָעוֹלָם, אֲשֶׁר קִדְּשָׁנוּ בְּמִצְוֹתָיו וְצִוָּנוּ לְהַדְלִיק נֵר שֶׁל חֲנוּכָּה / נֵר חֲנוּכָּה / שֶׁלַּחֲנוּכָּה”.
2. אויף די נס וואס איז געווען: ”בָּרוּך אַתָּה ה' אֱ-לֹהֵינוּ מֶלֶךְ הָעוֹלָם, שֶׁעָשָׂה נִסִּים לַאֲבוֹתֵינוּ, בַּיָּמִים הָהֵם בַּזְּמָן / בִּזְּמַן / וּבַזְּמַן^{[מקור פארלאנגט]} הַזֶּה”.

דער ערשטער נאכט לייגט מען אויך צו דערויף: ”בָּרוּך אַתָּה ה' אֱ-לֹהֵינוּ מֶלֶךְ הָעוֹלָם, שֶׁהֶחֱיָנוּ וְקִיְמָנוּ וְהִגִּעָנוּ לַזְּמָן / לִזְּמַן הַזֶּה”.

ברכות הרואה

נישט נאר ווער ס'צינדט ליכט בענטשט דערויף, נאר אויך ווער ס'זעט די ליכט בענטשט דערויף, ווי ס'שטייט אין גמרא:

אמר רב חייא בר אשי אמר רב: המדליק נר של חנוכה צריך לברך. ורב ירמיה אמר הרואה נר של חנוכה צריך לברך.
אמר רב יהודה יום ראשון הרואה מברך ב' ומדליק מברך ג', מכאן ואילך מדליק מברך שתים ורואה מברך אחת. מאי ממעט? ממעט זמן.

— שבת כג, א

סאיז פארהאן א מחלוקת צווישן די ראשונים ווען בענטשט דערויף ווער סזעט די ליכט.

• דער רמב"ם האלט אז יעדער וואס זעט חנוכה ליכט, אפילו אויב ער האט שוין אליינס אנגעצינדן, בענטשט ער דערויף.
• רש"י האלט אז נאר ווער סהאט נאכנישט געצינדן אליינס בענטשט אויפן זעהן .
• דער שולחן ערוך האלט אז נאר ווער סהאט נאכנישט אנגעצינדן, און גייט שפעטער אויך נישט צינדן, און איז נישט יוצא פון א צווייטן, בענטשט דערויף.
  צוליב די כלל אז ספק ברכות להקל, פירט מען זיך אין אזא פאל ווי דער שולחן ערוך.

חשיבות

אין גמרא שטייט: ”אמר רב הונא: הרגיל בנר חנוכה, הויין ליה בנים תלמידי חכמים.”

דער רמב"ם דריקט זיך אויס איבער דעם מצוה: ”מצוות נר חנוכה מצווה חביבה היא עד מאד, וצריך אדם להזהר בה כדי להודיע הנס ולהוסיף בשבח הא-ל והודיה לו על הניסים שעשה לנו.”.

זעט אויך

• שבע מצוות דרבנן
• נרות שבת
• חנוכה
• זאת חנוכה
• חנוכה געלט
• ווייסע הויז חנוכה צערעמאניע

דרויסנדע לינקס

• קיצור שלחן ערוך הלכות חנוכה (מנוקד).
• זמן הדלקת נרות חנוכה - אויף ויקיסוגיה זייטל.
• הלכות הדלקת נרות חנוכה, הרב אליעזר מלמד אויף פניני הלכה זייטל.
• דער ארטיקל "נר חנוכה", אויפ'ן "ויקישיבה" זייטל
• סדר הדלקת נרות חנוכה שיין אויסגעשטעלט גרייט ארויסצודרוקן אשכנז'ישער נוסח / ספרד'ישן נוסח אויף ישיבה זייטל.
• וויפיל ליכט צינדט מען חנוכה? - איבער דעם חלאב'ער מנהג צינדן צוויי שמשים.

ווידיא

• וויאזוי צינדט מען חנוכה ליכט? אויף יוטיוב יהדותון קאנאל.
• לעקציע פון הרב יצחק פאנגער וויאזוי צינדט מען חנוכה ליכט? אויף הידברות זייטל.