רוי:ראש השנה
ראש־השנה איז א אידישער יום טוב אין דעם ערשטן טאָג פון דעם יידישן יאָר, אנהייב חודש תשרי, (און דער זיבטער חודש לויט דעם קאלענדער אין דער תורה וואס פאנגט אָן ציילן פון חודש ניסן). אין דער קריסטליכע צייט-רעכנונג, פאלט אויס ראש השנה, אין סעפטעמבער אדער אָקטאָבער.
אין דעם טאג פייערט מען דער אנפאנג פון יאר, און מען איז ממליך דער גאט פון די וועלט. אויך ווערט גערעכנט דער טאג אלס א יום הדין אזוי ווי עס שטייט אין חז"ל: בראש השנה כל באי העולם עוברים לפניו כבני מרון, שנאמר:'היוצר יחד לבם המבין אל כל מעשיהם' מסכת ראש השנה א'
דער יום טוב איז צוויי טעג אין גולה, ווי אויך אין ארץ ישראל, אנדערש פון אנדערע ימים טובים (זעט ראש חודש).
ראש השנה איז דער אנפאנג פון די צען טעג עשרת ימי תשובה, וואס מיט דעם פאסט-טאג יום כיפור טוהען זיי זיך ענדיקן.
אויך ווערט די צייט גערופן ימים נוראים.
שטאמונג
דער מקור פון דער יום טוב שטייט אין דער תורה:
וּבַחֹדֶשׁ הַשְּׁבִיעִי בְּאֶחָד לַחֹדֶשׁ מִקְרָא קֹדֶשׁ יִהְיֶה לָכֶם כָּל מְלֶאכֶת עֲבֹדָה לֹא תַעֲשׂוּ יוֹם תְּרוּעָה יִהְיֶה לָכֶם במדבר כ"ט, א'
בַּחֹדֶשׁ הַשְּׁבִיעִי בְּאֶחָד לַחֹדֶשׁ, יִהְיֶה לָכֶם שַׁבָּתוֹן זִכְרוֹן תְּרוּעָה מִקְרָא-קֹדֶשׁ כָּל-מְלֶאכֶת עֲבֹדָה לֹא תַעֲשׂוּ ויקרא כג, כג
מנהגי החג
ערב ראש השנה איז דער מנהג אז יעדער איינער איז "מתיר נדר" פאר דריי מענטשן.
ראש השנה | ||
---|---|---|
מצוות | תקיעת שופר | |
מנהגים | ערב ראש השנה • התרת נדרים • סימני ראש השנה • שנהיה לראש ולא לזנב • עפל אין האניג • תשליך | |
תפילות און פיוטים | תפילות ראש השנה • אחות קטנה • מלכויות זכרונות שופרות • ונתנה תוקף • וכל מאמינים • למנצח לבני קרח מזמור • הנני העני ממעש • היום הרת עולם • ארשת שפתינו • לא-ל עורך דין | |
צווישן ראש השנה און יום כיפור | עשרת ימי תשובה • ימים נוראים • אבינו מלכנו • סליחות • בין כסה לעשור • כפרות | |
פארשידנס | מסכת ראש השנה • לא אד"ו ראש | |
אידישע צייטן און ימים טובים | ||
---|---|---|
ימים טובים מן התורה | ראש השנה • יום כיפור • סוכות • שמיני עצרת • ערב פסח • פסח • שביעי של פסח • פסח שני • שבועות • חול המועד | |
פייערטעג מדרבנן אדער מנהג | אסרו חג • הושענא רבא • שמחת תורה • חנוכה • חמשה עשר בשבט • פורים • ל"ג בעומר • חמשה עשר באב | |
ספעציעלע טעג | שבת • ראש חודש • חודש אלול • עשרת ימי תשובה • פורים קטן • ספירת העומר • בין המצרים • ראש השנה למלכים ולרגלים | |
תעניות חובה | צום גדליה • עשרה בטבת • תענית אסתר • שבעה עשר בתמוז • תשעה באב | |
תעניות רשות | יום כיפור קטן • תענית בכורים • כ' סיון • שובבי"ם • תענית בה"ב • תעניות גשמים • ז' אדר | |
ספעציעלע שבתים | שבת מברכים • שבת שובה • שבת שירה • שבת שקלים • שבת זכור • שבת פרה • שבת החודש • שבת הגדול • שבת חזון • שבת נחמו | |
פייערטעג פון קהילות | יום שמחת כהן • סיגד • י"ט כסלו • פורים שני • בסיסה • מימונה • סהרנה | |
דאס איז נישט קיין המכלול ארטיקל, בלויז עפעס וואס ליגט דא ביז עס וועט ערזעצט ווערן מיט בעסערס. שרייבט עס איבער!