שבת חזון

שבת חזון (אדער שבת איכה) איז דער שבת פאר תשעה באב און דער לעצטער פון די תלת דפורענותא שבתים. עס געפאלט אויס אינמיטן די ניין טעג, און פון די שבת און ווייטער הייבט זיך אן שבוע שחל בו תשעה באב, וועלכע האט הארבערע דיני אבלות. די פרשת השבוע פון דעם שבת איז אלעמאל פרשת דברים.

דער שבת ווערט אזוי גערופן ווייל דעמאלט זאגט מען אין רוב קהילות די הפטורה פון "חזון ישעיהו בן אמוץ" (ישעיהו א), וואו ישעיהו הנביא מוסר'ט די אידן אין א נבואה אויף זייערע שלעכטע מעשים וועלכע וועלן צוברענגען דעם חורבן בית המקדש, און ער זאגט פאר אז נאר נאך די שווערע שטראפן וואס השי"ת וועט זיי געבן וועלן זיי צוריקקומען צו זייער ריכטיגן שטאנד.

מקור און הפטורה

שבת חזון איז דער לעצטער פון די "תלת דפרענותא", די הפטורות פון שטראף רייד וואס מען זאגט אין די דריי שבתות פאר תשעה באב. מען טרעפט שוין אין די צייטן פון די ראשונים אז דער שבת איז געווארן גערופן "שבת חזון".

דער מנהג איז אז דער רב פון שטאט זאגט די הפטורה פון חזון. דער טעם איז ווייל עס שטייט דארט "שָׂרַיִךְ סוֹרְרִים", וואס מיינט אז די מנהיגי ישראל זענען ווידערשפעניגער, און עס איז בעסער צו ווערן פארשעמט פון זיך אליין ווי איידער פון א צווייטן.

אין טייל קהילות תימן פירט מען זיך אז מען צעטיילט דעם קאפיטל און "חזון" ליינט מען שוין אין די צווייטע שבת פון בין המצרים, און אין דעם שבת פאר תשעה באב הייבט מען אן פון "אֵיכָה הָיְתָה לְזוֹנָה" (פסוק כא).

אין טייל קהילות אין צפון אפריקע זאגט מען די הפטורה פון "מַשָּׂא גֵיא חִזָּיוֹן" (ישעיהו כב, א–יד).

מנהגים

טראץ דעם וואס אין שבת גייט נישט אן קיין דיני אבילות, פירן זיך א טייל קהילות אין דעם שבת מיט פארשידענע מנהגים וועלכע דערמאנען די אבילות. אין טייל אשכנז'ישע פלעצער פירט מען זיך, לויט דער פסק פון רמ"א אז מען טוט נישט אן די בגדי שבת דעם שבת און מען טוישט נאר די העמד. אין רוב פלעצער פירט מען זיך נישט אזוי, אבער די יום טוב'דיגע בגדים טאר מען זיך נישט אנטון. אויך די פרוכת פירט מען זיך אין רוב פלעצער צו לייגן די געווענליכע פון שבת, אויסער ווען תשעה באב זעלבסט געפאלט אין שבת וואס דאן פירט מען זיך אין טייל צו לייגן די וואכענדיגע פרוכת.

אין אשכנז'ישע קהילות פירט מען זיך צו זינגען דעם פיוט לכה דודי ביי קבלת שבת מיטן ניגון פון "אלי ציון ועריה"; ביי חסידים האט מען זיך אבער שטארק קעגנגעשטעלט דערצו.

אין טייל פלעצער פירט מען זיך אז דעם פסוק "איכה אשא לבדי טרחכם ומשאכם וריבכם", וואס שטייט אין די פרשה פון דער וואך, ליינט מען אין די תורה מיטן נוסח פון מגילת איכה. אין אסאך קהילות איז דער מנהג צו זאגן די הפטורה מען מיט די טראפן פון מגילת איכה. אנדערע פירן זיך אבער נישט צו טוישן פון אנדערע שבתים.

אין מערב אשכנז'ישע פלעצער זאגט מען דעם שבת די פיוטים וואס מען זאגט פאר שבועות, דאס הייסט דער פיוט אהבה "אותך כל היום קוינו" פון רבינו אפרים פון רעגנסבורג און "א-להים באזנינו שמענו" פונעם ראב"ן. אזוי אויך אין רוב פון די קהילות זאגט מען אב הרחמים נאר אין די שבת און אינעם שבת פאר שבועות. אין טייל אשכנז'ישע קהילות זאגט מען אויך א קורצן יזכור דעם שבת.

די ספרדים פירן זיך אז שבת פאר א תענית מאכט מען אן הכרזה, צו מודיע זיין ווען דער תענית געפאלט, אבער שבת פאר תשעה באב איז איינע פון די דריי פעלער ווען מען רופט נישט אויס. דער טעם דערצו איז ווייל דער תענית איז שוין באקאנט פאר יעדן, נאך וואס מען גרייט זיך שוין צו דעם דריי וואכן בעפאר.

אין חסידות

ביי חסידים האט מען ארויסגעהויבן די גרויסקייט פון דעם שבת. חסידישע רביים האבן געזאגט אז דער שבת איז די גרעסטע שבת פון יאר, ווייל תשעה באב ווערט נתעורר דאס גיין פון אידן אין גלות און ווערן דערווייטערט פונעם אויבערשטן, און איידער מען געזעגנט זיך פון א נאנטן איז די ליבשאפט אסאך גרעסער. אין צאנז איז מען געפארן דעם שבת צו צדיקים.

מען זאגט נאך פון צדיקים אז אין דעם שבת זאל מען דאווענען מיט גרויס כוונה, ווייל אין דעם שבת ווערן נתעלה אלע תפילות פון א גאנץ יאר.

דעם שבת זענען דא וואס פירן זיך צו מקבל שבת זיין פריער.

רעפערענצן

קלארשטעלונג: די אינפארמאציע אויף המכלול איז בלויז פאר בארייכערונג און זאל נישט געזען ווערן ווי א פסק הלכה.