אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "אמרפל"

85 בייטן אראפגענומען ,  פֿאַר 4 חדשים
(די שטערן מיינט אז עס איז רעקאנסטרואירט.)
שורה 16: שורה 16:
אמרפל פלעגט אידענטיפיצירט ווערן מיט כאַמוראַבי, א מאכטפאלער אימפעראטור וואס האט געקעניגט אין [[בבל]] פון 1792 פצ"ר ביז זיין טויט אין 1750 פצ"ר. זיין נאמען איז אין אקאדיש געווען כאַמוראַפּי (Ḫâmmurapi), שטאמענדיג פון אמוריש אַמוראַפי (ʻAmmurāpi){{הערה|כיוון=שמאל|{{cite encyclopedia|year=2004|title=Hammurapi|encyclopedia=The Oxford Companion to the Bible|publisher=Oxford University Pre|location=Oxford|url=https://www.oxfordreference.com/display/10.1093/acref/9780195046458.001.0001/acref-9780195046458-e-0309|last=Millard|first=Alan|isbn=978-0-19-504645-8|editor-last1=Metzger|editor-first1=Bruce M.|editor-last2=Coogan|editor-first2=Michael D.|orig-year=1993|url-access=subscription}}.}}, און האט קלאנגען ענליך צו "אמרפל". דער מיינונג איז שוין אויפגעברעגנט געווארן דורך ע. שראדער אין 1888{{הערה|כיוון=שמאל|''[https://archive.org/details/cuneiforminscrip02schr Cuneiform Inscriptions and the Old Testament],'' vol II (1888), pp 299ff }}, און איז געווען פראמינענט יארן לאנג. דאס שטימט מיט'ן טיטל "מלך שנער", לויט ווי עס קומט אויס פון די פסוקים אין [[פרשת נח]], אז בבל א שטאט איז אין "ארץ שנער"{{הערה|{{תנ"ך|בראשית|י|י}}.}}, און שנער איז דער אריגינעלער נאמען פון בבל{{הערה|{{תנ"ך|בראשית|יא|ב|ט}}.}}, אזוי אויך טוט אונקלוס טייטשן אז שנער איז בבל.
אמרפל פלעגט אידענטיפיצירט ווערן מיט כאַמוראַבי, א מאכטפאלער אימפעראטור וואס האט געקעניגט אין [[בבל]] פון 1792 פצ"ר ביז זיין טויט אין 1750 פצ"ר. זיין נאמען איז אין אקאדיש געווען כאַמוראַפּי (Ḫâmmurapi), שטאמענדיג פון אמוריש אַמוראַפי (ʻAmmurāpi){{הערה|כיוון=שמאל|{{cite encyclopedia|year=2004|title=Hammurapi|encyclopedia=The Oxford Companion to the Bible|publisher=Oxford University Pre|location=Oxford|url=https://www.oxfordreference.com/display/10.1093/acref/9780195046458.001.0001/acref-9780195046458-e-0309|last=Millard|first=Alan|isbn=978-0-19-504645-8|editor-last1=Metzger|editor-first1=Bruce M.|editor-last2=Coogan|editor-first2=Michael D.|orig-year=1993|url-access=subscription}}.}}, און האט קלאנגען ענליך צו "אמרפל". דער מיינונג איז שוין אויפגעברעגנט געווארן דורך ע. שראדער אין 1888{{הערה|כיוון=שמאל|''[https://archive.org/details/cuneiforminscrip02schr Cuneiform Inscriptions and the Old Testament],'' vol II (1888), pp 299ff }}, און איז געווען פראמינענט יארן לאנג. דאס שטימט מיט'ן טיטל "מלך שנער", לויט ווי עס קומט אויס פון די פסוקים אין [[פרשת נח]], אז בבל א שטאט איז אין "ארץ שנער"{{הערה|{{תנ"ך|בראשית|י|י}}.}}, און שנער איז דער אריגינעלער נאמען פון בבל{{הערה|{{תנ"ך|בראשית|יא|ב|ט}}.}}, אזוי אויך טוט אונקלוס טייטשן אז שנער איז בבל.


מער מאדערנע פארשער שלאגן דאס אפ, ווייל עס וואלט ווען געדארפט זיין "עמרפ", מיט אן ע' אין אנהייב און אן קיין ל' צום סוף, אזוי ווי עס ערשיינט אין די דאקומענטן פון אוגאַריט. אזוי אויך שטימט נישט דאס אז מלך עילם שטייט אין שפיץ פון דער קאאליציע, נישט דער גרויסער כאמוראבי. פארהאן וואס ערקלערן דער אויסלייג אין דער תורה, אז עס איז א ווייניגער-באקאנטער ווערסיע פון כאמוראבי'ס נאמען, "כאמוראבי-אל", און עס איז געבויט פון אן טראנסקריפציע פון דער סעמיטישער ווערסיע פון זיין נאמען צו אקאדיש, וועלכע האט נישט געהאט קיין ע' קלאנג, און דערפאר איז עס געווארן אמרפל{{הערה|שם=פנחס103|פנחס ארצי, '''עולם התנ"ך: בראשית''', תל אביב, דוידזון עתי, 1993, עמ' 103.}}{{הערה|שם=מייזלר|[[#מייזלר|מייזלר]], אמרפל}}.
מער מאדערנע פארשער שלאגן דאס אפ, ווייל עס וואלט ווען געדארפט זיין "עמרפ", מיט אן ע' אין אנהייב און אן קיין ל' צום סוף, אזוי ווי עס ערשיינט אין די דאקומענטן פון אוגאַריט. אזוי אויך שטימט נישט דאס אז מלך עילם שטייט אין שפיץ פון דער קאאליציע, נישט דער גרויסער כאמוראבי. פארהאן וואס ערקלערן דער אויסלייג אין דער תורה, אז עס איז א ווייניגער-באקאנטער ווערסיע פון כאמוראבי'ס נאמען, "כאמוראבי-אל", און עס איז געבויט פון אן טראנסקריפציע פון דער סעמיטישער ווערסיע פון זיין נאמען צו אקאדיש, וועלכע האט נישט געהאט קיין ע' קלאנג, און דערפאר איז עס געווארן אמרפל{{הערה|שם=פנחס103|[[#ארצי|ארצי]], 1993}}{{הערה|שם=מייזלר|[[#מייזלר|מייזלר]], אמרפל}}.


געוויסע פארשער אידענטיפיצירן אמרפל מיט איבאַל-פי-על {{רוימישע נומערן|2}} {{משמאל לימין|(Ibal‑pi‑el)}} קעניג פון [[אשנונא]]{{הערה|כיוון=שמאל|Micael Roaf, '''Cambridge Atlas of Archaeology''' - king lists p.111 and pp.108-123.|כיוון=שמאל}}, אַמאַר-סין (Amar‑Sin), דער דריטער הערשער פון דער דריטער דינאסטיע אין אור{{הערה|כיוון=שמאל|1={{cite book|last=Rohl|first=David|title=The Lords of Avaris|date=2010|publisher=Random House|page=294}}|כיוון=שמאל}}, אדער אַמוט-פיעל {{רוימישע נומערן|2}} {{משמאל לימין|(Amut‑piʾel)}} קעניג פון קאַנטאַ{{הערה|כיוון=שמאל|{{cite book |title=The City of Babylon: A History, c. 2000 BC – AD 116 |last=Dalley |first=Stephanie |publisher=Cambridge University Press |year=2021 |isbn=978-1-107-13627-4 |page=320 |url=https://books.google.com/books?id=TMsvEAAAQBAJ&pg=PA320}}}}.
געוויסע פארשער אידענטיפיצירן אמרפל מיט איבאַל-פי-על {{רוימישע נומערן|2}} {{משמאל לימין|(Ibal‑pi‑el)}} קעניג פון [[אשנונא]]{{הערה|כיוון=שמאל|Micael Roaf, '''Cambridge Atlas of Archaeology''' - king lists p.111 and pp.108-123.|כיוון=שמאל}}, אַמאַר-סין (Amar‑Sin), דער דריטער הערשער פון דער דריטער דינאסטיע אין אור{{הערה|כיוון=שמאל|1={{cite book|last=Rohl|first=David|title=The Lords of Avaris|date=2010|publisher=Random House|page=294}}|כיוון=שמאל}}, אדער אַמוט-פיעל {{רוימישע נומערן|2}} {{משמאל לימין|(Amut‑piʾel)}} קעניג פון קאַנטאַ{{הערה|כיוון=שמאל|{{cite book |title=The City of Babylon: A History, c. 2000 BC – AD 116 |last=Dalley |first=Stephanie |publisher=Cambridge University Press |year=2021 |isbn=978-1-107-13627-4 |page=320 |url=https://books.google.com/books?id=TMsvEAAAQBAJ&pg=PA320}}}}.