אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "רוי:וואלוטע"

8 בייטן אראפגענומען ,  פֿאַר 1 יאָר
ק
החלפת טקסט – "איבעריג" ב־"איבריג"
ק (בוט העברות האט באוועגט בלאט וואלוטע צו רוי:וואלוטע אן לאזן א ווייטערפירונג: סינון)
ק (החלפת טקסט – "איבעריג" ב־"איבריג")
שורה 14: שורה 14:
אין פאקט האט די אנטוויקלונג פון וואלוטע אויסגעפארעמט מענטשליכע ציוויליזאציע, אנגעצינדן און אויסגעלאשן אסאך מלחמות, און רוב לענדער און שטעט וואלטן פשוט נישט עקזיסטירט אן וואלוטע און עס איז שווער זיך פארצושטעלן וויאזוי די וועלט האט אויסגעקוקט בעפאר עס איז געווען וואלוטע.
אין פאקט האט די אנטוויקלונג פון וואלוטע אויסגעפארעמט מענטשליכע ציוויליזאציע, אנגעצינדן און אויסגעלאשן אסאך מלחמות, און רוב לענדער און שטעט וואלטן פשוט נישט עקזיסטירט אן וואלוטע און עס איז שווער זיך פארצושטעלן וויאזוי די וועלט האט אויסגעקוקט בעפאר עס איז געווען וואלוטע.


היינט איז פאראן וואלוטע אין יעדע לאנד אבער אמאל אין ערטער וואו עס איז נישט געווען קיין וואלוטע האט מען געטוישט א חפץ פאר א חפץ וואס טייטש אז אויב איינער האט געהאט אן איבעריגע אקס און האט זיך גענויטיגט אין א פערד איז ער געגאנגן אין מארק און געטוישט זיין אקס פאר א פערד. דער געדאנק פון וואלוטע איז שטענדיג געווען אבער דורכאויס די יארן זינט די וועלט שטייט איז עס שטענדיג געווען אן אנדערע זאך און יעדע קעניגרייך אדער ראיאן האט זיך געהאט איר אייגענע אפאראט וועלכע איז גענוצט געווארן אלס די וואלוטע פאר מסחר. עס האט געקענט זיין שטיינערנע רעדלעך, מעסערלעך, זאלץ, פלאטע (אויסגעקריצטע שטיינער), און אפילו מענטשן זענען גענוצט געווארן אלס געלט. אין אנדערע ווערטער איז געלט שטענדיג געווען אן אפאראט אויף וועלכע די מענטשן פון א לאנד האבן איאיינעם מסכים געווען צו נוצן אלס וואלוטע.  
היינט איז פאראן וואלוטע אין יעדע לאנד אבער אמאל אין ערטער וואו עס איז נישט געווען קיין וואלוטע האט מען געטוישט א חפץ פאר א חפץ וואס טייטש אז אויב איינער האט געהאט אן איבריגע אקס און האט זיך גענויטיגט אין א פערד איז ער געגאנגן אין מארק און געטוישט זיין אקס פאר א פערד. דער געדאנק פון וואלוטע איז שטענדיג געווען אבער דורכאויס די יארן זינט די וועלט שטייט איז עס שטענדיג געווען אן אנדערע זאך און יעדע קעניגרייך אדער ראיאן האט זיך געהאט איר אייגענע אפאראט וועלכע איז גענוצט געווארן אלס די וואלוטע פאר מסחר. עס האט געקענט זיין שטיינערנע רעדלעך, מעסערלעך, זאלץ, פלאטע (אויסגעקריצטע שטיינער), און אפילו מענטשן זענען גענוצט געווארן אלס געלט. אין אנדערע ווערטער איז געלט שטענדיג געווען אן אפאראט אויף וועלכע די מענטשן פון א לאנד האבן איאיינעם מסכים געווען צו נוצן אלס וואלוטע.  


איינטוישן חפיצים וואלט אבער קיינמאל נישט געארבעט ווייל וואס אויב איינער וואס האט פארמאגט אן אקס האט געוואלט קויפן ווייץ. דער אקס איז געווען פיל מער ווערט וויפיל ווייץ ער האט געקענט נוצן און פארקויפן א האלבע אקס איז דאך נישט שייך. געלט פעררעכט דעם פראבלעם ווייל געלט האט שטענדיג א באשטימטע ווערט אין מען ברויך געבן אזויפיל געלט וויפיל עס איז ווערט דער מסחר. דאס געלט קען מען גיין ווייטער נוצן און עס איז נישט פאראן אז איינער זאל נישט קענען נוצן געלט אין אויסטוישט פאר זיינס א חפץ. און ווער רעדט נאך פון די באקוועמליכקייט פון געלט. שטעלט אייך פאר וויאזוי עס האט אויסגעקוקט א מארק וואו יעדער האט זיך מיטגעברענגט בהמות און זעקלעך תבואה צו קענען אויסטוישן פאר אנדערע געברויכן. געלט איז לייכט און טראגט זיך אין טאש.
איינטוישן חפיצים וואלט אבער קיינמאל נישט געארבעט ווייל וואס אויב איינער וואס האט פארמאגט אן אקס האט געוואלט קויפן ווייץ. דער אקס איז געווען פיל מער ווערט וויפיל ווייץ ער האט געקענט נוצן און פארקויפן א האלבע אקס איז דאך נישט שייך. געלט פעררעכט דעם פראבלעם ווייל געלט האט שטענדיג א באשטימטע ווערט אין מען ברויך געבן אזויפיל געלט וויפיל עס איז ווערט דער מסחר. דאס געלט קען מען גיין ווייטער נוצן און עס איז נישט פאראן אז איינער זאל נישט קענען נוצן געלט אין אויסטוישט פאר זיינס א חפץ. און ווער רעדט נאך פון די באקוועמליכקייט פון געלט. שטעלט אייך פאר וויאזוי עס האט אויסגעקוקט א מארק וואו יעדער האט זיך מיטגעברענגט בהמות און זעקלעך תבואה צו קענען אויסטוישן פאר אנדערע געברויכן. געלט איז לייכט און טראגט זיך אין טאש.
שורה 20: שורה 20:
נאך א וויכטיגער סיבה פארוואס מען דארף האבן געלט אין מסחר איז ווייל רייכטום קען מען נאר אנזאמלן מיט געלט. תבואה און אנדערע זאכן האט מען נישט געקענט זאמלן ווייל עס איז צוגרונד געגאנגן . געלט קען מען זאמלן און האלטן פאר שפעטער ווייל עס פארלירט נישט איר ווערט.  
נאך א וויכטיגער סיבה פארוואס מען דארף האבן געלט אין מסחר איז ווייל רייכטום קען מען נאר אנזאמלן מיט געלט. תבואה און אנדערע זאכן האט מען נישט געקענט זאמלן ווייל עס איז צוגרונד געגאנגן . געלט קען מען זאמלן און האלטן פאר שפעטער ווייל עס פארלירט נישט איר ווערט.  


אבער דער וויכטיגסטער פונקט אין וואלוטע איז ציוויליזאציע. א רייכע פאמיליע אין יענע צייטן האט זיך אנגעזאמעלט אסאך בהמות, אסאך קנעכט, אסאך לאנד, און אסאך מיליטערישע קראפט וואס האט געמאכט זיין פאמיליע אלס א פאליטישע קראפט פאר דורות און דאס גענוי האט געמיינט די אלע קריג לארדן. מיט געלט איז די וועלט געווארן מער ציוויליזירט ווייל מען האט געזאמלט געלט אנשטאט קראפט און די איבעריגע וועלט האט באקומען דעמאקראטיע.
אבער דער וויכטיגסטער פונקט אין וואלוטע איז ציוויליזאציע. א רייכע פאמיליע אין יענע צייטן האט זיך אנגעזאמעלט אסאך בהמות, אסאך קנעכט, אסאך לאנד, און אסאך מיליטערישע קראפט וואס האט געמאכט זיין פאמיליע אלס א פאליטישע קראפט פאר דורות און דאס גענוי האט געמיינט די אלע קריג לארדן. מיט געלט איז די וועלט געווארן מער ציוויליזירט ווייל מען האט געזאמלט געלט אנשטאט קראפט און די איבריגע וועלט האט באקומען דעמאקראטיע.


אין די לעצטע 3,000 יאר האבן זיך די פונקציעס פון וואלוטע געטוישט איבער די גאנצע וועלט און איז געפאלן צו 4 קאטעגאריעס: סחורה וואלוטע, מטבעות, פאפיר וואלוטע, און עלעקטראנישע וואלוטע.
אין די לעצטע 3,000 יאר האבן זיך די פונקציעס פון וואלוטע געטוישט איבער די גאנצע וועלט און איז געפאלן צו 4 קאטעגאריעס: סחורה וואלוטע, מטבעות, פאפיר וואלוטע, און עלעקטראנישע וואלוטע.
שורה 34: שורה 34:
ווען די מטבעות זענען אנגעקומען קיין [[כינע]] האבן די כינעזער דאס געמאכט אין פארעם פון מעסערלעך וועלכע זענען געווען רינדיג פון אויבן און האבן געהאט א לעכל אינדערמיט מען זאל קענען ארויפלייגן אסאך אויף א בענדל. מיט די יארן זענען פון די מעסערלעך געווארן מטבעות אבער נאך אזוי שפעט ווי 150 יאר צוריק איז עס געווען רינדיג מיט א לאך אינדערמיט.
ווען די מטבעות זענען אנגעקומען קיין [[כינע]] האבן די כינעזער דאס געמאכט אין פארעם פון מעסערלעך וועלכע זענען געווען רינדיג פון אויבן און האבן געהאט א לעכל אינדערמיט מען זאל קענען ארויפלייגן אסאך אויף א בענדל. מיט די יארן זענען פון די מעסערלעך געווארן מטבעות אבער נאך אזוי שפעט ווי 150 יאר צוריק איז עס געווען רינדיג מיט א לאך אינדערמיט.
   
   
עס איז באקאנט אז די רוימישע הערשאפט איז אונטערגעגאנגן צוליב זייער וואלוטע. דאס האט פאסירט ווען די רוימישע אימפעריע האט געהאט א מאנגל אין גאלד און זי האט באשלאסן צו נוצן נאר האלב גאלד אין אירע מטבעות און דאס איבעריגע איז געווען פון עפעס אנדערש. ווען די נייע וואלוטע איז ארויס אויפ'ן מארקעט האט עס פארלוירן איר ווערט און מיט דער צייט האבן די רוימען פארלוירן איר רעספעקט וועלכע האט געפירט צו איר אונטערגאנג.
עס איז באקאנט אז די רוימישע הערשאפט איז אונטערגעגאנגן צוליב זייער וואלוטע. דאס האט פאסירט ווען די רוימישע אימפעריע האט געהאט א מאנגל אין גאלד און זי האט באשלאסן צו נוצן נאר האלב גאלד אין אירע מטבעות און דאס איבריגע איז געווען פון עפעס אנדערש. ווען די נייע וואלוטע איז ארויס אויפ'ן מארקעט האט עס פארלוירן איר ווערט און מיט דער צייט האבן די רוימען פארלוירן איר רעספעקט וועלכע האט געפירט צו איר אונטערגאנג.


אבער די צוזאמענפאל פון די רוימישע אימפעריע איז געקומען מיט א פרייז ווייל מענטשן האבן מער נישט געהאט קיין צוטרוי צו מטבעות און מען איז צוריק צו די אלטע וועגן פון אויסטוישן סחורה. דאס האט אזוי אנגעהאלטן אין די [[טונקעלע תקופה]] (די מיטעלע יארן פונעם [[מיטל אלטער]] וועלכע האט אנגעהאלטן פונעם 14'טן ביזן 16'טן יאר-הונדערט) און איז צוריקגעקומען אין באנוץ אין די רענעסאנס יארן (די ענדע פונעם מיטל אלטער) ווען די וועלט האט צוריקגענומען קלאסישע קולטור און עס האט זיך אנגעהויבן מאדערנע וויסנשאפט און געאגראפישע פארשונג.  
אבער די צוזאמענפאל פון די רוימישע אימפעריע איז געקומען מיט א פרייז ווייל מענטשן האבן מער נישט געהאט קיין צוטרוי צו מטבעות און מען איז צוריק צו די אלטע וועגן פון אויסטוישן סחורה. דאס האט אזוי אנגעהאלטן אין די [[טונקעלע תקופה]] (די מיטעלע יארן פונעם [[מיטל אלטער]] וועלכע האט אנגעהאלטן פונעם 14'טן ביזן 16'טן יאר-הונדערט) און איז צוריקגעקומען אין באנוץ אין די רענעסאנס יארן (די ענדע פונעם מיטל אלטער) ווען די וועלט האט צוריקגענומען קלאסישע קולטור און עס האט זיך אנגעהויבן מאדערנע וויסנשאפט און געאגראפישע פארשונג.  
שורה 57: שורה 57:
די ערשטע [[קרעדיט קארד]] איז ארויסגעגעבן געווארן דורך דיינערס קלאב אין 950' וועלכע איז געווען נאר פאר רייכע מענטשן וועלכע האבן געהאט אויסערגעווענליכע גוטע קרעדיט. עס האט אבער נישט גענומען לאנג ביז אלע בענק האבן איינגעזען אז מען מאכט געלט פון זיי און קרעדיט קארדס האבן עקספלאדירט איבער די וועלט. די גרעסטע קרעדיט קארד פירמע איז היינט וויזא וועלכע פארמאגט איבער 200 מיליאן קארטעלך אין אמעריקע אליינס. וויזא איז ארגינעל די בענק אוו אמעריקע און איר ערשטע קארטל האט זיך גערופן בענק אמעריקארד.  
די ערשטע [[קרעדיט קארד]] איז ארויסגעגעבן געווארן דורך דיינערס קלאב אין 950' וועלכע איז געווען נאר פאר רייכע מענטשן וועלכע האבן געהאט אויסערגעווענליכע גוטע קרעדיט. עס האט אבער נישט גענומען לאנג ביז אלע בענק האבן איינגעזען אז מען מאכט געלט פון זיי און קרעדיט קארדס האבן עקספלאדירט איבער די וועלט. די גרעסטע קרעדיט קארד פירמע איז היינט וויזא וועלכע פארמאגט איבער 200 מיליאן קארטעלך אין אמעריקע אליינס. וויזא איז ארגינעל די בענק אוו אמעריקע און איר ערשטע קארטל האט זיך גערופן בענק אמעריקארד.  


עלעקטראנישע דירעקט דעפאזיט איז די ערשטע געגעבן געווארן דורך די אמעריקאנער רעגירונג'ס סאשעל סעקיוריטי סיסטעם און איינמאל מענטשן האבן זיך איבערגעצייגט אז דאס ארבעט טאקע האט מען אנגעהויבן נוצן עלעקטראנישע טראנספערס און דירעקט דעפאזיט אין אלע ביזנעס געברויכן. ווער רעדט נאך זינט די אינטערנעט איז ארויסגעקומען האט זיך דאס פילפאכיג פארמערט און מען שאצט אז נאר 8 פראצענט פון די וועלט'ס וואלוטע איז היינט קעש, דאס איבעריגע איז אלעס קאמפיוטער דאטא.
עלעקטראנישע דירעקט דעפאזיט איז די ערשטע געגעבן געווארן דורך די אמעריקאנער רעגירונג'ס סאשעל סעקיוריטי סיסטעם און איינמאל מענטשן האבן זיך איבערגעצייגט אז דאס ארבעט טאקע האט מען אנגעהויבן נוצן עלעקטראנישע טראנספערס און דירעקט דעפאזיט אין אלע ביזנעס געברויכן. ווער רעדט נאך זינט די אינטערנעט איז ארויסגעקומען האט זיך דאס פילפאכיג פארמערט און מען שאצט אז נאר 8 פראצענט פון די וועלט'ס וואלוטע איז היינט קעש, דאס איבריגע איז אלעס קאמפיוטער דאטא.


אין 2009 האט זיך אנגעהויבן א נייע מין [[וואלוטע]] וואס הייסט [[ביטקוין]], וואס טוט אויף אז מען זאל קענען האנדלען דירעקט איינער מיטן צווייטן, אן קיינעם אינדערמיט, און עס האלט אין איין צוקומען נאך אזעלכע מטבעות למשל [[ביטקוין קעש]], [[לייטקוין]], [[ריפפעל]], און נאך,
אין 2009 האט זיך אנגעהויבן א נייע מין [[וואלוטע]] וואס הייסט [[ביטקוין]], וואס טוט אויף אז מען זאל קענען האנדלען דירעקט איינער מיטן צווייטן, אן קיינעם אינדערמיט, און עס האלט אין איין צוקומען נאך אזעלכע מטבעות למשל [[ביטקוין קעש]], [[לייטקוין]], [[ריפפעל]], און נאך,