אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "רוי:בודאפעשט"

'''בודאַפעשט''' ({{שפראך-hu|Budapest}}) איז די [[הויפטשטאט]] פון [[אונגארן]], אין אלע הינזיכטן, [[עקאנאמיע|עקאנאמיש]], [[אינדוסטריע]]ל, [[טראנספארט]], און [[געזעלשאפט|סאציאל]]. בודאפעשט איז געגרינדעט געווארן אין 1873 מיט דער פאראייניגונג פון די דריי שטעט בודא, אלטאויבן און פעשט. בודאפעשט האט א [[באפעלקערונג]], פון א 1,700,000 איינוווינער, וואס מאכט אויס ארום צוואנציג פראצענט פון די [[אונגארן|אונגארישע]] [[פאפולאציע]], די באפעלקערונג איז היבש קלענער געווארן, און אין די [[1980ער]] יארן האט די באפעלקערונג דערגרייכט, צו איבער צוויי מיליאן איינוווינער.

די [[דוניי]] טייך לויפט אינמיטן [[שטאט]], און צוטיילט צווישן מזרחדיקן פעשט, וואס איז דער צענטער פון שטאט, און איז א פלאכע שטח. און די מערבדיקע בודא, וואס איז בערגיק און ווייניקער באוווינט, און עטליכע טייערע געגנטער.

די שטאט איז אויפגעשטעלט געווארן דורך דער [[רוימישע אימפעריע]], אבער [[ארכעאלאגיע|ארכעאלאגישע]] גראבונגען, צייגן אויף א באוווינטע ארט, פון יארן איידער די רוימער זענען אנגעקומען. ווען די [[מאזשיארן]], האבן איינגענומען אונגארן, זענען סיי בודא, און סיי פעשט, שוין געווען אויפגעשטעלט. אין די [[מיטל אלטער]], האט בודא דער דעמאלטדיקע הויפטשטאט דערגרייכט איר הויכפונקט, אונטער דער מאזשיארישע [[קעניג]], מאטיאש האניאדי. דערנאך איז די שטאט געפאלן צו די [[אטאמאנישע אימפעריע]], וועלכע האט פארוויסטעט די צוויי שטעט, פעשט איז געפאלן אין יאר [[1526]], און בודא מיט פופצן יאר שפעטער.

ווען [[עסטרייך]] האט איינגענומען אונגארן פון די טערקן, אין יאר [[1686]], זענען ביידע שטעט געווען פארלאזט. אין די אנהייב [[18טער י"ה]], זענען די שטעט ווייטער געווען פארלאזט, צוליב די אויפטאנדן וואס די מאזשיארן האבן אנגעפירט קעגן עסטרייך. [[מאריא טערעזא]], קעניגן פון עסטרייך, האט אסאך ארויס געהאלפן אין דאס ווידעראויפבוי פון שטאט, און אין יאר [[1800]] האט די שטאט געהאט 54,000 איינוווינער.

אין יאר [[1867]], זענען די עסטרייכער געקומען מיט די אויסגלייך, אויפצושטעלן די [[עסטרייך אונגארישע אימפעריע]], אין די יארן איידער די אויסגלייך, האט די שטאט זיך גענומען בליען מיט א שנעלע אימפעט, וואס האט פארגעזעצט אויך נאכדעם. צווישן די יארן [[1840]]-[[1900]], האט די באפעלקערונג אין בודאפעשט געוואקסן מיט זיבן מאל, און דערגרייכט 730,000 איינוווינער. די שטאט האט געמאכט גרויס פארשריט, און גראנדיעזע פראיעקטן, און מאסיווע אונטערנעמונגען, זענען דורכגעפירט געווארן אין שטאט. ווי אויפבויען ברייטע שטראזן, די [[אפערע]] געביידע. די גרעסטע און וויכטיגסטע פראיעקט, איז געווען דאס אויבויען אן [[אונטערערדישע באן]] אין יאר [[1896]], און דער פייערליכער עפענונג, אין שפיץ פון קייסער [[פראנץ יאזעף]].

די [[ערשטע וועלט מלחמה]], האט נישט געברענגט צופיל ענדערונגען אויפן שטאט זעלבסט, אונגארן האט פארלוירן אסאך טעריטאריעס צו די נייע לענדער, וואס זענען אויפגעקומען אין איר שכנות. אבער אין [[1930]] האבן א מיליאן איינוווינער געוווינט אין שטאט, און נאך 400,000 אין די פארשטאט געגנטער. אין די נייע זעלבסטשטענידקע [[הויפטשטאט]], האבן זיך געפונען דאס רוב אנטוויקעלסטע אינדוסטריעלע פאבריקן פון גאנץ אונגארן, און אין קליינפעשט און אין די פארשטאטן, איז געווען דער עיקר בליען פון די יארהונדערט.

מיטן [[נאצי]] אריינקום, האט בודאפעשט געכאפט א טויט קלאפ, און ריזיקע געגנטער זענען פלאך געווארן מיט דער ערד, דורכאויס דער [[צווייטער וועלט קריג]]. טויזנטער איינוווינער זענען אומגעקומען אין די באמבאדירונגען פון די רוסן, און ארום הונדערט טויזנט יידישע איינוווינער, פון די 280,000 אידן פון שטאט, זענען אומגעקומען, אסאך אין [[אוישוויץ]], און אנדערע אין טייך [[דוניי]], דורך די [[פאשיסט]]ישע [[פייל קרייץ]], די נאציס האבן אויפגעשטעלט א [[בודאפעשטער געטא|געטא]], ווי אסאך אידן זענען געצווינגען געווען, זיך אריינצושטופן דארט.

אין צוועלפטן יארהונדערט, האבן אידן שוין געוווינט אין שטאט. אין יאר [[1744]], האט מאריא טערעזא ארויסגעטריבן די אידן, און נאך דריי יאר האבן זיי זיך אומגעקערט.