אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "רוי:פראנצויזיש"
ק (החלפת טקסט – "׳" ב־"'") |
ק (החלפת טקסט – "פֿ" ב־"פ") |
||
| שורה 1: | שורה 1: | ||
'''פראנצויזיש''' (אדער ''' | '''פראנצויזיש''' (אדער '''פראַנצײזיש;''' פראנצויזיש: ''français'') איז א ראמאנישע [[שפראך]] וואס מען רעדט איבערהויפט אין [[פראנקרייך]]. אויך רעדט מען זי אין [[בעלגיע]], [[לוקסעמבורג]], [[שווייץ]] און [[קוויבעק]], [[קאנאדע]] און אויך אין פארשידענע לענדער אין אפריקע. היינט רעדן זי 77 מיליאן מענטשן ווי זייער [[מוטער שפראך]] און 128 מיליאן ווי א צווייטע שפראך. אזוי ווי אנדערע ראמאנישע שפראכן, די [[סובסטאנטיוו|סובסטאנטיוון]] זענען אדער מענלעך אדער ווייבלעך. | ||
[[טעקע:Map-Francophone World.svg|350px|ממוזער|שמאל|''פראנצויזיש רעדערס איבער דער גארער וועלט''<br />'''טונקל בלוי''': מוטער שפראך; '''בלוי''': Verwaltungssprache; '''העל בלוי''': Verkehrssprache; גרין: Minderheitensprache]] | [[טעקע:Map-Francophone World.svg|350px|ממוזער|שמאל|''פראנצויזיש רעדערס איבער דער גארער וועלט''<br />'''טונקל בלוי''': מוטער שפראך; '''בלוי''': Verwaltungssprache; '''העל בלוי''': Verkehrssprache; גרין: Minderheitensprache]] | ||
| שורה 6: | שורה 6: | ||
די רוימער האבן איינגענומען דאס לאנד גאַליע (היינטיקע פראנקרייך) און האבן עס צעטיילט אין פראווינצן. די רוימער האבן גערעדט לאטייניש און ביסלעכווייז איז לאטייניש געווארן די פארשפרייטע שפראך אין לאנד. די געוועזענע שפראך, גאַליש, האט מען וואס ווייניגער געניצט, און היינט ווערט א דיאלעקט פון גאליש, ברעטאניש, גערעדט נאר אין בריטאני. | די רוימער האבן איינגענומען דאס לאנד גאַליע (היינטיקע פראנקרייך) און האבן עס צעטיילט אין פראווינצן. די רוימער האבן גערעדט לאטייניש און ביסלעכווייז איז לאטייניש געווארן די פארשפרייטע שפראך אין לאנד. די געוועזענע שפראך, גאַליש, האט מען וואס ווייניגער געניצט, און היינט ווערט א דיאלעקט פון גאליש, ברעטאניש, גערעדט נאר אין בריטאני. | ||
אין פראנקרייך האט דאס ארויסרעד פון לאטיינישט זיך געענדערט ביז היינט וואס מ'קען שווער דערקענען אז | אין פראנקרייך האט דאס ארויסרעד פון לאטיינישט זיך געענדערט ביז היינט וואס מ'קען שווער דערקענען אז פראנצויזיש איז א ראמאנישע שפראך. נאכדעם וואס די רוימישע אימפעריע איז אונטערגעגאנגען האט זיך די שפראך אנטוויקלט אנדערשט אין די פארשידענע לענדער. אין מיטל־אלטער פראנקרייך האט די שפראך געהאט בעיקר צוויי דיאלעקטן: דער צפון־דיאלעקט ''langue d'oïl לאַנג ד'אָאי'' און דער דרום־דיאלעקט ''langue d'oc לאַנג ד'אק.'' | ||
== בוכשטאבן == | == בוכשטאבן == | ||
| שורה 13: | שורה 13: | ||
=== דער ווערב אויף פראנצויזיש === | === דער ווערב אויף פראנצויזיש === | ||
פראנצויזישע ווערבער האבן 8 צייטן (כולל אימפעראַטיוו), און יעדע צייט פון א ווערב האט 6 פארשידענע קאניוגאַציעס, לויטן סוביעקט פערזאן. ד"ה ס'איז פאראן אינגאנצן 18 קאניויגאציעס פאר יעדן ווערב. | |||
ס'איז | ס'איז פאראן 3 גרופעס פון נארמאלע ווערבן: ווערבן וואס זייער פארעם לאזט אויס מיט ‎~er, ~re, און ‎.~ir אחוץ די דריי גרופעס איז אויך פאראן א גאנץ לאנגע רייע פון אויסנאמען וואס האבן אנדערע קאניוגאציעס. | ||
{| border="1" cellpadding="1" cellspacing="0" style="font-size: 85%; border: gray solid 1px; border-collapse: collapse; text-align: center;" | {| border="1" cellpadding="1" cellspacing="0" style="font-size: 85%; border: gray solid 1px; border-collapse: collapse; text-align: center;" | ||
! colspan="6" |aimer - האבן ליב, נארמאלער er ווערב | ! colspan="6" |aimer - האבן ליב, נארמאלער er ווערב | ||
| שורה 21: | שורה 21: | ||
! rowspan="2" |פערזאן | ! rowspan="2" |פערזאן | ||
! rowspan="2" style="background: #00BAFF;" |יעצטיק | ! rowspan="2" style="background: #00BAFF;" |יעצטיק | ||
! colspan="2" | | ! colspan="2" |פארגאנגענהייט | ||
! rowspan="2" style="background: #FFFF00;" | | ! rowspan="2" style="background: #FFFF00;" |צוקונפט | ||
! rowspan="2" style="background: #00BB00;" |קאנדיציאנעל | ! rowspan="2" style="background: #00BB00;" |קאנדיציאנעל | ||
|- | |- | ||
| שורה 75: | שורה 75: | ||
| width="14%" | | | width="14%" | | ||
|} | |} | ||
{{וויקיפעדיע|fr| | {{וויקיפעדיע|fr|פראַנצױזיש}} | ||
{{אפיציעלע EU שפראכן}} | {{אפיציעלע EU שפראכן}} | ||
רעוויזיע פון 20:50, 27 נאוועמבער 2022
פראנצויזיש (אדער פראַנצײזיש; פראנצויזיש: français) איז א ראמאנישע שפראך וואס מען רעדט איבערהויפט אין פראנקרייך. אויך רעדט מען זי אין בעלגיע, לוקסעמבורג, שווייץ און קוויבעק, קאנאדע און אויך אין פארשידענע לענדער אין אפריקע. היינט רעדן זי 77 מיליאן מענטשן ווי זייער מוטער שפראך און 128 מיליאן ווי א צווייטע שפראך. אזוי ווי אנדערע ראמאנישע שפראכן, די סובסטאנטיוון זענען אדער מענלעך אדער ווייבלעך.
היסטאריע
די רוימער האבן איינגענומען דאס לאנד גאַליע (היינטיקע פראנקרייך) און האבן עס צעטיילט אין פראווינצן. די רוימער האבן גערעדט לאטייניש און ביסלעכווייז איז לאטייניש געווארן די פארשפרייטע שפראך אין לאנד. די געוועזענע שפראך, גאַליש, האט מען וואס ווייניגער געניצט, און היינט ווערט א דיאלעקט פון גאליש, ברעטאניש, גערעדט נאר אין בריטאני.
אין פראנקרייך האט דאס ארויסרעד פון לאטיינישט זיך געענדערט ביז היינט וואס מ'קען שווער דערקענען אז פראנצויזיש איז א ראמאנישע שפראך. נאכדעם וואס די רוימישע אימפעריע איז אונטערגעגאנגען האט זיך די שפראך אנטוויקלט אנדערשט אין די פארשידענע לענדער. אין מיטל־אלטער פראנקרייך האט די שפראך געהאט בעיקר צוויי דיאלעקטן: דער צפון־דיאלעקט langue d'oïl לאַנג ד'אָאי און דער דרום־דיאלעקט langue d'oc לאַנג ד'אק.
בוכשטאבן
גראמאטיק
דער ווערב אויף פראנצויזיש
פראנצויזישע ווערבער האבן 8 צייטן (כולל אימפעראַטיוו), און יעדע צייט פון א ווערב האט 6 פארשידענע קאניוגאַציעס, לויטן סוביעקט פערזאן. ד"ה ס'איז פאראן אינגאנצן 18 קאניויגאציעס פאר יעדן ווערב.
ס'איז פאראן 3 גרופעס פון נארמאלע ווערבן: ווערבן וואס זייער פארעם לאזט אויס מיט ~er, ~re, און .~ir אחוץ די דריי גרופעס איז אויך פאראן א גאנץ לאנגע רייע פון אויסנאמען וואס האבן אנדערע קאניוגאציעס.
| aimer - האבן ליב, נארמאלער er ווערב | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| פערזאן | יעצטיק | פארגאנגענהייט | צוקונפט | קאנדיציאנעל | |
| פשוט | ציענדיק | ||||
| ערשטער איינצאל (je) | aime | aimai | aimais | aimerai | aimerais |
| צווייטער איינצאל (tu) | aimes | aimas | aimeras | ||
| דריטער איינצאל (il/elle/on) | aime | aima | aimait | aimera | aimerait |
| ערשטער מערצאל (nous) | aimons | aimâmes | aimions | aimerons | aimerions |
| צווייטער מערצאל (vous) | aimez | aimâtes | aimiez | aimerez | aimeriez |
| דריטער מערצאל (ils/elles) | aiment | aimèrent | aimaient | aimeront | aimeraient |
 |
וויקיפּעדיע אויף פראַנצױזיש |
אפיציעלע שפראכן פונעם אייראפעאישן פארבאנד |
|---|
| אונגעריש · איטאליעניש · איריש · בולגאריש · גריכיש · דייטש · דעניש · האלענדיש · טשעכיש · ליטוויש · לעטיש · מאלטעזיש · סלאוואקיש · סלאוועניש · ענגליש · עסטיש · פארטוגעזיש · פויליש · פיניש · פראנצויזיש · קראָאַטיש · רומעניש · שפאניש · שוועדיש |