אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "רוי:רבי מאיר בעל הנס"

קפיצה לניווט קפיצה לחיפוש
1,072 בייטן אראפגענומען ,  פֿאַר 7 חדשים
קיין רעדאגירונג באמערקונג
אין תקציר עריכה
אין תקציר עריכה
שורה 9: שורה 9:
דער ערשטער מקור וואס דערמאנט בכלל אזא נאמען ווי "רבי מאיר בעל הנס", איז דער ספר "יחוס הצדיקים" (רשימות פון די קברים אין ארץ ישראל, געדרוקט צוערשט רפ"ז) וואס באצייכנט צווישן די קברים אין גוש חלב דעם קבר פון "רבי מאיר בעל הנס"{{הערה|יחוס הצדיקים, מנטובה שכ"א, דף י"ז ע"ב}}. ער מיינט אבער זיכער נישט דעם תנא רבי מאיר, וועמען ער באצייכנט באזונדער אז זיין קבר געפינט זיך הינטער טבריא.
דער ערשטער מקור וואס דערמאנט בכלל אזא נאמען ווי "רבי מאיר בעל הנס", איז דער ספר "יחוס הצדיקים" (רשימות פון די קברים אין ארץ ישראל, געדרוקט צוערשט רפ"ז) וואס באצייכנט צווישן די קברים אין גוש חלב דעם קבר פון "רבי מאיר בעל הנס"{{הערה|יחוס הצדיקים, מנטובה שכ"א, דף י"ז ע"ב}}. ער מיינט אבער זיכער נישט דעם תנא רבי מאיר, וועמען ער באצייכנט באזונדער אז זיין קבר געפינט זיך הינטער טבריא.


אויך די אנדערע רשימות פון די קברי צדיקים אין ארץ ישראל צייכענען רבי מאיר'ס קבר נעבן טבריה<ref>זע די ליסטע ביי מיללער, הערה 93</ref>. דער [[רוי:אר"י הקדוש|אר"י הקדוש]] האט באשטעטיגט די מסורה{{הערה|[https://www.sefaria.org/Sha%27ar_HaGilgulim.37.52?lang=bi&with=all&lang2=en שער הגלגולים], הקדמה ל"ז}}. לויט דעם איז דער קבר אין טבריה, וואס איז היינט אנגעגעבן אלס "קבר רבי מאיר בעל הנס", טאקע דער קבר פונעם תנא רבי מאיר, אבער האט גארנישט מיט רבי מאיר "בעל הנס"{{הערה|זע ישעיה אשר זעליג מיללער, אין קובץ [https://beta.hebrewbooks.org/reader/reader.aspx?sfid=56124#p=233 אור ישראל], עמ' רלג-רלו.}}.
אויך די אנדערע רשימות פון די קברי צדיקים אין ארץ ישראל צייכענען רבי מאיר'ס קבר נעבן טבריה{{הערה|זע די ליסטע ביי מיללער, הערה 93.}}. דער [[אר"י הקדוש]] האט באשטעטיגט די מסורה{{הערה|[https://www.sefaria.org/Sha%27ar_HaGilgulim.37.52?lang=bi&with=all&lang2=en שער הגלגולים], הקדמה ל"ז}}. לויט דעם איז דער קבר אין טבריה, וואס איז היינט אנגעגעבן אלס "קבר רבי מאיר בעל הנס", טאקע דער קבר פונעם תנא רבי מאיר, אבער האט גארנישט מיט רבי מאיר "בעל הנס"{{הערה|זע ישעיה אשר זעליג מיללער, אין קובץ [https://beta.hebrewbooks.org/reader/reader.aspx?sfid=56124#p=233 אור ישראל], עמ' רלג-רלו.}}.


ווער איז יא דער רבי מאיר בעל הנס? דער יחוס הצדיקים רעכנט אים לכאורה אלס א שפעטערדיגער חכם<ref>זע מיללער, עמ' רלד, וואס ווייזט אויף אז ער רעכנט אים אלס א שפעטערדיגער, פון דעם וואס ער ברענגט נישט קיין מאמרים פון רבי מאיר פון משנה און גמרא, ווי ער טוט ביי אנדערע תנאים אז ער ברענגט מאמרים פון זיי. אבער ביי רבי מאיר פון טבריא ברענגט ער יא א ריי מאמרים.</ref>. אין די רייזע-באריכט פון רבי יעקב, דער שליח פון [[רבי יחיאל מפאריז]]{{הערה|געברענגט אין [https://www.hebrewbooks.org/pdfpager.aspx?req=2933&st=&pgnum=69 אוצר מסעות, זייט 69]}}, שרייבט ער אויף דעם רבי מאיר פון גוש חלב "רבינו מאיר קאצון ואשתו זצ"ל" (פון די [[תוספות|בעלי התוספות]])<ref>ענליך שטייט אויך אין "תוצאות ארץ ישראל" לתלמיד הרמב"ן. זע אויך אוצר הגדולים ח"ו מערכת מ אות קז.</ref>. אין עדן ציון<ref>עמ' פז הערה א</ref> שטייט אז דאס איז [[רוי:רבי מאיר ש"ץ|רבי מאיר בעל האקדמות]]. אנדערע זאגן אז דאס איז רבי מאיר בן רבי יעקב וואס איז ארויף קיין ארץ ישראל אינאיינעם מיט [[רבי יחיאל מפאריז]]<ref>מיללער, הערה 92</ref>.
ווער איז יא דער רבי מאיר בעל הנס? דער יחוס הצדיקים רעכנט אים לכאורה אלס א שפעטערדיגער חכם{{הערה|זע מיללער, עמ' רלד, וואס ווייזט אויף אז ער רעכנט אים אלס א שפעטערדיגער, פון דעם וואס ער ברענגט נישט קיין מאמרים פון רבי מאיר פון משנה און גמרא, ווי ער טוט ביי אנדערע תנאים אז ער ברענגט מאמרים פון זיי. אבער ביי רבי מאיר פון טבריא ברענגט ער יא א ריי מאמרים.}}. אין די רייזע-באריכט פון רבי יעקב, דער שליח פון [[רבי יחיאל מפאריז]]{{הערה|געברענגט אין [https://www.hebrewbooks.org/pdfpager.aspx?req=2933&st=&pgnum=69 אוצר מסעות, זייט 69]}}, שרייבט ער אויף דעם רבי מאיר פון גוש חלב "רבינו מאיר קאצון ואשתו זצ"ל" (פון די [[תוספות|בעלי התוספות]]){{הערה|ענליך שטייט אויך אין "תוצאות ארץ ישראל" לתלמיד הרמב"ן. זע אויך אוצר הגדולים ח"ו מערכת מ אות קז.}}. אין עדן ציון{{הערה|עמ' פז הערה א.}} שטייט אז דאס איז [[רבי מאיר ש"ץ|רבי מאיר בעל האקדמות]]. אנדערע זאגן אז דאס איז רבי מאיר בן רבי יעקב וואס איז ארויף קיין ארץ ישראל אינאיינעם מיט [[רבי יחיאל מפאריז]]{{הערה|מיללער, הערה 92.}}.


דער "אגרת מספרת יחוסתא דצדיקיא" און לייגט צו אז אין גוש חלב געפינט אויך דער קבר פון רבי יצחק מגוש חלב<ref>זע מיללער, הערה 90</ref>.
דער "אגרת מספרת יחוסתא דצדיקיא" און לייגט צו אז אין גוש חלב געפינט אויך דער קבר פון רבי יצחק מגוש חלב{{הערה|זע מיללער, הערה 90.}}.


היינט געפונט זיך אין גוש חלב א גרויסע מצבה, אויף וועלכע עס איז אויסגעקריצט א צומישעניש פון אלע גירסאות: "בית קברות עתיק-ימים בו טמונים גאונים וצדיקים, מיוחס גם כקברו של רבי מאיר ברבי יצחק ש"ץ מחבר האקדמות, ולפי מסורת אחרת קבריהם של רבי מאיר קצין המכונה 'רבי מאיר בעל הנס הצרפתי' ואשתו ז"ל". פון די אנדערע זייט איז אויסגעקריצט: "קבר המיוחס לרבי יצחק מגוש חלב [ו]בעל האקדמות".
היינט געפונט זיך אין גוש חלב א גרויסע מצבה, אויף וועלכע עס איז אויסגעקריצט א צומישעניש פון אלע גירסאות: "בית קברות עתיק-ימים בו טמונים גאונים וצדיקים, מיוחס גם כקברו של רבי מאיר ברבי יצחק ש"ץ מחבר האקדמות, ולפי מסורת אחרת קבריהם של רבי מאיר קצין המכונה 'רבי מאיר בעל הנס הצרפתי' ואשתו ז"ל". פון די אנדערע זייט איז אויסגעקריצט: "קבר המיוחס לרבי יצחק מגוש חלב [ו]בעל האקדמות".


טראץ וואס עס איז נישט קלאר ווער דער רבי מאיר בעל הנס איז, איז ער אבער ווארשיינליך נישט דער תנא רבי מאיר<ref>טייל טענה'ן אז עס האט בכלל נישט עקזיסטירט איינער מיט דעם נאמען, און שפעקולירן אז דאס איז געשאפן פון א טעות. צוליב וואס די צדקה קאסעס האט דער [[רמב"ן]] געשטעלט צו שטיצן דעם ישוב אין ארץ ישראל, און זיי זענען גערופן געווארן אויף זיין נאמען. שפּעטער האט מען אומריכטיג פארשטאנען די ראשי תיבות "רמב"ן" אלס "רבי מאיר בעל [ה]נס" (ראובן מרגליות, [https://beta.hebrewbooks.org/reader/reader.aspx?sfid=33639#p=24&fitMode=fitwidth&hlts=&ocr= לחקר שמות וכינויים בתלמוד], עמוד כ"ה). זע מיללער, הערה 100, וואס ווענדט שארף אפ די טעאריע.</ref>.
טראץ וואס עס איז נישט קלאר ווער דער רבי מאיר בעל הנס איז, איז ער אבער ווארשיינליך נישט דער תנא רבי מאיר{{הערה|טייל טענה'ן אז עס האט בכלל נישט עקזיסטירט איינער מיט דעם נאמען, און שפעקולירן אז דאס איז געשאפן פון א טעות. צוליב וואס די צדקה קאסעס האט דער [[רמב"ן]] געשטעלט צו שטיצן דעם ישוב אין ארץ ישראל, און זיי זענען גערופן געווארן אויף זיין נאמען. שפּעטער האט מען אומריכטיג פארשטאנען די ראשי תיבות "רמב"ן" אלס "רבי מאיר בעל [ה]נס" (ראובן מרגליות, [https://beta.hebrewbooks.org/reader/reader.aspx?sfid=33639#p=24&fitMode=fitwidth&hlts=&ocr= לחקר שמות וכינויים בתלמוד], עמוד כ"ה). זע מיללער, הערה 100, וואס ווענדט שארף אפ די טעאריע.}}.


=="אלקא דמאיר ענני"==
=="אלקא דמאיר ענני"==
עס איז אן אנגענומענע סגולה, אין א עת צרה אדער ווען מען דארף א ישועה, צו געבן צדקה לעילוי נשמת רבי מאיר בעל הנס און זאגן דריי מאל "אלקא דמאיר ענני" (ג-ט פון מאיר, ענטפער מיר<ref>לויט דער מהרש"א, באציט זיך "דמאיר" צו השי"ת וואס איז "מאיר לארץ וְלַדָרִים עליה" און וואס האט אונז "באלויכטן" און געראטעוועט ביי דעם נס פון חנוכה ([https://www.sefaria.org.il/Chidushei_Agadot_on_Avodah_Zarah.18b.1 חידושי אגדות על מסכת עבודה זרה] דף יח ע"ב).</ref>), און דאס געלט געבט מען פאר ארעמעלייט אין ארץ ישראל.
עס איז אן אנגענומענע סגולה, אין א עת צרה אדער ווען מען דארף א ישועה, צו געבן צדקה לעילוי נשמת רבי מאיר בעל הנס און זאגן דריי מאל "אלקא דמאיר ענני" (ג-ט פון מאיר, ענטפער מיר{{הערה|לויט דער מהרש"א, באציט זיך "דמאיר" צו השי"ת וואס איז "מאיר לארץ וְלַדָרִים עליה" און וואס האט אונז "באלויכטן" און געראטעוועט ביי דעם נס פון חנוכה ([https://www.sefaria.org.il/Chidushei_Agadot_on_Avodah_Zarah.18b.1 חידושי אגדות על מסכת עבודה זרה] דף יח ע"ב).}}), און דאס געלט געבט מען פאר ארעמעלייט אין ארץ ישראל.


דער מקור פון דער תפילה "אלקא דמאיר ענני" קומט פון א געשיכטע אין גמרא{{הערה|עבודה זרה י"ח ע"א-ע"ב.}}. ווען די רוימער האבן גע'הרג'עט [[רבי חנינא בן תרדיון]] האבן זיי פאראורטיילט זיין טאכטער צו א בית זונות. איר שוועסטער ברוריא, די ווייב פון רבי מאיר, האט דאן געבעטן איר מאן איר צו ראטעווען. רבי מאיר האט זיך געקליידעט ווי א רוימישער סאלדאט, און האט פארגעשלאגן פארן שומר געלט איר צו באפרייען. האלב געלט אונטערצוקויפן זיינע אויבערהארן, און האלב פאר אים. דער שומר האט זיך געזארגט וואס וועט זיין ווען דאס געלט ענדיגט זיך, אויב מען וועט אים כאפן. האט אים רבי מאיר געהייסן זאגן "אלקא דמאיר ענני" אויב ער וועט זיין אין צרה. רבי מאיר האט אים געוויזן די כח פון די ווערטער, זאגנדיג די פראזע צו הינט וואס האבן אים אטאקירט, און זיי האבן אים אפגעלאזט.
דער מקור פון דער תפילה "אלקא דמאיר ענני" קומט פון א געשיכטע אין גמרא{{הערה|עבודה זרה י"ח ע"א-ע"ב.}}. ווען די רוימער האבן גע'הרג'עט [[רבי חנינא בן תרדיון]] האבן זיי פאראורטיילט זיין טאכטער צו א בית זונות. איר שוועסטער ברוריא, די ווייב פון רבי מאיר, האט דאן געבעטן איר מאן איר צו ראטעווען. רבי מאיר האט זיך געקליידעט ווי א רוימישער סאלדאט, און האט פארגעשלאגן פארן שומר געלט איר צו באפרייען. האלב געלט אונטערצוקויפן זיינע אויבערהארן, און האלב פאר אים. דער שומר האט זיך געזארגט וואס וועט זיין ווען דאס געלט ענדיגט זיך, אויב מען וועט אים כאפן. האט אים רבי מאיר געהייסן זאגן "אלקא דמאיר ענני" אויב ער וועט זיין אין צרה. רבי מאיר האט אים געוויזן די כח פון די ווערטער, זאגנדיג די פראזע צו הינט וואס האבן אים אטאקירט, און זיי האבן אים אפגעלאזט.
שורה 26: שורה 26:
דער צוזאמענשטעל פון צדקה פאר "רבי מאיר בעל הנס" מיט די תפילה "אלקא דמאיר ענני" ווערט צום ערשט געברענגט אין ספר "כתר שם טוב" (תקנ"ד){{הערה|[https://chabadlibrary.org/books/300010467 כתר שם טוב (הוצאת קה"ת)] חלק ב, סימן שפח}}, בשם דעם [[בעל שם טוב]], ווי פאלגנד: "ווער עס איז אין א סכנה אדער ער ברויך א נס, זאל ער געבן 18 גדולים (גילדן) פאר ליכט אין בית הכנסת, און ער זאל ארויסזאגן מיטן מויל: אני מנדר אותן ח"י גדולים לנרות בשביל נשמת רבינו מאיר בעל הנס, אלקא דמאיר ענני אלקא דמאיר ענני אלקא דמאיר ענני, ובכן יהי רצון מלפניך ה' אלקינו ואלקי אבותינו כשם ששמעת את תפלת עבדך מאיר ועשית לו ניסים ונפלאות כן תעשה עמדי ועם כל ישראל עמך הצריכים לנסים נסתרים ונגלים אכי"ר."
דער צוזאמענשטעל פון צדקה פאר "רבי מאיר בעל הנס" מיט די תפילה "אלקא דמאיר ענני" ווערט צום ערשט געברענגט אין ספר "כתר שם טוב" (תקנ"ד){{הערה|[https://chabadlibrary.org/books/300010467 כתר שם טוב (הוצאת קה"ת)] חלק ב, סימן שפח}}, בשם דעם [[בעל שם טוב]], ווי פאלגנד: "ווער עס איז אין א סכנה אדער ער ברויך א נס, זאל ער געבן 18 גדולים (גילדן) פאר ליכט אין בית הכנסת, און ער זאל ארויסזאגן מיטן מויל: אני מנדר אותן ח"י גדולים לנרות בשביל נשמת רבינו מאיר בעל הנס, אלקא דמאיר ענני אלקא דמאיר ענני אלקא דמאיר ענני, ובכן יהי רצון מלפניך ה' אלקינו ואלקי אבותינו כשם ששמעת את תפלת עבדך מאיר ועשית לו ניסים ונפלאות כן תעשה עמדי ועם כל ישראל עמך הצריכים לנסים נסתרים ונגלים אכי"ר."


דער [[רוי:רבי חיים יוסף דוד אזולאי|חיד"א]] אין פתח עינים (תק"נ) צייכנט שוין צו אז די אויבנדערמאנטע געשיכטע איז דער מקור פארן מנהג צו זאגן "אלקא דמאיר ענני" אין א צרה, און צוזאגן אויל (ליכט פארן בית הכנסת) אדער צדקה פאר די נשמה פון רבי מאיר{{הערה|חיד"א, [https://www.sefaria.org.il/Petach_Einayim_on_Avodah_Zarah.18b.7 פתח עינים], על מסכת עבודה זרה דף י"ח ע"ב: "מזה נשתרבב המנהג בכל גלילותנו דעל כל צרה שמתפלל האדם אומר אלקא דר"מ ענני, ונודרים שמן או צדקה לנשמתו של ר"מ". באמערקט אז ער לייגט אריין "רבי" אין "אלקא ד'''רבי''' מאיר ענני". גראדע ער דערמאנט טאקע "רבי מאיר" אבער נישט "בעל הנס".}}. אין זיין ספר כף אחת (תקס"ב), ברענגט ער פארשידענע סגולות פארבינדן מיטן צוזאגן אויל לעילוי נשמת רבי מאיר בעל הנס{{הערה|חיד"א, [https://www.sefaria.org/Kaf_Achat.3?lang=bi&lookup=iman%203&with=Lexicon&lang2=en כף אחת סימן ג]: "יום שתטבול האשה יתן שמן לעילוי נשמת ר"מ, ויאמר קודם: 'הריני מנדב שמן זה למאור לעילוי נשמת רבי מאיר בעל הנס, כדי שהקב"ה בזכות ר"מ יזכני להוליד הלילה הזו הבאה לשלום ותתעבר אשתי פב"פ מבן זכר לחיי״ט ולקיימא זרע אנשים לעבודתו יתברך, אלהא דרבי מאיר ענני'... אם נראה שנתעברה כל מ' יום כל יום יתן פרוטה לצדקה לעילוי נשמתו של ר"מ כדי שיהיה בן זכר. אלהא דר"מ ענני". און אין [https://www.sefaria.org/Kaf_Achat.32.2?lang=bi סימן לב]: "לרפואה ולכל דבר יאמר: הריני מתנדב שמן למאור לעילוי נשמתו של רבי מאיר בעל הנס, כדי שהקב"ה בזכות רבי מאיר בעל הנס יצילני לי ולאשתי מכל חולי ומכל כאב ונהיה בריאים דשנים ורעננים ושקטים ויצילנו מכל צרה ומכל מיני פורענות ויאריך ימינו בטוב ושנותינו בנעימים לעבודתו יתברך, אלהא דרבי מאיר ענני (ג״פ)..."}}.
דער [[רבי חיים יוסף דוד אזולאי|חיד"א]] אין פתח עינים (תק"נ) צייכנט שוין צו אז די אויבנדערמאנטע געשיכטע איז דער מקור פארן מנהג צו זאגן "אלקא דמאיר ענני" אין א צרה, און צוזאגן אויל (ליכט פארן בית הכנסת) אדער צדקה פאר די נשמה פון רבי מאיר{{הערה|חיד"א, [https://www.sefaria.org.il/Petach_Einayim_on_Avodah_Zarah.18b.7 פתח עינים], על מסכת עבודה זרה דף י"ח ע"ב: "מזה נשתרבב המנהג בכל גלילותנו דעל כל צרה שמתפלל האדם אומר אלקא דר"מ ענני, ונודרים שמן או צדקה לנשמתו של ר"מ". באמערקט אז ער לייגט אריין "רבי" אין "אלקא ד'''רבי''' מאיר ענני". גראדע ער דערמאנט טאקע "רבי מאיר" אבער נישט "בעל הנס".}}. אין זיין ספר כף אחת (תקס"ב), ברענגט ער פארשידענע סגולות פארבינדן מיטן צוזאגן אויל לעילוי נשמת רבי מאיר בעל הנס{{הערה|חיד"א, [https://www.sefaria.org/Kaf_Achat.3?lang=bi&lookup=iman%203&with=Lexicon&lang2=en כף אחת סימן ג]: "יום שתטבול האשה יתן שמן לעילוי נשמת ר"מ, ויאמר קודם: 'הריני מנדב שמן זה למאור לעילוי נשמת רבי מאיר בעל הנס, כדי שהקב"ה בזכות ר"מ יזכני להוליד הלילה הזו הבאה לשלום ותתעבר אשתי פב"פ מבן זכר לחיי״ט ולקיימא זרע אנשים לעבודתו יתברך, אלהא דרבי מאיר ענני'... אם נראה שנתעברה כל מ' יום כל יום יתן פרוטה לצדקה לעילוי נשמתו של ר"מ כדי שיהיה בן זכר. אלהא דר"מ ענני". און אין [https://www.sefaria.org/Kaf_Achat.32.2?lang=bi סימן לב]: "לרפואה ולכל דבר יאמר: הריני מתנדב שמן למאור לעילוי נשמתו של רבי מאיר בעל הנס, כדי שהקב"ה בזכות רבי מאיר בעל הנס יצילני לי ולאשתי מכל חולי ומכל כאב ונהיה בריאים דשנים ורעננים ושקטים ויצילנו מכל צרה ומכל מיני פורענות ויאריך ימינו בטוב ושנותינו בנעימים לעבודתו יתברך, אלהא דרבי מאיר ענני (ג״פ)..."}}.


דאס אז מען פארבינדט רבי מאיר בעל הנס צו די תפילה "אלקא דמאיר ענני", צייגט אז מען האט אנגעקוקט רבי מאיר בעל הנס אלס דער תנא רבי מאיר<ref>אדער אפשר האט מען אויסגעבארגט דעם אויסדרוק אויף א צווייטן רבי מאיר (מיללער, הערה 96)</ref>.
דאס אז מען פארבינדט רבי מאיר בעל הנס צו די תפילה "אלקא דמאיר ענני", צייגט אז מען האט אנגעקוקט רבי מאיר בעל הנס אלס דער תנא רבי מאיר{{הערה|אדער אפשר האט מען אויסגעבארגט דעם אויסדרוק אויף א צווייטן רבי מאיר (מיללער, הערה 96).}}.


פארשידענע ערקלערונגען זענען אנגעגעבן געווארן אויף די שייכות מיטן תנא רבי מאיר. די באקאנטע צווישן זיי:
פארשידענע ערקלערונגען זענען אנגעגעבן געווארן אויף די שייכות מיטן תנא רבי מאיר. די באקאנטע צווישן זיי:
 
*[[רבי יעקב שאלתיאל ניניו]] ערקלערט דעם מנהג צו געבן צדקה אויפן נאמען פון רבי מאיר, לויט דער גמרא אז באמת וואלט מען נישט געמעגט געבן צדקה ווייל השי"ת האט יענעם בדווקא פארארעמט און ער וויל נישט אז מ'זאל אים אויפרעכטן. אבער נאר אויב אידן הייסן "בנים למקום" וויל דער אויבערשטער אז מ'זאל זיי העלפן{{הערה|{{בבלי|בבא בתרא|י|א}}.}}. דערפאר צוליב וואס רבי מאיר האלט אז "בין כך ובין כך קרויים בנים" - אידן ווערן אלעמאל באטראכט ווי ג-ט'ס קינדער, אומאפהענגיג פון זייערע מעשים{{הערה|{{בבלי|קידושין|לו|א}}.}}, איז לשיטתו געבן צדקה א מעלה און א זכות{{הערה|{{צ-בוך|מחבר=רבי יעקב שאלתיאל ניניו|נאמען=אמת ליעקב|עמ=מערכת רי"ש, עץ חיים אות עד, דף צ"א ע"א|קישור=https://hebrewbooks.org/pdfpager.aspx?req=22599&st=&pgnum=192&hilite=}}.}}.
*[[רבי יעקב שאלתיאל ניניו]] ערקלערט דעם מנהג צו געבן צדקה אויפן נאמען פון רבי מאיר, לויט דער גמרא אז באמת וואלט מען נישט געמעגט געבן צדקה ווייל השי"ת האט יענעם בדווקא פארארעמט און ער וויל נישט אז מ'זאל אים אויפרעכטן. אבער נאר אויב אידן הייסן "בנים למקום" וויל דער אויבערשטער אז מ'זאל זיי העלפן<ref>בבא בתרא י' ע"א: "וזו שאלה שאל טורנוסרופוס הרשע את ר"ע: אם אלהיכם אוהב עניים הוא מפני מה אינו מפרנסם, א"ל כדי שניצול אנו בהן מדינה של גיהנם, א"ל [אדרבה] זו שמחייבתן לגיהנם אמשול לך משל למה הדבר דומה למלך בשר ודם שכעס על עבדו וחבשו בבית האסורין וצוה עליו שלא להאכילו ושלא להשקותו והלך אדם אחד והאכילו והשקהו כששמע המלך לא כועס עליו ואתם קרוין עבדים שנאמר כי לי בני ישראל עבדים. אמר לו ר"ע אמשול לך משל למה הדבר דומה למלך בשר ודם שכעס על בנו וחבשו בבית האסורין וצוה עליו שלא להאכילו ושלא להשקותו והלך אדם אחד והאכילו והשקהו כששמע המלך לא דורון משגר לו ואנן קרוין בנים דכתיב בנים אתם לה' אלהיכם."</ref>. דערפאר צוליב וואס רבי מאיר האלט אז "בין כך ובין כך קרויים בנים" - אידן ווערן אלעמאל באטראכט ווי ג-ט'ס קינדער, אומאפהענגיג פון זייערע מעשים{{הערה|{{בבלי|קידושין|לו|א}}.}}, איז לשיטתו געבן צדקה א מעלה און א זכות<ref>{{צ-בוך|מחבר=רבי יעקב שאלתיאל ניניו|נאמען=אמת ליעקב|עמ=מערכת רי"ש, עץ חיים אות עד, דף צ"א ע"א|קישור=https://hebrewbooks.org/pdfpager.aspx?req=22599&st=&pgnum=192&hilite=}}</ref>.
*דער [[רבי חיים אלעזר שפירא|מונקאטשער רב]] ברענגט איבער דעם [[רבי צבי הירש אייכנשטיין|עטרת צבי]], אז זייענדיג קראנק ל"ע אזש ער איז שוין געווען אין א מצב פון גסיסה, האט ער אנגעוויזן צו געבן צדקה פאר דער רבי מאיר בעל הנס פושקע, אנגעבנדיג א הסבר, ווייל דער כלל איז "רוב גוססין למיתה"{{הערה|גיטין כ"ח ע"א.}}, אבער רבי מאיר איז "חושש למיעוטא", ער גייט נישט דווקא מיטן רוב{{הערה|יבמות קי"ט ע"א.}}. דערפאר נוצט מען רבי מאיר'ס זכות און שיטה וואס נעמט ערנסט דעם מיעוט, אז אפילו א גוסס קען איבערלעבן. דער [[רבי שלמה שפירא|שם שלמה]] האט צוגעלייגט צו דעם אויך ווען דער מענטש פארמאגט רוב זינד, וועט דער זכות פון רבי מאיר איבערוועגן די מיעוט מצוות און ער וועט פאררעכנט ווערן אלס ערליכער איד{{הערה|1=[https://hebrewbooks.org/pdfpager.aspx?req=4706&st=&pgnum=20&hilite= דברי תורה, מהדורה קמא אות ט.]}}.
 
*דער [[רוי:רבי חיים אלעזר שפירא|מונקאטשער רב]] ברענגט איבער דעם [[רוי:רבי צבי הירש אייכנשטיין|עטרת צבי]], אז זייענדיג קראנק ל"ע אזש ער איז שוין געווען אין א מצב פון גסיסה, האט ער אנגעוויזן צו געבן צדקה פאר דער רבי מאיר בעל הנס פושקע, אנגעבנדיג א הסבר, ווייל דער כלל איז "רוב גוססין למיתה"<ref>גיטין כ"ח ע"א</ref>, אבער רבי מאיר איז "חושש למיעוטא", ער גייט נישט דווקא מיטן רוב<ref>יבמות קי"ט ע"א</ref>. דערפאר נוצט מען רבי מאיר'ס זכות און שיטה וואס נעמט ערנסט דעם מיעוט, אז אפילו א גוסס קען איבערלעבן. דער [[רוי:רבי שלמה שפירא|שם שלמה]] האט צוגעלייגט צו דעם אויך ווען דער מענטש פארמאגט רוב זינד, וועט דער זכות פון רבי מאיר איבערוועגן די מיעוט מצוות און ער וועט פאררעכנט ווערן אלס ערליכער איד{{הערה|1=[https://hebrewbooks.org/pdfpager.aspx?req=4706&st=&pgnum=20&hilite= דברי תורה, מהדורה קמא אות ט.]}}.


געבן צדקה לעילוי נשמת רבי מאיר איז אויך אנגענומען אלס א סגולה צו געפינען פארלוירענע חפצים. עס ווערט שוין געברענגט דורך דעם [[רבי אליהו הכהן האיתמרי|שבט מוסר]] א סגולה צו טרעפן אן אבידה דורך צוזאגן ליכט לע"נ רבי מאיר{{הערה|[https://hebrewbooks.org/pdfpager.aspx?req=20804&st=&pgnum=21&hilite= מדרש תלפיות], ענף אבידה ומציאה}}.
געבן צדקה לעילוי נשמת רבי מאיר איז אויך אנגענומען אלס א סגולה צו געפינען פארלוירענע חפצים. עס ווערט שוין געברענגט דורך דעם [[רבי אליהו הכהן האיתמרי|שבט מוסר]] א סגולה צו טרעפן אן אבידה דורך צוזאגן ליכט לע"נ רבי מאיר{{הערה|[https://hebrewbooks.org/pdfpager.aspx?req=20804&st=&pgnum=21&hilite= מדרש תלפיות], ענף אבידה ומציאה}}.
שורה 43: שורה 41:
פון די ת"ק יארן און ווייטער האט זיך דער "רבי מאיר בעל הנס פושקע" געפונען כמעט אין יעדן אידישן הויז. בעיקר פלעגט מען אריינווארפן געלט אין דער פושקע פארן צינדן שבת ליכט. די פושקע האט אויך סימבאליזירט די בענקשאפט צו ארץ ישראל.
פון די ת"ק יארן און ווייטער האט זיך דער "רבי מאיר בעל הנס פושקע" געפונען כמעט אין יעדן אידישן הויז. בעיקר פלעגט מען אריינווארפן געלט אין דער פושקע פארן צינדן שבת ליכט. די פושקע האט אויך סימבאליזירט די בענקשאפט צו ארץ ישראל.


פון [[רוי:רבי אהרן פון קארלין (צווייטער)|רבי אהרן קארלינער]] ווערט געברענגט צו געבן צדקה אינעם רבי מאיר בעל הנס פושקע פארן דאווענען, כדי דורכן געבן צדקה פאר תושבי ארץ ישראל זאל ער זיך דערמאנען אז די תפלה זאל גיין דורך ארץ ישראל, ווי עס שטייט "והתפללו דרך ארצם"<ref>[https://hebrewbooks.org/pdfpager.aspx?req=4706&st=&pgnum=24 דברי תורה], מהדורא קמא אות י"ד</ref>.
פון [[רבי אהרן פון קארלין (צווייטער)|רבי אהרן קארלינער]] ווערט געברענגט צו געבן צדקה אינעם רבי מאיר בעל הנס פושקע פארן דאווענען, כדי דורכן געבן צדקה פאר תושבי ארץ ישראל זאל ער זיך דערמאנען אז די תפלה זאל גיין דורך ארץ ישראל, ווי עס שטייט "והתפללו דרך ארצם"{{הערה|[https://hebrewbooks.org/pdfpager.aspx?req=4706&st=&pgnum=24 דברי תורה], מהדורא קמא אות י"ד.}}.


עס עקזיסטירן פילע צדקה ארגאניזאציעס וואס טראגן דעם נאמען "צדקת רבי מאיר בעל הנס", וואס זענען באשטימט צו שטיצן די ארעמע בני תורה אין ארץ ישראל. עטליכע פון די באקאנטע כוללים זענען:
עס עקזיסטירן פילע צדקה ארגאניזאציעס וואס טראגן דעם נאמען "צדקת רבי מאיר בעל הנס", וואס זענען באשטימט צו שטיצן די ארעמע בני תורה אין ארץ ישראל. עטליכע פון די באקאנטע כוללים זענען:
שורה 53: שורה 51:
*כולל אהבת ציון - דער זיבנבערגן כולל
*כולל אהבת ציון - דער זיבנבערגן כולל
*כולל סלאנט
*כולל סלאנט
*כולל מונקאטש ועשרה גלילות - דער בעצירקן כולל<ref>בעצירקן = גלילות</ref>
*כולל מונקאטש ועשרה גלילות - דער {{טערמין|בעצירקן|גלילות}} כולל
היסטאריש זענען געווען פילע מחלוקות צווישן די כוללים, בעיקר וועגן די געגנטער וואו זיי פארמאגן די רעכטן צו איינקאסירן די רבי מאיר בעל הנס געלטער. יעדער געגנט האט געהאט זיין כולל, און מען האט שטארק מקפיד געווען נישט צו מישן די כוללים.
היסטאריש זענען געווען פילע מחלוקות צווישן די כוללים, בעיקר וועגן די געגנטער וואו זיי פארמאגן די רעכטן צו איינקאסירן די רבי מאיר בעל הנס געלטער. יעדער געגנט האט געהאט זיין כולל, און מען האט שטארק מקפיד געווען נישט צו מישן די כוללים.


אין תרפ"ג זענען געווען טענות אז די לאקאלע אפיסעס אין אמעריקע פון שומרי החומות האבן נישט געשיקט דאס געלט קיין ירושלים פאר 5 חדשים, נאר געניצט עס פאר זייערע אייגענע אויסגאבן{{הערה|{{לינק|שרייבער=|קעפל=Says "meshullachim" Took Money Intended for Jerusalem|זייטל=Jewish Telegraphic Agency|דאטום=אוגוסט 24, 1923|אדרעס=https://www.jta.org/archive/says-meshullachim-took-money-intended-for-jerusalem}}}}.
אין תרפ"ג זענען געווען טענות אז די לאקאלע אפיסעס אין אמעריקע פון שומרי החומות האבן נישט געשיקט דאס געלט קיין ירושלים פאר 5 חדשים, נאר געניצט עס פאר זייערע אייגענע אויסגאבן{{הערה|1={{לינק|שרייבער=|קעפל=Says "meshullachim" Took Money Intended for Jerusalem|זייטל=Jewish Telegraphic Agency|דאטום=אוגוסט 24, 1923|אדרעס=https://www.jta.org/archive/says-meshullachim-took-money-intended-for-jerusalem}}.|כיוון=שמאל}}.


די משכילים, יוסף פערל ימ"ש און אנדערע, האבן געפירט א ביטערער קאמף מיט די רבי מאיר בעל הנס פושקעס. שפעטער האט די קק"ל געפירט א ענליכע מערכה צו באשמוצן די ארץ-ישראל גבאים, מיטן ציל אז מען זאל זיי אויפהערן געטרויען און שיקן די פושקע געלט בלויז פאר די קק"ל.
די משכילים, יוסף פערל ימ"ש און אנדערע, האבן געפירט א ביטערער קאמף מיט די רבי מאיר בעל הנס פושקעס. שפעטער האט די קק"ל געפירט א ענליכע מערכה צו באשמוצן די ארץ-ישראל גבאים, מיטן ציל אז מען זאל זיי אויפהערן געטרויען און שיקן די פושקע געלט בלויז פאר די קק"ל.
שורה 65: שורה 63:
אויפן ארט פונעם קבר זענען דא באַזונדערע אפטיילונגען פאַר אשכנזים און ספרדים. די ספרדים האבן געבויט זייער חלק צוערשט, אבער די אשכנזים האבן נאר געקענט געפינען פינאנצירונג נאך שנת תר"ע. שפּעטער האט די משפחה ספרא שטארק איבערגעבויט דעם ספרד'ישן חלק. ביים קבר אין טבריא זענען פארבונדן וואונדערליכע מעשיות, למשל מיט שטיינער וואס האבן זיך אליין צוריקגעשטעלט ביים בויען אין תרכ"ז{{הערה|{{כיכר השבת|ישראל שפירא|קבר רבי מאיר - אשכנזי וספרדי; מדוע זה כך?|390314|2021-04-23}}}}.
אויפן ארט פונעם קבר זענען דא באַזונדערע אפטיילונגען פאַר אשכנזים און ספרדים. די ספרדים האבן געבויט זייער חלק צוערשט, אבער די אשכנזים האבן נאר געקענט געפינען פינאנצירונג נאך שנת תר"ע. שפּעטער האט די משפחה ספרא שטארק איבערגעבויט דעם ספרד'ישן חלק. ביים קבר אין טבריא זענען פארבונדן וואונדערליכע מעשיות, למשל מיט שטיינער וואס האבן זיך אליין צוריקגעשטעלט ביים בויען אין תרכ"ז{{הערה|{{כיכר השבת|ישראל שפירא|קבר רבי מאיר - אשכנזי וספרדי; מדוע זה כך?|390314|2021-04-23}}}}.


[[רבי משה באסולא]], א רייזנדער וועלכער האט באזוכט אויפן ארט ארום ר"פ, דערציילט אז ער האט געפינען דארט א ציון וואו מען פארזאמלט זיך צו מתפלל זיין אינדערפרי און ביינאכט, און מען זאגט אז דארט איז באגראבן איינער מיטן נאמען רבי מאיר - נישט דער תנא{{הערה|אינטערעסאנט ווייל דער קבר איז לויט די אנדערע רייזנדע און לויטן אר"י הקדוש יא פון רבי מאיר דער תנא.}} - וואס האט געשוואוירן זיך נישט צו זעצן ביז משיח וועט קומען, און ער איז באגראבן געווארן שטייענדיג<ref>[https://www.hebrewbooks.org/pdfpager.aspx?req=36832&st=&pgnum=156&hilite= מסע ר׳ משה באסולה], אין: מסעות ארץ ישראל, תל אביב תש"ו, עמ' 156: "וקרוב לשם ציון של אבנים זקוף במישור, ושם מתקבצים להתפלל ערב ובקר, אומרים כי שם נקבר אחד ששמו ר' מאיר שנשבע שלא ישב עד כי יבא שילה, ונקבר מעומד, ואיננו סתם ר' מאיר דמתניתין."</ref>. [[רוי:רבי חיים וויטאל|רבי חיים וויטאל]] שרייבט אז דער [[אר"י הקדוש]] האט באשטעטיגט אז רבי מאיר איז באגראבן געווארן שטייענדיג "אזוי ווי מענטשן זאגן"{{הערה|[https://www.sefaria.org/Sha'ar_HaGilgulim.37.53?lang=bi&with=all&lang2=en שער הגלגולים], הקדמה ל"ז}}.
[[רבי משה באסולא]], א רייזנדער וועלכער האט באזוכט אויפן ארט ארום ר"פ, דערציילט אז ער האט געפינען דארט א ציון וואו מען פארזאמלט זיך צו מתפלל זיין אינדערפרי און ביינאכט, און מען זאגט אז דארט איז באגראבן איינער מיטן נאמען רבי מאיר - נישט דער תנא{{הערה|אינטערעסאנט ווייל דער קבר איז לויט די אנדערע רייזנדע און לויטן אר"י הקדוש יא פון רבי מאיר דער תנא.}} - וואס האט געשוואוירן זיך נישט צו זעצן ביז משיח וועט קומען, און ער איז באגראבן געווארן שטייענדיג{{הערה|[https://www.hebrewbooks.org/pdfpager.aspx?req=36832&st=&pgnum=156&hilite= מסע ר׳ משה באסולה], אין: מסעות ארץ ישראל, תל אביב תש"ו, עמ' 156: "וקרוב לשם ציון של אבנים זקוף במישור, ושם מתקבצים להתפלל ערב ובקר, אומרים כי שם נקבר אחד ששמו ר' מאיר שנשבע שלא ישב עד כי יבא שילה, ונקבר מעומד, ואיננו סתם ר' מאיר דמתניתין.".}}. [[רבי חיים וויטאל]] שרייבט אז דער [[אר"י הקדוש]] האט באשטעטיגט אז רבי מאיר איז באגראבן געווארן שטייענדיג "אזוי ווי מענטשן זאגן"{{הערה|[https://www.sefaria.org/Sha'ar_HaGilgulim.37.53?lang=bi&with=all&lang2=en שער הגלגולים], הקדמה ל"ז}}.


יאר יערליך ווערט געפייערט א "הילולא" לכבוד רבי מאיר בעל הנס אין י"ד אייר, פּסח שני. די הילולא ווערט געפייערט מיט מוזיק און טענץ, ענליך צו די הילולא פון [[רבי שמעון בר יוחאי]] אין [[מירון]]. דאס איז איינגעפירט געוואָרן הערשט אין יאר תרכ"ז, ווען די ספרדישע קהילה פון טבריה האט באנייט א בית המדרש אויפן ארט פונעם קבר.
יאר יערליך ווערט געפייערט א "הילולא" לכבוד רבי מאיר בעל הנס אין י"ד אייר, פּסח שני. די הילולא ווערט געפייערט מיט מוזיק און טענץ, ענליך צו די הילולא פון [[רבי שמעון בר יוחאי]] אין [[מירון]]. דאס איז איינגעפירט געוואָרן הערשט אין יאר תרכ"ז, ווען די ספרדישע קהילה פון טבריה האט באנייט א בית המדרש אויפן ארט פונעם קבר.

נאוויגאציע מעניו