אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "המכלול:שפראך געשפרעכן"

קפיצה לניווט קפיצה לחיפוש
שורה 34: שורה 34:
::::::::יעצט דאס איז דער פשוט'ער כלל. ס'וועלן אבער נאטירליך זיין אסאך יוצאים מן הכלל. ענגליש, למשל, איז ביסודה א גערמאנישע שפראך, אבער צווישן א דריטל און האלב פון איר וואקאבולאר איז לאטייניש, דורך פראנצויזיש. ד"מ אז זי איז גאר אסאך באאיינפלוסט פון לאטייניש. דעריבער וועט מען זען זייער אפט ווי ענגליש נעמט די פראנצויזישע ליניע ווען ס'קומט צו אזעלכע שאלות. אבער בעיקר וועט עס זיין ווען דאס ווארט הייבט ווערן לאנג און קאמפליצירט, וואס דעמאלט איז זאגן דאס זאכווארט פריער גלייכער. צב"ש אין אידיש וואלט מען געזאגט '''פעדעראלע אויספארשונג ביורא''', אבער אין ענגליש איז עס '''Federal Bureau of Investigation'''. אבער דער סדר פון ווערטער איז נאך אלץ נישט ווי אין עברית, ווי מ'וואלט געזאגט '''משרד החקירות פרדלית'''.
::::::::יעצט דאס איז דער פשוט'ער כלל. ס'וועלן אבער נאטירליך זיין אסאך יוצאים מן הכלל. ענגליש, למשל, איז ביסודה א גערמאנישע שפראך, אבער צווישן א דריטל און האלב פון איר וואקאבולאר איז לאטייניש, דורך פראנצויזיש. ד"מ אז זי איז גאר אסאך באאיינפלוסט פון לאטייניש. דעריבער וועט מען זען זייער אפט ווי ענגליש נעמט די פראנצויזישע ליניע ווען ס'קומט צו אזעלכע שאלות. אבער בעיקר וועט עס זיין ווען דאס ווארט הייבט ווערן לאנג און קאמפליצירט, וואס דעמאלט איז זאגן דאס זאכווארט פריער גלייכער. צב"ש אין אידיש וואלט מען געזאגט '''פעדעראלע אויספארשונג ביורא''', אבער אין ענגליש איז עס '''Federal Bureau of Investigation'''. אבער דער סדר פון ווערטער איז נאך אלץ נישט ווי אין עברית, ווי מ'וואלט געזאגט '''משרד החקירות פרדלית'''.
::::::::אידיש איז מער גערמאניש ווי ענגליש, מער ענליך צו דייטש, און אוודאי גאנץ אנדערש ווי לשון קודש. מ'וועט זיך פיל מער האלטן צו לייגן דעם אדיעקטיוו פאר'ן זאכווארט. דאס מיינט אבער נישט אז ס'איז אן אייזערנער כלל. מ'דארף אלץ צולייגן קאפ וויאזוי ס'מאכט דאס מערסטע סענס. למשל מ'זאגט '''מעשיות פון צדיקים''', נישט צדיק'ישע מעשיות; '''מלאכים פון הימל''', נישט הימלישע מלאכים. אויך ווערן געוויסע ווערטער אומווילנדיג איבערגעטייטשט פון זייער אריגינעלער שפראך, זאגט מען עס לויט זייער סדר הדברים. למשל '''די טעג פון בין המצרים''', נישט בין המצרים טעג; '''די פאראייניגטע שטאטן פון אמעריקע''', נישט אמעריקע'ס פאראייניגטע שטאטן. {{פארגעסן צו אונטערשרייבן|גרשון}}
::::::::אידיש איז מער גערמאניש ווי ענגליש, מער ענליך צו דייטש, און אוודאי גאנץ אנדערש ווי לשון קודש. מ'וועט זיך פיל מער האלטן צו לייגן דעם אדיעקטיוו פאר'ן זאכווארט. דאס מיינט אבער נישט אז ס'איז אן אייזערנער כלל. מ'דארף אלץ צולייגן קאפ וויאזוי ס'מאכט דאס מערסטע סענס. למשל מ'זאגט '''מעשיות פון צדיקים''', נישט צדיק'ישע מעשיות; '''מלאכים פון הימל''', נישט הימלישע מלאכים. אויך ווערן געוויסע ווערטער אומווילנדיג איבערגעטייטשט פון זייער אריגינעלער שפראך, זאגט מען עס לויט זייער סדר הדברים. למשל '''די טעג פון בין המצרים''', נישט בין המצרים טעג; '''די פאראייניגטע שטאטן פון אמעריקע''', נישט אמעריקע'ס פאראייניגטע שטאטן. {{פארגעסן צו אונטערשרייבן|גרשון}}
:::::::::{{א|גרשון|אי}} משום הא, יש מה להשיב. דער פראגע איז ליבערשט צו אידיש האט א genetive case, און וואס איז דער word order דערפון. דאס מציאות איז א דער נאכזילבע "ס" איז שטארק אין באנוץ, און עס איז שווער צו זאגן אז דאס איז אלץ אומריכטיג. (דער אידישער נאמען פונעם ריי"ץ'ס ספר הזכרונות איז "ליובאוויטשער רבינ'ס זכרונות") און אין ענגליש וויקיפעדיע ווערט גע'טענה'ט אז עס איז ריכטיג/גאנגבאר ביי לעבעדיגע זאכן (ד.ה. אז דיינע ביישפילן זענען נישט אלעמאל רעלעוואנט). קען מען איינגיין אויף אזא פשרה? לעבעדיג מענטש יא, אלץ אנדערש נישט?--[[באַניצער:שווערמער|שווערמער]] ([[באַניצער שמועס:שווערמער|שמועס]]) 02:08, 22 נאוועמבער 2023 (UTC)

נאוויגאציע מעניו