מייבאים כמותיים, בדוקי עריכות אוטומטית, ביוראקראטן, אינטערפעיס רעדאקטארן, emailconfirmed, אינטערפעיס אדמיניסטראַטאָרן, מנטרים, סיסאפן, צוות טכני, מייבאים, מעדכנים, אספקלריה רעדאקטארן
102,362
רעדאגירונגען
פארברייטערט
(פארברייטערט) |
(פארברייטערט) |
||
| שורה 13: | שורה 13: | ||
== נאמען == | == נאמען == | ||
אין אנהייב זענען די חדשים אין אידישן קאלענדאר גערופן געווארן לויט זייער צאל, אנגעהויבן פון ניסן; דער חודש האט אלזא געהייסן "החודש השלישי"{{הערה|{{תנ"ך|שמות|יט|א}}; {{תנ"ך|דברי הימים ב|טו|י}}}}. דער רעלעוואנטער מאנאט איז גערופן געווארן "סיון" אין [[בבל]] און אין [[מעסאפאטאמיע]] בכלל, פון אכד'יש Simānu וואס באדייט א באצייכנטע צייט, ווען די [[פרוכט]]ן אויף די ביימער ווערן רייף אדער ווען דער וועטער איז געאייגנט צו מאכן [[ציגל]]{{הערה|{{צ-מאמר|שם=The Names of the Assyro-Babylonian Months and Their Regents|קישור=https://www.jstor.org/stable/3259081|כתב עת=Journal of Biblical Literature|שנת הוצאה=1892|עמ=72–94|כרך=11|doi=10.2307/3259081|מחבר=W. Muss-Arnolt}}|כיוון=שמאל}}. אנדערע שפעקולירן אז עס נעמט זיך פון דעם טערמין "סיוונו", מיטן אפטייטש "ווען דער [[זון]] פלאמט אויף"{{ | אין אנהייב זענען די חדשים אין אידישן קאלענדאר גערופן געווארן לויט זייער צאל, אנגעהויבן פון ניסן; דער חודש האט אלזא געהייסן "החודש השלישי"{{הערה|{{תנ"ך|שמות|יט|א}}; {{תנ"ך|דברי הימים ב|טו|י}}}}. דער רעלעוואנטער מאנאט איז גערופן געווארן "סיון" אין [[בבל]] און אין [[מעסאפאטאמיע]] בכלל, פון אכד'יש Simānu וואס באדייט א באצייכנטע צייט, ווען די [[פרוכט]]ן אויף די ביימער ווערן רייף אדער ווען דער וועטער איז געאייגנט צו מאכן [[ציגל]]{{הערה|{{צ-מאמר|שם=The Names of the Assyro-Babylonian Months and Their Regents|קישור=https://www.jstor.org/stable/3259081|כתב עת=Journal of Biblical Literature|שנת הוצאה=1892|עמ=72–94|כרך=11|doi=10.2307/3259081|מחבר=W. Muss-Arnolt}}|כיוון=שמאל}}. אנדערע שפעקולירן אז עס נעמט זיך פון דעם טערמין "סיוונו", מיטן אפטייטש "ווען דער [[זון]] פלאמט אויף"{{הערה|{{אוצר החכמה|קלמן אליעזר פרנקל|עולת החודש|12832|עמוד=97}}}}. אין די תקופה פון [[גלות בבל]] און [[שיבת ציון]] איז דער נאמען אריינגעקומען אויך אין אידישע באנוץ, ווי די נעמען פון אלע חדשים{{הערה|{{ירושלמי|ראש השנה|א|ב}}}}, און עס ווערט דערמאנט אין [[תנ"ך]]: {{ציטוטון|בַּחֹדֶשׁ הַשְּׁלִישִׁי הוּא-חֹדֶשׁ סִיוָן|{{תנ"ך|אסתר|ח|ט}}}}. | ||
דער נאמען איז אויך געווארן אויסגעטייטשט אלס באצייכנטע צייט אין אידישן זין, ווען [[איד]]ן זענען געווארן באצייכנט פאר השי"ת און זיין [[תורה]]{{הערה|ספר קושיות, אות פ"ח}}, און אלס [[רמז]] צום בארג [[הר סיני|סיני]]{{הערה|ספר קושיות, אות פ"ח; תפלה למשה, פרשת במדבר}}. | |||
== סימבאלן און אייגנשאפטן == | == סימבאלן און אייגנשאפטן == | ||
דער [[גלגל המזלות|מזל]] פון דעם חודש איז [[מזל תאומים]]{{הערה|שם=יצירה|[[ספר יצירה]] [https://www.sefaria.org.il/Otzar_Midrashim%2C_Sefer_Yetzirah.5.10 פרק ה' משנה ט']}}, צוליב א שטערן גרופע וואס האט אמאל געדינט אלס הינטערגרונט צו די [[זון]] אין דעם חודש{{ביאור|די נעמען פון די מזלות וואס ווערן דא דערמאנט, זענען געבארגטע טערמינען פאר פאזיציעס פון דער זון איבערן {{קישור שפה|עברית|מישור המילקה|עקליפטיק}}, אבער די עצם שטערן גרופעס נאך וועמען זיי הייסן זענען שוין פון לאנג אפגערוקט{{הערה|{{רמב"ם|יסודי התורה|ג|ז}}}}.}}. אין די [[ים המלח מגילות]] פון דער כת פון קומראן איז [[מזל סרטן]] דער מזל פון חודש סיון. | דער [[גלגל המזלות|מזל]] פון דעם חודש איז [[מזל תאומים]]{{הערה|שם=יצירה|[[ספר יצירה]] [https://www.sefaria.org.il/Otzar_Midrashim%2C_Sefer_Yetzirah.5.10 פרק ה' משנה ט']}}, צוליב א שטערן גרופע וואס האט אמאל געדינט אלס הינטערגרונט צו די [[זון]] אין דעם חודש{{ביאור|די נעמען פון די מזלות וואס ווערן דא דערמאנט, זענען געבארגטע טערמינען פאר פאזיציעס פון דער זון איבערן {{קישור שפה|עברית|מישור המילקה|עקליפטיק}}, אבער די עצם שטערן גרופעס נאך וועמען זיי הייסן זענען שוין פון לאנג אפגערוקט{{הערה|{{רמב"ם|יסודי התורה|ג|ז}}}}.}}. אין די [[ים המלח מגילות]] פון דער כת פון קומראן איז [[מזל סרטן]] דער מזל פון חודש סיון. | ||
לויט דער [[זוהר]], איז חודש סיון קעגן [[שבט לוי]]{{הערה|{{זוהר|א|קעג|א}}. אזוי שטייט אויך אין [https://maagarim.hebrew-academy.org.il/Pages/PMain.aspx?mishibbur=939001&page=4 קידוש ירחים לחודש סיון] פון רבי פינחס ברבי יעקב הכהן; מגלה עמוקות, פרשת בא דרוש ד'; סידור בית יעקב להיעב"ץ, שער המזרח; ויקח משה, נאך פרשת ויחי}}. לויט אנדערע, איז עס קעגן [[שבט זבולון]]{{הערה|{{ילקוט שמעוני|שמות|תיח}}; {{היברובוקס|רבי יוסף ג’יקטיליה|שערי אורה|20243|סוף שער ה'|עמוד=135}}; מאמר כליל תכלת להאר"י, סוף ספר יצירה; פירוש הגר"א, סוף ספר יצירה; פרי צדיק, מאמרי ראש חודש אייר}}, אדער קעגן [[שבט דן]]{{הערה|יערות דבש חלק א', סוף דרוש ב'}}, אדער קעגן [[שבט יהודה]]{{הערה|רסיסי לילה אות ל"ט}}, אדער קעגן [[שבט אפרים]]{{הערה|{{היברובוקס|רבי אברהם בן עזריאל|ערוגת הבושם|20833|חלק א' עמוד 289|עמוד=308}}}}. | לויט דער [[זוהר]], איז חודש סיון קעגן [[שבט לוי]]{{הערה|{{זוהר|א|קעג|א}}. אזוי שטייט אויך אין [https://maagarim.hebrew-academy.org.il/Pages/PMain.aspx?mishibbur=939001&page=4 קידוש ירחים לחודש סיון] פון רבי פינחס ברבי יעקב הכהן; פירוש הראב"ד אויף ספר יצירה; מגלה עמוקות, פרשת בא דרוש ד'; סידור בית יעקב להיעב"ץ, שער המזרח; ויקח משה, נאך פרשת ויחי.}}. לויט אנדערע, איז עס קעגן [[שבט זבולון]]{{הערה|{{ילקוט שמעוני|שמות|תיח}}; {{היברובוקס|רבי יוסף ג’יקטיליה|שערי אורה|20243|סוף שער ה'|עמוד=135}}; מאמר כליל תכלת להאר"י, סוף ספר יצירה; פירוש הגר"א, סוף ספר יצירה; פרי צדיק, מאמרי ראש חודש אייר}}, אדער קעגן [[שבט דן]]{{הערה|יערות דבש חלק א', סוף דרוש ב'}}, אדער קעגן [[שבט יהודה]]{{הערה|רסיסי לילה אות ל"ט}}, אדער קעגן [[שבט אפרים]]{{הערה|{{היברובוקס|רבי אברהם בן עזריאל|ערוגת הבושם|20833|חלק א' עמוד 289|עמוד=308}}}}. | ||
חודש סיון איז קעגן דעם אות [[ז]]{{הערה|שם=יצירה}}. | חודש סיון איז קעגן דעם אות [[ז]]{{הערה|שם=יצירה}}. | ||
דער צירוף פון [[שם הוי"ה]] אין דעם חודש איז יוה"ה{{הערה|[[אר"י]], פרי עץ חיים, שער י"ט פרק ג'}}, וואס גייט ארויס פון פסוק {{ציטוטון|'''יְ'''דֹתָיו '''וּ'''לְצֶלַע '''הַ'''מִּשְׁכָּן '''הַ'''שֵּׁנִית}}{{הערה|{{תנ"ך|שמות|כו|יט|כ}}ִ}}. | דער צירוף פון [[שם הוי"ה]] אין דעם חודש איז יוה"ה{{הערה|[[אר"י]], פרי עץ חיים, שער י"ט פרק ג'}}, וואס גייט ארויס פון פסוק {{ציטוטון|'''יְ'''דֹתָיו '''וּ'''לְצֶלַע '''הַ'''מִּשְׁכָּן '''הַ'''שֵּׁנִית}}{{הערה|{{תנ"ך|שמות|כו|יט|כ}}ִ}}. | ||
דער מלאך [[אוריאל]] הערשט איבער דעם חודש{{הערה|{{זוהר|יתרו}}}}. | |||
דער ערשטער האלב חודש ענדיגט די צייט פון "קציר", און דער צווייטער האלב חודש הייבט אן די צייט פון "קיץ", וועלכע ווערן דערמאנט אין פסוק{{הערה|{{תנ"ך|בראשית|ח|כב}}}} {{ציטוטון|זֶרַע וְקָצִיר וְקֹר וָחֹם וְקַיִץ וָחֹרֶף וְיוֹם וָלַיְלָה לֹא יִשְׁבֹּתוּ}}{{הערה|{{בבלי|בבא מציעא|קו|ב}}}}. | דער ערשטער האלב חודש ענדיגט די צייט פון "קציר", און דער צווייטער האלב חודש הייבט אן די צייט פון "קיץ", וועלכע ווערן דערמאנט אין פסוק{{הערה|{{תנ"ך|בראשית|ח|כב}}}} {{ציטוטון|זֶרַע וְקָצִיר וְקֹר וָחֹם וְקַיִץ וָחֹרֶף וְיוֹם וָלַיְלָה לֹא יִשְׁבֹּתוּ}}{{הערה|{{בבלי|בבא מציעא|קו|ב}}}}. | ||