35,369
רעדאגירונגען
ק
טשעקטי און אנדערע רייניגונג, typos fixed: װ ← וו (3)
ק (החלפת טקסט – "צײַט" ב־"צייט") |
ק (טשעקטי און אנדערע רייניגונג, typos fixed: װ ← וו (3)) |
||
| שורה 3: | שורה 3: | ||
}} | }} | ||
'''ראָזאַ לוקסעמבורג''' ({{שפראך-pl|Róża Luksemburg}}; אויך ''Rozalia Luxenburg '''ראָזאַליאַ''''' ; {{ר}}[[5טן מערץ]], [[1870]] אדער [[1871]] - [[15טן יאנואר]], [[1919]]) איז געווען אַ אידיש־[[פוילן|פּוילישע]] [[מארקסיזם|מאַרקסיסט]], פילאזאף, עקאנאמיקערין, רעוואלוציאנערישע סאציאַליסט און [[פעמיניזם|פעמיניסטישע]] דענקער, וואס איז געווארן א נאַטוראַליזירטע דייטשע בירגערין ביים עלטער פון 28. זי האט אָרגאַניזירט אַ סאָציאַליסטישע אויפשטאַנד אין דײַטשלאנד, נאָכן דורכפאַל פון דעם אויפשטאַנד איז זי דערהרגעט געוואָרן דורך די [[פרייקארפס|פרײקאָר]] – אַ | '''ראָזאַ לוקסעמבורג''' ({{שפראך-pl|Róża Luksemburg}}; אויך ''Rozalia Luxenburg '''ראָזאַליאַ''''' ; {{ר}}[[5טן מערץ]], [[1870]] אדער [[1871]] - [[15טן יאנואר]], [[1919]]) איז געווען אַ אידיש־[[פוילן|פּוילישע]] [[מארקסיזם|מאַרקסיסט]], פילאזאף, עקאנאמיקערין, רעוואלוציאנערישע סאציאַליסט און [[פעמיניזם|פעמיניסטישע]] דענקער, וואס איז געווארן א נאַטוראַליזירטע דייטשע בירגערין ביים עלטער פון 28. זי האט אָרגאַניזירט אַ סאָציאַליסטישע אויפשטאַנד אין דײַטשלאנד, נאָכן דורכפאַל פון דעם אויפשטאַנד איז זי דערהרגעט געוואָרן דורך די [[פרייקארפס|פרײקאָר]] – אַ ווייט־רעכטע מיליציע. | ||
זי איז געווען א מיטגליד אין דער סאציאַל־דעמאקראַטישער פאַרטיי פון דייטשלאַנד (SPD). נאָכדעם וואָס די SPD האט געשטיצט דייטשע באַטייליקונג אין דער [[ערשטע וועלט-מלחמה|ערשטער וועלט-מלחמה]] אין 1915, האבן לוקסעמבורג און קאַרל ליבקנעכט געגרינדעט די ספאַרטאַקוס ליגע (''Spartakusbund ספאַרטאַקאַסבונד'') וואָס איז סוף־כל־סוף געווארן די קאמוניסטישע פאַרטיי פון דייטשלאנד (KPD). | זי איז געווען א מיטגליד אין דער סאציאַל־דעמאקראַטישער פאַרטיי פון דייטשלאַנד (SPD). נאָכדעם וואָס די SPD האט געשטיצט דייטשע באַטייליקונג אין דער [[ערשטע וועלט-מלחמה|ערשטער וועלט-מלחמה]] אין 1915, האבן לוקסעמבורג און קאַרל ליבקנעכט געגרינדעט די ספאַרטאַקוס ליגע (''Spartakusbund ספאַרטאַקאַסבונד'') וואָס איז סוף־כל־סוף געווארן די קאמוניסטישע פאַרטיי פון דייטשלאנד (KPD). | ||
| שורה 15: | שורה 15: | ||
זי האט אײַנגעפירט אַסאַך נײַע קאָמוניסטישע געדאַנקען וואָס באַאײַנפלוסן [[קאמוניזם|קאָמוניזם]] ביזן הײַנטיקן טאָג. זי האָט געשטיצט די [[רוסישע רעוואלוציע|רוסישע רעוואָלוציע]] פון [[לענין]] און [[טראצקי|טראָצקי]], אָבער זי האָט געהאַלטן אז זיי זענען געווען אומדעמאָקראַטיש אַנשטאָט צו אײַנשטעלן אַ דעמאָקראַטישן פאָלק. | זי האט אײַנגעפירט אַסאַך נײַע קאָמוניסטישע געדאַנקען וואָס באַאײַנפלוסן [[קאמוניזם|קאָמוניזם]] ביזן הײַנטיקן טאָג. זי האָט געשטיצט די [[רוסישע רעוואלוציע|רוסישע רעוואָלוציע]] פון [[לענין]] און [[טראצקי|טראָצקי]], אָבער זי האָט געהאַלטן אז זיי זענען געווען אומדעמאָקראַטיש אַנשטאָט צו אײַנשטעלן אַ דעמאָקראַטישן פאָלק. | ||
זי האָט געשטיצט די [[פרייהייט פון פארזאמלונג|פרײַהײַט פון פאַרזאַמלונג]], [[פרייהייט פון דער פרעסע|פרײַהײַט פון דער פּרעסע]], [[פרייהייט פון ווארט|פרײַהײַט פון וואָרט]] און די אָפּשאַפונג פונעם [[טויטשטראף|טויטשטראָף]]. אין 1913 האָט זי פאַרעפנטליכט אַ | זי האָט געשטיצט די [[פרייהייט פון פארזאמלונג|פרײַהײַט פון פאַרזאַמלונג]], [[פרייהייט פון דער פרעסע|פרײַהײַט פון דער פּרעסע]], [[פרייהייט פון ווארט|פרײַהײַט פון וואָרט]] און די אָפּשאַפונג פונעם [[טויטשטראף|טויטשטראָף]]. אין 1913 האָט זי פאַרעפנטליכט אַ ווערק "די אָנקלײַבונג פון קאַפּיטאַל" וואו זי האָט געטענה'ט אַז קאַפּיטאַל אָנקלײַבונג ברענגט צו [[אימפעריאליזם|אימפּעריאַליזם]]. | ||
זי האט אָנגעפירט אַ סאָציאַליסטישע מהפכה אין [[דייטשלאנד|דײַטשלאַנד]], און נאָך איר דורכפאַל האָט די | זי האט אָנגעפירט אַ סאָציאַליסטישע מהפכה אין [[דייטשלאנד|דײַטשלאַנד]], און נאָך איר דורכפאַל האָט די ווייט־רעכטע מיליציע "פרײַקאָרפּס" זי דערהרגעט. | ||
{{קאמאנסקאט|Rosa Luxemburg}} | {{קאמאנסקאט|Rosa Luxemburg}} | ||
| שורה 29: | שורה 29: | ||
{{ביא-שטומף}} | {{ביא-שטומף}} | ||
[[ | [[קאַטעגאָריע:אומבאקוקט]] | ||
[[ | [[קאַטעגאָריע:אויף יידיש]] | ||
{{קרד/ויקי/יידיש}} | {{קרד/ויקי/יידיש}} | ||