1
רעדאגירונג
אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "רוי:אומאן"
קפיצה לניווט
קפיצה לחיפוש
←דרויסנדיגע לינקס
ק (החלפת טקסט – "דרויסנדע" ב־"דרויסנדיגע") |
צייכנס: וויזועלע רעדאגירונג רויע רעדאגירונג |
||
| שורה 9: | שורה 9: | ||
עס געפינט זיך אויפ מערב זיין פון אוקריינא, צווישן [[קיעוו]] און [[אדעסע]]. עס איז ווייט פון קיעוו צוויי הונדערט קילאמעטער, עס דויערט צו פארן מיט א קאר פונעם עראפארט אין קיעוו ביז אומאן, לערך צוויי און א האלב שעה. | עס געפינט זיך אויפ מערב זיין פון אוקריינא, צווישן [[קיעוו]] און [[אדעסע]]. עס איז ווייט פון קיעוו צוויי הונדערט קילאמעטער, עס דויערט צו פארן מיט א קאר פונעם עראפארט אין קיעוו ביז אומאן, לערך צוויי און א האלב שעה. | ||
== היסטאריע == | ==היסטאריע== | ||
=== דער גרויסער מאסן מארד === | ===דער גרויסער מאסן מארד=== | ||
אין דער שטאט אומאן האט פאסירט א גרויסן מאסן מארד דורך [[פויער]]ן און רוצחים וואס האבן אויסגעהרג'ט טויזענטער אידן מענער פרויען און קינדער צוליב דעם וואס זיי האבן נישט געוואלט ווערן [[קריסט]]ן. געווען איז דאס אין יאהר [[ה'תקכ"ח]], עס איז געקומען א גרויסער רוצח און פיינט פון די אידן ער האט געהייסן גונטא ימ"ש, ער האט געוואלט זיין א [[קעניג]] פון אוקריינא און נישט זיין אונטערגעווארפן אונטער די [[רוסישע אימפעריע|רוסישע צאר]], ער האט צוזאמענגענומען אסאך פויערן און זיי געהעצט קעגן די [[רעגירונג]], אבער ווי יעדע פראבלעמאטישע צייט האט דאס זייער שלעכט געווירקט אויף די אידן, די פויערן זענען געווען גרויסע [[אנטיסעמיטיזם|פיינט פון אידן]] און אין א יעדע [[שטעטל]] האבן זיי גע'הרג'ט די אידישע קינדער מיט מיתות משונות רח"ל, און דערנאך זיי בארויבט דאס [[געלט]]. | אין דער שטאט אומאן האט פאסירט א גרויסן מאסן מארד דורך [[פויער]]ן און רוצחים וואס האבן אויסגעהרג'ט טויזענטער אידן מענער פרויען און קינדער צוליב דעם וואס זיי האבן נישט געוואלט ווערן [[קריסט]]ן. געווען איז דאס אין יאהר [[ה'תקכ"ח]], עס איז געקומען א גרויסער רוצח און פיינט פון די אידן ער האט געהייסן גונטא ימ"ש, ער האט געוואלט זיין א [[קעניג]] פון אוקריינא און נישט זיין אונטערגעווארפן אונטער די [[רוסישע אימפעריע|רוסישע צאר]], ער האט צוזאמענגענומען אסאך פויערן און זיי געהעצט קעגן די [[רעגירונג]], אבער ווי יעדע פראבלעמאטישע צייט האט דאס זייער שלעכט געווירקט אויף די אידן, די פויערן זענען געווען גרויסע [[אנטיסעמיטיזם|פיינט פון אידן]] און אין א יעדע [[שטעטל]] האבן זיי גע'הרג'ט די אידישע קינדער מיט מיתות משונות רח"ל, און דערנאך זיי בארויבט דאס [[געלט]]. | ||
| שורה 27: | שורה 27: | ||
די מאסן מארד ווערט דערמאנט אין פארשידענע היסטאריע ביכער, אויך אין ספרים ווי אין ספר [[שער המלך]] איז דא א גאנצער דרוש און א הספד אויף זיי, דער שער המלך פארציילט אין אנדערע פלעצר אין זיין ספר די שרעקליכע מיתות משונות וואס זיי האבן דורכגעמאכט, א ביישפיל ברענגט ער, די גוים האבן גענומען א קינד, און געזאגט פאר זיין פאטער די ביסט א שוחט דיין קינד איז א שעפסעל, זיי האבן געצוואנגען דער טאטע צו שחט'ן זיין קינד און געזאגט אים, "שחט מיר דאס שעפסל" רח"ל. אויך אין ספר [[שבחי בעל שם טוב]] שטייט אז דער [[בעל שם טוב]] האט גערעדט פון זיי און געזאגט פאר וואס עס איז געשעהן. עס איז דא א קינות מיטן נאמען "מגילת אומאן", וואס דער צדיק ר' דוד האט אפגעשריבן די גאנצע מעשה, עס הייבט זיך אהן מיט די ווערטער "ויקונן דוד", מען פלעגט זיך פירן און אומאן עס צו פאהרליינען אין די טעג וואס דער אומגליק האט פאסירט זעקס און זיבען טעג אין חודש פון תמוז. | די מאסן מארד ווערט דערמאנט אין פארשידענע היסטאריע ביכער, אויך אין ספרים ווי אין ספר [[שער המלך]] איז דא א גאנצער דרוש און א הספד אויף זיי, דער שער המלך פארציילט אין אנדערע פלעצר אין זיין ספר די שרעקליכע מיתות משונות וואס זיי האבן דורכגעמאכט, א ביישפיל ברענגט ער, די גוים האבן גענומען א קינד, און געזאגט פאר זיין פאטער די ביסט א שוחט דיין קינד איז א שעפסעל, זיי האבן געצוואנגען דער טאטע צו שחט'ן זיין קינד און געזאגט אים, "שחט מיר דאס שעפסל" רח"ל. אויך אין ספר [[שבחי בעל שם טוב]] שטייט אז דער [[בעל שם טוב]] האט גערעדט פון זיי און געזאגט פאר וואס עס איז געשעהן. עס איז דא א קינות מיטן נאמען "מגילת אומאן", וואס דער צדיק ר' דוד האט אפגעשריבן די גאנצע מעשה, עס הייבט זיך אהן מיט די ווערטער "ויקונן דוד", מען פלעגט זיך פירן און אומאן עס צו פאהרליינען אין די טעג וואס דער אומגליק האט פאסירט זעקס און זיבען טעג אין חודש פון תמוז. | ||
=== די משכילים פון אומאן === | ===די משכילים פון אומאן=== | ||
די שטאט אומאן איז דעמאלטס געווען א מאדערנע שטאט, אסאך צדיקים האבן זיך געוואלט דארט בעזעסן אבער זיי האבן נישט געקענט, געוואנט האט אין די שטאט די הויפט גרויסע משכילים וואס האבן געוואלט איבער פיהרן די פרומע אידן צו זיין גוים, [[חייקל הורוויץ]] מיט זיינע צוויי איידעמער הירש בער הורוויץ, און דער אייניקעל פון דעם גאון דער [[נודע ביהודה]] [[משה לאנדא]]. זיי זענען אלע געווען תלמידים פון דעם משכיל [[נפתלי הירץ וויזעל]]. זיי האבן ביי זיך געהאט דעם ספר פון זייער רבין [[יין הלבנון]] אין כתב יד. | די שטאט אומאן איז דעמאלטס געווען א מאדערנע שטאט, אסאך צדיקים האבן זיך געוואלט דארט בעזעסן אבער זיי האבן נישט געקענט, געוואנט האט אין די שטאט די הויפט גרויסע משכילים וואס האבן געוואלט איבער פיהרן די פרומע אידן צו זיין גוים, [[חייקל הורוויץ]] מיט זיינע צוויי איידעמער הירש בער הורוויץ, און דער אייניקעל פון דעם גאון דער [[נודע ביהודה]] [[משה לאנדא]]. זיי זענען אלע געווען תלמידים פון דעם משכיל [[נפתלי הירץ וויזעל]]. זיי האבן ביי זיך געהאט דעם ספר פון זייער רבין [[יין הלבנון]] אין כתב יד. | ||
| שורה 35: | שורה 35: | ||
== דער קבר פון רבי נחמן מברסלב == | ==דער קבר פון רבי נחמן מברסלב== | ||
אין דעם שטעטל ליגט [[רבי נחמן מברסלב]]ס [[קבר]]. | אין דעם שטעטל ליגט [[רבי נחמן מברסלב]]ס [[קבר]]. | ||
| שורה 43: | שורה 43: | ||
== דער קיבוץ פון ברעסלבער חסידים == | ==דער קיבוץ פון ברעסלבער חסידים== | ||
יעדעס [[יאר]] [[ראש השנה]] קומט דארט אהין כמעט אלע [[ברעסלאוו|בראסלעווער]] [[חסידות|חסידים]] פון דער גאנצער וועלט צו פראווען [[יום טוב]] מיט זייער געשטארבענעם [[רבי]]'ן, ווייל רבי נחמן האט געזאגט פאר זיינע חסידים '''"גאר מיין זאך איז ראש השנה"''', און [[רבי נתן מברסלב]] (דער תלמיד פון רבי נחמן) האט געהאלטן אז רבי נחמן האט געוואלט מען זאל קומען צו אים אויף ראש השנה אויך נאך זיין פטירה. | יעדעס [[יאר]] [[ראש השנה]] קומט דארט אהין כמעט אלע [[ברעסלאוו|בראסלעווער]] [[חסידות|חסידים]] פון דער גאנצער וועלט צו פראווען [[יום טוב]] מיט זייער געשטארבענעם [[רבי]]'ן, ווייל רבי נחמן האט געזאגט פאר זיינע חסידים '''"גאר מיין זאך איז ראש השנה"''', און [[רבי נתן מברסלב]] (דער תלמיד פון רבי נחמן) האט געהאלטן אז רבי נחמן האט געוואלט מען זאל קומען צו אים אויף ראש השנה אויך נאך זיין פטירה. | ||
| שורה 52: | שורה 52: | ||
אין די שפעטערע יארן, ווען דער קאמוניזים האט זיך אויסגעשפארייט און עס איז נישט מעגליך געווען צו קומען, האבן די פולישע ברסלבער חסידים געמאכט א קיבוץ אויף ראש השנה אין לובלין, און נאכן צווייטן וועלט קריג. ווען מען האט בכלל נישט געקענט פארן קיין אומאן האט זיך אויסגעשטעלטע אז צווישן די ברסלעווער חסידים, איז דא אזעלכע וואס האלטן אז היינט צו טאג מוז די זאמלונג (קיבוץ) מוז נישט זיין דווקא ביי רבי נחמן'ס קבר. | אין די שפעטערע יארן, ווען דער קאמוניזים האט זיך אויסגעשפארייט און עס איז נישט מעגליך געווען צו קומען, האבן די פולישע ברסלבער חסידים געמאכט א קיבוץ אויף ראש השנה אין לובלין, און נאכן צווייטן וועלט קריג. ווען מען האט בכלל נישט געקענט פארן קיין אומאן האט זיך אויסגעשטעלטע אז צווישן די ברסלעווער חסידים, איז דא אזעלכע וואס האלטן אז היינט צו טאג מוז די זאמלונג (קיבוץ) מוז נישט זיין דווקא ביי רבי נחמן'ס קבר. | ||
* די [[נ נח]] (תלמידים פון [[רבי ישראל בער אדעסער]]) טענה'ן אז רבי נחמן קומט אויף ראש השנה צום קבר פון ר' ישראל בער וואס איז באגראבן אין [[הר המנוחות]] אין ירושלים. און זיי שטעלן דארט אויף א ריזיגע [[געצעלט]] צו דאווענען. | *די [[נ נח]] (תלמידים פון [[רבי ישראל בער אדעסער]]) טענה'ן אז רבי נחמן קומט אויף ראש השנה צום קבר פון ר' ישראל בער וואס איז באגראבן אין [[הר המנוחות]] אין ירושלים. און זיי שטעלן דארט אויף א ריזיגע [[געצעלט]] צו דאווענען. | ||
אין אומאן איז פלאצירט דער [[סאפיע גארטן]]. | אין אומאן איז פלאצירט דער [[סאפיע גארטן]]. | ||
| שורה 64: | שורה 64: | ||
ביים קלויז געפונט זיך דער פראוויזארישער שפיטאל וואס ווערט יערליך אויפגעשטעלט פארן געברויך פון הונדערטער מענטשן, און אויך ברענגט מען דארט אפ אלע פארלוירענע רענצלעך וואס מענטשן פארלירן און קיעווער אדער אדעסער לופטפעלדער. | ביים קלויז געפונט זיך דער פראוויזארישער שפיטאל וואס ווערט יערליך אויפגעשטעלט פארן געברויך פון הונדערטער מענטשן, און אויך ברענגט מען דארט אפ אלע פארלוירענע רענצלעך וואס מענטשן פארלירן און קיעווער אדער אדעסער לופטפעלדער. | ||
== דער היינטיגער קיבוץ == | ==דער היינטיגער קיבוץ== | ||
למעשה געפונט זיך אין אומאן ראש השנה אסאך מנינים וואס דאווענען נישט ביים קלויז. | למעשה געפונט זיך אין אומאן ראש השנה אסאך מנינים וואס דאווענען נישט ביים קלויז. | ||
:א) דער בית המדרש לספרדים אונטערן קלויז | :א) דער בית המדרש לספרדים אונטערן קלויז | ||
| שורה 80: | שורה 80: | ||
==דרויסנדיגע לינקס== | ==דרויסנדיגע לינקס== | ||
* [https://rabenu.org/ דער קבר פון רבי נחמן מברסלב אין אומן] | *היסטאריע פון שטאט אומאן און אירע רבנים ואנשי שם באתר אייוועלט https://www.ivelt.com/forum/viewtopic.php?t=70204#:~:text=%D7%A2%D7%99%D7%A8%20%D7%95%D7%A2%D7%99%D7%A8-,%D7%94%D7%99%D7%A1%D7%98%D7%90%D7%A8%D7%99%D7%A2%20%D7%A4%D7%95%D7%9F%20%D7%A9%D7%98%D7%90%D7%98%20%D7%90%D7%95%D7%9E%D7%90%D7%9F%20%D7%90%D7%95%D7%9F%20%D7%90%D7%99%D7%A8%D7%A2%20%D7%A8%D7%91%D7%A0%D7%99%D7%9D%20%D7%95%D7%90%D7%A0%D7%A9%D7%99%20%D7%A9%D7%9D,-%D7%93%D7%99%20%D7%90%D7%97%D7%A8%D7%90%D7%99%D7%9D%3A | ||
*[https://rabenu.org/ דער קבר פון רבי נחמן מברסלב אין אומן] | |||
*[https://www.breslevnews.net/category/%d7%90%d7%95%d7%9e%d7%9f/ ברסלב נייעס - אומן] | *[https://www.breslevnews.net/category/%d7%90%d7%95%d7%9e%d7%9f/ ברסלב נייעס - אומן] | ||
* [http://breslevglobal.com/ ברסלב גלובל] | *[http://breslevglobal.com/ ברסלב גלובל] | ||
* [http://umanshalom.co.il/ אומן שלום] אַלע נייעס פון ברסלב און אומאן | *[http://umanshalom.co.il/ אומן שלום] אַלע נייעס פון ברסלב און אומאן | ||
[[קאַטעגאָריע:ברסלב]] | [[קאַטעגאָריע:ברסלב]] | ||
[[קאַטעגאָריע:שטעט אין אוקראינע]] | [[קאַטעגאָריע:שטעט אין אוקראינע]] | ||