אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "דרעפט:בית הורדוס"

1,495 בייטן צוגעלייגט ,  פֿאַר 6 חדשים
ק (הגהה)
 
(6 צווישנדיגע ווערסיעס פונעם זעלבן באַניצער נישט געוויזן)
שורה 29: שורה 29:


[[יוליוס קייסער]] האט באשטימט אנטיפטר אלס פראקוראטאר פון יהודה אין יאר 47 פצ”ר <ref>{{Cite web|title=The Family of Herod the Great - Grace Notes|url=https://www2.gracenotes.info/topics/herod.html|access-date=2020-09-18|website=www2.gracenotes.info}}</ref>, און אנטיפטר האט באשטימט זיינע זין פצאל און הורדוס אלס גובערנאטארן פון ירושלים און גליל. אנטיפטר איז דער'הרג'עט געווארן אין יאר 43 פצ”ר; אבער זיינע זין האבן באוויזן צו האלטן די לייצעס פון דער מאכט, און זענען דערהויבן געווארן צום ראנג פון טעטרארכן אין יאר 41 פצ”ר דורך מארקוס אנטאניוס<ref name=":0" /><ref>{{Cite web|last=Flader|first=Fr John|date=2020-06-17|title=Which Herod was which? Sorting out the five Herods|url=https://www.catholicweekly.com.au/which-herod-was-which-sorting-out-the-five-herods/|access-date=2020-09-18|website=The Catholic Weekly|language=en-AU}}</ref>.
[[יוליוס קייסער]] האט באשטימט אנטיפטר אלס פראקוראטאר פון יהודה אין יאר 47 פצ”ר <ref>{{Cite web|title=The Family of Herod the Great - Grace Notes|url=https://www2.gracenotes.info/topics/herod.html|access-date=2020-09-18|website=www2.gracenotes.info}}</ref>, און אנטיפטר האט באשטימט זיינע זין פצאל און הורדוס אלס גובערנאטארן פון ירושלים און גליל. אנטיפטר איז דער'הרג'עט געווארן אין יאר 43 פצ”ר; אבער זיינע זין האבן באוויזן צו האלטן די לייצעס פון דער מאכט, און זענען דערהויבן געווארן צום ראנג פון טעטרארכן אין יאר 41 פצ”ר דורך מארקוס אנטאניוס<ref name=":0" /><ref>{{Cite web|last=Flader|first=Fr John|date=2020-06-17|title=Which Herod was which? Sorting out the five Herods|url=https://www.catholicweekly.com.au/which-herod-was-which-sorting-out-the-five-herods/|access-date=2020-09-18|website=The Catholic Weekly|language=en-AU}}</ref>.
===העראדיאנער קעניגרייך===
===הורדוס' קעניגרייך===


אין יאר 40 פצ”ר, זענען די {{קישור שפה|ענגליש|Parthian Empire|פארטיאנער}} אריין אין די רוימישע פראווינצן אין מזרח, און האבן באוויזן ארויסצוטרייבן די רוימער פון אסאך געביטן<ref>{{Cite web|title=Why the Magi got a bad press|url=https://www.jpost.com/blogs/truth-beyond-price/why-the-magi-got-a-bad-press-437132|access-date=2020-09-19|website=The Jerusalem Post|date=15 December 2015 }}</ref><ref>{{Cite web|title=Rome, Iran, and the Specters of Antiquity|url=https://www.foreignpolicyjournal.com/2020/01/24/rome-iran-and-the-specters-of-antiquity/|access-date=2020-09-19|website=Foreign Policy Journal|date=25 January 2020 |language=en-US}}</ref>. אין יהודה, איז די חשמונאישע דינאסטיע צוריקגעשטעלט געווארן אונטער קעניג [[מתתיהו אנטיגנוס דער צווייטער]], אלס א פרא-פארטישער מאנארך. הורדוס דער גרויסער, דער זון פון אנטיפטר און קיפרוס (מעגליך פון {{קישור שפה|ענגליש|Nabataeans|נאבאטישן}} אפשטאם), האט באוויזן צו אנטלויפן קיין רוים. נאכן איבערצייגן דעם [[רוימישן סענאט]] איבער זיינע ערליכע כוונות לטובת די רוימער, איז ער עווענטועל דערקלערט געווארן אלס קעניג פון די אידן דורך דעם רוימישן סענאט<ref>[http://earlyjewishwritings.com/text/josephus/war1.html Jewish War 1].14.4</ref>.
אין יאר 40 פצ”ר, זענען די {{קישור שפה|ענגליש|Parthian Empire|פארטיאנער}} אריין אין די רוימישע פראווינצן אין מזרח, און האבן באוויזן ארויסצוטרייבן די רוימער פון אסאך געביטן<ref>{{Cite web|title=Why the Magi got a bad press|url=https://www.jpost.com/blogs/truth-beyond-price/why-the-magi-got-a-bad-press-437132|access-date=2020-09-19|website=The Jerusalem Post|date=15 December 2015 }}</ref><ref>{{Cite web|title=Rome, Iran, and the Specters of Antiquity|url=https://www.foreignpolicyjournal.com/2020/01/24/rome-iran-and-the-specters-of-antiquity/|access-date=2020-09-19|website=Foreign Policy Journal|date=25 January 2020 |language=en-US}}</ref>. אין יהודה, איז די חשמונאישע דינאסטיע צוריקגעשטעלט געווארן אונטער קעניג [[מתתיהו אנטיגנוס דער צווייטער]], אלס א פרא-פארטישער מאנארך. הורדוס דער גרויסער, דער זון פון אנטיפטר און קיפרוס (מעגליך פון {{קישור שפה|ענגליש|Nabataeans|נאבאטישן}} אפשטאם), האט באוויזן צו אנטלויפן קיין רוים. נאכן איבערצייגן דעם [[רוימישן סענאט]] איבער זיינע ערליכע כוונות לטובת די רוימער, איז ער עווענטועל דערקלערט געווארן אלס קעניג פון די אידן דורך דעם רוימישן סענאט<ref>[http://earlyjewishwritings.com/text/josephus/war1.html Jewish War 1].14.4</ref>.


טראץ זיין דערקלערונג אלס קעניג פון גאנץ יהודה, האט הורדוס עס נישט איינגענומען אינגאנצן ביז יאר 37 פצ”ר<ref>{{Cite web|title=Palestinian Authority demolishing Hasmonean dynasty fortress - report|url=https://www.jpost.com/israel-news/pa-systematically-demolishing-hasmonean-dynasty-fortress-report-627714|access-date=2020-09-18|website=The Jerusalem Post|date=13 May 2020 }}</ref>. דערנאך האט ער געהערשט איבער'ן העראדיאנער קעניגרייך אלס א וואסאל קעניג פאר 34 יאר, אונטערדריקט די אפאזיציע, און גלייכצייטיג אנגעהויבן ריזיגע בוי פראיעקטן, אריינגערעכנט דעם האפן אין [[קיסריה]], [[הר הבית]], [[מצדה]], די העראדיום, און נאך פעסטונגען<ref name=":1">{{Cite web|last=Ponchner|first=Debbie|title=Archeologists Restore Flooring That Adorned the Second Temple of Jerusalem|url=https://www.scientificamerican.com/article/archeologists-restore-flooring-that-adorned-the-second-temple-of-jerusalem/|access-date=2020-09-21|website=Scientific American|language=en}}</ref><ref>{{Cite web|last=Leichman|first=Abigail Klein|date=2020-06-18|title=The 10 most iconic archeological sites in Israel|url=https://www.israel21c.org/the-10-most-iconic-archeological-sites-in-israel/|access-date=2020-09-21|website=ISRAEL21c|language=en-US}}</ref>. הורדוס האט געהערשט איבער ארץ יהודה ביז יאר 4 פצ”ר<ref name=":1" />; ביי זיין טויט איז זיין קעניגרייך צעטיילט געווארן צווישן זיינע דריי זין און זיין שוועסטער אלס א טעטרארכיע<ref>{{Cite web|last=Flader|first=Fr John|date=2020-06-17|title=Which Herod was which? Sorting out the five Herods|url=https://www.catholicweekly.com.au/which-herod-was-which-sorting-out-the-five-herods/|access-date=2020-09-21|website=The Catholic Weekly|language=en-AU}}</ref>.
טראץ זיין דערקלערונג אלס קעניג פון גאנץ יהודה, האט הורדוס עס נישט איינגענומען אינגאנצן ביז יאר 37 פצ”ר<ref>{{Cite web|title=Palestinian Authority demolishing Hasmonean dynasty fortress - report|url=https://www.jpost.com/israel-news/pa-systematically-demolishing-hasmonean-dynasty-fortress-report-627714|access-date=2020-09-18|website=The Jerusalem Post|date=13 May 2020 }}</ref>. דערנאך האט ער געהערשט איבער'ן העראדיאנער קעניגרייך אלס א וואסאל קעניג פאר 34 יאר, אונטערדריקט די אפאזיציע, און גלייכצייטיג אנגעהויבן ריזיגע בוי פראיעקטן, אריינגערעכנט דעם האפן אין [[קיסריה]], [[הר הבית]], [[מצדה]], די העראדיום, און נאך פעסטונגען<ref name=":1">{{Cite web|last=Ponchner|first=Debbie|title=Archeologists Restore Flooring That Adorned the Second Temple of Jerusalem|url=https://www.scientificamerican.com/article/archeologists-restore-flooring-that-adorned-the-second-temple-of-jerusalem/|access-date=2020-09-21|website=Scientific American|language=en}}</ref><ref>{{Cite web|last=Leichman|first=Abigail Klein|date=2020-06-18|title=The 10 most iconic archeological sites in Israel|url=https://www.israel21c.org/the-10-most-iconic-archeological-sites-in-israel/|access-date=2020-09-21|website=ISRAEL21c|language=en-US}}</ref>. הורדוס האט געהערשט איבער ארץ יהודה ביז יאר 4 פצ”ר<ref name=":1" />.


====העראדיאנער טעטרארכיע====
===די העראדיאנער טעטרארכיע===
ביי הורדוס' טויט איז זיין קעניגרייך צעטיילט געווארן צווישן זיינע דריי זין און זיין שוועסטער אלס א טעטרארכיע:<ref>{{Cite web|last=Flader|first=Fr John|date=2020-06-17|title=Which Herod was which? Sorting out the five Herods|url=https://www.catholicweekly.com.au/which-herod-was-which-sorting-out-the-five-herods/|access-date=2020-09-21|website=The Catholic Weekly|language=en-AU}}</ref>


[[ארכעלאאס|הורדוס ארקילאוס]], זון פון הורדוס און [[מאלטאקי]] די [[שומרון|שומרונישע]], האט באקומען דעם טיטל פון עטנארך (ἐθνάρχης) און געהערשט איבער'ן הויפט טייל פונעם קעניגרייך: יהודה אליין, אדום, און [[שומרון]]. ער האט געהערשט פאר צען יאר, ביז יאר 6, ווען ער איז פארטריבן געווארן קיין וויען אין גאליע, וואו ער האט געלעבט פאר די איבעריגע טעג פון זיין לעבן<ref>{{Cite web|url=https://jewishencyclopedia.com/articles/1729-archelaus | title= Archelaus |website=Jewish Encyclopedia}}</ref>.
*[[ארכעלאאס|הורדוס ארקילאוס]], זון פון הורדוס און [[מאלטאקי]] די [[שומרון|שומרונישע]], האט באקומען דעם טיטל פון עטנארך (ἐθνάρχης) און געהערשט איבער'ן הויפט טייל פונעם קעניגרייך: יהודה אליין, אדום, און [[שומרון]]. ער האט געהערשט פאר צען יאר, ביז יאר 6, ווען ער איז פארטריבן געווארן קיין וויען אין גאליע, וואו ער האט געלעבט פאר די איבעריגע טעג פון זיין לעבן<ref>{{Cite web|url=https://jewishencyclopedia.com/articles/1729-archelaus | title= Archelaus |website=Jewish Encyclopedia}}</ref>.


[[פיליפוס]] (צומאל אומריכטיג גערופן הורדוס פיליפוס דער צווייטער) איז געווען דער זון פון הורדוס און זיין פינפטע ווייב קלעאפאטרא פון ירושלים. ער האט באקומען דעם טיטל פון טעטרארך מיט יוריסדיקציע איבער'ן צפון-מזרח טייל פון זיין טאטנ'ס קעניגרייך: {{קישור שפה|עברית|יטורים|יטור}}, {{קישור שפה|עברית|טרכונה|טרכונה}}, [[בשן]], [[גולן]], און פאניאס {{העב|באניאס}}. ער האט געהערשט ביז זיין טויט אין יאר 34.
*[[פיליפוס]] (צומאל אומריכטיג גערופן הורדוס פיליפוס דער צווייטער) איז געווען דער זון פון הורדוס און זיין פינפטע ווייב קלעאפאטרא פון ירושלים. ער איז געווארן א  טעטרארך אונטער ארקילאוס, מיט יוריסדיקציע איבער'ן צפון-מזרח טייל פון זיין טאטנ'ס קעניגרייך: {{קישור שפה|עברית|יטורים|יטור}}, {{קישור שפה|עברית|טרכונה|טרכונה}}, [[בשן]], [[גולן]], און פאניאס ([[באניאס]]). ער האט געהערשט ביז זיין טויט אין יאר 34.


[[הורדוס אנטיפס]], אן אנדער זון פון הורדוס און מאלטאקי, איז געווארן א טעטרארך פון גליל און עבר הירדן; ער האט דארט געהערשט ביז ער איז פארטריבן געווארן קיין שפאניע דורך קייזער [[קאליגולא]] אין יאר 39, לויט יוסף בן מתתיהו<ref>Josephus, ''Antiquities'' [http://data.perseus.org/citations/urn:cts:greekLit:tlg0526.tlg004.perseus-eng1:2.181 18.181].</ref>.
*[[הורדוס אנטיפס]], אן אנדער זון פון הורדוס און מאלטאקי, איז געווארן א טעטרארך אונטער ארקילאוס איבער גליל און עבר הירדן; ער האט דארט געהערשט ביז ער איז פארטריבן געווארן קיין שפאניע דורך קייזער [[קאליגולא]] אין יאר 39, לויט יוסף בן מתתיהו<ref>Josephus, ''Antiquities'' [http://data.perseus.org/citations/urn:cts:greekLit:tlg0526.tlg004.perseus-eng1:2.181 18.181].</ref>.


שלומית, הורדוס' שוועסטער, איז געווען די טאפארך פון [[יבנה]].
*שלומית, הורדוס' שוועסטער, איז געווארן די טאפארך פון [[יבנה]] אונטער ארקילאוס.


===לעצטע הערשער===
===לעצטע הערשער===
שורה 53: שורה 54:


אויסער דעם, האט [[הורדוס פון כאלקיס]] געהערשט אלס קעניג פון כאלקיס, און זיין זון, {{קישור שפה|ענגליש|Aristobulus of Chalcis|אריסתובלוס פון כאלקיס}}, איז געווען טעטרארך פון כאלקיס און קעניג פון קליין ארמעניע.
אויסער דעם, האט [[הורדוס פון כאלקיס]] געהערשט אלס קעניג פון כאלקיס, און זיין זון, {{קישור שפה|ענגליש|Aristobulus of Chalcis|אריסתובלוס פון כאלקיס}}, איז געווען טעטרארך פון כאלקיס און קעניג פון קליין ארמעניע.
== אין חז"ל און די ראשונים ==
די גמרא אין עבודה זרה{{הערה|{{בבלי|עבודה זרה|ט|א}}.|כיוון=ימין}} זאגט אז "מלכות בית הורדוס" איז געשטאנען 103 ביז'ן חורבן. דאס באציט זיך צו די דינאסטיע פון קעניגן און הערשער פון בית הורדוס וואס האבן רעגירט איבער ארץ יהודה. אין די ראשונים טרעפט מען פארשידענע חשבונות פאר די 103 יאר, מיט קליינע שינויי נוסחאות פון איינס צום אנדערן. באופן כללי איז דער חשבון ווי פאלגנד: הורדוס 37 יאר, ארקילרוס 9 יאר, אנטיפס 11 יאר, אגריפס I 26 יאר, אגריפס II 20 יאר{{הערה|יוסיפון פרק סה, מאירי הקדמה למסכת אבות, יוחסין מאמר ראשון, שערי ציון די לאטיש|כיוון=ימין}}. די ראשונים זאגן אויך אז מונבז המלך אז געווען א זון פון אגריפס, און ער האט געקעניגט אינאיינעם מיט אים ביז'ן חורבן{{הערה|מאירי וי"א.|כיוון=ימין}}.


==ליסטע פון הערשער==
==ליסטע פון הערשער==
*אנטיפטר דער אדומי (פראקוראטאר פון יהודה) 47 – 43 פצ”ר
*[[אנטיפטרוס|אנטיפטר]] האדומי (פראקוראטאר פון יהודה) 47 – 43 פצ”ר
*הורדוס דער גרויסער
*[[הורדוס]] דער גרויסער
**גובערנאטאר פון גליל 47 - 43 פצ”ר
**גובערנאטאר פון [[גליל]] 47 - 43 פצ”ר
**טעטרארך פון גליל 43 - 40 פצ”ר
**טעטרארך פון [[גליל]] 43 - 40 פצ”ר
**ערוויילטער קעניג פון גאנץ יהודה דורך דעם רוימישן סענאט 40 פצ”ר, געהערשט 37 - 4 פצ”ר
**ערוויילטער קעניג פון גאנץ [[ארץ יהודה]] דורך דעם רוימישן סענאט 40 פצ”ר, געהערשט 37 - 4 פצ”ר
*פצאל (גובערנאטאר פון ירושלים) 47 - 40 פצ”ר
*פצאל (גובערנאטאר פון [[ירושלים]]) 47 - 40 פצ”ר
*פעראראס (גובערנאטאר פון עבר הירדן) 20 - 5 פצ”ר
*פרורה (גובערנאטאר פון עבר הירדן) 20 - 5 פצ”ר
*הורדוס ארכילאוס (עטנארך פון יהודה) 4 פצ”ר - 6
*[[ארכעלאאס|הורדוס ארקילאוס]] (עטנארך פון [[ארץ יהודה|יהודה]]) 4 פצ”ר - 6
*הורדוס אנטיפס (טעטרארך פון גליל) 4 פצ”ר - 39
*[[הורדוס אנטיפס]] (טעטרארך פון [[גליל]]) 4 פצ”ר - 39
*פיליפוס דער טעטרארך (טעטרארך פון בשן) 4 פצ”ר - 34
*פיליפוס דער טעטרארך (טעטרארך פון [[בשן]]) 4 פצ”ר - 34
*שלומית (טעטרארך פון יבנה) 4 פצ”ר - 10
*שלומית (טעטרארך פון [[יבנה]]) 4 פצ”ר - 10
*תיגראן דער פינפטער פון ארמעניע (קעניג פון ארמעניע) 6 - 12
*תיגראן דער פינפטער פון ארמעניע (קעניג פון ארמעניע) 6 - 12
*הורדוס אגריפס
*[[אגריפס דער ערשטער|הורדוס אגריפס]]
**קעניג פון בשן 37 - 41
**קעניג פון בשן 37 - 41
**קעניג פון גליל 40 - 41
**קעניג פון גליל 40 - 41
**קעניג פון גאנץ יהודה 41 - 44, פריער יהודה (רוימישע פראווינץ), געגעבן צו אים דורך קלאודיוס, און צוריקגעשטעלט אלס פראווינץ נאך זיין טויט.
**קעניג פון גאנץ יהודה 41 - 44, פריער יהודה (רוימישע פראווינץ), געגעבן צו אים דורך קלאודיוס, און צוריקגעשטעלט אלס פראווינץ נאך זיין טויט.
*הורדוס פון כאלקיס (קעניג פון כאלקיס) 41 - 48
*[[הורדוס פון כאלקיס]] (קעניג פון כאלקיס) 41 - 48
*הורדוס אגריפס דער צווייטער און בערניקי
*הורדוס אגריפס דער צווייטער
**טעטרארך פון כאלקיס 48 - 53
**טעטרארך פון כאלקיס 48 - 53
**קעניג פון בשן 53 - 100
**קעניג פון [[בשן]] 53 - 100
* אריסתובלוס פון כאלקיס  
* אריסתובלוס פון כאלקיס  
**קעניג פון קליין ארמעניע 55 - 72
**קעניג פון קליין-ארמעניע 55 - 72
**טעטרארך פון כאלקיס 57 - 92
**טעטרארך פון כאלקיס 57 - 92
*תיגראן דער זעקסטער פון ארמעניע (קעניג פון ארמעניע) 58 - 61
*תיגראן דער זעקסטער פון [[ארמעניע]] (קעניג פון ארמעניע) 58 - 61
*גייוס יוליוס אלכסנדר (קעניג פון קעטיס) 58 - 72
*גאיוס יוליוס אלכסנדר (קעניג פון קעטיס) 58 - 72


==פאמיליע בוים==
{{הורדוס דינאסטיע פאמיליע בוים}}
==ביבליאגראפיע==
==ביבליאגראפיע==


שורה 86: שורה 92:
* Julia Wilker, ''Für Rom und Jerusalem. Die herodianische Dynastie im 1. Jahrhundert n.Chr.'' (Berlin, Verlag Antike, 2007) (Studien zur Alten Geschichte, 5).
* Julia Wilker, ''Für Rom und Jerusalem. Die herodianische Dynastie im 1. Jahrhundert n.Chr.'' (Berlin, Verlag Antike, 2007) (Studien zur Alten Geschichte, 5).
</div>
</div>
==צו ליינען מער==
==צו ליינען מער==
<div class="mw-content-ltr">
<div class="mw-content-ltr">
שורה 98: שורה 105:
*[http://jewishencyclopedia.com/view.jsp?artid=637&letter=H Jewish Encyclopedia: Herodians]
*[http://jewishencyclopedia.com/view.jsp?artid=637&letter=H Jewish Encyclopedia: Herodians]
</div>
</div>
{{קאמאנסלינק|Herodian dynasty}}


==רעפרענצן==
==רעפרענצן==