המכלול

אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "רוי:ספעציעלע פורימ'ס"

רוי שמועס

רוי:ספעציעלע פורימ'ס (זעט מקור)

רעוויזיע פון 10:03, 20 מערץ 2025

14,666 בייטן צוגעלייגט ,  פֿאַר 8 חדשים
קיין רעדאגירונג באמערקונג
וויזועלוויקיטעקסט
(אליעזר לאנדא, אייוועלט)
צייכן: רויע רעדאגירונג
אין תקציר עריכה
שורה 145: שורה 145:
==="פּאַודער פּורים"===
==="פּאַודער פּורים"===
אין יאָר 1804 איז אין ווילנע פאָרגעקומען אַנ'אויפרייס אין אַ פּאַודער מאַגאַזין אין וועלכען איין־און־דרייסיג מענטשן זענען אומגעקומען. פיעלע היימען זענען פון דעם אויפרייס צעשטערט געוואָרן. אויך איז צעשטערט געוואָרן די היים פון ר' אברהם דאַנציג (מחבר פון די ספרים "חי אדם", "חכמת אדם" און "נשמת אדם"). ר' אברהם דאַנציג און זיין פאַמיליע זענען אַלע געפעהרליך פאַרוואונדעט געוואָרן, אָבער זענען ניצול געוואָרן פון טויט. צוליעב אָט דעם נס האָט ר' אברהם דאַנציג עטאַבלירט אַ "פּאַודער פּורים", וועלכער זאָל געפייערט ווערן יערן יאָר דעם פופצענטן טאָג אין כיסלו.
אין יאָר 1804 איז אין ווילנע פאָרגעקומען אַנ'אויפרייס אין אַ פּאַודער מאַגאַזין אין וועלכען איין־און־דרייסיג מענטשן זענען אומגעקומען. פיעלע היימען זענען פון דעם אויפרייס צעשטערט געוואָרן. אויך איז צעשטערט געוואָרן די היים פון ר' אברהם דאַנציג (מחבר פון די ספרים "חי אדם", "חכמת אדם" און "נשמת אדם"). ר' אברהם דאַנציג און זיין פאַמיליע זענען אַלע געפעהרליך פאַרוואונדעט געוואָרן, אָבער זענען ניצול געוואָרן פון טויט. צוליעב אָט דעם נס האָט ר' אברהם דאַנציג עטאַבלירט אַ "פּאַודער פּורים", וועלכער זאָל געפייערט ווערן יערן יאָר דעם פופצענטן טאָג אין כיסלו.
{| class="wikitable"
!פּורים פון…
!פייערונגס טאָג
!אויפגעשטעלט אין
!סיבה פאַרן אָבסערווירן
|-
|אַלדזשיר (גערופן פּורים אדום)
|ד' חשון
|1540
|געראַטעוועט פון חורבן אין די שפּאַניש-אַלדזשירישע מלחמות פון 1516–1517 און 1542.
|-
|אַלדזשיר (גערופן פּורים תמוז)
|י"א תמוז
|1774
|געראַטעוועט פון סכנה.
|-
|אַלעסאַנדריאַ דע לאַ פּאַליאַ (איטאַליע)
|כ"ה אב
|1779
|געראַטעוועט פון שחיטה.
|-
|אַלעסאַנדריאַ דע לאַ פּאַליאַ (איטאַליע)
|ב' חשוון
|1797
|געראַטעוועט פון ראיאטן אין דער רעוואלוציאנער מלחמה.
|-
|אַנקאָנאַ
|כ"א טבת
|1690
|געראַטעוועט פון אַן ערדציטערניש.
|-
|אַנקאָנאַ
|ט"ו תשרי
|1741
|די שיל איז געראַטעוועט געוואָרן פון שׂרֵפה.
|-
|אַנקאָנאַ
|כ"ד אדר
|1775
|די ייִדישע שטאָטילע איז געראַטעוועט געוואָרן פון אַן אָפּברענט.
|-
|אַנקאָנאַ
|י"ב שבט
|1797
|געראַטעוועט פון רייאות אין דער רעוואלוציאנער מלחמה.
|-
|אַנגוֹראַ/אַנקאַראַ (גערופן פּורים אַנגוֹראַ אָדער פּורים סאַרי-קיז)
|כ"א אלול
|?
|געראַטעוועט פון אַן עלילת דם.
|-
|אַנגוֹראַ (גערופן פּורים אַבאַזאַ)
|י"א אייר
|?
|?
|-
|אַנגוֹראַ (גערופן פּורים דע לאַ טורקיטאָ)
|י"ד תמוז
|1775
|געראַטעוועט פון אַן עלילת דם.
|-
|אַוויגנאָן
|כ"ד תמוז
|?
|?
|-
|אַוויגנאָן
|כ"ח שבט
|1757
|געראַטעוועט פון רייאות.
|-
|באַגדאַד
|י"א אב
|1733
|דערלייזט פון פּערסישער דריק.
|-
|בעלגראַד
|י"ט סיון
|1822
|געראַטעוועט פון חורבן בעת דער טירקיש-סערבישער מלחמה.
|-
|ברעשע (שאַמפּאַניע, פראַנקרייך)
|י"ד אדר
|1191
|דער הויפּט ייִד-פייַנט איז אויסגעפירט געוואָרן.
|-
|קאַיראָ
|י"ח שבט
|?
|?
|-
|קאַיראָ (גערופן פּורים מצרים)
|כ"ח אדר
|1524
|געראַטעוועט פון אומקום.
|-
|קאַנדיאַ (קרעטאַ)
|י"ח תמוז
|1583
|געראַטעוועט פון אַ קאָלעקטיווער שטראָף פאַר פאַררעטעריי בעת דער טירקו-ווענעטיאַנער קאָנפליקט.
|-
|קאַרפּענטראַס
|ט"ז כסלו
|1512
|געראַטעוועט פון רייאות.
|-
|קאַרפּענטראַס
|ט' ניסן
|1692
|געראַטעוועט פון חורבן.
|-
|קאַרפּענטראַס (גערופן יום ויושע)
|כ"א ניסן
|1651
|געראַטעוועט פון אַ שחיטה-סכנה.
|-
|קאַסאַבלאַנקאַ (גערופן פּורים היטלער)
|ב' כסלו
|1943
|אַנטלאפן פון ראיאטן און נאַצי-אקופּאַציע.
|-
|קאַסטיליע (שפּאַניע) (גערופן פּורים מאַרטינעז)
|א' אדר
|1339
|געראַטעוועט פון חורבן נאָך באַשולדיקונגען דורך ייִד-פייַנט גאָנסאַלעז מאַרטינעז, דער קעניגס באַראַטער.
|-
|קאַוואַיאָן (פּראָווענץ)
|כ"ה אייר
|1631
|דער מגיפה האָט אויפגעהערט.
|-
|קאַוואַיאָן
|כ"ט סיון
|1677
|געראַטעוועט פון אַן עלילת דם.
|-
|סענטאָ (איטאַליע)
|י"ב אב
|1820
|אַנטקומען פון אַ שׂרֵפה.
|-
|כיערי (איטאַליע)
|א' אב
|1797
|געראַטעוועט פון מלחמה-סכנה.
|-
|כיאָס (גריכנלאנד) (גערופן פּורים דע לאַ סעניאָראַ – "פּורים פון דער גוטער פרוי")
|ח' אייר
|1595 (אָדער 1820)?
|געראַטעוועט פון טויט בעת דער פראַנצויזיש-טירקישער מלחמה.
|-
|קוּנעאָ (איטאַליע)
|ה' כסלו
|1799
|די שיל איז געראַטעוועט געוואָרן פון שׂרֵפה דורך אַ קויל.
|-
|עטינגען (דייטשלאַנד)
|י"ח אייר
|1690
|געראַטעוועט פון חורבן דורך פיינט.
|-
|עטינגען
|כ"ט סיון
|1713
|?
|-
|פערראַראַ
|כ"ד כסלו
|?
|געראַטעוועט פון שׂרֵפה.
|-
|פערראַראַ
|י"ח אייר
|1799
|אַנטקומען פון קריגס-רייאות.
|-
|פעס
|כ"ב כסלו
|1840
|געראַטעוועט פון חורבן.
|-
|פלאָרענץ
|כ"ז סיון
|1791
|אַנטקומען פון פּלינדערונג און רייאות.
|-
|פאָסאַנאָ (איטאַליע)
|י"ח ניסן
|1796
|געראַטעוועט פון אַ באָמבע-יקספּלאָזיע בעת מלחמה.
|-
|פראַנקפורט אם מיין (גערופן פּורים ווינץ אָדער פּורים פעטמילך)
|כ' אדר
|1616
|די פאַרטריבענע אידן זענען צוריק אויפגענומען געוואָרן אין שטאָט, און דער הויפּט ייִד-פייַנט, פעטמילך, איז אויסגעפירט געוואָרן.
|-
|פולדאַ
|ט"ו אלול
|?
|?
|-
|גומעלטדזשינאַ (טראַקיי) (גערופן פּורים דע לאָס לאַדראָנעס – "פּורים פון די גנבים")
|כ"ב אלול
|1786
|געראַטעוועט פון אַ קאָלעקטיווער שטראָף פאַר אַרויסרופן רויבער צו באַרויבן שטאָט.
|-
|חברון
|א' אב
|?
|געראַטעוועט פון קאָלעקטיווער שטראָף און אויסהרעדונג דורך אִיבּרהִים פּאַשאַ.
|-
|חברון (גערופן פּורים תקקא – "פענצטער פּורים")
|י"ד טבת
|1741
|געראַטעוועט פון חורבן דורך אַ נסדיקע געלט-ראַטעוועכץ אויף אַ שיל-פענצטער.
|-
|איוורעאַ (איטאַליע)
|א' שבט
|1797
|אַנטקומען פון פּלינדערונג בעת דער רעוואלוציאנער מלחמה.
|-
|קומאָטיני (גריכנלאנד)
|כ"ב אלול
|1768
|געראַטעוועט פון חורבן בעת דער טירקישער אונטערדריקונג פון דער גריכישער אויפשטאַנד.
|-
|קאָוונאָ
|ז' אדר (ב')
|1783
|באַקומען פרייהייט-פּריווילעגיעס דורך קעניג סטאַניסלאַוס ב'.
|-
|ליוואָרנאָ (ליווערנע)
|י"ב שבט
|1742
|געראַטעוועט פון חורבן בעת אַן ערדציטערניש.
|-
|ליוואָרנאָ
|כ"ה טבת
|1810
|מגיפה אַפגעהערט.
|-
|ליוואָרנאָ
|ט"ז אדר
|1813
|?
|-
|לעפּאַנטאָ (גריכנלאנד)
|י"א טבת
|1699
|געראַטעוועט פון חורבן בעת דער טירקישער מלחמה.
|-
|מעדזשיבוזש (פּוילן)
|י"א טבת
|1648 אָדער 1649
|געראַטעוועט פון חורבן דורך כמלניצקי׳ס גרופּעס.
|-
|מאַראָקא
|י"ג ניסן
|1771
|געראַטעוועט פון חורבן.
|-
|מסטיסלאַוול (רוסלאנד)
|ד' שבט
|1744
|געראַטעוועט פון שחיטה דורך קאָזאַקן.
|-
|מסטיסלאַוול
|ג' כסלו
|1844
|געראַטעוועט פון קאָלעקטיווער שטראָף פאַר אַן אַנטי-רעגירונג אָפּשטאַנד.
|-
|נאַרבאָן (פראַנקרייך)
|כ' אדר
|1236
|געראַטעוועט פון רייאות.
|-
|אָראַן
|ו' אב
|1830
|געראַטעוועט פון שחיטה, איידער די פראַנצויזישע טרופּן זענען אָנגעקומען.
|-
|אָסטראה
|כ"ג ניסן
|1734 אָדער 1768
|געראַטעוועט פון אַ פּאָגראָם.
|-
|אָסטראה
|ז' תמוז
|1792
|געראַטעוועט פון חורבן בעת דער רוסיש-פּוילישער מלחמה.
|-
|פּאַדוע (גערופן פּורים די פועָקא – "פייער פּורים")
|י"א סיון
|1795
|געראַטעוועט פון אַ שׂרֵפה.
|-
|פּאַדוע (גערופן פּורים די בודאַ)
|י' אלול
|1684
|געראַטעוועט פון שחיטה בעת דער אויסטרו-טירקישער מלחמה (אין בודאפּעשט).
|-
|פּאַדוע (גערופן פּורים דעי סאַסי ?)
|שבת בא
|1748
|?
|-
|פּסאַראָ (זע אויך: אורבינאָ און סעניגאַליאַ)
|?
|1799
|אַנטקומען פון קריגס-שעדיגונגען.
|-
|פּיטיגליאַנאָ (איטאַליע)
|ט"ו תמוז
|1757
|אַ שול-דאַך איז צונויפגעפאַלן, אָבער קיינער איז נישט געשעדיקט געוואָרן.
|-
|פּיטיגליאַנאָ
|ט"ו סיון
|1799
|געראַטעוועט פון קריגס-סכנה בעת דער רעוואלוציאנער מלחמה.
|-
|פּאָזען
|א' חשוון
|1704
|געראַטעוועט פון טויט בעת דער פּויליש-שוועדישער מלחמה.
|-
|פּראַג
|י"ד חשוון
|1620
|געראַטעוועט פון פּלינדערונג און רייאות דורך שוץ פון קייזער פערדינאַנד.
|-
|פּראַג (גערופן פאַרהאַנג פּורים – "קורטינע פּורים")
|כ"ב טבת
|1622
|אַ שיל-שמש איז געראַטעוועט געוואָרן פון אַ טויט-פאַרהאַנג פאַר באַהאַלטן געשטאָהלענע קורטינען.
|-
|פּורים ביזאַנץ (אובזערווירט דורך אידן פון טראַקיי)
|י"ד אדר
|1574
|געראַטעוועט פון חורבן.
|-
|ראַגוסאַ
|?
|1631
|געראַטעוועט פון אַן עלילת דם.
|-
|ראָדאָס
|י"ד אדר
|1840
|געראַטעוועט פון חורבן.
|-
|ריטאָוואַ (ליטע) (גערופן פּורים ירובעם בּן נבט)
|י"ד אדר
|1863
|דער ייִד-פייַנט גראף אגינסקי איז געשטאָרבן.
|-
|רוים
|א' שבט
|1793
|דער געטאָ איז געראַטעוועט געוואָרן פון אַן אָנגריף און שׂרֵפה.
|-
|שאַנאַ
|י"ח אדר
|?
|געראַטעוועט פון חורבן.
|-
|סאַראַיעוואָ
|ד' חשוון
|1819
|10 ייִדישע פירערס זענען באפרייט געוואָרן פון טורמע און געראַטעוועט פון אויסהרעדונג.
|-
|סעניגאַליאַ (איטאַליע) (זע אויך: אורבינאָ און פּסאַראָ)
|ט"ו סיון
|1799
|געראַטעוועט פון חורבן בעת דער מלחמה דורך אַנטלויפן קיין אַנקאָנאַ.
|-
|סערמידע (איטאַליע)
|כ"ה תמוז
|1809
|געראַטעוועט פון אַן ערדציטערניש.
|-
|שיראז (גערופן פּורים מועד קטן)
|ב' חשוון
|1200 אָדער 1400
|ערלויבט געוואָרן ווידער צו פּראַקטיצירן אידישקייט נאָך געצווּנגענע גיור.
|-
|סיענאַ
|ט"ו סיון
|1799
|געראַטעוועט פון חורבן בעת דער רעוואלוציאנער מלחמה.
|-
|שפּאָלעטאָ
|כ"א סיון
|1797
|געראַטעוועט פון חורבן בעת דער רעוואלוציאנער מלחמה.
|-
|שפּאָלעטאָ
|ז' אדר
|?
|?
|-
|סיראַקוזע (סיציליע) (גערופן פּורים סאַראַגאָסאַ)
|י"ז שבט
|1425
|געראַטעוועט פון חורבן נאָך באַשולדיקונגען אין פאַררעטעריי.
|-
|טעטואַן און טאַנדזשיר (גערופן פּורים דע לאַס באָמבאַס אָדער פּורים דע לאָס קריסטשיאַנאָס)
|ב' אלול
|1578
|געראַטעוועט פון חורבן בעת דער מאַראָקאַנער-פּאָרטוגעזישער מלחמה.
|-
|טבריה
|ז' אלול
|1743
|געראַטעוועט פון קריגס-סכנה.
|-
|טבריה
|ד' כסלו
|?
|?
|-
|טריעסט
|י"ד אדר
|1833
|דער הויפּט ייִד-פייַנט איז געשטאָרבן.
|-
|טריפּאָלי און טוניס
|כ"ה שבט
|?
|?
|-
|טריפּאָלי און טוניס (גערופן פּורים שריף אָדער פּורים קדבאני – "פאלשער פּורים")
|כ"ד טבת
|1705
|געראַטעוועט פון חורבן דורך דעם פיינטלעכן הערשער ח'אַליל פּאַשאַ.
|-
|טריפּאָלי און טוניס (גערופן פּורים בורג'על)
|כ"ט טבת
|1793
|געראַטעוועט פון חורבן בעת דער טערקישער אָקופּאַציע דורך בורג'על פאַסאַ.
|-
|טוניס (גערופן פּורים שלג – "שניי-פּורים")
|כ"ד טבת
|1891
|די ייִדישע שטאָטילע איז געראַטעוועט געוואָרן פון אַ נאַטור-קאַטאַסטראָפע.
|-
|טוניס
|ט"ו
|?
|?
|-
|טורין
|א' אב
|1797
|געראַטעוועט פון מלחמה און פּלינדערונג.
|-
|אורבינאָ
|י"א סיון
|1799
|געראַטעוועט פון מלחמה און רייאות.
|-
|וועראָנאַ
|כ' תמוז
|1607
|באַקומען דערלויבעניש צו פאַרשליסן די געטאָ-טויערן פון אינעווייניק אַנשטאָט פון אינדרויסן.
|-
|ווידין (בולגאַריע) (גערופן פּורים דע לאָס באָרראַטשאָנע – "פּורים פון די באַרעבעטע")
|ד'–ה' חשוון (אָדער ט'–י' חשוון)
|1806
|געראַטעוועט פון חורבן נאָך אַ באַשולדיקונג, אַז דער הערשער איז פאַרסאַמט געוואָרן דורך זיין ייִדישן דאָקטער.
|-
|ווידין
|ב' אדר
|1878
|געראַטעוועט פון חורבן בעת דער רוסיש-טערקישער (באַלקאַנער) מלחמה.
|-
|ווילנע
|ט"ו אב
|1794
|געראַטעוועט פון חורבן בעת דער רוסיש-פּוילישער מלחמה.
|-
|זבאָראָוו (גאַליציע)
|י"ב טבת
|?
|געראַטעוועט פון חורבן צוליב אַן עלילת דם.
|}


==דרויסנדיגע לינקס==
==דרויסנדיגע לינקס==
גענומען פון "https://yi.hamichlol.org.il/באַזונדער:השוואה_ניידת/335418"