אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "יוכבד"

3,851 בייטן צוגעלייגט ,  פֿאַר 10 חדשים
רעדאגירונג (בעבודה)
ק (תנא קמא האט אריבערגעפירט בלאט דרעפט:יוכבד צו באַניצער:למאי נ"מ/יוכבד אן לאזן א ווייטערפירונג)
(רעדאגירונג (בעבודה))
שורה 1: שורה 1:
{{דרעפט}}
{{דרעפט}}
{{דעסקריפציע|טאכטער פון לוי, מאמע פון משה, אהרן און מרים}}
{{תנ"ך פערזענליכקייט
{{תנ"ך פערזענליכקייט
| שם = יוכבד בת לוי
| שם = יוכבד בת לוי
| כיתוב =
| געבורט ארט = [[אוראלט מצרים]]
| תאריך לידה =
| פטירה ארט = [[כנען]]
| מקום לידה = מצרים העתיקה
| מקום קבורה = [[קבר האמהות]]
| מקום פטירה = כנען {{מקור}}
| טאטע = לוי
| מקום קבורה = קבר האימהות {{מקור}}
| אב = לוי
| אם = עדינה
| בן זוג = עמרם
| בן זוג = עמרם
| קינדער = מרים, אהרן, משה
| קינדער = מרים, אהרן, משה
| תקופה = -
| תקופה = [[שעבוד מצרים]]
| עיסוק = עבד
| עיסוק = הייבאם
| בתנ"ך = ספר שמות, פרק ב'
| בתנ"ך = {{תנ"ך|שמות|א}} - {{תנ"ך|שמות|ב|אן=ספר}}; {{תנ"ך|במדבר|כו|נט}}
| גיל פטירה = -
}}
}}
 
[[טעקע:Matriarch graves 1.jpg|קליין|[[קבר האמהות]] אין [[טבריה]], וואו יוכבד איז באערדיגט לויט די מסורה]]
'''יוֹכֶבֶד''' איז א [[תנ"ך פערזענליכקייט]], טאכטער פון [[לֵוִי]], ווייב פון [[עמרם]] און די מאמע פון [[מרים הנביאה|מרים]], [[אהרן הכהן|אהרן]] און [[משה רבנו|משה]].  
'''יוֹכֶבֶד''' איז א [[תנ"ך פערזענליכקייט]], טאכטער פון [[לוי|לֵוִי]], ווייב פון איר פלימעניק [[עמרם]], און די מאמע פון [[מרים הנביאה|מרים]], [[אהרן הכהן|אהרן]] און [[משה רבנו|משה]].  


צוליב איר באשלוס צו באהאלטן [[משה בתיבה (סיפור בתנ"ך)|איר זון, משה, אין קאסטן]] און אים לייגן אין די וואסערן פון [[יאור]], איז משה געראטעוועט געווארן פון די באפעל פון [[פרעה]] צו פארטיליגן אלע נייע אינגלעך פון די [[איד]]ן. נאך וואס [[בתיה בת פרעה|די טאכטער פון פרעה]] האט ארויסגענומען משה פון יאור, האט זי געברענגט צו אים א אידישע [[זייגן|זייגערין]]{{הערה|"אִשָּׁה מֵינֶקֶת מִן הָעִבְרִיֹּת"}}, דאס איז געווען זיין מאמע יוכבד, און זי האט אים געזייגט און אויפגעצויגן ביז ער איז גרויס געווארן.
צוליב איר באשלוס צו באהאלטן [[משה בתיבה (סיפור בתנ"ך)|איר זון, משה, אין קאסטן]] און אים לייגן אין די וואסערן פון [[יאור]], איז משה געראטעוועט געווארן פון די באפעל פון [[פרעה]] צו פארטיליגן אלע נייע אינגלעך פון די [[איד]]ן. נאך וואס [[בתיה בת פרעה|די טאכטער פון פרעה]] האט ארויסגענומען משה פון יאור, האט זי געברענגט צו אים א אידישע [[זייגן|זייגערין]]{{הערה|"אִשָּׁה מֵינֶקֶת מִן הָעִבְרִיֹּת"}}, דאס איז געווען זיין מאמע יוכבד, און זי האט אים געזייגט און אויפגעצויגן ביז ער איז גרויס געווארן.
שורה 23: שורה 20:
די טייל פון יוכבד בסיפור לידתו וגידולו של משה לא מסופר בהרחבה, אולם הוא חלק מסיפור שיש בו נשים רבות יחסית לשאר סיפורי התורה (יוכבד, מרים, בת פרעה, שפרה ופועה). [[חז"ל]] עמדו על יחודו של הסיפור והקדישו ליוכבד כמה מדרשים.
די טייל פון יוכבד בסיפור לידתו וגידולו של משה לא מסופר בהרחבה, אולם הוא חלק מסיפור שיש בו נשים רבות יחסית לשאר סיפורי התורה (יוכבד, מרים, בת פרעה, שפרה ופועה). [[חז"ל]] עמדו על יחודו של הסיפור והקדישו ליוכבד כמה מדרשים.


==מקור שמה==
==נאמען==
הרכיב 'יו' מופיע רבות בשמות בתנכקיצורו של [[שם ה']]. הרכיב 'כבד' נפוץ בשמות שמיים ב[[היסטוריה של המזרח התיכון|מזרח הקדום]], ומשמעו 'מכובד'. אם גם כאן הרכיב 'יו' הוא קיצור לשם ה', הרי שיוכבד הוא השם הראשון במקרא העושה שימוש [[שם תאופורי|תאופורי]] בשם זה, והשם היחיד מסוגו המופיע לפני התגלות [[השם]] למשה ב[[הסנה הבוער|מעמד הסנה]]<ref>אנציקלופדיה מקראית, כרך ג</ref>.
די באדייט פונעם נאמען איז מעגליך צעטיילט אין צוויי: די ערטשע טייל, 'יו' געפינט מען אין אסאך נעמען אין תנאלס פארקירצונג פונעם [[שמות הקודש|שם ה']]. 'כבד' איז א געווען א פארשפרייטע [[סעמיטישע]] נאמען יענע צייט, מיינענדיג 'מכובד'{{הערה|אנציקלופדיה מקראית, כרך ג'}}.
 
== ביאגראפיע ==
יוכבד איז געבוירן געווארן צו לוי, דער זון פון [[יעקב]]{{הערה|{{תנ"ך|במדבר|כו|נט}}}}, גראד ביים אריינקומען קיין [[אוראלט מצרים|מצרים]]{{הערה|{{בבלי|סוטה|יב|א}}; {{בבלי|בבא בתרא|קכג|ב}}}}{{הערה|אין [[#צוה|צוואת השבטים]] שטייט אז זי איז געבוירן זעכצן יאר נאכ'ן אראפגיין קיין מצרים, ווען לוי איז געווען 64 יאר אלט.}}. אין תורה ווערט נישט דערמאנט די נאמען פון איר מאמע, אבער אין די מדרשים ווערן אנגעגעבן עטליכע נעמען: אוֹתָהּ{{הערה|{{תנ"ך|במדבר|כו|נט|מפרש=דעת זקנים}}, לויט'ן פסוק {{מנוקד|וְשֵׁם אֵשֶׁת עַמְרָם יוֹכֶבֶד בַּת לֵוִי אֲשֶׁר יָלְדָה "'''אֹתָהּ'''" לְלֵוִי בְּמִצְרָיִם}}.}}; עדינה - טאכטער פון יובב דער זון פון [[יקטן]]{{הערה|{{ספר הישר|וישב|כ}}}}; אדער מילכה, אן אפשטאמלינג פון [[תרח]]{{הערה|[[ספר היובלים]], לד, כח; {{אנקער|צוה}}[[צוואת השבטים]] ([[s:צוואות_השבטים#פרק_יא|צוואת לוי]]).}}.
 
זי האט חתונה געהאט מיט איר פלימעניק, דער "גדול הדור" [[עמרם]] דער זון פון איר ברודער [[קהת]], און געבוירן מיט אים [[מרים]], און [[אהרן]]. ווען [[פרעה]] האט ארויסגעגעבן די גזירה אריינצואווארפן די ניי-געבוירענע אינגלעך אין טייך, האט עמרם גע'גט זיין פרוי, זייענדיג אין די דריטע חודש פון די שוואנגערשאפט פון משה, זאגנדיג אז "אונזער מי איז פאר גארנישט". ווען אלע האבן אים נאכגעטון און גע'גט זייערע ווייבער, האט זיין טאכטער מרים אים איבערצייגט צוריקצונעמען זיין פרוי.
 
משה איז געבוירן זעקס חדשים נאך זייער ווידער-פאראייניגונג, ווען יוכבד איז געווען 130 יאר אלט. די מצריים וועלכע האבן נאכגעפאלגט די אידישע פרויען, האבן זיך פאררעכנט, און געציילט די ניין חדשים פון ווען עמרם און יוכבד האבן זיך צוריק פאראייניגט, אבער נאך דריי חדשים אים באהאלטן, האבן די מצריים אים געזאלט אנדעקן, און דערפאר האט יוכבד אריינגעלייגט [[משה אינעם קאסטן|משה אין א קאסטן]] באשיצט פון וואסער, און דאס אריינגעשטעלט אינעם טייך. [[בתיה]], די טאכטער פון פרעה האט אפגעפינען דאס קינד וויינענדיג ביים זיך באדן אין טייך, און פארשטאנען אז דאס איז א אידיש קינד, און זי האט רחמנות באקומען אויף אים. מרים וועלכע איז געשטאנען פונדערווייטנס און נאכגעפאלגט די פאסירונגען, האט איר פארגעשלאגן צו ברענגען א אידישע זייגערין צו זייגן דאס קינד, און געברענגט זיין מאמע יוכבד צו זיין די זייגערין, ביז ער איז עווענטועל איבערגעגעבן געווארן צו בתיה וועלכע האט אים אדאפטירט אין פרעה'ס הויז.


== קורות==
יוכבד און מרים זענען געווען הייבאמס, און פרעה האט זיי באפוילן צו הרג'ענען די אידישע קינדער איידער זייער געבורט. זיי האבן צוריקגעוויזן דעם באפעל, און דער אויבערשטער האט זיי דערפאר געבענטשט, "{{מנוקד|ויעש להם בתים}}".


אין [[סדר עולם]] און אין [[של"ה]] ווערט געברענגט אז זי איז ארויפגעגאנגען מיט די אידן קיין ארץ ישראל אין עלטער פון 250 יאר, און לויט די שפעטערע מסורה איז באערדיגט געווארן אין [[קבר האמהות]] אין [[טבריה]], אינאיינעם מיט [[בלהה]] און [[זלפה]]; [[צפורה]] אשת משה; אלישבע בת עמינדב; און [[רחל בת כלבא שבוע|רחל]] אשת רבי עקיבא.
== אין די תורה און חז"ל ==
אמו של משה מופיעה לראשונה עם תחילת סיפורו של משה רבינו, ב{{תנ"ך|שמות|ב}}:
אמו של משה מופיעה לראשונה עם תחילת סיפורו של משה רבינו, ב{{תנ"ך|שמות|ב}}:
{{ציטוט|מרכאות=כן|תוכן=וַיֵּלֶךְ אִישׁ מִבֵּית לֵוִי וַיִּקַּח אֶת-בַּת-לֵוִי. וַתַּהַר הָאִשָּׁה וַתֵּלֶד בֵּן וַתֵּרֶא אֹתוֹ כִּי-טוֹב הוּא וַתִּצְפְּנֵהוּ שְׁלֹשָׁה יְרָחִים. וְלֹא-יָכְלָה עוֹד הַצְּפִינוֹ וַתִּקַּח-לוֹ [[תיבת גומא|תֵּבַת גֹּמֶא]] וַתַּחְמְרָה בַחֵמָר וּבַזָּפֶת וַתָּשֶׂם בָּהּ אֶת-הַיֶּלֶד וַתָּשֶׂם בַּסּוּף עַל-שְׂפַת הַיְאֹר.}}
{{ציטוט|מרכאות=כן|תוכן=וַיֵּלֶךְ אִישׁ מִבֵּית לֵוִי וַיִּקַּח אֶת-בַּת-לֵוִי. וַתַּהַר הָאִשָּׁה וַתֵּלֶד בֵּן וַתֵּרֶא אֹתוֹ כִּי-טוֹב הוּא וַתִּצְפְּנֵהוּ שְׁלֹשָׁה יְרָחִים. וְלֹא-יָכְלָה עוֹד הַצְּפִינוֹ וַתִּקַּח-לוֹ [[תיבת גומא|תֵּבַת גֹּמֶא]] וַתַּחְמְרָה בַחֵמָר וּבַזָּפֶת וַתָּשֶׂם בָּהּ אֶת-הַיֶּלֶד וַתָּשֶׂם בַּסּוּף עַל-שְׂפַת הַיְאֹר.}}
שורה 41: שורה 48:
==מדרשים נוספים לסיפורה==
==מדרשים נוספים לסיפורה==
בניסיון להרחיב את המעט הידוע על יוכבד, עסקו פרשנים לאורך הדורות בסוגיות שונות העולות מהכתוב.
בניסיון להרחיב את המעט הידוע על יוכבד, עסקו פרשנים לאורך הדורות בסוגיות שונות העולות מהכתוב.
===זהות אמה===
בתיאור לידת יוכבד בתורה לא הוזכר שם אמה: "וְשֵׁם אֵשֶׁת עַמְרָם יוֹכֶבֶד בַּת לֵוִי אֲשֶׁר יָלְדָה אֹתָהּ לְלֵוִי בְּמִצְרָיִם" (במדבר כו נט). אמנם בספר דעת זקנים מבעלי התוספות כתב בפירוש הפסוק, ששם אמה היה 'אותה', וכוונת הפסוק ש'אותה' ילדה את יוכבד. אמנם במפרשים אחרים נמצאו שמות אחרים לאם יוכבד, יש שכתבו ששם אימה היה עדינה בת יובב בן [[יקטן]]{{הערה|ספר הישר, פרשת וישב.}}. וב[[ספר היובלים]] מובא ששמה היה מילכה מבנות ארם, מזרע בני [[תרח]]{{הערה|פרק לד, כח. וכעיין זה בספר [[צוואות השבטים|צוואת השבטים]], (צוואת לוי) שכתב ששם אשתו הייתה 'מלכה'}}.


===כרונולוגיה===
===כרונולוגיה===