אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "אשר"

פון המכלול
קפיצה לניווט קפיצה לחיפוש
ק (צמא לדעת האט אריבערגעפירט בלאט באַניצער:אחד יחיד/אשר צו רוי:אשר אן לאזן א ווייטערפירונג)
(ע"פ גרשון)
 
(23 מיטלסטע ווערסיעס פון 3 באַניצער נישט געוויזן.)
שורה 1: שורה 1:
{{דרעפט}}
<!-- הייבט אן רעדאגירן אונטער די שורה -->
{{דעסקריפציע|יעקב'ס אכטער זון, צווייטער מיט זלפה (ב'קצ"ח–ב'שכ"א)}}
{{דעסקריפציע|יעקב'ס אכטער זון, צווייטער מיט זלפה (ב'קצ"ח–ב'שכ"א)}}
{{אישיות תנ"כית
{{אישיות תנ"כית
שורה 15: שורה 13:
}}
}}
<!-- {{אנדערע באדייטן|דאס=דער זון פון יעקב}} -->
<!-- {{אנדערע באדייטן|דאס=דער זון פון יעקב}} -->
'''אשר''' איז געווען דער צווייטער פון צוויי זין פון [[יעקב]] און [[זלפה]] די שפחה פון [[לאה]], יעקב'ס אכטער זון און דער גרינדער פון [[שבט אשר]] פון די [[שבטי ישראל]].
'''אָשֵׁר''' איז דער אכטער זון (אין סדר פון געבורט) פון [[יעקב אבינו]], און דער פּאטריארך פון [[שבט אשר]] פון די [[שבטי ישראל|צוועלף שבטים]]. ער איז פארגעשטעלט אלס דער יונגערער ברודער פון [[גד]]; וועלכע זענען ביידע די זין פון [[זלפה|זִלפָּה]], די דינסט פון [[לאה]]{{הערה|{{תנ"ך|בראשית|ל|י}} און ווייטער; {{תנ"ך|בראשית|לה|כו|אן=ספר}}}}{{ביאור|לויט {{פרקי דרבי אליעזר|לו}}, איז זי אויך געווען א שוועסטער פון לאה, דורך [[לבן|לבנ]][[פילגש]].}}.


==ביאגראפיע==
פיר זין און איין טאכטער זענען געבוירן געווארן צו אשר אין כנען, וועלכע זענען אראפגעגאנגען מיט אים קיין מצרים ווי אויסגערעכנט אין די תורה{{הערה|{{תנ"ך|בראשית|מו|יז}}}}. אין [[דברי הימים]] ווערן אראפ געברענגט די קומענדיגע דורות פון אשר{{הערה|{{תנ"ך|דברי הימים א|ז|ל|מ}}}}.
אשר איז געבוירן געווארן צו זלפה די שפחה פון לאה נאך זיבן חדשים פון שוואנגער{{הערה|{{סדר עולם|רבה|ב}}}} אום [[ב' שבט|ב']] אדער [[כ' שבט]]<!-- {{לינק צו אידיש יאר|2124}} -->{{הערה|{{יובלים|כח|כא}}; זעט [[מדרש תדשא]], [[S:מדרש תדשא ח|פרק ח']], געברענגט אין {{ילקוט שמעוני|שמות|קסב}} און {{תנ"ך|שמות|א|ו|מפרש=רבינו בחיי}}, מיט עטליכע טוישונגען צווישן די מקורות.}} {{לינק צו אידיש יאר|2198}} אין [[פדן ארם]]. לויט דער גר"א איז  ער געבוירן כסלו ב'קצ"ז{{הערה|פירוש הגר"א אויף סדר עולם, פרק ב'. אזוי קוקט אויך אויס פון {{ילקוט שמעוני|בראשית|קכה}}; {{פרקי דרבי אליעזר|לו}}.}}.


לויט דער [[ספר הישר]] איז ער געווען חתונה געהאט צו עדון בת אפלל אבער זי איז געשטארבן אן קיין קינדער, און דערנאך האט ער חתונה געהאט צו הדורה בת אבימאל, אייניקל פון [[עבר]] און פון איר האט ער געהאט זיינע קינדער {{מנוקד|[[ימנה|יִמְנָה]], [[ישוה|יִשְׁוָה]], [[ישוי|יִשְׁוִי]], און [[בריעה|בְרִיעָה]]}}, און ער האט אויך אדאפטירט איר קינד , [[שרח בת אשר|שֶׂרַח]]{{הערה|{{ספר הישר|וישב|כא}}}}. זיינע קינדער ווערן אויסגערעכנט אין די תורה{{הערה|{{תנ"ך|בראשית|מו|יז}}}}, און אין [[דברי הימים]] ווערן אראפ געברענגט די קומענדיגע גענעראציעס פון אשר{{הערה|{{תנ"ך|דברי הימים א|ז|ל|מ}}}}.
==נאמען==
לויט די פסוק איז אשר א לשון פון "גליק". די תורה דערציילט וואס לאה האט אויסגערופן ביי זיין געבורט: {{ציטוט
| וַתֹּאמֶר לֵאָה בְּאָשְׁרִי, כִּי אִשְּׁרוּנִי בָּנוֹת; וַתִּקְרָא אֶת שְׁמוֹ, אָשֵׁר
| מקור = {{תנ"ך|בראשית|ל|יג}}
| מירכאות = יא
| איבערזעצונג = "לאה האט געזאגט 'וואספארא גליק! פרויען וועלן מיר האלטן גליקליך', דערפאר האט זי אים גערופן 'אשר'"
}}.


ער איז נפטר געווארן אין מצרים אום כ' שבט ב'שכ"א אין עלטער פון 123 יאר{{הערה|[[סדר הדורות]], [[s:סדר הדורות אלף השלישי#ב' אלפים קצ"ג|שנת ב'קצ"ג]]–[[s:סדר הדורות אלף השלישי#ב' אלפים קצ"ח|ב'קצ"ח]]; {{ילקוט שמעוני|שמות|קסב}}}} און זיינע ביינער זענען ארויפגעטראגן געווארן דורך זיין שבט ווען די אידן זענען [[יציאת מצרים|ארויס פון מצרים]], און נאך וואס זיי האב געענדיגט אייננעמען [[ארץ ישראל]] אין יאר [[ב'תצ"ה]] זענען זיי באערדיגט געווארן דארט{{הערה|{{ירושלמי|סוטה|א|י|ח|ב}}}}.
אשר'ס קינדסקינדער זענען טאקע אין מער ווי איין הינזיכט געווען גליקליך. שבט אשר איז געווען דער מערסט געבענטשט מיט קינדער זכרים ("ברוך מבנים אשר"){{הערה|שם=ספרי}}; און זיינע טעכטער זענען געווען אזעלכע שיינע אז זיי זענען געווארן פארהייראט צו כהנים גדולים און מלכים{{הערה|שם=רבהעא|{{מדרש רבה|בראשית|עא|י}}}}. [[ברכות יעקב|יעקב האט געבענטשט]] אשר פארן שטארבן אז ער וועט האבן א גוטע נחלה און וועט געבן קעניגליכע דעליקאטעסן ("{{מנוקד|מֵאָשֵׁר, שְׁמֵנָה לַחְמוֹ; וְהוּא יִתֵּן, מַעֲדַנֵּי-מֶלֶךְ"}}{{הערה|{{תנ"ך|בראשית|מט|כ}}}}). דער שפע פון ​​אויל אין דעם לאנד וואס שבט אשר האט פארמאגט האט אזוי רייך געמאכט דעם שבט, אז זיי האבן אייביג געוואוינט אין הויכע פאלאצן און האבן קיינמאל געדארפט נעכטיגן אין אכסניות{{הערה|שם=רבהעא}}; און דער ערד איז געווען אזוי פרוכטבאר אז אין צייטן פון מאנגל, און ספּעציעל אין שמיטה, האט אשר באזארגט אלע אידן מיט איילבירט אויל{{הערה|{{ספרי|1=דברים|4=שנה}}; {{בבלי|מנחות|פה|ב}}; {{תנך|דברים|לג|כד|מפרש=תרגום ירושלמי}}}}. שבט אשר איז אויך געווען בארימט מיט קלוגשאפט{{הערה|{{בבלי|מנחות|פה|ב}}}}.


[[טעקע:קבר אשר בן יעקב בקדש נפתלי.JPG|ממוזער|קבר אשר ונפתלי די קינדער פון יעקב אין קדש נפתלי]]
דער מדרש טייטש אשר אלס "לויב", אז לאה האט אויסגעקליבן דעם נאמען, כּדי צו אנצייגן, אז אלע וועלן איר לויבן פאר דעם וואס, כאטש זי איז שוין געווען געבענטשט מיט קינדער, דאך איז זי געווען גענוג זעלבסטלאז צו געבן איר דינסט זילפה (אשר'ס מוטער) צו יעקב{{הערה|{{היברובוקס|2=מדרש הגדול|3=38103|page=262|לינק טעקסט=בראשית ל, יג}}}}; זי האט אויך נביאות געזאגט, אז אין קומענדיגע צייטן וועלן די קינדער פון אשר לויבן גאט פאר זייער פרוכטבארע פארמעגן אין ארץ ישראל{{הערה|{{תנך|בראשית|ל|יג|מפרש=תרגון יונתן}}}}.
אין ספר הישר ווערט דערציילט: "ויקברו את ארונות מטות אבותיהם... ואת נפתלי ואשר קברו אותם בקדש נפתלי איש איש במקומו אשר ניתן לבניו"{{הערה|{{ספר הישר|יהושע|י}}}}. היינט איז זיין קבר באצייכנט ביי כביש 899 אנקעגן 'תל קדש נפתלי'. צו די קבר איז דא אסאך מקורות פון די ה'ת' יארן און ווייטער{{מקור}}.


==אין מדרש==
==אין חז"ל==
ער איז געווען פון די פינף ברידער וואס יוסף האט געצייגט פאר פרעה{{הערה|שם=ספרי|{{ספרי|דברים|לג|כד|שנה}}}}.
[[טעקע:קבר אשר בן יעקב בקדש נפתלי.JPG|קליין|די קברים פון אשר און [[נפתלי]] אין קדש נפתלי]]
==נאמען==
אשר איז געבוירן געווארן צו זלפה די שפחה פון לאה נאך זיבן חדשים פון שוואנגער{{הערה|{{סדר עולם|רבה|ב}}}} אום [[ב' שבט|ב']] אדער [[כ' שבט]]<!-- {{לינק צו אידיש יאר|2124}} -->{{הערה|{{יובלים|כח|כא}}; זעט [[מדרש תדשא]], [[S:מדרש תדשא ח|פרק ח']], געברענגט אין {{ילקוט שמעוני|שמות|קסב}} און {{תנ"ך|שמות|א|ו|מפרש=רבינו בחיי}}, מיט עטליכע טוישונגען צווישן די מקורות.}} {{לינק צו אידיש יאר|2198}} אין [[פדן ארם]]. לויט דער [[ווילנער גאון|גר"א]] איז ער געבוירן כסלו ב'קצ"ז{{הערה|פירוש הגר"א אויף סדר עולם, פרק ב'. אזוי קוקט אויך אויס פון {{ילקוט שמעוני|בראשית|קכה}}; {{פרקי דרבי אליעזר|לו}}.}}.
לויט די פסוק איז אשר א לשון פון "גליק" אדער "ברכה". די תורה דערציילט וואס לאה האט אויסגערופן ביי זיין געבורט: {{ציטוט|וַתֹּאמֶר לֵאָה בְּאָשְׁרִי, כִּי אִשְּׁרוּנִי בָּנוֹת; וַתִּקְרָא אֶת-שְׁמוֹ, אָשֵׁר|מרכאות=כן|{{תנ"ך|בראשית|ל|יג}}}}
דהיינו אז ווייבער וואס האבן געקענט פאר לאה אויף א אומגליקלאכע ווייב צוליב איר עקרות האבן געזאגט 'אשריה', און דערפאר האט זי אן גערופן דער קינד 'אשר'{{מקור}}.


דער מדרש טייטשט דעם פסוק, "וואויל איז דער וואס האט זוכה געווען דערצו". די מענטשן פון שבט אשר האבן אייביג געוואוינט אין באזונדערע גרויסע פאלאצן, און זענען קיינמאל ארומגעפארן נעכטיגן אין אכסניות. זיינע טעכטער זענען געווען שיינע, און זענען געווען פארהייראט צו כהנים גדולים אדער מלכים{{הערה|{{מדרש רבה|בראשית|עא|י}}}}.
לויט [[ספר הישר]] האט אשר חתונה געהאט צוויי מאל. זיין ערשטע ווייב איז געווען עדון בת אפלל, אייניקל פון [[ישמעאל]], אבער זי איז געשטארבן אן קיין קינדער. דערנאך האט ער חתונה געהאט צו הדורה בת אבימאל, אייניקל פון [[עבר]] און אַן אלמנה. פון הדורה האט אשר געהאט זיינע קינדער {{מנוקד|יִמְנָה, יִשְׁוָה, יִשְׁוִי, און בְרִיעָה}}, און ער האט אויך אדאפטירט איר קינד פון איר זיווג ראשון, [[שרח בת אשר|שֶׂרַח]]{{הערה|{{ספר הישר|וישב|כא}}}}{{ביאור|דער ספר הישר גייט בפשטות לויט דער שיטה פון [[רבי נחמיה]] (ווערט געברענגט אין {{ילקוט שמעוני|א|קמג}}, און אין {{תנ"ך|בראשית|לז|לה|מפרש=רש"י}}) וואס האלט אז די ווייבער פון די שבטים זענען געווען כנעניות, און ווי דער {{תנ"ך|בראשית|לח|ב|מפרש=רמב"ן}}, איז מסביר אז ער מיינט נישט כנעניות ממש, נאר אז זיי זענען געווען פון לאנד כנען. זעט {{היברובוקס||נזר התורה - כסלו תשס"ט|36564|זייט שכה|page=324}}.}}. לויט [[ספר היובלים]] האט אשר'ס ווייב געהייסן "יונה"{{הערה|{{יובלים|לד|כ}}}}. לויט [[רבי יהודה]]{{הערה|{{מדרש רבה|בראשית|פד|כא}}}}, און לויט ווי עס שטייט אין [[פרקי דרבי אליעזר]]{{הערה|{{פרקי דרבי אליעזר|לו}}}}, האבן די שבטים חתונה געהאט מיט זייערע שוועסטער{{ביאור|דער {{תנ"ך|בראשית|לח|ב|מפרש=רמב"ן}}, זאגט אז לויט רבי יהודה האבן זיי חתונה געהאט נישט מיט די אייגענע צווילינג, נאר מיט א ברודער'ס צווילינג, וועלכע איז געווען זיין שוועסטער פון איין טאטע אבער נישט פון איין מאמע. אבער אין פרקי דרבי אליעזר איז משמע אז זיי האבן חתונה געהאט מיט די אייגענע צווילינג, זעט {{היברובוקס||נזר התורה - ניסן תשס"ח|36027|זייט קיח|page=118}}.}}.


==סימבאל==
א שטיק צייט איז אשר געווען נישט אין גוטן מיט זיינע ברידער, וויבאלד ער האט זיי דערציילט פון [[ראובן|ראובנ]]'ס זינד קעגן זיין שטיף־מוטער בלהה, און זיי האבן אים נישט געגלייבט; ערשט ווען ראובן האט תשובה געטון און זיך מודה געווען אויף זיין פארברעכן, האבן זיי פארשטאנען זייער אומרעכט קעגן אשר{{הערה|{{ספרי|דברים|לג|כד|שנה}}; מדרש הגדול, וזאת הברכה}}. ווען זיינע ברידער האבן זיך געקריגט, פאר וועם צווישן זיי איז באשערט די לויה (עבודה), האט ער פארגליכן צווישן זיי{{הערה|שם=ספרי}}. אין די [[צוואות השבטים]] ווערט אשר באטראכט ווי דער ביישפיל פון אן ערליכער מאן, וועלכער שטרעבט בלויז צו עבודת ה' און גוטס{{הערה|{{על התורה|2=צוואות השבטים אשר ה׳|3=Testaments_of_the_Patriarchs_Asher_5}}}}.
די שטיין פון אשר אויפ'ן [[חושן]] איז געווען א [[תרשיש]]{{הערה|{{תנ"ך|שמות|כח|כ}}}}. אין מדרש תלפיות שטייט:{{ציטוט|תוכן=אשר על תרשיש, ונקרא קריאוליק. וגונה כגטו השמן. וסגלתה לעכל המאכל, וכל שכן למי ששוחקה ומערבה במאכלו, ונעשה בזה עב ושמן שנאמר מאשר שמנה לחמו.|איבערזעצונג={{הבהרה|איבערזעצונג אין אידיש, ביטע}}|מקור=[[אליהו הכהן (רב)|הרב אליהו הכהן]], מדרש תלפיות|מרכאות=כן}}


==ברכות פון יעקב און משה==
אשר איז געווען פון די פינף ברידער וואס [[יוסף]] האט געצייגט פאר פרעה{{הערה|שם=ספרי|{{ספרי|דברים|לג|כד|שנה}}}}.
אין די ברכות וואס יעקב האט געבענטשט זיינע קינדער פארן שטארבן האט ער אים צוגעזאגט אז ער וועט האבן א גוטע נחלה וואס וועט געבן 'מעדני מלך': {{ציטוטון|מֵאָשֵׁר, שְׁמֵנָה לַחְמוֹ; וְהוּא יִתֵּן, מַעֲדַנֵּי-מֶלֶךְ|{{תנ"ך|בראשית|מט|כ}}}}. די טייטש פון די ווארט 'לחמו' מיינט אויך 'מאכלו'{{הערה|זעט אויך אין {{תנ"ך|חבקוק|א|טז}}: "מַאֲכָלוֹ בְּרִאָה"{{הבהרה|וואס זעט מען דארט?}}}}.


משה האט געבענטשט אשר: "וּלְאָשֵׁר אָמַר בָּרוּךְ מִבָּנִים אָשֵׁר יְהִי רְצוּי אֶחָיו וְטֹבֵל בַּשֶּׁמֶן רַגְלוֹ׃"{{הערה|{{תנך|דברים|לג|כד}}}}. דאס הייסט אז אשר איז געווען די מערסטע געבענטשט מיט זין פון אלע שבטים. ער האט פארגינט זיינע ברידער מיט אנפיקנון אויל, און זיי האבן אין מיט תבואה. ווען ראובן האט געטון וואס ער האט געטון האט אשר דערציילט פאר זיינע ברידער איבער דעם, און זיינע ברידער האבן אים פארשריגן. אבער ווען ראובן האט מודה געווען האבן זיי זיך איבערגעבעטן. יעדער פון די ברידער האט אלע גע'טענה'ט אז די לויה קומט פאר אים, אבער אשר האט זיי אלע בארואיגט. וכו' וכו' וכו'{{הערה|שם=ספרי}}.
ער איז נפטר געווארן אין מצרים אום כ' שבט ב'שכ"א אין עלטער פון 123 יאר{{הערה|[[סדר הדורות]], [[s:סדר הדורות אלף השלישי#ב' אלפים קצ"ג|שנת ב'קצ"ג]]–[[s:סדר הדורות אלף השלישי#ב' אלפים קצ"ח|ב'קצ"ח]]; {{ילקוט שמעוני|שמות|קסב}}}} און זיינע ביינער זענען ארויפגעטראגן געווארן דורך זיין שבט ווען די אידן זענען [[יציאת מצרים|ארויס פון מצרים]], און נאך וואס זיי האב געענדיגט אייננעמען [[ארץ ישראל]] אין יאר {{לינק צו אידיש יאר|2495}} זענען זיי באערדיגט געווארן דארט{{הערה|{{ירושלמי|סוטה|א|י|ח|ב}}}}.


אין ספר הישר ווערט דערציילט: "ויקברו את ארונות מטות אבותיהם... ואת [[נפתלי]] ואשר קברו אותם בקדש נפתלי איש איש במקומו אשר ניתן לבניו"{{הערה|{{ספר הישר|יהושע|י}}}}. היינט איז זיין קבר באצייכנט ביי כביש 899 אנקעגן 'תל קדש נפתלי', מיט מקורות פון די ה'ת' יארן{{מקור}}.
<!--
== קינדער ==
אין כנען זענען צו אשר געבוירן געווארן, דורך זיין ווייב הדורה, פיר זין און ער האט אויך אויפגעצויגן איר טאכטער, און די אלע ווערן אויסגערעכנט אין די תורה פון די זיבעציג נפשות וועלכע זענען אראפ קיין מצרים. די פיר זין זענען אויך געווען ראשי משפחות געציילט אין די צענזוסן אין מדבר
* יִמְנָה. אבי משפחת הימנה. פירוש שמו: מנה, והיא הודאה לקל על מנת חלקו{{הערה|שם=כרך ג|ראו ערכו ב[[אנציקלופדיה מקראית]] כרך ג}} או בקשה על מנת חלקו של הילד{{הערה|ראו דעת מקרא ל{{תנ"ך|בראשית|מו|יז}}}}, או ששמו נגזר מ"מיומן", שמיומנת עליו ברכת אשר בהיותו בכורו המקבל כפליים בירושתו{{הערה|שם=תו"ש ויגש|ראו [[תורה שלמה (ספר)|תורה שלמה]] [[פרשת ויגש]]}}.
* יִשְׁוָה, יִשְׁוִי. ישוי הוא אבי משפחת הישוי. פירושים לשמותם: שווה, על שדעתם של אחיהם שווה עמהם{{הערה|שם=תו"ש ויגש}}, קיצור של איש ה'{{הערה|[[דעת מקרא]] בראשית מו יז}}, או שמקור שמו מערבית ופירושו שכן או התגורר{{הערה|ראו אנציקלופדיה מקראית כרך ג בערכו של החוקר ג. ריקמנס}}.
* בְּרִיעָה. אבי משפחת הבריעי. פירוש שמו: בדברי הימים, השם משמש כרמז לרעה<ref>{{תנ"ך|דברי הימים א|ז|כג}}</ref>. פרושים נוספים הם בן - ריעה, ע"ש יעקב שה' רעה אותו<ref>{{תנ"ך|בראשית|מח|טז}}</ref>, או מלשון רעות וידידות{{הערה|[[דעת מקרא]], בראשית מו יז}}.
** בְּנֵי בְּרִיעָה [[חבר בן בריעה|חֶבֶר]]. אבי משפחת החברי. יש המפרשים את שמו במשמעות חברות ושותפות{{הערה|ראו [[דעת מקרא]] על ספר בראשית פרק מו פסוק יז}}, ויש שאינם מסכימים לפרשנות זו{{הערה|שם=כרך ג}}. מַלְכִּיאֵל. אבי משפחת המלכיאלי. משפחתו התיישבה ב[[ברזית|בִּרְזָיִת]] וייתכן שמלכיאל עצמו משל בה{{הערה|{{תנ"ך|דברי הימים א|ז|לא}}, ראו שם פרושי [[פירוש רש"י לתורה|רש"י]] ו[[מלבי"ם]]}}. הישוב נקרא כך על שם שבנותיו של מלכיאל היו נאות כיון שמשחו עצמן בשמן, או שראויות לכהנים גדולים הנמשחים בשמן{{הערה|רש"י ל{{תנ"ך|דברי הימים א|ז|לא}}}}.
* [[שרח|שֶׂרַח]]. סיפרה ליעקב אבינו כי בנו יוסף [[מכירת יוסף#משמעות המכירה|חי]] ב[[מצרים העתיקה|מצרים]]. זכתה לאריכות ימים{{הערה|{{מדרש רבה|בראשית|צד|ט}}}} ולכניסה ל[[גן עדן]] בעודה בחיים{{הערה|[[מסכת דרך ארץ זוטא]]}}. -->


==משפחה בוים==
==משפחה בוים==
{{עץ משפחה האבות עד השבטים}}
{{יחוס בוים פון די אבות ביז די שבטים}}
{{יעקב'ס קינדער}}
{{יעקב'ס קינדער}}
==נאטיצן==
{{ביאורים}}
==רעפערענצן==
==רעפערענצן==
{{רעפערענצן}}
{{רעפערענצן}}
[[קאַטעגאָריע:קינדער פון יעקב]]
[[קאַטעגאָריע:קינדער פון יעקב]]
[[he:אשר (דמות מקראית)]]
[[קאַטעגאָריע:המכלול ארטיקלען]]
[[he:אשר (אישיות מהתנ"ך)]]

יעצטיגע רעוויזיע זינט 02:14, 27 דעצעמבער 2024

אָשֵׁר
אשר, 1640–1645 מאלעריי
אשר, 1640–1645 מאלעריי
געבורט פדן ארם
פטירה אוראלט מצרים
מקום קבורה קדש נפתלי - 33°06′44″N 35°31′49″E / 33.112314°N 35.530317°E / 33.112314; 35.530317 מאפעס, בילדער פון דער הייעך און נאך אינפארמאציע אויף דעם ארט
טאטע יעקב
מאמע זלפה
בת זוג עדון (זיווג ראשון)
הדורה (זיווג שני)
קינדער שרח, ישוי, ימנה, ישוה, בריעה

אָשֵׁר איז דער אכטער זון (אין סדר פון געבורט) פון יעקב אבינו, און דער פּאטריארך פון שבט אשר פון די צוועלף שבטים. ער איז פארגעשטעלט אלס דער יונגערער ברודער פון גד; וועלכע זענען ביידע די זין פון זִלפָּה, די דינסט פון לאה[1][א].

פיר זין און איין טאכטער זענען געבוירן געווארן צו אשר אין כנען, וועלכע זענען אראפגעגאנגען מיט אים קיין מצרים ווי אויסגערעכנט אין די תורה[2]. אין דברי הימים ווערן אראפ געברענגט די קומענדיגע דורות פון אשר[3].

נאמען

לויט די פסוק איז אשר א לשון פון "גליק". די תורה דערציילט וואס לאה האט אויסגערופן ביי זיין געבורט:

וַתֹּאמֶר לֵאָה בְּאָשְׁרִי, כִּי אִשְּׁרוּנִי בָּנוֹת; וַתִּקְרָא אֶת שְׁמוֹ, אָשֵׁר

"לאה האט געזאגט 'וואספארא גליק! פרויען וועלן מיר האלטן גליקליך', דערפאר האט זי אים גערופן 'אשר'"

.

אשר'ס קינדסקינדער זענען טאקע אין מער ווי איין הינזיכט געווען גליקליך. שבט אשר איז געווען דער מערסט געבענטשט מיט קינדער זכרים ("ברוך מבנים אשר")[4]; און זיינע טעכטער זענען געווען אזעלכע שיינע אז זיי זענען געווארן פארהייראט צו כהנים גדולים און מלכים[5]. יעקב האט געבענטשט אשר פארן שטארבן אז ער וועט האבן א גוטע נחלה און וועט געבן קעניגליכע דעליקאטעסן ("מֵאָשֵׁר, שְׁמֵנָה לַחְמוֹ; וְהוּא יִתֵּן, מַעֲדַנֵּי-מֶלֶךְ"[6]). דער שפע פון ​​אויל אין דעם לאנד וואס שבט אשר האט פארמאגט האט אזוי רייך געמאכט דעם שבט, אז זיי האבן אייביג געוואוינט אין הויכע פאלאצן און האבן קיינמאל געדארפט נעכטיגן אין אכסניות[5]; און דער ערד איז געווען אזוי פרוכטבאר אז אין צייטן פון מאנגל, און ספּעציעל אין שמיטה, האט אשר באזארגט אלע אידן מיט איילבירט אויל[7]. שבט אשר איז אויך געווען בארימט מיט קלוגשאפט[8].

דער מדרש טייטש אשר אלס "לויב", אז לאה האט אויסגעקליבן דעם נאמען, כּדי צו אנצייגן, אז אלע וועלן איר לויבן פאר דעם וואס, כאטש זי איז שוין געווען געבענטשט מיט קינדער, דאך איז זי געווען גענוג זעלבסטלאז צו געבן איר דינסט זילפה (אשר'ס מוטער) צו יעקב[9]; זי האט אויך נביאות געזאגט, אז אין קומענדיגע צייטן וועלן די קינדער פון אשר לויבן גאט פאר זייער פרוכטבארע פארמעגן אין ארץ ישראל[10].

אין חז"ל

די קברים פון אשר און נפתלי אין קדש נפתלי

אשר איז געבוירן געווארן צו זלפה די שפחה פון לאה נאך זיבן חדשים פון שוואנגער[11] אום ב' אדער כ' שבט[12] ב'קצ"ח אין פדן ארם. לויט דער גר"א איז ער געבוירן כסלו ב'קצ"ז[13].

לויט ספר הישר האט אשר חתונה געהאט צוויי מאל. זיין ערשטע ווייב איז געווען עדון בת אפלל, אייניקל פון ישמעאל, אבער זי איז געשטארבן אן קיין קינדער. דערנאך האט ער חתונה געהאט צו הדורה בת אבימאל, אייניקל פון עבר און אַן אלמנה. פון הדורה האט אשר געהאט זיינע קינדער יִמְנָה, יִשְׁוָה, יִשְׁוִי, און בְרִיעָה, און ער האט אויך אדאפטירט איר קינד פון איר זיווג ראשון, שֶׂרַח[14][ב]. לויט ספר היובלים האט אשר'ס ווייב געהייסן "יונה"[15]. לויט רבי יהודה[16], און לויט ווי עס שטייט אין פרקי דרבי אליעזר[17], האבן די שבטים חתונה געהאט מיט זייערע שוועסטער[ג].

א שטיק צייט איז אשר געווען נישט אין גוטן מיט זיינע ברידער, וויבאלד ער האט זיי דערציילט פון ראובנ'ס זינד קעגן זיין שטיף־מוטער בלהה, און זיי האבן אים נישט געגלייבט; ערשט ווען ראובן האט תשובה געטון און זיך מודה געווען אויף זיין פארברעכן, האבן זיי פארשטאנען זייער אומרעכט קעגן אשר[18]. ווען זיינע ברידער האבן זיך געקריגט, פאר וועם צווישן זיי איז באשערט די לויה (עבודה), האט ער פארגליכן צווישן זיי[4]. אין די צוואות השבטים ווערט אשר באטראכט ווי דער ביישפיל פון אן ערליכער מאן, וועלכער שטרעבט בלויז צו עבודת ה' און גוטס[19].

אשר איז געווען פון די פינף ברידער וואס יוסף האט געצייגט פאר פרעה[4].

ער איז נפטר געווארן אין מצרים אום כ' שבט ב'שכ"א אין עלטער פון 123 יאר[20] און זיינע ביינער זענען ארויפגעטראגן געווארן דורך זיין שבט ווען די אידן זענען ארויס פון מצרים, און נאך וואס זיי האב געענדיגט אייננעמען ארץ ישראל אין יאר ב'תצ"ה זענען זיי באערדיגט געווארן דארט[21].

אין ספר הישר ווערט דערציילט: "ויקברו את ארונות מטות אבותיהם... ואת נפתלי ואשר קברו אותם בקדש נפתלי איש איש במקומו אשר ניתן לבניו"[22]. היינט איז זיין קבר באצייכנט ביי כביש 899 אנקעגן 'תל קדש נפתלי', מיט מקורות פון די ה'ת' יארן[מקור פארלאנגט].

משפחה בוים

יחוס בוים פון די אבות ביז די שבטים

 
יחוס בוים פון בני נח
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
לעגענדע
עלטערן
אישות
 
הערנטע ← דינסט
מאנצביל
פרוי
איינער פון די דריי אבות
איינע פון די אמהות
איינער פון די שבטי ישראל
 
 
 
 
 
יעקב (ישראל)
יעקב (ישראל)


 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

זעט אויך: אילן יוחסין של דמויות ספר בראשית


נאטיצן

  1. לויט פרקי דרבי אליעזר, פרק ל"ו, איז זי אויך געווען א שוועסטער פון לאה, דורך לבנפילגש.
  2. דער ספר הישר גייט בפשטות לויט דער שיטה פון רבי נחמיה (ווערט געברענגט אין ילקוט שמעוני, א, רמז קמ"ג, און אין רש"י, בראשית לז, לה) וואס האלט אז די ווייבער פון די שבטים זענען געווען כנעניות, און ווי דער רמב"ן, בראשית לח, ב, איז מסביר אז ער מיינט נישט כנעניות ממש, נאר אז זיי זענען געווען פון לאנד כנען. זעט נזר התורה - כסלו תשס"ט, זייט שכה.
  3. דער רמב"ן, בראשית לח, ב, זאגט אז לויט רבי יהודה האבן זיי חתונה געהאט נישט מיט די אייגענע צווילינג, נאר מיט א ברודער'ס צווילינג, וועלכע איז געווען זיין שוועסטער פון איין טאטע אבער נישט פון איין מאמע. אבער אין פרקי דרבי אליעזר איז משמע אז זיי האבן חתונה געהאט מיט די אייגענע צווילינג, זעט נזר התורה - ניסן תשס"ח, זייט קיח.

רעפערענצן

  1. בראשית ל, י און ווייטער; לה, כו
  2. בראשית מו, יז
  3. דברי הימים א' ז, ל–מ
  4. 4.0 4.1 4.2 ספרי אויף דברים לג, כד (פיסקא שנה)
  5. 5.0 5.1 בראשית רבה, פרשה ע"א, פסקה י'
  6. בראשית מט, כ
  7. ספרי פיסקא שנה; מנחות פה, ב; תרגום ירושלמי, דברים לג, כד
  8. מנחות פה, ב
  9. מדרש הגדול, בראשית ל, יג
  10. תרגון יונתן, בראשית ל, יג
  11. סדר עולם פרק ב'
  12. ספר היובלים, פרק כ"ח, פסוק כ"א; זעט מדרש תדשא, פרק ח', געברענגט אין ילקוט שמעוני, שמות, רמז קס"ב און רבינו בחיי, שמות א, ו, מיט עטליכע טוישונגען צווישן די מקורות.
  13. פירוש הגר"א אויף סדר עולם, פרק ב'. אזוי קוקט אויך אויס פון ילקוט שמעוני, בראשית, רמז קכ"ה; פרקי דרבי אליעזר, פרק ל"ו.
  14. ספר הישר, וישב כא
  15. ספר היובלים, פרק ל"ד, פסוק כ'
  16. בראשית רבה, פרשה פ"ד, פסקה כ"א
  17. פרקי דרבי אליעזר, פרק ל"ו
  18. ספרי אויף דברים לג, כד (פיסקא שנה); מדרש הגדול, וזאת הברכה
  19. צוואות השבטים אשר ה׳
  20. סדר הדורות, שנת ב'קצ"גב'קצ"ח; ילקוט שמעוני, שמות, רמז קס"ב
  21. תלמוד ירושלמי, מסכת סוטה, פרק א', הלכה י' (דפוס וילנא: דף ח', עמוד ב')
  22. ספר הישר, יהושע י