אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "רוי:הלל פירסטנבערג"
ק (החלפת טקסט – "פֿ" ב־"פ") |
ק (החלפת טקסט – "דרויסנדע" ב־"דרויסנדיגע") |
||
| (16 מיטלסטע ווערסיעס פון 5 באַניצער נישט געוויזן.) | |||
| שורה 1: | שורה 1: | ||
{{דעסקריפציע|מאטעמאטיקער}} | |||
{{וויסנשאפטלער | {{וויסנשאפטלער | ||
| תמונה = [[טעקע:Professor Hillel Furstenberg.jpg|מרכז|230px|פורסטנברג ב-2008]] | | תמונה = [[טעקע:Professor Hillel Furstenberg.jpg|מרכז|230px|פורסטנברג ב-2008]] | ||
| שורה 5: | שורה 6: | ||
| קוואלשפראך נאמען = Hillel Fürstenberg | | קוואלשפראך נאמען = Hillel Fürstenberg | ||
| בת זוג = רחל כהן | | בת זוג = רחל כהן | ||
}}'''הלל פירסטנבערג''' ([[דייטש]]: ''Hillel Fürstenberg'' געבוירן [[29סטן סעפטעמבער|דעם 29סטן סעפטעמבער]] [[1935]]) איז [[מאטעמאטיקער|א פרומער | }}'''הלל פירסטנבערג''' ([[דייטש]]: ''Hillel Fürstenberg'' געבוירן [[29סטן סעפטעמבער|דעם 29סטן סעפטעמבער]] [[1935]]) איז [[מאטעמאטיקער|א פרומער אידישער מאטעמאטיקער]], א ישראלישער, [[פראפעסאר|א פראפעסאר עמעריטוס]] אינעם [[העברעאישער אוניווערסיטעט אין ירושלים|העברעאישן אוניווערסיטעט אין ירושלים]], פון די אנטוויקלער פון {{ענ|Ergodic theory|ערגאדישער טעאריע}} און טאפאלאגישער דינאמיק, בארימט פארן באניץ פון מאס טעאריע און [[משמעותדיקייט|מעגליכקייט]] צו [[נומערן טעאריע]] און צו לי גרופעס. ער איז געווארן באלוינט, צווישן אנדערע, מיט די ישראל פריז, אמת פריז, וואָלף פרייז (צוזאַמען מיט {{ענ|Stephen Smale|סטעפאן סמייל}}( און איז דער ערשטער ישראל צו געווינען די אבעל פרעמיע (פאַר [[2020]], צוזאַמען מיט {{ענ|Grigory Margulis|גרעגארי מארגוליס}}). | ||
== לעבנסגעשיכטע == | == לעבנסגעשיכטע == | ||
'''הלל פירסטנבערג''' איז געבוירן געווארן דעם [[29סטן סעפטעמבער]] [[1935]] אין [[בערלין]], [[נאצי דייטשלאנד|נאַצי דייטשלאַנד]] . אין [[1939]], גלייך נאכן [[קריסטאל נאכט|קריסטאלנאכט]] און קורץ פארן אויסברוך פון דער [[צווייטע וועלט-מלחמה|צווייטער וועלט מלחמה]], האט ער עמיגרירט מיט זיין פאמיליע קיין ענגלאנד. נאך א יאר האט די משפחה אימיגרירט אין [[ניו יארק סיטי|ניו יארק]] אין די [[ | '''הלל פירסטנבערג''' איז געבוירן געווארן דעם [[29סטן סעפטעמבער]] [[1935]] אין [[בערלין]], [[נאצי דייטשלאנד|נאַצי דייטשלאַנד]] . אין [[1939]], גלייך נאכן [[קריסטאל נאכט|קריסטאלנאכט]] און קורץ פארן אויסברוך פון דער [[צווייטע וועלט-מלחמה|צווייטער וועלט מלחמה]], האט ער עמיגרירט מיט זיין פאמיליע קיין ענגלאנד. נאך א יאר האט די משפחה אימיגרירט אין [[ניו יארק סיטי|ניו יארק]] אין די [[פאראייניגטע שטאטן|פאראייניגטע שטאטן]]. ער האט געלערנט אין דער ישיבה אוניווערסיטעט הויכשולע, און ער האט געענדיגט זיין ערשטן און צווייטן דיפלאמען אין דער עלטער פון 20 אין [[ישיבה אוניווערסיטעט]]. אין יענער תקופה האט ער געפונען זיין אָריגינעלן טאָפּאָלאָגישן דערווייז פאַר דער עקזיסטענץ פון אַן אומענדיקייט פון פרימצאלן{{הערה|{{לא מדויק|2009/03/16/topological_proof_infinity_of_primes|ההוכחה הטופולוגית לקיום אינסוף ראשוניים}}}}. דערנאך איז ער אריבערגעגאנגען לערנען אין [[פרינסטאן אוניווערסיטעט|פּרינסטאן אוניווערסיטעט{{הערה|{{פרס אמת|31}}|שם=אמת}}]] אונטער דער אינסטרוקציע {{ענ|Salomon Bochner|שלמה באכנער}} אַ באַרימטער מומחה אין האַרמאָנישן אַנאַליז און אנדערע געביטן. ער האָט געענדיגט זיין דאָקטאָראַט דיסערטאציע וועגן סטאָכאַסטישע פּראצעסן אין [[1958]]. ער האָט ווייטער געארבעט אלס לעקטאר אין פרינסטאן אוניווערסיטעט ביז [[1959]]. | ||
אין [[1965|1965 האָט ער]] [[עליה אין ארץ ישראל|אימיגרירט קיין ישראל]] וואו ער האָט באקומען א פראפעסאר שטעלע אין דעם איינשטיין אינסטיטוט פאר מאטעמאטיק אינעם [[העברעאישער אוניווערסיטעט אין ירושלים|העברעאישן אוניווערסיטעט]]. זיין אַקטיוויטעטן האָבן בייגשטייערט צו דעם סטאַטוס פונעם איינשטיין אינסטיטוט ווי אַ חשובער אינטערנאַציאָנאַלער צענטער אין מאטעמאטיק. | אין [[1965|1965 האָט ער]] [[עליה אין ארץ ישראל|אימיגרירט קיין ישראל]] וואו ער האָט באקומען א פראפעסאר שטעלע אין דעם איינשטיין אינסטיטוט פאר מאטעמאטיק אינעם [[העברעאישער אוניווערסיטעט אין ירושלים|העברעאישן אוניווערסיטעט]]. זיין אַקטיוויטעטן האָבן בייגשטייערט צו דעם סטאַטוס פונעם איינשטיין אינסטיטוט ווי אַ חשובער אינטערנאַציאָנאַלער צענטער אין מאטעמאטיק. | ||
אין [[1974|1974 איז]] ער דערוויילט געוואָרן א מיטגליד אין דער [[ישראלישע אקאדעמיע פון וויסנשאפטן|ישראלדיקער נאציאנאלער וויסנשאפט-אקאדעמיע]]{{הערה|{{דבר||חברים חדשים בקדמיה למדעים|1974/07/17|00516}}}}, און אין [[1977|1977 האט]] ער געוואונען דעם ראטשילד פריז{{הערה|[https://www.yadhanadiv.org.il/rothschild-prize פרס רוטשילד], באתר [[יד הנדיב]]}}. אין [[1989]] האט מען אים דערוויילט אַ מיטגליד אין דער נאַציאנאַלער אַקאַדעמיע פאר וויסנשאפטן פון די | אין [[1974|1974 איז]] ער דערוויילט געוואָרן א מיטגליד אין דער [[ישראלישע אקאדעמיע פון וויסנשאפטן|ישראלדיקער נאציאנאלער וויסנשאפט-אקאדעמיע]]{{הערה|{{דבר||חברים חדשים בקדמיה למדעים|1974/07/17|00516}}}}, און אין [[1977|1977 האט]] ער געוואונען דעם ראטשילד פריז{{הערה|[https://www.yadhanadiv.org.il/rothschild-prize פרס רוטשילד], באתר [[יד הנדיב]]}}. אין [[1989]] האט מען אים דערוויילט אַ מיטגליד אין דער נאַציאנאַלער אַקאַדעמיע פאר וויסנשאפטן פון די פאראייניגטע שטאַטן. | ||
== | == פערזענליכע לעבן == | ||
אין 1958 האט פירסטענבערג חתונה געהאט מיט ראַשעל (רחל) כהן, [[זשורנאליסט|א זשורנאליסט]] און ליטעראַטור-קריטיקערין. דאס פּאָר האָט פינף קינדער, זעכצן אייניקלעך און א גרויסע צאָל אוראייניקלעך. | אין 1958 האט פירסטענבערג חתונה געהאט מיט ראַשעל (רחל) כהן, [[זשורנאליסט|א זשורנאליסט]] און ליטעראַטור-קריטיקערין. דאס פּאָר האָט פינף קינדער, זעכצן אייניקלעך און א גרויסע צאָל אוראייניקלעך. | ||
זיי וואוינען אין רחביה, [[ירושלים]], און פירן אַ רעליגיעז לעבן. | זיי וואוינען אין רחביה, [[ירושלים]], און פירן אַ רעליגיעז לעבן. | ||
== | ==דרויסנדיגע לינקס== | ||
{{קאמאנסלינק}} | {{קאמאנסלינק}} | ||
| שורה 26: | שורה 27: | ||
* [https://mishpacha.com/in-his-prime/ הלל פירסטנבערג] ביי [[משפחה (מאגאזין)|משפחה]] | * [https://mishpacha.com/in-his-prime/ הלל פירסטנבערג] ביי [[משפחה (מאגאזין)|משפחה]] | ||
{{רעפליסטע}} | {{רעפליסטע}} | ||
[[קאַטעגאָריע:דייטשע | [[קאַטעגאָריע:דייטשע אידן]] | ||
[[קאַטעגאָריע:אמעריקאנער | [[קאַטעגאָריע:אמעריקאנער אידן]] | ||
[[קאַטעגאָריע:ישראלים]] | [[קאַטעגאָריע:ישראלים]] | ||
[[קאַטעגאָריע:העברעאישער אוניווערסיטעט אין ירושלים]] | [[קאַטעגאָריע:העברעאישער אוניווערסיטעט אין ירושלים]] | ||
| שורה 34: | שורה 35: | ||
[[קאַטעגאָריע:לעבעדיגע מענטשן]] | [[קאַטעגאָריע:לעבעדיגע מענטשן]] | ||
{{DEFAULTSORT:פירסטנבערג, הלל}} | {{DEFAULTSORT:פירסטנבערג, הלל}} | ||
[[קאטעגאריע:אויף יידיש]] | |||
{{קרד/ויקי/יידיש}} | |||
[[he:הלל פורסטנברג]] | |||
[[קאַטעגאָריע:וויקידאטא דעסקריפציע]] | |||
יעצטיגע רעוויזיע זינט 09:44, 8 יולי 2024
| בת זוג | רחל כהן |
|---|---|
הלל פירסטנבערג (דייטש: Hillel Fürstenberg געבוירן דעם 29סטן סעפטעמבער 1935) איז א פרומער אידישער מאטעמאטיקער, א ישראלישער, א פראפעסאר עמעריטוס אינעם העברעאישן אוניווערסיטעט אין ירושלים, פון די אנטוויקלער פון ערגאדישער טעאריע און טאפאלאגישער דינאמיק, בארימט פארן באניץ פון מאס טעאריע און מעגליכקייט צו נומערן טעאריע און צו לי גרופעס. ער איז געווארן באלוינט, צווישן אנדערע, מיט די ישראל פריז, אמת פריז, וואָלף פרייז (צוזאַמען מיט סטעפאן סמייל( און איז דער ערשטער ישראל צו געווינען די אבעל פרעמיע (פאַר 2020, צוזאַמען מיט גרעגארי מארגוליס).
לעבנסגעשיכטע
הלל פירסטנבערג איז געבוירן געווארן דעם 29סטן סעפטעמבער 1935 אין בערלין, נאַצי דייטשלאַנד . אין 1939, גלייך נאכן קריסטאלנאכט און קורץ פארן אויסברוך פון דער צווייטער וועלט מלחמה, האט ער עמיגרירט מיט זיין פאמיליע קיין ענגלאנד. נאך א יאר האט די משפחה אימיגרירט אין ניו יארק אין די פאראייניגטע שטאטן. ער האט געלערנט אין דער ישיבה אוניווערסיטעט הויכשולע, און ער האט געענדיגט זיין ערשטן און צווייטן דיפלאמען אין דער עלטער פון 20 אין ישיבה אוניווערסיטעט. אין יענער תקופה האט ער געפונען זיין אָריגינעלן טאָפּאָלאָגישן דערווייז פאַר דער עקזיסטענץ פון אַן אומענדיקייט פון פרימצאלן[1]. דערנאך איז ער אריבערגעגאנגען לערנען אין פּרינסטאן אוניווערסיטעט[2] אונטער דער אינסטרוקציע שלמה באכנער אַ באַרימטער מומחה אין האַרמאָנישן אַנאַליז און אנדערע געביטן. ער האָט געענדיגט זיין דאָקטאָראַט דיסערטאציע וועגן סטאָכאַסטישע פּראצעסן אין 1958. ער האָט ווייטער געארבעט אלס לעקטאר אין פרינסטאן אוניווערסיטעט ביז 1959.
אין 1965 האָט ער אימיגרירט קיין ישראל וואו ער האָט באקומען א פראפעסאר שטעלע אין דעם איינשטיין אינסטיטוט פאר מאטעמאטיק אינעם העברעאישן אוניווערסיטעט. זיין אַקטיוויטעטן האָבן בייגשטייערט צו דעם סטאַטוס פונעם איינשטיין אינסטיטוט ווי אַ חשובער אינטערנאַציאָנאַלער צענטער אין מאטעמאטיק.
אין 1974 איז ער דערוויילט געוואָרן א מיטגליד אין דער ישראלדיקער נאציאנאלער וויסנשאפט-אקאדעמיע[3], און אין 1977 האט ער געוואונען דעם ראטשילד פריז[4]. אין 1989 האט מען אים דערוויילט אַ מיטגליד אין דער נאַציאנאַלער אַקאַדעמיע פאר וויסנשאפטן פון די פאראייניגטע שטאַטן.
פערזענליכע לעבן
אין 1958 האט פירסטענבערג חתונה געהאט מיט ראַשעל (רחל) כהן, א זשורנאליסט און ליטעראַטור-קריטיקערין. דאס פּאָר האָט פינף קינדער, זעכצן אייניקלעך און א גרויסע צאָל אוראייניקלעך.
זיי וואוינען אין רחביה, ירושלים, און פירן אַ רעליגיעז לעבן.
דרויסנדיגע לינקס
רעפערענצן
- הלל פירסטנבערג ביי משפחה
- ↑ גדי אלכסנדרוביץ', ההוכחה הטופולוגית לקיום אינסוף ראשוניים, באתר "לא מדויק", 16 במערץ 2009
- ↑ הלל פירסטנבערג, באתר פרס א.מ.ת.
- ↑ חברים חדשים בקדמיה למדעים, דבר, יולי 17, 1974
- ↑ פרס רוטשילד, באתר יד הנדיב
דאס איז נישט קיין המכלול ארטיקל, בלויז עפעס וואס ליגט דא ביז עס וועט ערזעצט ווערן מיט בעסערס. שרייבט עס איבער!