אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "רוי:אשר"

פון המכלול
קפיצה לניווט קפיצה לחיפוש
ק (←‏זיין קבר: הגהה)
אין תקציר עריכה
צייכן: רויע רעדאגירונג
 
(12 מיטלסטע ווערסיעס פון 3 באַניצער נישט געוויזן.)
שורה 1: שורה 1:
{{דרעפט}}
{{דרעפט}}
<!-- הייבט אן רעדאגירן אונטער די שורה -->
<!-- הייבט אן רעדאגירן אונטער די שורה -->
'''אשר''' איז געווען דער אכטער זון פון [[יעקב]] פון זיין ווייב [[זילפה]] די [[שפחה]] פון [[לאה]].
{{דעסקריפציע|יעקב'ס אכטער זון, צווייטער מיט זלפה (ב'קצ"ח–ב'שכ"א)}}
{{אישיות תנ"כית
| שם = אָשֵׁר
| תמונה = Asher (Francisco de Zurbarán).jpg
| כיתוב = אשר, 1640–1645 מאלעריי
| געבורט ארט = [[פדן ארם]]
| פטירה ארט = [[אוראלט מצרים]]
| מקום קבורה = קדש נפתלי - {{Coord|33.112314|35.530317}}
| טאטע = [[יעקב אבינו|יעקב]]
| מאמע = [[זלפה]]
| בת זוג = עדון (זיווג ראשון){{ש}}הדורה (זיווג שני)
| קינדער = [[שרח בת אשר|שרח]], ישוי, ימנה, ישוה, בריעה
}}
<!-- {{אנדערע באדייטן|דאס=דער זון פון יעקב}} -->
'''אשר''' איז געווען דער צווייטער פון צוויי זין פון [[יעקב]] און [[זלפה]] די שפחה פון [[לאה]], יעקב'ס אכטער זון און דער גרינדער פון [[שבט אשר]] פון די [[שבטי ישראל]].


==זיין געשיכטע==
==ביאגראפיע==
ער האט געלעבט 123 יאר.  
אשר איז געבוירן געווארן צו זלפה די שפחה פון לאה נאך זיבן חדשים פון שוואנגער{{הערה|{{סדר עולם|רבה|ב}}}} אום [[ב' שבט|ב']] אדער [[כ' שבט]]<!-- {{לינק צו אידיש יאר|2124}} -->{{הערה|{{יובלים|כח|כא}}; זעט [[מדרש תדשא]], [[S:מדרש תדשא ח|פרק ח']], געברענגט אין {{ילקוט שמעוני|שמות|קסב}} און {{תנ"ך|שמות|א|ו|מפרש=רבינו בחיי}}, מיט עטליכע טוישונגען צווישן די מקורות.}} {{לינק צו אידיש יאר|2198}} אין [[פדן ארם]]. לויט דער גר"א איז  ער געבוירן כסלו ב'קצ"ז{{הערה|פירוש הגר"א אויף סדר עולם, פרק ב'. אזוי קוקט אויך אויס פון {{ילקוט שמעוני|בראשית|קכה}}; {{פרקי דרבי אליעזר|לו}}.}}.


אין ילקוט שמעוני שטייט אז ער איז נפטר געווארן [[כ' שבט]].
לויט דער [[ספר הישר]] איז ער געווען חתונה געהאט צו עדון בת אפלל אבער זי איז געשטארבן אן קיין קינדער, און דערנאך האט ער חתונה געהאט צו הדורה בת אבימאל, אייניקל פון [[עבר]] און פון איר האט ער געהאט זיינע קינדער {{מנוקד|[[ימנה|יִמְנָה]], [[ישוה|יִשְׁוָה]], [[ישוי|יִשְׁוִי]], און [[בריעה|בְרִיעָה]]}}, און ער האט אויך אדאפטירט איר קינד , [[שרח בת אשר|שֶׂרַח]]{{הערה|{{ספר הישר|וישב|כא}}}}. זיינע קינדער ווערן אויסגערעכנט אין די תורה{{הערה|{{תנ"ך|בראשית|מו|יז}}}}, און אין [[דברי הימים]] ווערן אראפ געברענגט די קומענדיגע גענעראציעס פון אשר{{הערה|{{תנ"ך|דברי הימים א|ז|ל|מ}}}}.


ווען [[עם ישראל]] האבן ארויס פון [[מצרים]] האבן זיי ארויף גענומען זיינע ביינער און עם באגראבן אין [[קדש נפתלי]]{{הערה|1=[[ספר הישר (מדרש אגדה)|ספר הישר]], סוף ספר יהושע}}.
ער איז נפטר געווארן אין מצרים אום כ' שבט ב'שכ"א אין עלטער פון 123 יאר{{הערה|[[סדר הדורות]], [[s:סדר הדורות אלף השלישי#ב' אלפים קצ"ג|שנת ב'קצ"ג]][[s:סדר הדורות אלף השלישי#ב' אלפים קצ"ח|ב'קצ"ח]]; {{ילקוט שמעוני|שמות|קסב}}}} און זיינע ביינער זענען ארויפגעטראגן געווארן דורך זיין שבט ווען די אידן זענען [[יציאת מצרים|ארויס פון מצרים]], און נאך וואס זיי האב געענדיגט אייננעמען [[ארץ ישראל]] אין יאר [[ב'תצ"ה]] זענען זיי באערדיגט געווארן דארט{{הערה|{{ירושלמי|סוטה|א|י|ח|ב}}}}.


לויט דער [[ספר היובלים]]{{הערה|[http://www.daat.ac.il/daat/hasfarim/hayovlim/28.htm פרק כח פסוק כט]}} איז ער געבארן געווארן [[ב' שבט]].
[[טעקע:קבר אשר בן יעקב בקדש נפתלי.JPG|ממוזער|קבר אשר ונפתלי די קינדער פון יעקב אין קדש נפתלי]]
אין ספר הישר ווערט דערציילט: "ויקברו את ארונות מטות אבותיהם... ואת נפתלי ואשר קברו אותם בקדש נפתלי איש איש במקומו אשר ניתן לבניו"{{הערה|{{ספר הישר|יהושע|י}}}}. היינט איז זיין קבר באצייכנט ביי כביש 899 אנקעגן 'תל קדש נפתלי'. צו די קבר איז דא אסאך מקורות פון די ה'ת' יארן און ווייטער{{מקור}}.


די קינדער פון אשר זענען געווען {{ציטוטון|יִמְנָה וְיִשְׁוָה וְיִשְׁוִי וּבְרִיעָה--וְשֶׂרַח אֲחֹתָם|{{תנ"ך|בראשית|מו|יז}}}}.
==אין מדרש==
ער איז געווען פון די פינף ברידער וואס יוסף האט געצייגט פאר פרעה{{הערה|שם=ספרי|{{ספרי|דברים|לג|כד|שנה}}}}.


אין [[דברי הימים]] ווערט אראפ געברענגט אלע צאצאים פון אשר:
==נאמען==
{{ציטוט|תוכן=בְּנֵי אָשֵׁר יִמְנָה וְיִשְׁוָה וְיִשְׁוִי וּבְרִיעָה וְ[[שרח|שֶׂרַח]] אֲחוֹתָם. וּבְנֵי בְרִיעָה חֶבֶר וּמַלְכִּיאֵל הוּא אֲבִי בִרְזָיִת. וְחֶבֶר הוֹלִיד אֶת יַפְלֵט וְאֶת שׁוֹמֵר וְאֶת חוֹתָם וְאֵת שׁוּעָא אֲחוֹתָם. וּבְנֵי יַפְלֵט פָּסַךְ וּבִמְהָל וְעַשְׁוָת אֵלֶּה בְּנֵי יַפְלֵט. וּבְנֵי שָׁמֶר אֲחִי וְרָהְגָּה וְחֻבָּה וַאֲרָם. וּבֶן הֵלֶם אָחִיו צוֹפַח וְיִמְנָע וְשֵׁלֶשׁ וְעָמָל. בְּנֵי צוֹפָח סוּחַ וְחַרְנֶפֶר וְשׁוּעָל וּבֵרִי וְיִמְרָה. לז בֶּצֶר וָהוֹד וְשַׁמָּא וְשִׁלְשָׁה וְיִתְרָן וּבְאֵרָא. וּבְנֵי יֶתֶר יְפֻנֶּה וּפִסְפָּה וַאְרָא. וּבְנֵי עֻלָּא אָרַח וְחַנִּיאֵל וְרִצְיָא. כָּל אֵלֶּה בְנֵי אָשֵׁר רָאשֵׁי בֵית הָאָבוֹת בְּרוּרִים גִּבּוֹרֵי חֲיָלִים רָאשֵׁי הַנְּשִׂיאִים וְהִתְיַחְשָׂם בַּצָּבָא בַּמִּלְחָמָה מִסְפָּרָם אֲנָשִׁים עֶשְׂרִים וְשִׁשָּׁה אָלֶף.
לויט די פסוק איז אשר א לשון פון "גליק" אדער "ברכה". די תורה דערציילט וואס לאה האט אויסגערופן ביי זיין געבורט: {{ציטוט|וַתֹּאמֶר לֵאָה בְּאָשְׁרִי, כִּי אִשְּׁרוּנִי בָּנוֹת; וַתִּקְרָא אֶת-שְׁמוֹ, אָשֵׁר|מרכאות=כן|{{תנ"ך|בראשית|ל|יג}}}}
|מקור=[[דברי הימים א']], [[S:דברי הימים א ז|ז']]}}
דהיינו אז ווייבער וואס האבן געקענט פאר לאה אויף א אומגליקלאכע ווייב צוליב איר עקרות האבן געזאגט 'אשריה', און דערפאר האט זי אן גערופן דער קינד 'אשר'{{מקור}}.


די שטיין פון אשר אין [[חושן]] איז געווען א אבן [[תרשיש]].
דער מדרש טייטשט דעם פסוק, "וואויל איז דער וואס האט זוכה געווען דערצו". די מענטשן פון שבט אשר האבן אייביג געוואוינט אין באזונדערע גרויסע פאלאצן, און זענען קיינמאל ארומגעפארן נעכטיגן אין אכסניות. זיינע טעכטער זענען געווען שיינע, און זענען געווען פארהייראט צו כהנים גדולים אדער מלכים{{הערה|{{מדרש רבה|בראשית|עא|י}}}}.


==זיין נאמען==
==סימבאל==
די תורה איז מסביר פארוואס האט לאה עם אנגערופן אזוי: {{ציטוטון|וַתֹּאמֶר לֵאָה--בְּאָשְׁרִי, כִּי אִשְּׁרוּנִי בָּנוֹת; וַתִּקְרָא אֶת-שְׁמוֹ, אָשֵׁר|{{תנ"ך|בראשית|ל|יג}}}}.
די שטיין פון אשר אויפ'ן [[חושן]] איז געווען א [[תרשיש]]{{הערה|{{תנ"ך|שמות|כח|כ}}}}. אין מדרש תלפיות שטייט:{{ציטוט|תוכן=אשר על תרשיש, ונקרא קריאוליק. וגונה כגטו השמן. וסגלתה לעכל המאכל, וכל שכן למי ששוחקה ומערבה במאכלו, ונעשה בזה עב ושמן שנאמר מאשר שמנה לחמו.|איבערזעצונג={{הבהרה|איבערזעצונג אין אידיש, ביטע}}|מקור=[[אליהו הכהן (רב)|הרב אליהו הכהן]], מדרש תלפיות|מרכאות=כן}}


==יעקב'ס ברכה פאר אשר==
==ברכות פון יעקב און משה==
אין די ברכות וואס יעקב האט געבענטשט זיינע קינדער פארן שטארבן האט ער עם צוגעזאגט אז ער וועט האבן א א גוטע נחלה וואס וועט געבן 'מעדני מלך': {{ציטוטון|מֵאָשֵׁר, שְׁמֵנָה לַחְמוֹ{{הערה|די טייטש פון די ווארט 'לחמו' מיינט אויך 'מאכלו'. זעט אויך אין {{תנ"ך|חבקוק|א|טז}}: '''מַאֲכָלוֹ בְּרִאָה'''}}; וְהוּא יִתֵּן, מַעֲדַנֵּי-מֶלֶךְ|{{תנ"ך|בראשית|מט|כ}}}}.
אין די ברכות וואס יעקב האט געבענטשט זיינע קינדער פארן שטארבן האט ער אים צוגעזאגט אז ער וועט האבן א גוטע נחלה וואס וועט געבן 'מעדני מלך': {{ציטוטון|מֵאָשֵׁר, שְׁמֵנָה לַחְמוֹ; וְהוּא יִתֵּן, מַעֲדַנֵּי-מֶלֶךְ|{{תנ"ך|בראשית|מט|כ}}}}. די טייטש פון די ווארט 'לחמו' מיינט אויך 'מאכלו'{{הערה|זעט אויך אין {{תנ"ך|חבקוק|א|טז}}: "מַאֲכָלוֹ בְּרִאָה"{{הבהרה|וואס זעט מען דארט?}}}}.


==זיין קבר==
משה האט געבענטשט אשר: "וּלְאָשֵׁר אָמַר בָּרוּךְ מִבָּנִים אָשֵׁר יְהִי רְצוּי אֶחָיו וְטֹבֵל בַּשֶּׁמֶן רַגְלוֹ׃"{{הערה|{{תנך|דברים|לג|כד}}}}. דאס הייסט אז אשר איז געווען די מערסטע געבענטשט מיט זין פון אלע שבטים. ער האט פארגינט זיינע ברידער מיט אנפיקנון אויל, און זיי האבן אין מיט תבואה. ווען ראובן האט געטון וואס ער האט געטון האט אשר דערציילט פאר זיינע ברידער איבער דעם, און זיינע ברידער האבן אים פארשריגן. אבער ווען ראובן האט מודה געווען האבן זיי זיך איבערגעבעטן. יעדער פון די ברידער האט אלע גע'טענה'ט אז די לויה קומט פאר אים, אבער אשר האט זיי אלע בארואיגט. וכו' וכו' וכו'{{הערה|שם=ספרי}}.


[[קובץ:קבר אשר בן יעקב בקדש נפתלי.JPG|ממוזער|קבר אשר ונפתלי די קינדער פון יעקב אין קדש נפתלי]]
<!-- == קינדער ==
[[חז"ל]] זאגן אז [[בני ישראל]] האבן ארוייף גענומען אלע ביינער פון יעקב'ס קינדער און זיי באגראבן אין [[ארץ ישראל]]{{הערה|תלמוד ירושלמי סוטה (דף ח ע"ב; פרק א הלכה י): "ככתוב (בראשית מו) אנכי ארד עמך מצרים ואני אעלך גם עלה מה תגם עלה. אמר אותך אני מעלה ושאר כל השבטים אני מעלה מלמד שכל שבט ושבט העלה עצמות ראש שבטו עמו"}}.
* יִמְנָה. אבי משפחת הימנה. פירוש שמו: מנה, והיא הודאה לקל על מנת חלקו{{הערה|שם=כרך ג}} או בקשה על מנת חלקו של הילד{{הערה|ראו דעת מקרא ל{{תנ"ך|בראשית|מו|יז}}}}, או ששמו נגזר מ"מיומן", שמיומנת עליו ברכת אשר בהיותו בכורו המקבל כפליים בירושתו{{הערה|שם=תו"ש ויגש}}.
 
* יִשְׁוָה, יִשְׁוִי. ישוי הוא אבי משפחת הישוי. פירושים לשמותם: שווה, על שדעתם של אחיהם שווה עמהם{{הערה|שם=תו"ש ויגש}}, קיצור של איש ה',{{הערה|[[דעת מקרא]] בראשית מו יז}}, או שמקור שמו מערבית ופירושו שכן או התגורר{{הערה|ראו אנציקלופדיה מקראית כרך ג בערכו של החוקר ג. ריקמנס}}.
און אין ספר הישר איז דערציילט:
* בְּרִיעָה. אבי משפחת הבריעי. פירוש שמו: בדברי הימים, השם משמש כרמז לרעה<ref>{{תנ"ך|דברי הימים א|ז|כג}}</ref>. פרושים נוספים הם בן - ריעה, ע"ש יעקב שה' רעה אותו<ref>{{תנ"ך|בראשית|מח|טז}}</ref>, או מלשון רעות וידידות{{הערה|[[דעת מקרא]], בראשית מו יז}}.
{{ציטוט| תוכן=ויקברו את ארונות מטות אבותיהם... ואת נפתלי ואשר קברו אותם בקדש נפתלי איש איש במקומו אשר ניתן לבניו.|מקור=ספר הישר, סוף ספר יהושע}}
** בְּנֵי בְּרִיעָה [[חבר בן בריעה|חֶבֶר]]. אבי משפחת החברי. יש המפרשים את שמו במשמעות חברות ושותפות{{הערה|ראו [[דעת מקרא]] על ספר בראשית פרק מו פסוק יז}}, ויש שאינם מסכימים לפרשנות זו{{הערה|שם=כרך ג}}. מַלְכִּיאֵל. אבי משפחת המלכיאלי. משפחתו התיישבה ב[[ברזית|בִּרְזָיִת]] ויתכן שמלכיאל עצמו משל בה{{הערה|{{תנ"ך|דברי הימים א|ז|לא}}, ראו שם פרושי [[פירוש רש"י לתורה|רש"י]] ו[[מלבי"ם]]}}. הישוב נקרא כך על שם שבנותיו של מלכיאל היו נאות כיון שמשחו עצמן בשמן, או שראויות לכהנים גדולים הנמשחים בשמן{{הערה|רש"י ל{{תנ"ך|דברי הימים א|ז|לא}}}}.
 
* [[שרח|שֶׂרַח]]. סיפרה ליעקב אבינו כי בנו יוסף [[מכירת יוסף#משמעות המכירה|חי]] ב[[מצרים העתיקה|מצרים]]. זכתה לאריכות ימים{{הערה|{{מדרש רבה|בראשית|צד|ט}}}} ולכניסה ל[[גן עדן]] בעודה בחיים{{הערה|[[מסכת דרך ארץ זוטא]]}}. -->
היינט איז באצייכנט זיין קבר אין כביש 899 אנקעגן 'תל קדש נפתלי'. צו די קבר איז דא אסאך מקורות פון די ה'ת' יארן און ווייטער{{מקור}}.


==משפחה בוים==
{{עץ משפחה האבות עד השבטים}}
{{יעקב'ס קינדער}}
==רעפערענצן==
==רעפערענצן==
{{רעפערענצן}}
{{רעפערענצן}}
[[קאַטעגאָריע:קינדער פון יעקב]]
[[he:אשר (דמות מקראית)]]

יעצטיגע רעוויזיע זינט 01:40, 3 מאי 2024

אָשֵׁר
אשר, 1640–1645 מאלעריי
אשר, 1640–1645 מאלעריי
געבורט פדן ארם
פטירה אוראלט מצרים
מקום קבורה קדש נפתלי - 33°06′44″N 35°31′49″E / 33.112314°N 35.530317°E / 33.112314; 35.530317 מאפעס, בילדער פון דער הייעך און נאך אינפארמאציע אויף דעם ארט
טאטע יעקב
מאמע זלפה
בת זוג עדון (זיווג ראשון)
הדורה (זיווג שני)
קינדער שרח, ישוי, ימנה, ישוה, בריעה

אשר איז געווען דער צווייטער פון צוויי זין פון יעקב און זלפה די שפחה פון לאה, יעקב'ס אכטער זון און דער גרינדער פון שבט אשר פון די שבטי ישראל.

ביאגראפיע

אשר איז געבוירן געווארן צו זלפה די שפחה פון לאה נאך זיבן חדשים פון שוואנגער[1] אום ב' אדער כ' שבט[2] ב'קצ"ח אין פדן ארם. לויט דער גר"א איז ער געבוירן כסלו ב'קצ"ז[3].

לויט דער ספר הישר איז ער געווען חתונה געהאט צו עדון בת אפלל אבער זי איז געשטארבן אן קיין קינדער, און דערנאך האט ער חתונה געהאט צו הדורה בת אבימאל, אייניקל פון עבר און פון איר האט ער געהאט זיינע קינדער יִמְנָה, יִשְׁוָה, יִשְׁוִי, און בְרִיעָה, און ער האט אויך אדאפטירט איר קינד , שֶׂרַח[4]. זיינע קינדער ווערן אויסגערעכנט אין די תורה[5], און אין דברי הימים ווערן אראפ געברענגט די קומענדיגע גענעראציעס פון אשר[6].

ער איז נפטר געווארן אין מצרים אום כ' שבט ב'שכ"א אין עלטער פון 123 יאר[7] און זיינע ביינער זענען ארויפגעטראגן געווארן דורך זיין שבט ווען די אידן זענען ארויס פון מצרים, און נאך וואס זיי האב געענדיגט אייננעמען ארץ ישראל אין יאר ב'תצ"ה זענען זיי באערדיגט געווארן דארט[8].

קבר אשר ונפתלי די קינדער פון יעקב אין קדש נפתלי

אין ספר הישר ווערט דערציילט: "ויקברו את ארונות מטות אבותיהם... ואת נפתלי ואשר קברו אותם בקדש נפתלי איש איש במקומו אשר ניתן לבניו"[9]. היינט איז זיין קבר באצייכנט ביי כביש 899 אנקעגן 'תל קדש נפתלי'. צו די קבר איז דא אסאך מקורות פון די ה'ת' יארן און ווייטער[מקור פארלאנגט].

אין מדרש

ער איז געווען פון די פינף ברידער וואס יוסף האט געצייגט פאר פרעה[10].

נאמען

לויט די פסוק איז אשר א לשון פון "גליק" אדער "ברכה". די תורה דערציילט וואס לאה האט אויסגערופן ביי זיין געבורט:

וַתֹּאמֶר לֵאָה בְּאָשְׁרִי, כִּי אִשְּׁרוּנִי בָּנוֹת; וַתִּקְרָא אֶת-שְׁמוֹ, אָשֵׁר

דהיינו אז ווייבער וואס האבן געקענט פאר לאה אויף א אומגליקלאכע ווייב צוליב איר עקרות האבן געזאגט 'אשריה', און דערפאר האט זי אן גערופן דער קינד 'אשר'[מקור פארלאנגט].

דער מדרש טייטשט דעם פסוק, "וואויל איז דער וואס האט זוכה געווען דערצו". די מענטשן פון שבט אשר האבן אייביג געוואוינט אין באזונדערע גרויסע פאלאצן, און זענען קיינמאל ארומגעפארן נעכטיגן אין אכסניות. זיינע טעכטער זענען געווען שיינע, און זענען געווען פארהייראט צו כהנים גדולים אדער מלכים[11].

סימבאל

די שטיין פון אשר אויפ'ן חושן איז געווען א תרשיש[12]. אין מדרש תלפיות שטייט:

אשר על תרשיש, ונקרא קריאוליק. וגונה כגטו השמן. וסגלתה לעכל המאכל, וכל שכן למי ששוחקה ומערבה במאכלו, ונעשה בזה עב ושמן שנאמר מאשר שמנה לחמו.

[אויסקלארונג פארלאנגט]

הרב אליהו הכהן, מדרש תלפיות

ברכות פון יעקב און משה

אין די ברכות וואס יעקב האט געבענטשט זיינע קינדער פארן שטארבן האט ער אים צוגעזאגט אז ער וועט האבן א גוטע נחלה וואס וועט געבן 'מעדני מלך': ”מֵאָשֵׁר, שְׁמֵנָה לַחְמוֹ; וְהוּא יִתֵּן, מַעֲדַנֵּי-מֶלֶךְ” (בראשית מט, כ). די טייטש פון די ווארט 'לחמו' מיינט אויך 'מאכלו'[13].

משה האט געבענטשט אשר: "וּלְאָשֵׁר אָמַר בָּרוּךְ מִבָּנִים אָשֵׁר יְהִי רְצוּי אֶחָיו וְטֹבֵל בַּשֶּׁמֶן רַגְלוֹ׃"[14]. דאס הייסט אז אשר איז געווען די מערסטע געבענטשט מיט זין פון אלע שבטים. ער האט פארגינט זיינע ברידער מיט אנפיקנון אויל, און זיי האבן אין מיט תבואה. ווען ראובן האט געטון וואס ער האט געטון האט אשר דערציילט פאר זיינע ברידער איבער דעם, און זיינע ברידער האבן אים פארשריגן. אבער ווען ראובן האט מודה געווען האבן זיי זיך איבערגעבעטן. יעדער פון די ברידער האט אלע גע'טענה'ט אז די לויה קומט פאר אים, אבער אשר האט זיי אלע בארואיגט. וכו' וכו' וכו'[10].


משפחה בוים


רעפערענצן

  1. סדר עולם פרק ב'
  2. ספר היובלים, פרק כ"ח, פסוק כ"א; זעט מדרש תדשא, פרק ח', געברענגט אין ילקוט שמעוני, שמות, רמז קס"ב און רבינו בחיי, שמות א, ו, מיט עטליכע טוישונגען צווישן די מקורות.
  3. פירוש הגר"א אויף סדר עולם, פרק ב'. אזוי קוקט אויך אויס פון ילקוט שמעוני, בראשית, רמז קכ"ה; פרקי דרבי אליעזר, פרק ל"ו.
  4. ספר הישר, וישב כא
  5. בראשית מו, יז
  6. דברי הימים א' ז, ל–מ
  7. סדר הדורות, שנת ב'קצ"גב'קצ"ח; ילקוט שמעוני, שמות, רמז קס"ב
  8. תלמוד ירושלמי, מסכת סוטה, פרק א', הלכה י' (דפוס וילנא: דף ח', עמוד ב')
  9. ספר הישר, יהושע י
  10. 10.0 10.1 ספרי אויף דברים לג, כד (פיסקא שנה)
  11. בראשית רבה, פרשה ע"א, פסקה י'
  12. שמות כח, כ
  13. זעט אויך אין חבקוק א, טז: "מַאֲכָלוֹ בְּרִאָה"[אויסקלארונג פארלאנגט]
  14. דברים לג, כד