מייבאים כמותיים, בדוקי עריכות אוטומטית, ביוראקראטן, אינטערפעיס רעדאקטארן, emailconfirmed, אינטערפעיס אדמיניסטראַטאָרן, מנטרים, סיסאפן, צוות טכני, מייבאים, מעדכנים, אספקלריה רעדאקטארן
102,362
רעדאגירונגען
קיין רעדאגירונג באמערקונג
(פארברייטערט) |
אין תקציר עריכה |
||
| (10 מיטלסטע ווערסיעס פון 2 באַניצער נישט געוויזן.) | |||
| שורה 1: | שורה 1: | ||
{{דעסקריפציע|צענטער חודש ציילנדיג פון תשרי, פערטער ציילנדיג פון ניסן}} | |||
{{לוח חודשי עברי בחמש שנים|10}} | {{לוח חודשי עברי בחמש שנים|10}} | ||
'''תמוז''' איז דער [[10 (נומער)|צענטער]] [[חודש]] אין דער [[אידישער לוח|אידישער יאר]], ציילנדיג פון [[תשרי]], און דער [[4 (נומער)|פערטער]] חודש ציילנדיג פון [[ניסן]]. | '''תמוז''' איז דער [[10 (נומער)|צענטער]] [[חודש]] אין דער [[אידישער לוח|אידישער יאר]], ציילנדיג פון [[תשרי]], און דער [[4 (נומער)|פערטער]] חודש ציילנדיג פון [[ניסן]]. | ||
חודש תמוז פאלט אויס אין פאראלעל מיט די מאנאטן [[יוני]]-[[יולי]] אין [[גרעגאריאנישער קאלענדאר|גרעגאריאנישן קאלענדאר]], און עס באצייכנט דער אנהויב פון [[זומער]] אין דעם [[צפון האלבקיילעך]] און פון [[ווינטער]] אין דעם [[דרום האלבקיילעך]] (וואו עס איז גלייך צו חודש [[טבת]] אין צפון האלבקיילעך). | חודש תמוז פאלט געווענליך אויס אין פאראלעל מיט די מאנאטן [[יוני]]-[[יולי]] אין [[גרעגאריאנישער קאלענדאר|גרעגאריאנישן קאלענדאר]], און עס באצייכנט דער אנהויב פון [[זומער]] אין דעם [[צפון האלבקיילעך]] און פון [[ווינטער]] אין דעם [[דרום האלבקיילעך]] (וואו עס איז גלייך צו חודש [[טבת]] אין צפון האלבקיילעך). | ||
אין רוב יארן, פאלט אויס [[פיר תקופות|תקופת תמוז]] אין דעם חודש. | אין רוב יארן, פאלט אויס [[פיר תקופות|תקופת תמוז]] אין דעם חודש. | ||
| שורה 9: | שורה 9: | ||
== אין דער לוח == | == אין דער לוח == | ||
אין דער באשטימטער [[אידישער לוח]], איז תמוז אלעמאל א "חודש חסר" פון [[29 (נומער)|29]] טעג{{הערה|שם=קידהח|{{רמב"ם|קידוש החודש|ח|ד|ה}}}}. דער [[סיון|פאריגער חודש]] איז אלעמאל א "חודש מלא", מיט דרייסיג טעג, און [[ראש חודש]] תמוז באשטייט דעריבער פון צוויי טעג: [[ל' סיון]] און [[א' תמוז]]{{הערה|שם=קידהח}}. דער חודש קען זיך אנהייבן אין א [[זונטאג]], [[דינסטאג]], [[דאנערשטאג]] אדער [[פרייטאג]]{{הערה|{{שלחן ערוך|אורח חיים|תכח|ב}}}}. | אין דער באשטימטער [[אידישער לוח]], איז תמוז אלעמאל א "חודש חסר" פון [[29 (נומער)|29]] טעג{{הערה|שם=קידהח|{{רמב"ם|קידוש החודש|ח|ד|ה}}}}. דער [[סיון|פאריגער חודש]] איז אלעמאל א "חודש מלא", מיט דרייסיג טעג, און [[ראש חודש]] תמוז באשטייט דעריבער פון צוויי טעג: [[ל' סיון]] און [[א' תמוז]]{{הערה|שם=קידהח}}. דער חודש קען זיך אנהייבן אין א [[זונטאג]], [[דינסטאג]], [[דאנערשטאג]] אדער [[פרייטאג]]{{הערה|{{שלחן ערוך|אורח חיים|תכח|ב}}}}. | ||
אין די צייטן וואס מען האט [[קידוש החודש|באשטימט די חדשים]] על פי הראייה, פלעגן די שליחים פון בית דין נישט ארויספארן צו די ווייטע פלעצער מודיע צו זיין ווען מען האט באשטימט ראש חודש תמוז, וויבאלד דער [[תענית]] פון [[שבעה עשר בתמוז]] איז אין יענע צייטן געווען בלויז א רשות{{הערה|{{בבלי|ראש השנה|יח|א}}}}. | |||
== נאמען == | == נאמען == | ||
| שורה 14: | שורה 16: | ||
אין אנהייב זענען די חדשים אין אידישן קאלענדאר גערופן געווארן לויט זייער צאל, אנגעהויבן פון ניסן; דער חודש האט אלזא געהייסן "החודש הרביעי"{{הערה|{{תנ"ך|ירמיהו|לט|ב}}}}. דער רעלעוואנטער מאנאט איז גערופן געווארן "תמוז" אין [[בבל]] און אין [[מעסאפאטאמיע]] בכלל, פון אכד'יש Dumuzi{{הערה|{{צ-מאמר|שם=The Names of the Assyro-Babylonian Months and Their Regents|קישור=https://www.jstor.org/stable/3259081|כתב עת=Journal of Biblical Literature|שנת הוצאה=1892|עמ=72–94|כרך=11|doi=10.2307/3259081|מחבר=W. Muss-Arnolt}}|כיוון=שמאל}}, און אין די תקופה פון [[גלות בבל]] און [[שיבת ציון]] איז עס אריינגעקומען אויך אין אידישע באנוץ{{הערה|{{ירושלמי|ראש השנה|א|ב}}}}. | אין אנהייב זענען די חדשים אין אידישן קאלענדאר גערופן געווארן לויט זייער צאל, אנגעהויבן פון ניסן; דער חודש האט אלזא געהייסן "החודש הרביעי"{{הערה|{{תנ"ך|ירמיהו|לט|ב}}}}. דער רעלעוואנטער מאנאט איז גערופן געווארן "תמוז" אין [[בבל]] און אין [[מעסאפאטאמיע]] בכלל, פון אכד'יש Dumuzi{{הערה|{{צ-מאמר|שם=The Names of the Assyro-Babylonian Months and Their Regents|קישור=https://www.jstor.org/stable/3259081|כתב עת=Journal of Biblical Literature|שנת הוצאה=1892|עמ=72–94|כרך=11|doi=10.2307/3259081|מחבר=W. Muss-Arnolt}}|כיוון=שמאל}}, און אין די תקופה פון [[גלות בבל]] און [[שיבת ציון]] איז עס אריינגעקומען אויך אין אידישע באנוץ{{הערה|{{ירושלמי|ראש השנה|א|ב}}}}. | ||
"תמוז" איז געווען דער נאמען פון א מעסאפאטאמישער אפגאט, וואס ווערט אויך דערמאנט אין פסוק: {{ציטוטון|וַיָּבֵא אֹתִי אֶל פֶּתַח שַׁעַר בֵּית ה' אֲשֶׁר אֶל הַצָּפוֹנָה וְהִנֵּה שָׁם הַנָּשִׁים יֹשְׁבוֹת מְבַכּוֹת אֶת הַ'''תַּמּוּז'''}}{{הערה|{{תנ"ך|יחזקאל|ח|יד}}}}. לויט | "תמוז" איז געווען דער נאמען פון א מעסאפאטאמישער אפגאט, וואס ווערט אויך דערמאנט אין פסוק: {{ציטוטון|וַיָּבֵא אֹתִי אֶל פֶּתַח שַׁעַר בֵּית ה' אֲשֶׁר אֶל הַצָּפוֹנָה וְהִנֵּה שָׁם הַנָּשִׁים יֹשְׁבוֹת מְבַכּוֹת אֶת הַ'''תַּמּוּז'''}}{{הערה|{{תנ"ך|יחזקאל|ח|יד}}}}, און אויף זיין נאמען האבן די געצנדינער גערופן דעם מאנאט{{הערה|רכב אלקים מהדורת רצאבי, עמ' 53; אמת ליעקב (קאמינעצקי), פרשת בא}}. דער אידישער חודש הייסט אויך אזוי, ווייל אין דעם חודש האבן אידן [[חטא העגל|געמאכט דעם עגל]]{{הערה|מדרש שמות החדשים, געדרוקט אין ספר תורה שלמה, כרך י-יא עמ' קע"ז}}. לויט טייל מפרשים שטאמט דער טערמין פון [[אראמיש]] פאר "אנהייצן", ווייל דעם אפגאט פלעגט מען הייצן פון אינעווייניג{{הערה|{{תנ"ך|יחזקאל|ח|יד|מפרש=רש"י}}}}. אויך דער חודש קען אזוי הייסן ביי אידן צוליב די [[היץ]] פון זומער, און נישט אויפן נאמען פון די [[עבודה זרה]]{{הערה|{{אוצר החכמה|קלמן אליעזר פרנקל|עולת החודש|12832|page=85}}}}. | ||
דער נאמען ווערט אויסגעטייטשט אין [[חסידות|ספרי חסידות]] אלס [[רמז]] צו די צייטן פון [[תשובה]] וועלכע דערנענטערן זיך, זייענדיג [[ראשי תיבות]] "'''ז'''מני '''ת'''שובה '''מ'''משמשין '''ו'''באין"{{הערה|אור למאיר, פרשת שלח}}, אדער "'''ז'''ריזים '''מ'''קדימים '''ו'''עושים '''ת'''שובה"{{הערה|קדוש ישראל, פרק י"ד}}. | דער נאמען ווערט אויסגעטייטשט אין [[חסידות|ספרי חסידות]] אלס [[רמז]] צו די צייטן פון [[תשובה]] וועלכע דערנענטערן זיך, זייענדיג [[ראשי תיבות]] "'''ז'''מני '''ת'''שובה '''מ'''משמשין '''ו'''באין"{{הערה|אור למאיר, פרשת שלח}}, אדער "'''ז'''ריזים '''מ'''קדימים '''ו'''עושים '''ת'''שובה"{{הערה|קדוש ישראל, פרק י"ד}}. | ||
| שורה 22: | שורה 24: | ||
תמוז איז אויך דער נאמען פאר דער מאנאט פון [[יולי]] אין פילע לענדער אין [[מיטל מזרח]]. | תמוז איז אויך דער נאמען פאר דער מאנאט פון [[יולי]] אין פילע לענדער אין [[מיטל מזרח]]. | ||
== סימבאלן == | == סימבאלן און אייגנשאפטן == | ||
דער [[גלגל המזלות|מזל]] פון דעם חודש איז מזל סרטן{{הערה|שם=יצירה|[[ספר יצירה]] [https://www.sefaria.org.il/Otzar_Midrashim%2C_Sefer_Yetzirah.5.11 פרק ה' משנה י']}}, צוליב א שטערן גרופע וואס האט אמאל געדינט אלס הינטערגרונט צו די [[זון]] אין דעם חודש{{ביאור|די נעמען פון די מזלות וואס ווערן דא דערמאנט, זענען געבארגטע טערמינען פאר פאזיציעס פון דער זון איבערן {{קישור שפה|עברית|מישור המילקה|עקליפטיק}}, אבער די עצם שטערן גרופעס נאך וועמען זיי הייסן זענען שוין פון לאנג אפגערוקט{{הערה|{{רמב"ם|יסודי התורה|ג|ז}}}}.}}. אין די [[ים המלח מגילות]] פון דער כת פון קומראן איז מזל אריה דער מזל פון חודש תמוז. | דער [[גלגל המזלות|מזל]] פון דעם חודש איז [[מזל סרטן]]{{הערה|שם=יצירה|[[ספר יצירה]] [https://www.sefaria.org.il/Otzar_Midrashim%2C_Sefer_Yetzirah.5.11 פרק ה' משנה י']}}, צוליב א שטערן גרופע וואס האט אמאל געדינט אלס הינטערגרונט צו די [[זון]] אין דעם חודש{{ביאור|די נעמען פון די מזלות וואס ווערן דא דערמאנט, זענען געבארגטע טערמינען פאר פאזיציעס פון דער זון איבערן {{קישור שפה|עברית|מישור המילקה|עקליפטיק}}, אבער די עצם שטערן גרופעס נאך וועמען זיי הייסן זענען שוין פון לאנג אפגערוקט{{הערה|{{רמב"ם|יסודי התורה|ג|ז}}}}.}}. אין די [[ים המלח מגילות]] פון דער כת פון קומראן איז [[מזל אריה]] דער מזל פון חודש תמוז. | ||
לויט דער [[זוהר]], איז חודש תמוז קעגן [[שבט יהודה]]{{הערה|{{זוהר|א|קעג|א}}. אזוי שטייט אויך אין מגלה עמוקות, פרשת בא.}}. לויט אנדערע, איז עס קעגן [[שבט ראובן]]{{הערה|{{ילקוט שמעוני|שמות|תיח}}; מאמר כליל תכלת להאר"י, סוף ספר יצירה; פירוש הגר"א, סוף ספר יצירה; פרי צדיק, מאמרי ראש חודש אייר}}, אדער קעגן [[שבט נפתלי]]{{הערה|יערות דבש חלק א', סוף דרוש ב'}}. | לויט דער [[זוהר]], איז חודש תמוז קעגן [[שבט יהודה]]{{הערה|{{זוהר|א|קעג|א}}. אזוי שטייט אויך אין מגלה עמוקות, פרשת בא.}}. לויט אנדערע, איז עס קעגן [[שבט ראובן]]{{הערה|{{ילקוט שמעוני|שמות|תיח}}; מאמר כליל תכלת להאר"י, סוף ספר יצירה; פירוש הגר"א, סוף ספר יצירה; פרי צדיק, מאמרי ראש חודש אייר.}}, אדער קעגן [[שבט נפתלי]]{{הערה|יערות דבש חלק א', סוף דרוש ב'}}. | ||
חודש תמוז איז קעגן דעם אות [[ח]]{{הערה|שם=יצירה}}. | חודש תמוז איז קעגן דעם אות [[ח]]{{הערה|שם=יצירה}}. | ||
| שורה 31: | שורה 33: | ||
דער צירוף פון [[שם הוי"ה]] אין דעם חודש איז הוה"י{{הערה|[[אר"י]], פרי עץ חיים, שער י"ט פרק ג'}}, וואס גייט ארויס פון פסוק {{ציטוטון|זֶ'''ה''' אֵינֶנּ'''וּ''' שֹׁוֶ'''ה''' לִ'''י'''}}{{הערה|{{תנ"ך|אסתר|ה|יג}}ִ}}. | דער צירוף פון [[שם הוי"ה]] אין דעם חודש איז הוה"י{{הערה|[[אר"י]], פרי עץ חיים, שער י"ט פרק ג'}}, וואס גייט ארויס פון פסוק {{ציטוטון|זֶ'''ה''' אֵינֶנּ'''וּ''' שֹׁוֶ'''ה''' לִ'''י'''}}{{הערה|{{תנ"ך|אסתר|ה|יג}}ִ}}. | ||
חודש תמוז איז דער עיקר צייט פון "קיץ" וואס ווערט דערמאנט אין פסוק{{הערה|{{תנ"ך|בראשית|ח|כב}}}} {{ציטוטון|זֶרַע וְקָצִיר וְקֹר וָחֹם וְקַיִץ וָחֹרֶף וְיוֹם וָלַיְלָה לֹא יִשְׁבֹּתוּ}}{{הערה|{{בבלי|בבא מציעא|קו|ב}}}}. | |||
== מנהגים == | == מנהגים == | ||
א מענטש זאל נישט זיצן אונטער די זון אין די חדשים פון תמוז און [[אב]]{{הערה|צוואת רבי אליעזר הגדול, אות כ"ה}}. | |||
לויט טייל [[ראשונים]], זאל מען נישט נעמען בלוט פון א מענטש אין דעם חודש{{הערה|ראבי"ה הלכות שבת, סימן רעו; ראב"ן שבת, סימן שעא; ספר חסידים, אזהרות נוספות לצוואת רבי יהודה החסיד אות י"א. דער ראבי"ה שרייבט דארט אז ער האט נישט געהערט קיין קלארן טעם דערצו.}}. | |||
טייל פירן זיך נישט צו פראווען קיין [[חתונה]] אין גאנץ חודש תמוז{{הערה|זעט שאלות ותשובות מנחת אלעזר, חלק ג' סימן ס"ו}}. | טייל פירן זיך נישט צו פראווען קיין [[חתונה]] אין גאנץ חודש תמוז{{הערה|זעט שאלות ותשובות מנחת אלעזר, חלק ג' סימן ס"ו}}. | ||
עס איז פארהאן א מנהג נישט צו עסן די סארט פיש וועלכע הייסן שלייען אדער ציגאנער-פיש אין די חדשים פון תמוז און | עס איז פארהאן א מנהג נישט צו עסן די סארט פיש וועלכע הייסן שלייען אדער ציגאנער-פיש אין די חדשים פון תמוז און אב, אבער מען קאכט זיי יא אינאיינעם מיט אנדערע פיש{{הערה|טעמי המנהגים, עניני שבת}}. | ||
א | == מועדים וזמנים == | ||
* '''[[שבעה עשר בתמוז]]''' – א [[תענית]] וואס באצייכנט דעם טאג ווען די חומה פון [[ירושלים]] איז געבראכן געווארן, בעפאר דעם צווייטן [[חורבן בית המקדש]]. | |||
* '''[[בין המצרים]]''' – די טעג אין חודש פון [[י"ז תמוז]] ביז [[תשעה באב]], וועלכע זענען טעג פון טרויער נאך דעם חורבן בית המקדש. | |||
==צו ליינען מער== | ==צו ליינען מער== | ||
* יעקב ליכט, '''מועדי ישראל: זמנים ומועדים בתקופת המקרא ובימי בית־שני''', באנד 3 אין די סעריע "ספריית האנציקלופדיה המקראית", מוסד ביאליק, 1988. {{ISBN|9653425153}} | * יעקב ליכט, '''מועדי ישראל: זמנים ומועדים בתקופת המקרא ובימי בית־שני''', באנד 3 אין די סעריע "ספריית האנציקלופדיה המקראית", מוסד ביאליק, 1988. {{ISBN|9653425153}} | ||
* {{אוצר ישראל|י|284|תַּמּוּז|עמוד=270}} | * {{אוצר ישראל|י|284|תַּמּוּז|עמוד=270}} | ||
==נאטיצן== | ==נאטיצן== | ||
| שורה 55: | שורה 60: | ||
{{חדשים}} | {{חדשים}} | ||
[[קאַטעגאָריע:תמוז|*]] | [[קאַטעגאָריע:תמוז|*]] | ||
[[קאַטעגאָריע:המכלול ארטיקלען]] | |||
[[קאַטעגאָריע:חדשים]] | |||
[[he:תמוז]] | [[he:תמוז]] | ||