אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "רוי:אינדיע"

‫'''אינדיִע''', אפיציעל די '''רעפובליק פון אינדיע''' ({{שפראך-en|Republic of India}}; {{שפראך-hi| '''भारत गणराज्य'''}}, ''בהאַראַט גאַנראַדזשיאַ''), איז אַ לאַנד אין [[דרום אזיע|דרום אַזיע]]. איר הױפּטשטאָט איז [[ניו דעלהי]]. זי איז דאס [[ליסטע פון לענדער לויט שטח|זיבעטע גרעסטע לאנד]] אין דער וועלט לויט שטח, און זי האט די צווייטע גרעסטע [[באפעלקערונג]], ציילנדיג מער ווי א ביליאן מענטשן וואס רעדן איבער הונדערט פארשידענע שפּראכן. זי איז די גרעסטע [[דעמאקראטיע]] אין דער וועלט.

אינדיע גרענעצט [[פאקיסטאן]] צו מערב, [[כינע]], [[נעפאל]] און [[בהוטאן]] צו צפון־מזרח, [[מיאנמאר]] און [[באנגלאדעש]] צו מזרח, און דער [[בוכטע פון בענגאל]] צו דרום־מזרח, דעם [[אינדישער אקעאן|אינדישן אקעאן]] צו דרום און דעם [[אראבישער ים|אראבישן ים]] צו דרום־מערב.

פיר וועלט רעליגיעס—[[הינדואיזם]], [[בודהיזם]], [[דזשייניזם]] און [[סיקהיזם]]—שטאמען פון דאנעט; [[יידישקייט]], [[זאראאסטריזם]], [[קריסטנטום]] און [[איסלאם]] זענען אהער געקומען אין די לעצטע צוויי טויזנט יאר. אינדיע איז געווארן זעלבשטענדיק פון דעם [[פאראייניגטע קעניגרייך]] אום 1947, דאן האט די קאמיסיע פארמירט אויך דאס לאנד [[פאקיסטאן]] פאר די מוסולמענער. 80 פראצענט אינדישע איינוואוינער זענען פון די הינדואישער רעליגיע.

אינדיע איז דאס זיבעטע גרעסטע לאנד אין דער וועלט; זי באדעקט דעם גרעסטן טייל פונעם אינדישן אונטער־קאנטינענט. די לענדער וואס גרענעצן אינדיע זענען [[פאקיסטאן]], [[באנגלאדעש]], [[מיאנמאר]], [[כינע]], [[בהוטאן]] און [[נעפאל]], און אויך דאס אינזל־לאנד [[סרי לאנקא|שרי לאַנקאַ]].

אין יאר 321 פאר דער ציווילער רעכענונג האט דער ערשטער מאוריער קייסער, טשאנדראגופטא געגרינדעט די מאוריער דינאסטיע מיטן הילף פון [[טשאנאקיע]]. דער מערסטער טייל פונעם אונטער־קאנטינענט איז געווארן פאראייניקט צום ערשטן מאל אונטער איין הערשאפט. די אימפעריע האט זיך פארברייטערט נאך ווען די גריכן און פערסן האבן צוריקגעצויגן פונעם ראיאן.  

טשאנדראגופטאס זון, בינדוסארא, האט ווייטער פארברייטערט די אימפעריע כמעט צו גאנץ היינטיקער אינדיע.

אין 300 פאר דער ציווילער רעכענונג האט דער מאורישער קייסער [[אשאקא]] אויפגעשטעלט אן אימפעריע וואס האט געהערשט איבער כמעט דעם גאנצן שטח פון היינטיקער אינדיע, און האט פארשפרייט בודהיזם איבער דער אימפעריע.

פון 1526 האט די [[מאגול אימפעריע|מוגהאל אימפעריע]] געהערשט איבער אינדיע. אין די 1600ער יארן האבן אייראפעישע לענדער אנגעהויבן אינוואדירן אינדיע. אין 1856 האט די [[בריטישע אימפעריע]] געהערשט איבער דעם גרעסטן טייל פון אינדיע.

די [[אייראפע]]ישע אנטדעקונג פון די נייע מאַרשרוט צו אינדיע דורך [[וואשקו דא גאמא]] אין 1498 האט געפירט צו די אָנהייב פון אייראפעישער [[קאלאניאליזם|קאלאניאליזאציע]] פון אינדיע.

אינדיע איז דאס צווייטע מערסט באפעלקערטע לאנד אין דער וועלט, מיט א באפעלקערונג 1,210,193,422 באוואוינער, לויטן באריכט פונעם 2011 פראוויזארישן צענזוס,{{sfn|Ministry of Home Affairs|2011}}. איר באפעלקערונג איז געוואקסן מיט 1.76% א יאר אין די יארן 2001–2011,{{sfn|Ministry of Home Affairs|2011}} אראפ פון 2.13% א יאר אינעם פריערדיקן יארצענדלינג (1991–2001).{{sfn|Ministry of Home Affairs 2010–2011 b}} דאס מענטשן מין־פארהעלטעניש, לויטן 2011 צענזוס, איז 940 נקיבות צו א 1,000 זכרים.{{sfn|Ministry of Home Affairs|2011}} די [[מעדיאן]] עלטער איז געווען 24.9 אינעם 2001 צענזוס.{{sfn|Central Intelligence Agency}} דער ערשטער צענזוס אין דער נאך־קאלאנישער תקופה, געפירט אין 1951, האט געציילט 361.1 מיליאן מענטשן.<ref>{{cite web|url=http://indiabudget.nic.in/es2006-07/chapt2007/tab97.pdf|title=Census Population|work=Census of India|publisher=Ministry of Finance India|format=PDF}}</ref> מעדיצינישע אנטווירלונגען פון די לעצטע 50 יאר ווי אויך פארגרעסערטע לאנדווירטשאפט פראדוקטיוויטעט צוגעברענגט דורך דער "גרינער רעוואלוציע" האבן גורם געווען א גיכע וואוקס אין אינדיעס באפעלקערונג.{{sfn|Rorabacher|2010|pp = 35–39}} דאך האט אינדיע עטלעכע פאלקסגעזונט ארויסרופן.{{sfn|World Health Organisation 2006}}{{sfn|Boston Analytics|2009}} לויט דער וועלט רפואה ארגאניזאציע, שטארבן 900,000 אינדיער יעדע יאר פון טרינקען קאנטאמירט וואסער אדער אטעמען פארפעסטיקטע לופט.{{sfn|Robinson|2008}} עס זענען 50 דאקטוירים פאר יעדע 100,000 אינדיער.{{sfn|Dev|Rao|2009|p = 329}} די צאל אינדיער וואס וואוינען אין שטאָט־שטחים איז געוואקסן 31.2% פון 1991 ביז 2001.{{sfn|Garg|2005}} Yet, in 2001, העכער פון 70% האבן געוואוינט אין דארפישע געגנטן.{{sfn|Dyson|Visaria|2005|pp = 115–129}}{{sfn|Ratna|2007|pp = 271–272}} לויטן 2001 צענזוס, זענען פאראן  מער ווי 27 [[List of most populous cities in India|א מיליאן שטעט אין אינדיע]];{{sfn|Garg|2005}} צווישן זיי [[דעלהי]], [[מומביי]], [[קאלקאטא]], [[טשעניי]], [[באנגאלארע]], [[היידעראבאד]] און [[אכמעדאבאד]] are the [[List of most populous metropolitan areas in India|מערסט באפעלקערטע מעטראפאליטאנע געגנטן]]. די אלפאבעטיזירונג ראטע אין 2011 איז געווען 74.04%: 65.46% פון נקיבות און  82.14% פון זכרים.{{sfn|Ministry of Home Affairs|2011}} קעראלא איז דער מערסט אלפאבעטיזרטער שטאַט;{{sfn|Skolnik|2008|p = 36}} ביהאר דער ווינציקסטער.{{sfn|Singh|2004|p = 106}}

ביי די ערשטע דריי נאציאנאלע וואלן פון אומאפהענגיקער אינדיע, אין 1951, 1957, און 1962, האט די [[קאנגרעס פארטיי]] פון [[דזשאווארהארלאל נעהרו]] געווינען גאנץ גרינג. ווען נעהרו איז געשטארבן אין 1964, איז לאל באהאדור שאסטרי געווארן פרעמיער מיניסטער אויף א קורצע צייט, אבער ער איז געשטארבן פלוצלינג אין 1966. נאך אים איז [[אינדירא גאנדהי]] געווארן פרעמיער מיניסטער; אונטער איר האט קאנגרעס געזיגט אין די וואלן פון 1967 און 1971.

אינדיע איז די גרעסטע דעמאקראטיע אין דער וועלט. די רעגירונג ווערט צעטייל אויף דריי צווייגן: לעגיסלאטיוו ([[פארלאמענט]], וואס מאכט געזעצן), עקסעקוטיוו (די מיניסטארן) און די געריכטיקע מאכט. די פארלאמענט זיצט אין דער הויפטשטאט [[ניו דעלהי]]. דער פארלאמענט האט צוויי הייזער: ראדזשיא סאבהא (דאס העכערע הויז) האט 250 מיטגלידער און לאק סאבהא (דאס נידעריקע הויז) האט 545 מיטגלידער.

[[קאטעגאריע:אומבאקוקט]]

[[קאטעגאריע:אויף יידיש]]