אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "ברוך שאמר"
(ניקוד און טייטש (דערווייל דייטש)...) |
ק (2 שינויים) |
||
שורה 37: | שורה 37: | ||
|„gesegnet dessen Erbarmen über die Geschöpfe waltet, gesegnet der die Ihn fürchten mit Gutem belohnt, gesegnet der lebt für immer und bleibt für die Ewigkeit, gesegnet der erlöst und rettet, gesegnet sei Sein Name.“ | |„gesegnet dessen Erbarmen über die Geschöpfe waltet, gesegnet der die Ihn fürchten mit Gutem belohnt, gesegnet der lebt für immer und bleibt für die Ewigkeit, gesegnet der erlöst und rettet, gesegnet sei Sein Name.“ | ||
|- | |- | ||
|{{ציטוט|תוכן=בָּרוּךְ אַתָּה ה' אֱלהֵינוּ מֶלֶךְ הָעולָם. הָאֵל אָב{{הערה|טייל בעלי מדקדקים האבן געטוישט דעם ווארט פאר "האב" (מיט [[ה' הידיעה]]). דער מקור פון דעם שינוי נעמט זיך פונ'ם [[משכילים|משכיל'ישער]] בעל מדקדק [[יצחק סאטאנאוו]] אין זיין סידור "ויעתר יצחק" (לויט סידור "אזור אליהו").}} הָרַחֲמָן הַמְהֻלָּל בְּפֶה{{הערה|דער נוסח ("בפה", מיט א [[סגול]]) ווערט אראפגעברענגט אין מגן אברהם (סי' נ"א ס"ק א') אין נאמען פון "כוונות" פונ'ם [[אריז"ל]], און אזוי ווערט אויך געברענגט אין [[משנה ברורה]] (סי' נ"א ס"ק א'). אנדערע זאגן אז לויט דעם [[דיקדוק]] דארף מען זאגן "בפי" מיט א [[חיריק]] (סידור "מעדני אשר" אין נאמען פון [[גר"א]] [סידור כתב יד] און [[רבי וואלף היידנהיים]]).}} עַמּו. מְשֻׁבָּח וּמְפאָר בִּלְשׁון חֲסִידָיו וַעֲבָדָיו.}} | |{{ציטוט|תוכן=בָּרוּךְ אַתָּה ה' אֱלהֵינוּ מֶלֶךְ הָעולָם. הָאֵל אָב{{הערה|טייל בעלי מדקדקים האבן געטוישט דעם ווארט פאר "האב" (מיט [[ה' הידיעה]]). דער מקור פון דעם שינוי נעמט זיך פונ'ם [[משכילים|משכיל'ישער]] בעל מדקדק [[יצחק סאטאנאוו]] אין זיין סידור "ויעתר יצחק" (לויט סידור "אזור אליהו").}} הָרַחֲמָן הַמְהֻלָּל בְּפֶה{{הערה|דער נוסח ("בפה", מיט א [[סגול]]) ווערט אראפגעברענגט אין מגן אברהם (סי' נ"א ס"ק א') אין נאמען פון "כוונות" [פונ'ם [[אריז"ל]]], און אזוי ווערט אויך געברענגט אין [[משנה ברורה]] (סי' נ"א ס"ק א'). אנדערע זאגן אז לויט דעם [[דיקדוק]] דארף מען זאגן "בפי" מיט א [[חיריק]] (סידור "מעדני אשר" אין נאמען פון [[גר"א]] [סידור כתב יד] און [[רבי וואלף היידנהיים]]).}} עַמּו. מְשֻׁבָּח וּמְפאָר בִּלְשׁון חֲסִידָיו וַעֲבָדָיו.}} | ||
|„Gesegnet seist Du, Gott unser Gott, König der Welt, der Allmächtige, der zugleich der barmherzige Vater ist, dessen Thatenlob ausgesprochen wird durch den Mund seines Volkes, der gepriesen und verherrlicht ist durch die Zunge seiner Ihm in Liebe Hingegebenen und seiner Diener.“ | |„Gesegnet seist Du, Gott unser Gott, König der Welt, der Allmächtige, der zugleich der barmherzige Vater ist, dessen Thatenlob ausgesprochen wird durch den Mund seines Volkes, der gepriesen und verherrlicht ist durch die Zunge seiner Ihm in Liebe Hingegebenen und seiner Diener.“ | ||
|- | |- | ||
|{{ציטוט|תוכן=וּבְשִׁירֵי דָוִד עַבְדֶּךָ{{הערה|טייל זאגן אז די ווערטער גייען אויף ארויף: "משובח ומפואר בלשון חסידיו ועבדיו ובשירי דוד עבדך" (סידור "מעדני אשר" אין נאמען פון [[סידור הרב]] און דער [[גר"א]]), און טייל זאגן אז די ווערטער גייען אראפצו: "ובשירי דוד עבדך נהללך וכו'" (זעהט סידור "מעדני אשר").}}. נְהַלֶּלְךָ ה' אֱלהֵינוּ בִּשְׁבָחות וּבִזְמִירות. וּנְגַדֶּלְךָ{{הערה|טייל סידורים [[נוסח אשכנז]] זענען גורס "נגדלך" אהן א ו' (למשל, סידור "מעדני אשר"), אבער אנדערע זענען גורס מיט א ו' (זעהט סידור "אזור אליהו").}} וּנְשַׁבֵּחֲךָ וּנְפָאֶרְךָ וְנַמְלִיכְךָ וְנַזְכִּיר שִׁמְךָ{{הערה|אין טייל סידורים [[נוסח אשכנז]] איז דער סדר: "ונזכיר שמך ונמליכך מלכנו וכו'". און אזוי איז דער נוסח פונ'ם [[גר"א]] (זעהט סידור "אזור אליהו").}} מַלְכֵּנוּ אֱלהֵינוּ. יָחִיד חֵי{{הערה|דער [[גר"א]] און דער [[מנחת אלעזר]] זענען גורס "חי" מיט א [[צירי]] אונטערן ח', אבער אין די אלטע סידורים איז דער ח' געווען מיט א [[פתח]] (זעהט סידור "אזור אליהו" און דרכי חיים ושלום סי' קל"ג).}} הָעולָמִים. מֶלֶךְ מְשֻׁבָּח וּמְפאָר עֲדֵי עַד שְׁמו הַגָּדול: | |{{ציטוט|תוכן=וּבְשִׁירֵי דָוִד עַבְדֶּךָ{{הערה|טייל זאגן אז די ווערטער גייען אויף ארויף: "משובח ומפואר בלשון חסידיו ועבדיו ובשירי דוד עבדך" (סידור "מעדני אשר" אין נאמען פון [[סידור הרב]] און דער [[גר"א]]), און טייל זאגן אז די ווערטער גייען אראפצו: "ובשירי דוד עבדך נהללך וכו'" (זעהט סידור "מעדני אשר").}}. נְהַלֶּלְךָ ה' אֱלהֵינוּ בִּשְׁבָחות וּבִזְמִירות. וּנְגַדֶּלְךָ{{הערה|טייל סידורים [[נוסח אשכנז]] זענען גורס "נגדלך" אהן א ו' (למשל, סידור "מעדני אשר"), אבער אנדערע זענען גורס מיט א ו' (זעהט סידור "אזור אליהו").}} וּנְשַׁבֵּחֲךָ וּנְפָאֶרְךָ וְנַמְלִיכְךָ וְנַזְכִּיר שִׁמְךָ{{הערה|אין טייל סידורים [[נוסח אשכנז]] איז דער סדר: "ונזכיר שמך ונמליכך מלכנו וכו'". און אזוי איז דער נוסח פונ'ם [[גר"א]] (זעהט סידור "אזור אליהו").}} מַלְכֵּנוּ אֱלהֵינוּ. יָחִיד חֵי{{הערה|דער [[גר"א]] און דער [[מנחת אלעזר]] זענען גורס "חי" מיט א [[צירי]] אונטערן ח', אבער אין די אלטע סידורים איז דער ח' געווען מיט א [[פתח]] (זעהט סידור "אזור אליהו" און דרכי חיים ושלום סי' קל"ג).}} הָעולָמִים. מֶלֶךְ מְשֻׁבָּח וּמְפאָר עֲדֵי עַד שְׁמו הַגָּדול: | ||
בָּרוּךְ אַתָּה ה' מֶלֶךְ מְהֻלָּל | בָּרוּךְ אַתָּה ה' מֶלֶךְ מְהֻלָּל בַּתִּשְׁבָּחות{{הערה|"בתשבחות" זאגט מען מיט א [[חיריק]] אונטערן ת' (מגן אברהם סי' נ"א ס"ק א' אין נאמען פון "כוונות" [פונ'ם [[אריז"ל]]]; משנה ברורה סי' נ"א ס"ק א', און אזוי האט [[רבי שבתי סופר]] פארראכטן אין זיין סידור (צווישן די יארן [[ה'שע"ד]]-[[ה'שע"ח]]). אין די אלטע סידורים פון בעפאר רבי שבתי סופר איז געשטאנען מיט א [[שורק]] אונטערן ת' (לויט סידור "אזור אליהו").}}.}} | ||
|„Mit den Liedern Davids, Deines Dieners, wollen wir Dich in Thatenlob aussprechen, Gott unser Gott, wollen mit Preis und Gesängen Dich als den Großen verkünden, wollen Dich preisen und verherrlichen, wollen Deinem Namen Gedächtnis und Dir die Herrschaft bereiten, unser König, unser Gott, Du einziges Leben aller Zeiten, König, dessen großer Name gepriesen und verherrlicht werde für immer: gesegnet seist Du Gott, mit Preisgesängen in seinem Thatenlob auszusprechender König.“ | |„Mit den Liedern Davids, Deines Dieners, wollen wir Dich in Thatenlob aussprechen, Gott unser Gott, wollen mit Preis und Gesängen Dich als den Großen verkünden, wollen Dich preisen und verherrlichen, wollen Deinem Namen Gedächtnis und Dir die Herrschaft bereiten, unser König, unser Gott, Du einziges Leben aller Zeiten, König, dessen großer Name gepriesen und verherrlicht werde für immer: gesegnet seist Du Gott, mit Preisgesängen in seinem Thatenlob auszusprechender König.“ | ||
|- | |- |
רעוויזיע פון 02:43, 3 יולי 2023
ברוך שאמר איז א ברכה וואס ווערט געזאגט יעדן טאג ביי שחרית.
מקור
דער רי"ף[1], נאכדעם וואס ער ברענגט דעם גמרא[2] אז מען זאגט "פסוקי דזמרא", לייגט ער צו אז די רבנן האבן מתקן געווען צו זאגן "ברוך שאמר" פאר דעם און "ישתבח" נאכדעם. דער ספר הערוך (ערך תפל ג') דערמאנט דער ברכה "ברוך שאמר" אין נאמען פון רב משה גאון. דער טור (אורח חיים סי' נ"א) ברענגט אין נאמען פון ספר היכלות אז אין "ברוך שאמר" איז דא 87 ווערטער, און דער סימן דערצו איז: "ראשו כתם פ"ז". "ברוך שאמר" ווערט אויך דערמאנט אין זוהר (חלק ב' דף רט"ו:).
דער טורי זהב (סי' נ"א ס"ק א') ברענגט פונ'ם תולעת יעקב אין נאמען פון אור זרוע אז די אנשי כנסת הגדולה האבן עס מתקן געווען לויט א צעטל וואס איז אראפגעפאלן פון הימל, וואס דארט איז געשטאנען דער שבח פון "ברוך שאמר".
הלכות און מנהגים
דער רי"ף[1] שרייבט אז מ'טאר נישט אויסרעדן פון אנהויב "ברוך שאמר" ביז נאך "שמונה עשרה"[3].
דער טור (אורח חיים סי' נ"א) שרייבט אז מען דארף זאגן "ברוך שאמר" מיט א ניגון און א זיסקייט.
מען פירט זיך עס צו זאגן שטייענדיג[4] און מען זאל אנכאפן די צוויי פאדערשטע ציצית[5]. ווען מען ענדיגט "ברוך שאמר" גיבט מען א קיש די ציצית[6].
אויב מען האט געענדיגט "ברוך שאמר" בעפאר דער שליח ציבור האט געענדיגט, ענטפערט מען אמן נאך דער ברכה פונ'ם שליח ציבור[7].
לויט מנהג אשכנז זאגט מען "ברוך שאמר" בעפאר "הודו", און לויט מנהג ספרד נאך "הודו"[8].
הריני מזמן את פי
אין סידורים איז געדרוקט צו זאגן בעפאר "ברוך שאמר": הריני מזמן את פי להודות ולהלל ולשבח את בוראי, לשם יחוד קודשא בריך הוא ושכינתיה על ידי ההוא טמיר ונעלם בשם כל ישראל.
נוסח (לויט נוסח ספרד)
|
„Gesegnet der gesprochen und es ward die Welt, gesegnet der noch ist,“ |
|
„gesegnet, der noch spricht und gestaltet, gesegnet der noch verhängt und erfüllt, gesegnet dessen Erbarmen über die Erde waltet,“ |
|
„gesegnet dessen Erbarmen über die Geschöpfe waltet, gesegnet der die Ihn fürchten mit Gutem belohnt, gesegnet der lebt für immer und bleibt für die Ewigkeit, gesegnet der erlöst und rettet, gesegnet sei Sein Name.“ |
|
„Gesegnet seist Du, Gott unser Gott, König der Welt, der Allmächtige, der zugleich der barmherzige Vater ist, dessen Thatenlob ausgesprochen wird durch den Mund seines Volkes, der gepriesen und verherrlicht ist durch die Zunge seiner Ihm in Liebe Hingegebenen und seiner Diener.“ |
|
„Mit den Liedern Davids, Deines Dieners, wollen wir Dich in Thatenlob aussprechen, Gott unser Gott, wollen mit Preis und Gesängen Dich als den Großen verkünden, wollen Dich preisen und verherrlichen, wollen Deinem Namen Gedächtnis und Dir die Herrschaft bereiten, unser König, unser Gott, Du einziges Leben aller Zeiten, König, dessen großer Name gepriesen und verherrlicht werde für immer: gesegnet seist Du Gott, mit Preisgesängen in seinem Thatenlob auszusprechender König.“ |
רעפערענצן
- ↑ 1.0 1.1 מסכת ברכות דף כ"ג. פון די דפין פונ'ם רי"ף אין ווילנער דרוק. זעהט אויך רבינו יונה דארט (ד"ה ותקינו רבנן) אין נאמען פון רב עמרם גאון.
- ↑ מסכת שבת דף קי"ח:
- ↑ פונ'ם רבי'ן רבי אלימלך פון ליזשענסק ווערט געברענגט אז וויבאלד לויט מנהג אשכנז זאגט מען "הודו" נאך "ברוך שאמר", דעריבער האט ער מקפיד געווען נישט אויסרעדן פון "הודו" (טראצדעם וואס ער האט זיך געפירט ווי מנהג ספרד און ער האט נאך למעשה געהאלטן בעפאר "ברוך שאמר"). איינמאל האט דער חוזה פון לובלין געזעהן ווי זיין רבי, רבי אלימלך, איז זייער טרויעריג, און זיין רבי האט אים ערקלערט אז דאס איז צוליב דעם וואס וועגן פיקוח נפש (כדי צו מתפלל זיין פאר א מקשה לילד) האט ער געמוזט אויסרעדן נאכדעם וואס ער האט שוין אנגעהויבן "הודו" (כאטש ער האט נאך געהאלטן בעפאר "ברוך שאמר"), און צוליב דעם איז ער אזוי בצער, און הלוואי וועט מען מקבל זיין זיין תשובה (נפתלי אלימלך ווייס, ילקוט עובדות וסיפורים (ברוקלין, ה'תש"ס), זייט נ-נא, אין נאמען פון אהל אלימלך אות רצד).
- ↑ רמ"א סי' נ"א סעיף ז'.
- ↑ מגן אברהם סי' נ"א ס"ק א' אין נאמען פון "כוונות" פונ'ם אריז"ל.
- ↑ סידור "עבודת השם" אין נאמען פון אור צדיקים עמוד התפלה סי' טז ס"ג.
- ↑ טור סי' נ"א; שולחן ערוך סי' נ"א סעיף ה'.
- ↑ אין ספר בעל שם טוב על התורה (פרשת נח אות קמ"ב) ווערט געברענגט א טעם פארוואס מען פירט זיך צו זאגן "הודו" בעפאר די פסוקי דזמרא און נישט אינמיטן די פסוקי דזמרא, אבער אין די הגהות דארט (מקור מים חיים אות קל"ט) ברענגט ער אז אין סידור פון בעל שם טוב איז געשטאנען "ברוך שאמר" בעפאר "הודו" (אזוי ווי מנהג אשכנז).
- ↑ לויט נוסח אשכנז איז דער סדר: "ברוך עושה בראשית, ברוך אומר ועושה, ברוך גוזר ומקיים, ברוך מרחם על הארץ וכו'".
- ↑ טייל זאגן אז דער גר"א האט נישט גורס געווען די ווערטער "ברוך מרחם על הבריות", אבער אנדערע זאגן אז דאס איז נישט מוכרח (זעהט סידורים "אזור אליהו" און "מעדני אשר").
- ↑ טייל בעלי מדקדקים האבן געטוישט דעם ווארט פאר "האב" (מיט ה' הידיעה). דער מקור פון דעם שינוי נעמט זיך פונ'ם משכיל'ישער בעל מדקדק יצחק סאטאנאוו אין זיין סידור "ויעתר יצחק" (לויט סידור "אזור אליהו").
- ↑ דער נוסח ("בפה", מיט א סגול) ווערט אראפגעברענגט אין מגן אברהם (סי' נ"א ס"ק א') אין נאמען פון "כוונות" [פונ'ם אריז"ל], און אזוי ווערט אויך געברענגט אין משנה ברורה (סי' נ"א ס"ק א'). אנדערע זאגן אז לויט דעם דיקדוק דארף מען זאגן "בפי" מיט א חיריק (סידור "מעדני אשר" אין נאמען פון גר"א [סידור כתב יד] און רבי וואלף היידנהיים).
- ↑ טייל זאגן אז די ווערטער גייען אויף ארויף: "משובח ומפואר בלשון חסידיו ועבדיו ובשירי דוד עבדך" (סידור "מעדני אשר" אין נאמען פון סידור הרב און דער גר"א), און טייל זאגן אז די ווערטער גייען אראפצו: "ובשירי דוד עבדך נהללך וכו'" (זעהט סידור "מעדני אשר").
- ↑ טייל סידורים נוסח אשכנז זענען גורס "נגדלך" אהן א ו' (למשל, סידור "מעדני אשר"), אבער אנדערע זענען גורס מיט א ו' (זעהט סידור "אזור אליהו").
- ↑ אין טייל סידורים נוסח אשכנז איז דער סדר: "ונזכיר שמך ונמליכך מלכנו וכו'". און אזוי איז דער נוסח פונ'ם גר"א (זעהט סידור "אזור אליהו").
- ↑ דער גר"א און דער מנחת אלעזר זענען גורס "חי" מיט א צירי אונטערן ח', אבער אין די אלטע סידורים איז דער ח' געווען מיט א פתח (זעהט סידור "אזור אליהו" און דרכי חיים ושלום סי' קל"ג).
- ↑ "בתשבחות" זאגט מען מיט א חיריק אונטערן ת' (מגן אברהם סי' נ"א ס"ק א' אין נאמען פון "כוונות" [פונ'ם אריז"ל]; משנה ברורה סי' נ"א ס"ק א', און אזוי האט רבי שבתי סופר פארראכטן אין זיין סידור (צווישן די יארן ה'שע"ד-ה'שע"ח). אין די אלטע סידורים פון בעפאר רבי שבתי סופר איז געשטאנען מיט א שורק אונטערן ת' (לויט סידור "אזור אליהו").