אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "רוי:הערץ האָמבערג"

רוי:הערץ האָמבערג (זעט מקור)

רעוויזיע פון 16:01, 3 יאנואר 2023

2 בייטן אראפגענומען , פֿאַר 2 יאָר

ק

החלפת טקסט – "דגוש" ב־"דגש"

בדוקי עריכות אוטומטית, אינטערפעיס רעדאקטארן, אינטערפעיס אדמיניסטראַטאָרן, סיסאפן, מייבאים, מעדכנים, מייבא, אספקלריה רעדאקטארן

46,363

רעדאגירונגען

@@ שורה 16: / שורה 16: @@
 ווי דערמאנט, איז האמבערג אנטלאפן קיין וויען. דארט האט ער זיך אויפגעהאלטן אומגעפער זעקס יאר, אן קיין געזעצליכן סטאטוס און אין ארעמע און דחקות'דיגע באדינגונגען. אין יאר [[1806|תקס"ו]], נאכדעם וואס די רעגירונג האט פארשפארט זיינע שולעס און אים אפגעזאגט פון זיין פאסטן אלס דער הויפט אויפזעער, איז ער געשטעלט געווארן ווי דער צענזורירער אויף אידישע ספרים. ער האט פארפאסט א ביכל איבער רעליגיעזע לימודים פאר די אידן מיט'ן נאמען "[https://beta.hebrewbooks.org/24565 אמרי שפר]", וועלכער איז געבויט אויף די עיקרים פון דער אמונה לויט'ן [[רמב"ם]], אויף די [[עשרת הדיברות]] און אויף ענינים פון [[מוסר]], דרך־{{כ}}ארץ און לאָיאַליטעט צו דער עסרייכישער מדינה. אין דער צווייטער מהדורה פונעם ספר, וועלכע איז ארויס אין יאר [[ה'תקס"ח|תקס"ח]], איז דא א הסכמה פון רבי [[מרדכי בנעט|מרדכי באנעט]], אבער עס איז נישט קלאר אויב ער האט דאס געגעבן פון זיין אייגענעם ווילן אדער צוליב דעם וואס האמבערג איז געווען א [[מקורב למלכות]]. (שפעטער האט דער זון פון רבי מרדכי, נפתלי, פרובירט צו פארפאסן אן אלטערנאטיווע, מער קאנסערוואטיווער קאטעכיזם מיט'ן נאמען "[https://dlib.rsl.ru/viewer/01006750924#?page=3 אמונת ישראל]".)
-אין יאר [[ה'תקע"ב|תקע"ב]] האט ער ארויסגעגעבן אן ענליכן ספר מיט'ן נאמען "[https://www.nli.org.il/he/manuscripts/NNL_ALEPH002560009/NLI#$FL45606550 בני ציון]" אויף דער דייטשער שפראך, וועלכער איז געבויט אויף די עשרת הדיברות מיט א דגוש אויף די [[מצוות שבין אדם לחבירו]] און לאיאליטעט צו דער מדינה. אין סוף יאר [[ה'תקע"ב|תקע"ב]] האט דער קייזער ארויסגעגען א באפעל וועלכער האט פארארדענט צו לערנען דעם ספר אין אלע אידישע שולעס, און אזוי אויך אז ווער עס וויל באקומען א דערלויבעניש חתונה צו האבן, מוז דורכגיין א פארהער אויף דעם אינהאלט פון דעם ספר (און צוליב דעם לערנען דייטש). דינענדיג אלס צענזורירער האט ער פארגעשלאגן צו פארבאטן צו דרוקן נייע ספרים אין [[קבלה]], דרשות און חידושים אויף [[תלמוד בבלי|ש"ס]] (וויבאלד "די אלטע זענען שוין אזוי אויך איבער גענוג"). אזוי אויך האט ער פארגעשלאגן אויסצומעקן פארשידענע טיילן פון דער גמרא און פון די [[סידור|סידורים]]. רוב פון זיינע פארשלאגן זענען קיינמאל נישט אנגענומען געווארן וויבאלד די רעגירונג איז דאן געווען פארנומען מיט דער מלחמה קעגן [[נאפאלעאן באנאפארטע|נאפאלעאן]], אדער צוליב דעם וואס דאס פרומע אידנטום האבן געארבעט מיט וואס זיי האבן נאר געקענט קעגן אים.
+אין יאר [[ה'תקע"ב|תקע"ב]] האט ער ארויסגעגעבן אן ענליכן ספר מיט'ן נאמען "[https://www.nli.org.il/he/manuscripts/NNL_ALEPH002560009/NLI#$FL45606550 בני ציון]" אויף דער דייטשער שפראך, וועלכער איז געבויט אויף די עשרת הדיברות מיט א דגש אויף די [[מצוות שבין אדם לחבירו]] און לאיאליטעט צו דער מדינה. אין סוף יאר [[ה'תקע"ב|תקע"ב]] האט דער קייזער ארויסגעגען א באפעל וועלכער האט פארארדענט צו לערנען דעם ספר אין אלע אידישע שולעס, און אזוי אויך אז ווער עס וויל באקומען א דערלויבעניש חתונה צו האבן, מוז דורכגיין א פארהער אויף דעם אינהאלט פון דעם ספר (און צוליב דעם לערנען דייטש). דינענדיג אלס צענזורירער האט ער פארגעשלאגן צו פארבאטן צו דרוקן נייע ספרים אין [[קבלה]], דרשות און חידושים אויף [[תלמוד בבלי|ש"ס]] (וויבאלד "די אלטע זענען שוין אזוי אויך איבער גענוג"). אזוי אויך האט ער פארגעשלאגן אויסצומעקן פארשידענע טיילן פון דער גמרא און פון די [[סידור|סידורים]]. רוב פון זיינע פארשלאגן זענען קיינמאל נישט אנגענומען געווארן וויבאלד די רעגירונג איז דאן געווען פארנומען מיט דער מלחמה קעגן [[נאפאלעאן באנאפארטע|נאפאלעאן]], אדער צוליב דעם וואס דאס פרומע אידנטום האבן געארבעט מיט וואס זיי האבן נאר געקענט קעגן אים.
 אין יאר [[ה'תקע"ד|תקע"ד]] איז האמבערג געשטעלט געווארן צו זיין דער ממונה אויף די שולעס אין [[בעהמען]]. אויף דעם פאסטן האט ער געדינט ביז זיין טויט אין יאר [[ה'תר"א|תר"א]]. אין דער צייט האט ער פארפאסט נאך עטליכע ביכלעך, צווישן זיי אן אייגענעם פירוש אויף די [[חמשה חומשי תורה]]. ער האט ארויסגעגעבן א צווייטע מהודרה פון דעם דייטשן־לשה"ק'ן ווערטערבוך "[https://www.nli.org.il/he/books/NNL_ALEPH001846114/NLI אוצר השורשים]" פון [[יהודה לייב בן־זאב.]] צופיל פרטים איבער זיין לעבן אין פראג איז נישט באקאנט, און ווי ס'זעט זיך אויס איז ער דעמאלטס שוין נישט געווען אזוי אקטיוו, מן הסתם אויך צוליב זיין טיפן עלטער. (ער איז געשטעלט געווארן אלס ממונה אלט זייענדיג 65 יאר, און געדינט אויף דעם פאסטן ביז זיין טויט אין עלטער פון 92 יאר.)