רוי:חנא שמערוק

חנא שמערוק (1921–1997) איז געווען א יידישער געלערנטער. שמערוק איז געבוירן אין ווארשע און האט שטודירט היסטאריע אין אוניווערזיטעט דארט. ביי דער צווייטער וועלט מלחמה איז ער געווען אין דער או.עס.עס.אר., וואו ער האט זיך באגעגנט מיט אסאך סאוויעטישע יידיש שרייבער. ער איז צוריקגעקומען קיין ווארשע אין 1946 און דערנאך אימיגרירט, דורך שטוטגארט, קיין ישראל אין 1949. ווען די יידיש אפטיילונג איז געעפנט געווארן אין העברעאישן אוניווערזיטעט פון ירושלים אין 1950, איז ער געווען איינער פון דב סדן'ס ערשטע סטודענטן, אויך שטודירנדיג היסטאריע מיט ישראל האלפערן, בן-ציון דינור, און יצחק בער. ער האט געלערנט יידישע ליטעראטור און קולטור אין העברעאישן אוניווערזיטעט פון 1957 (פראפעסאר, 1961, שפעטער פארזיצער פון דער יידישער אפטיילונג). א מיטגליד פון דער ישראל אקאדעמיע פון וויסנשאפטן און הומאניטיעס (1986), האט ער באקומען דעם ישראל פרייז אין 1996.

שמערוק האט שטודירט אסאך אספעקטן פון אשכנזישער קולטורעלער היסטאריע און יידישע ליטעראטור, אנאליזירנדיג די באציאונגען צווישן היסטאריע, געזעלשאפט, קולטור, שפראך, און ליטעראטור, און געשריבן ארטיקלען און ביכער אויף א ברייטן טעמע-ספעקטרום, ווייזנדיג די ראלע און פונקציעס פון יידיש אין דער אשכנזישער וועלט, דעפינירט אלס א פאליסיסטעם פון שפראכן און קולטורעלע טרענדס. שמערוק האט נישט געזען יידישע ליטעראטור אלס אן אויטאנאמישע קולטורעלע גרונטייגנטום, נאר האט דעמאנסטרירט די קאמפלעקסע פארבינדונגען צווישן יידישע שאפונג און טראדיציאנעלע מקורים, מאדערנע העברעאיש, און די ארומיגע נישט-יידישע פוילישע, רוסישע, דייטשע, איטאליענישע, און אמעריקאנער קולטורן. ער האט געשריבן אויף אלע פעריאדן פון יידישער ליטעראטור, פון דער פריסטער יידישער טעקסט (1272) ביז זיינע אייגענע צייטגענאסן. צווישן זיינע הויפט ביכער זענען ספרות יידיש, פרקים לתולדותיה ("יידישע ליטעראטור: אספעקטן פון איר היסטאריע," 1978, רעוו. יידישע איבערזעצונג, 1988), מחזות מקראיים ביידיש 1697–1750 ("יידישע ביבלישע שפילן 1697–1750," 1979), ספרות יידיש בפולין ("יידישע ליטעראטור אין פוילן," 1981), און הקריאה לנביא ("דער רוף פאר א נביא," 1999). איינע פון זיינע ספעציאליזאציעס איז געווען אידן אין סאוויעטיש רוסלאנד און פוילן און זייער יידישע ליטעראטור, אויף וועלכע זיינע פובליקאציעס ארייננעמען הקיבוץ היהודי וההתיישבות בבלורוסיה הסובייטית (1918–23) ("יידישע זידלונג און קאלאניזאציע אין סאוויעטיש בעלארוסיע (1918–1923)," 1961); פרסומים יהודיים בברית המועצות 1917–60 ("יידישע פובליקאציעס אין סאוויעטן פארבאנד 1917–1960," 1961); א ביבליאגראפיע פון יידישע שרייבער אין דער או.עס.עס.אר., מיט-רעדאקטירט מיט אי.י. כהן, מ. פיעטזאש, עט אל.; א שפיגל אויף א שטיין, מיט-רעדאקטירט מיט א. סוצקעווער, עט אל. (1964), אן אנטאלאגיע פון פאעזיע און פראזע פון 12 יידישע שרייבער אין דער או.עס.עס.אר.; The Esterke Story in Yiddish and Polish Literature (1985); די יידישע ליטעראטור אין ניינצעטן יאר הונדערט (1993); און The Jews in Poland Between Two World Wars (מיט-רעדאקטירט 1989). ער האט אויך פובליקירט אויף שונד ("מאסן-ליטעראטור") און קינדער ליטעראטור, יידישע פאלקלאר, פּרעסע, טעאטער, בילדונג, השכלה, חסידות, די היסטאריע פון פובליקאציעס, און אילוסטראציעס פון יידישע ביכער. ער האט רעדאקטירט קלאסישע ווערק פון יידישע שרייבער, ווי יוסף פערל'ס כתב-יד מעשיות ואיגרות מצדיקים אמיתיים ומאנשי שלומנו (מיט ש. ווערסעס, 1969); דער ניסטער (1963); ס.י. אבראמאוויטש, ביאליק און ראווניצקי'ס בריוו (1966); שלום עליכם (1976); י.ל. פרץ, ביי נאכט אויפן אלטן מארק (1971); איציק מאנגער, מדרש איציק (1969, 1984); יצחק באשעוויס זינגער, דער שפיגל (1975); אורי צבי גרינבערג (1979); ישראל ראבאן, די גאס (1986); דער מיטל יידישער פאריז און וויען (1996); The Penguin Book of Modern Yiddish Verse (מיט-רעדאקטירט, 1987). ער האט צוזאמענגעשטעלט מיט ש. ווערסעס א ביבליאגראפיע פון ס.י. אבראמאוויטש'ס שריפטן און בריוו (1965) און איז געווען דירעקטאר פון דער סעריע יידישע ליטעראטור (העברעאישער אוניווערזיטעט) און פון א מאסיווע דאקומענטאציע פון פריע יידישע טעקסטן אויף מיקראפיש. ער האט געדינט אלס קאנסולטאנט רעדאקטאר צו דער ערשטער אויסגאבע פון דער ענציקלאפעדיע יודאיקא. די ענציקלאפעדישע רייכקייט פון זיין פארשונג, זיין אינטערנאציאנאלע לערנען, און יארצענדלינג-לאנגע מענטארשאפט האט ממש (ווידער) אויפגעבויט דעם געביט פון יידישע ליטעראטור שטודיעס נאכן חורבן און וועט ווייטער באאיינפלוסן דעם גאנג פון פארשונג פאר יארצענדלינגען צו קומען.