רוי:רבי מרדכי יוסף ליינער פון איזשביצע

רבי מרדכי יוסף ליינער פון איזביצא (תק"ס - תרי"ד; 1800-1854), האט געגרינדעט די חסידישע שושלת איזביצא-ראדזין, און נאך זיין טויט איז אויך חסידות לובלין געגרינדעט געווארן נאך אים. ער האט אנגעהויבן צו פירן זיין הויף פון יאר 1839 נאכ'ן זיך אפּטיילן פון זיין רבי-חבר רבי מנחם מענדל פון קאצק, און האט אנגעהאלטן אזוי ביז זיין פטירה אין יאר תרי"ד. זיין בארימטע חסידישע ספר "מי השלוח" (די ערשטע מהדורות פון די צוויי חלקים; תר"כ, תרפ"ב) איז דער עיקר באוואוסט צוליב דער טעאלאגישער ראדיקאליטעט אין אים, וואס אפנים שלעפט אוועק דעם באגריף פון "פרייע בחירה", און אנשטאט דעם האלט זיך מיט א וועלט-אנשויאונג וואס באזירט זיך אויפן "דעטערמיניזם". לויט זיין פארשטאנד איז "הכל בידי שמים ואף יראת שמים".

ביאגראפיע

רוב פון די אינפארמאציע וואס מיר האבן איבער דער ביאגראפיע פון רבי מרדכי יוסף איז נישט נאר פנים-חסידי, נאר אפילו פנים-משפחה'דיג, און איז געשריבן געווארן דורך זיינע אייניקלעך און אוראייניקלעך. דעריבער איז פארהאן די מעגליכקייט אז א טייל פון די ביאגראפישע פרטים זענען באאיינפלוסט פון געאגראפישע באטראכטונגען. דערצו איז איבער זיין אפּלאזן זיך פון קאצק און גרינדן זיין אייגענעם הויף, איז פארהאן מער ווי איין נוסח. עס זענען אויך פארהאן אינפארמאציע מקורות פון דער מחנה פון חסידות קאצק, און אויך זי איז אוודאי נישט לגמרי ריין פון פרעמדע באטראכטונגען. צו דערצו, אין באטראכט די פאקט אז אין חסידות איזביצא-ראדזין איז פארהאן א גרויסע גייסטישע און אפילו משיחישע באוואוסטזיין, מוזן מיר זיין פארזיכטיג אין באשליסן די פאקטן און די פרטים וועגן דעם לעבן פון רבי מרדכי יוסף.

אין ליכט פון אלע דערמאנטע זאכן, וועלן מיר זיך באמיען דא צו צייכענען די ליניעס פון דעם לעבן פון רבי מרדכי יוסף. ער איז געבוירן געווארן כנראה אין טאמאשאוו (Tomaszów Lubelski) אין לובלינער וואיעוואדעשאפט פון פוילן, אין יאר תק"ס (1800), צו זיין פאטער רבי יעקב ליינער. לויט דער משפחה'דיגער מסורה זענען זיי געווען מיוחס צו רש"י, רבי יוחנן הסנדלר און ביז דוד המלך. ער איז פאר'יתומט געווארן פון זיין פאטער אין א יונגן עלטער און האט זיך איבערגעגעבן צום לערנען די תורה, נגלה און נסתר. דורך דעם איינפלוס פון זיין עלטערן חבר, רבי מנחם מענדל מארגנשטערן (שפעטער פון קאצק), וואס האט דעמאלט געוויילט אין טאמאשאוו, איז רבי מרדכי יוסף געפארן קיין פשיסחא צו לערנען ביים חסידישן אדמו"ר רבי שמחה בונים, וואס האט איבערגענומען זיין רבי, רבי יעקב יצחק ("דער איד הקדוש"), אלס רבי פון די פשיסחער חסידים, וואס האט זיך אפּגעטיילט פון דעם הויף פון רבי יעקב יצחק, דעם "חוזה" פון לובלין. די מסורה פארציילט אז ווען די צוויי האבן זיך געטראפן האט רבי שמחה בונים צו אים געזאגט, "דערווייל בין איך גרעסער פון דיר, אבער דו ביסט יונג און דו קענסט נאך וואקסן." ער האט אויך געזאגט אויף אים אז ער איז "ווי די וואסער פון שלוח וואס גייט לאנגזאם און גראבט אין די טיפענישן". דעריבער וועט זיין ספר שפעטער גערופן ווערן "מי השלוח" (דערצו איז "מי" אויך ראשי תיבות פון "מרדכי יוסף") ("זכרון לראשונים" עמ' ז'). רבי מרדכי יוסף האט געלערנט ביים רבי שמחה בונים פאר ניין יאר (ביזן פטירה פון רבי שמחה בונים), און איז געווארן איינער פון זיינע באוואוסטע תלמידים.

זיין אייניקל, רבי גרשון חנוך העניך ליינער, פארציילט נאך פרטים איבער דער צייט פון זיין דערנעענטערונג צו רבי שמחה בנים. צווישן אנדערע שרייבט ער:

"ער איז געווען איינער פון די אויסגעצייכנטע אין זיין צימער, דער צימער פון הייליגע שאף פון זיין רבי. ער האט געטון ווי רבי שמעון בר יוחאי און עס איז אים געלונגען. ער האט פארלאזט אלע וועלטליכע זאכן... און האט זיך נישט אפגעהאלטן פון בית מדרש פון זיין רבי ניין יאר נאכאנאנד... און כאטש ער איז געווען א שוואכער מאן, פארשוואכט און באוואוסט מיט א קרענק, האט ער גארנישט געקוקט אויף זיין גוף און האט געליטן צער פון קעלט און היץ, און כאטש פון זיין געבורט איז ער געווען זייער ענוג". און נישט נאר דאס, נאר רבי מרדכי יוסף האט אפילו געמאכט אסאך הכנות נאך איידער ער איז געפארן קיין פשיסחא; "און איך האב געהערט פון זיין הייליגן מויל אז נאך איידער ער איז געפארן צום ערשטן מאל צו זיין הייליגן רבי... האט ער צוגעגרייט זיין הארץ און נשמה אז ער זאל זיין ראוי און גרייט און באקוועם צו קריגן א תורת אמת, און האט געלערנט אלע ספרי הקבלה וואס זענען געווען אין בית מדרש פון זיין שטאט ביז זיי זענען אלע געווען גלאטיג אין זיין מויל. און איז געווען פול מיט תורת ה' אין מקרא, משנה און גמרא והלכה ומדרשים וזהר הקדוש, און זיין משנה איז געווען זייער סדורה". (הקדמה צו "בית יוסף" עמ' ח' עמ' ב').

נאך דער פטירה פון רבי שמחה בונים פון פשיסחא אין יאר תקפ"ז (1827), האט ער זיך צוגעשטעלט צו דער גרופע חסידים וואס האבן אויפגענומען אלס זייער רבי זיין חבר רבי מנחם מענדל פון טאמאשאוו, וואס האט געוואנדערט קיין קאצק, און האט געגרינדעט זיין הויף דארט. לויט איין נוסח וואס ווערט געברענגט אין די ספרים פון איזביצא, האבן די חסידים פון אנפאנג געוואלט אז רבי מרדכי יוסף זאל ווערן באשטימט אלס דער מחליף פון רבי שמחה בנים, נאר ער האט זיך אפגעזאגט, ווייל נאר אין יאר ת"ר וועט די צייט אנקומען אז ער זאל אנהייבן פארשפרייטן זיין נייע תורה. אין דעם קאנטעקסט איז וויכטיג צו באמערקן אז יאר ת"ר איז געהאלטן געווארן אין די אויגן פון די מקובלים (לויט ספר הזהר) אלס א יאר מיט א משיחישן פאטענציאל.

די חסידישע מסורה פארציילט אז ווען ער איז געווען אין קאצק, האבן אלע חסידים אנערקענט זיין גרויסקייט אין תורה און אין קדושה. זיין שטאנד איז נישט געווען אלס א פשוטער חסיד, נאר אלס דער אויסדערוויילטער חסיד און אלס א גייסטישער מדריך פאר די יונגע אינגעלייט וואס האבן זיך צוגעשטעלט צום הויף. צווישן די תלמידים איז געווען זיין נאענטע תלמיד און ממשיך דרכו, רבי יהודה לייב (לייבעלע) אייגער, דער אייניקל פון דעם תלמודישן מפרש און דעם באוואוסטן פוסק, רבי עקיבא אייגער, און זון פון דעם מפרש פון "שלחן ערוך" רבי שלמה אייגער (דער "גיליון מהרש"א"). שפעטער וועט ער זיך אפּטיילן צוזאמען מיט רבי מרדכי יוסף פון דעם הויף פון רבי מנחם מענדל.

אויף דער זעלבער צייט איז די שפאנונג צווישן רבי מרדכי יוסף און זיין רבי געוואקסן צוליב דעם אונטערשיד אין זייערע פערזענליכקייטן, דעם סטיל פון פירערשאפט און די מחלוקות אין די געדאנקען וואס זענען געווען צווישן זיי. און דאך, אין אלעס וואס איז פארבונדן מיט דעם אפּטיילונג פון רבי מרדכי יוסף, איז רב הנסתר על הגלוי. און אזוי שרייבט אביעזר כהן ("תודעה עצמית" עמ' 90), "די סיבות צום שפאלט זענען נישט קלאר, און די מקורות איבער דעם זענען פארזיכטיג צו בלייבן פארדעקט, ווי די ווערטער פון ר' לייבעלע אייגער וועגן דעם, 'ווער עס האלט ביי זיך אז ער ווייסט און פארשטייט וואס זיין הייליגער רבי פון איזביצא האט אנגעהויבן זי"ע, איז אין גרויס טעות. און דערוועגן איז געזאגט געווארן במופלא ממך אל תדרוש. און ער האט געזאגט אויף זיך אז ער ווייסט'". ווי באוואוסט, נאך דעם אפּטיילונג פון רבי מרדכי יוסף האט זיך אנגעהויבן די תקופה פון דער איינשפּארונג פון רבי מנחם מענדל וואס האט געדויערט אסאך יארן.

די לעגענדע פארציילט אז פאר דער איינשפּארונג פון רבי מנחם מענדל איז פארגעקומען "א געשעעניש אין שבת נאכט" אין ווינטער פון יאר תקצ"ט, אין וועלכן רבי מנחם מענדל האט אין פובליק מחלל געווען דעם שבת און/אדער געזאגט ווערטער פון כפירה פאר זיינע חסידים. צו דעם געשיכטע זענען פארהאן עטליכע ווערסיעס, און לויט א טייל פון זיי האט רבי מרדכי יוסף שארף רעאגירט צום מעשה פון זיין רבי, און דערין האט זיך אנגעהויבן אדער פארשטארקט דער מרידה. אין יעדען פאל האבן שוין די היסטאריקער באוויזן אז עס איז בכלל נישט פארהאן קיין היסטארישע באזע פאר דער געשיכטע, און איר מקור איז דווקא אין די כתבים פון אנטי-חסידישע משכילים, וואס האבן פרובירט ארויפצואווארפן א דופי אויף די פירער פון חסידות. אפילו דער אייניקל פון רבי מרדכי יוסף, הרב ירוחם ליינער, האט געשריבן שטארק קעגן דער געטריישאפט פון דער געשיכטע:

"איך בין עדות באמונה לויט דער מסורה פון מיינע הייליגע עלטערן ז"ל אז דאס אלעס איז א פולשטענדיגע ליגענט, און עס זענען קיינמאל נישט געווען קיין ווערטער, נישט געווען קיין שום 'מאורע ליל שבת', לא מינה ולא מקצתיה. אוודאי האבן זיך די חכמי ישראל אונטערשיידט אין זייערע וועגן און שיטות, אבער אויך אין דעם מחלוקת האט ער נישט אריינגעווארפן חס ושלום קיין שמץ פסול, און האט אים געשאצט אלס קדוש ישראל, צדיק ונשגב. די משכילים און די כופרים פון יענעם דור, וואס זייער גאנצע ציל איז געווען צו באשמיצן די קדושי ישראל און צו רעדן אויף א צדיק עתק, האבן ארויסגעגעבן א דיבת שקר אז דאס איז געווען די סיבה צו זייער מחלוקת, אבער דאס איז א פולשטענדיגער שקר און עס איז לא היה ולא נברא". ("תפארת ירוחם", עמ' קמט'-קנ').

עס קומט אויס לויט דעם עדות, אז אויך אין דער משפחה'דיגער מסורה פון די אדמורי"ם פון דער משפחה ליינער, די גרויסע קעגנער פון קאצקער חסידות, האבן זיי אפגעווארפן די געשיכטע אדורך אין אדורך אלס א היסטארישע פאקט אדער אלס א מעגליכער גורם צו דער רבי מרדכי יוסף'ס אפּטיילונג פון קאצק.

בליל חג שמיני עצרת פון יאר ת"ר (1839) האט אויסגעבראכן די ענדגילטיגע קריזיס וואס האט געפירט צו דער אפּטיילונג פון רבי מרדכי יוסף פון קאצק. די קאנפליקט איז געווען ארום דעם ענין פון מאכן די הקפות אין דער נאכט פון יום טוב, און צו דעם געשיכטע זענען אויך פארהאן פארשידענע ווערסיעס. אזוי ווערט די געשיכטע באשריבן לויט דער משפחה'דיגער מסורה אין ספר "דור ישרים" (צווייטע מהדורה, עמ' לג-לד):

"ווען די צייט איז געקומען צו מגלה זיין זיין גרויסע ליכט אין יאר ה"א ת"ר... איז ער אויך געפארן קיין קאצק, און זיין דרך איז געווען צו זיין אין קאצק פון ראש השנה ביז נאך חג הסוכות, און אין דעם לעצטן מאל, תיכף פון ראש השנה, האבן אסאך פון די חסידים אים אנגעהויבן צו באצירן מיט דעם נאמען 'רבי', און האבן אים געגעבן קוויטלעך מיט פדיונות... און אזוי האט ער זיך געפירט אין קאצק ביז חג שמיני עצרת, און דער רבי [רבי מנחם מענדל] האט גארנישט געזאגט. און אין דער נאכט פון שמיני עצרת האט מיין זיידע ז"ל [רבי מרדכי יוסף] געזאגט צו די חסידים וואס זענען אים געווען אונטערגעווארפן צו ברענגען צו זיין אכסניה ספרי תורות און צו דאווענען און צו מאכן הקפות אין דער אכסניה, און נישט אין בית המדרש פון דעם רבי ז"ל, און תיכף האבן זיי געטון ווי זיינע ווערטער, און האבן נישט פארשטאנען בשעת מעשה דער טעם פון דעם. נאך עטליכע שעה ווען דער רבי [פון קאצק] ז"ל האט געדאווענט אין זיין בית המדרש און געמאכט די הקפות, און מיין זיידע ז"ל האט געהאט א חזקה אין יעדע יאר אז ער זאל האבן די הקפה פון יוסף הצדיק [די זעקסטע הקפה], און ווען זיי זענען אנגעקומען צו דער דאזיגער הקפה, איז דער רבי ז"ל געלאפן פון זיין צימער... און האט צוגעכאפט דעם ספר תורה פון דער האנט פון וועמען עס האלט עס, און תיכף האט ער אויפגעהויבן זיינע אויגן און האט עס צוריקגעגעבן און האט געזאגט, אז ער האט געמיינט אז דאס איז מיין זיידע ז"ל, און דעמאלט האבן די חסידים געזען און פארשטאנען אז ברוח קדשו האט ער דאס פארשטאנען און דעריבער האט ער געמאכט א מנין אין זיין אכסניה כדי זיך צו אויסמיידן פון דעם מחלוקת... און דערנאך האט ער געזאגט צו די חסידים, אז ער האט געהאט א רמז פון הימל אז ער זאל נישט גיין צו די הקפות אין בית המדרש פון דער רבי ז"ל...."

אויפן פאלג פון דער אינצידענט האט זיך רבי מרדכי יוסף אפגעטיילט פון קאצק צוזאמען מיט די חסידים וואס האבן אים מקבל געווען אלס רבי, און צווישן אנדערע רבי לייבעלע אייגער. רבי מרדכי יוסף איז צוריקגעקומען צו זיין הויז אין טאמאשאוו און דערנאך איז ער אריבער צום שטעטל איזביצא נעבן לובלין. דער מחלוקת קאצק-איזביצא האט ווייטער געברענט נאך אסאך יארן מיט א גרויסער שארפקייט. צווישן די חסידים פון קאצק זענען געווען אזעלכע וואס האבן געטענהט אז מיט זיין אפּטיילונג פון קאצק האט רבי מרדכי אפגעהאלטן דעם ביאת המשיח און די גאולה, וואס איז געווען ערווארטעט צו קומען אין יאר ת"ר. לויט א טייל פון די עדות, ווען עס איז ארויסגעקומען ספר "מי השלוח" אין יאר תר"כ, זענען געווען פון די קאצקער חסידים וואס האבן עס פארברענט.

אין יאר 1843 האט זיך צוגעשטעלט צו זיינע חסידים רבי צדוק הכהן ראבינאוויטש פון לובלין, וואס איז דעמאלט געהאלטן געווארן אלס איינער פון די גדולי תורה אין פולין, און וואס ווי זיין חבר רבי לייבעלע אייגער, איז געקומען פון א מיוחס'דיגע ליטווישע משפחה מתנגדים. רבי צדוק איז נישט אנגעקומען צו רבי מרדכי יוסף ווייל ער האט געזוכט פאר זיך א רבי. ער איז געווען אין א רייזע פון זוכן אונטערשריפטן פאר א "היתר מאה רבנים" כדי צו גט'ן זיין ווייב קעגן איר ווילן, און איז אויך אנגעקומען קיין איזביצא. דארט האט ער געפונען אויך דעם רבי וואס ער האט נישט געזוכט. איבער דעם גורל'דיגן צוזאמטרעף צווישן די צוויי זענען פארהאן עטליכע חסידישע לעגענדעס. רבי צדוק, וואס האט זיך באצויגן צו רבי מרדכי יוסף מיט א גרויסער הערצה, איז געווארן איינער פון זיינע בולט'דיגע תלמידים, האט ציטירט פון אים אין זיינע ספרים (מיט די אויסדרוקן "שמעתי" אדער "קבלתי"), און אין דער צוקונפט איז ער אליין געווארן אדמו"ר אין לובלין לויט דער מסורה פון איזביצער חסידים. אין שטעטל איזביצא האט רבי מרדכי יוסף ווייטער געפירט זיין הויף ביז זיין פטירה אין טאג ז' טבת תרי"ד (1854). לצערנו, מער ווי אונזער ידיעה איבער רבי לייבעלע און רבי צדוק, ווייסן מיר כמעט גארנישט איבער נאך פון זיינע חסידים אדער תלמידים (חוץ פון זיינע משפחה מיטגלידער).

דער משפחה'דיגער טיילונג=

נאך דער פטירה פון רבי מרדכי יוסף, האבן א טייל פון זיינע חסידים באקרוינט זיין בכור, רבי יעקב (1814-?1878) אלס אדמו"ר אין זיין פלאץ אין איזביצא. לימים האט ער אריבערגעפירט דעם הויף צום שטעטל ראדזין, וואס געפינט זיך צפון פון לובלין. ער איז געווען א פורה'דיגער מחבר און זיינע ספרים ווערן גערופן "בית יעקב", און "ספר הזמנים" (כולל א פירוש צו דער הגדה של פסח. דארט ווערט געברענגט א מנהג צו טרינקען פינף טעפ פון וויין אין דער פסח נאכט, אנשטאט פיר ווי מקובל, און דאס ווערט געהאלטן אלס א מנהג איזביצא ביז היינט. א טייל פון זיינע כתבים זענען געבליבן אין כתב יד און זענען פארלוירן געווארן אין שואה. זיין יונגערער ברודער, רבי שמואל דוב אשר, האט געגרינדעט א הויף אין שטאט ביסקאוויץ. זיין ספר ווערט גערופן "נאות דשא".

נאך דער פטירה פון רבי יעקב האט אים געליפט רבי גרשון חנוך הניך (1839-1890) אלס אדמו"ר אין ראדזין. ער איז באוואוסט געווארן דורך זיינע אסאך ספרים אין גלויבטע און אין באהאלטענע, און איז אויך געווען אין מחלוקות, דער עיקר נאך זיין פרואווע צו ערנײַערן דעם מצוות "פתיל התכלת" שבציצית. דערפאר איז ער אויך באוואוסט געווארן אין דער וועלט אלס "בעל התכלת". צו דער באד צו זיינע אייגענע ספרים (כולל דער סט "סוד ישרים" אין חסידות), האט ער אויך רעדאקטירט און ארויסגעגעבן ספר "מי השלוח" (ערשטע חלק) פון זיין זיידן און א טייל פון די ספרים "בית יעקב" פון זיין פאטער, און אסאך זעען אין אים די עיקריגע דמות אין פארמולדיגן די ליטערארישע מסורה פון חסידות איזביצא-ראדזין. זיין פלאץ האט אנגעפילט זיין זון רבי מרדכי יוסף אלעזר (1873-1929), וואס האט מחבר געווען דעם ספר "תפארת יוסף". נאך דעם ערשטן וועלט קריג איז ער אריבער פון ראדזין קיין ווארשע. אים האט געטוישט רבי שמואל שלמה (1909-1942), וואס איז אומגעקומען אין שואה. ער האט גערופן די יידן נישט צו שטיצן פעולה מיט די "יודענראט" [וועדות היהודים וואס די נאציס האבן געגרינדעט] און זיך צו קעגנשטעלן די נאציס און איז געווארן באצייכנט מיטן נאמען "דער רבי המורד". זיין שווער, רבי אברהם יששכר אנגלערד (נפטר 2005), האט איבערגעלעבט דעם שואה און האט געגרינדעט די חסידות פון ניי אין ארץ ישראל. ער האט זיך באזעצט אין בני ברק.

א צווייטע צווייג פון דער שושלת האט אנגעהויבן רבי אברהם יהושע השעל ליינער, דער יינגערער ברודער פון רבי גרשון חנוך הניך, אין שטאט חלם. איינער פון זיינע זין, רבי ירוחם ליינער (1888-1964), איז אריבער קיין לאנדאן אין ענגלאנד אין יאר 1935, און פון דארט קיין ניו יארק אין יאר 1950 און האט געגרינדעט א בית מדרש אין דער חרדישער געגנט בארא פארק אין ברוקלין. ער האט מחבר געווען דעם ספר "תפארת ירוחם" האט געשריבן אסאך הערות אויף ספר "מי השלוח" וואס זענען שפעטער פארשפרייט געווארן אין דער מהדורת "מי השלוח" וואס איז ארויסגעגעבן געווארן דורך זיין זון און ממלא מקומו רבי מרדכי יוסף. זיין בכור פון רבי מרדכי יוסף, רבי יעקב, האט געדינט אלס אדמו"ר אין בארא פארק ביז זיין פטירה. נאך זיין טויט זענען זיינע תורה רעדעס ארויסגעקומען אין ספר "תפארת יעקב". יעצט דינט דער יונגערער זון פון רבי מרדכי יוסף, רבי משה ליינער, אלס אדמו"ר פון חסידי ראדזין אין געגנט בית וגן אין ירושלים. די צוויי יעצטיגע צווייגן פון דער משפחה, ליינער און אנגלערד, זענען זייער אקטיוו אין ארויסגעבן נייע מהדורות פון די ספרים פון דער שושלת. משפחת אנגלערד איז אויך פאראנטווארטליך פאר דער פארזעצונג פון שאפן פתילי תכלת פאר די חסידי ראדזין און אנדערע וואס מקבל זיין זייער שיטה אין דעם ענין. רבי משה ליינער וואס אין ירושלים, איז נישט נוהג צו טראגן דעם פתיל התכלת. און אין דעם קאנטעקסט איז צו געדענקען אז דער הויף איז נישט פון די צאצאים פון רבי גרשון חנוך, "בעל התכלת", נאר פון זיין ברודער, רבי אברהם יהושע השעל.

דער תלמידים פלוג וואס אין לובלין

א צווייטע גרופע פון חסידי רבי מרדכי יוסף, כולל רבי צדוק הכהן פון לובלין, האבן מקבל געווען אויף זיך דעם רבי יהודה לייב ("לייבל'ה") איגער (1815-1888) אלס אדמו"ר אין לובלין. זיינע חסידישע דרשות אויף דער תורה און אויף די מועדים זענען ארויסגעקומען אין די ספרים "אמרי אמת" און "תורת אמת". אין זיין תורה האט ער אסאך געציטערט אויך פון דער תורה פון דעם "חוזה" פון לובלין, און דערין איז פארהאן אזא חזרה צום אריגינעלן הויף פון לובלין, פאר דעם "מרידה" פון דעם הייליגן איד פון פשיסחא. נאך זיין פטירה האט רבי צדוק (1823-1900) מסכים געווען אנצופילן זיין פלאץ. נאך זיין פטירה (אויב צאצאים) האבן זיינע חסידים אנגעהויבן ארויסצוגעבן זיינע אסאך ספרים פון כתבי יד, כולל זיינע דרשות צו פרשת השבוע און צו חגים, "פרי צדיק". אויך דער זון פון רבי לייבלה איגער, רבי אברהם, האט געדינט אלס אדמו"ר אין לובלין, און דורך זיינע צאצאים איז פארהאן היינט א קליינע חסידות אין שטאט בני ברק.

ספר מי השלוח

ווי מקובל ביי אדמורי"ם פון דער מסורה פון בית פשיסחה, האט רבי מרדכי יוסף נישט געשריבן זיינע תורה ווערטער אליין. אין יאר תר"כ, זעקס יאר נאך זיין פטירה, האט זיין אייניקל, ר' גרשון חנוך הניך, וואס איז דעמאלט געווען נאר ארום צוואנציג יאר אלט, ארויסגעגעבן דעם ספר "מי השלוח" (ערשטע חלק), לויט די תורה ווערטער וואס ער האט צוזאמגעקליבן. רבי גרשון חנוך האט אויסגעוועלט דעם נאמען פון דעם ספר לויט די ווערטער פון רבי שמחה בונים פון פשיסחה וואס האט געזאגט אויף אים "אז ער איז ווי די וואסער פון שלוח וואס גייט לאנגזאם און גראבט אין די טיפענישן". ("שער האמונה ויסוד החסידות", עמ' נח'. די אפשאט איז אויך געציטערט אין דער הקדמה צו דעם צווייטן חלק פון ספר מי השלוח). און אוודאי איז "מי" אויך ראשי תיבות פון "מרדכי יוסף". דער ספר איז צוטיילט צו דרשות אויף פרשיות השבוע, "לקוטים מנביאים", "לקוטים מכתובים", און "לקוטי הש"ס" (פירושים אויפן תלמוד הבבלי). אין זיין קורצע הקדמה שרייבט רבי גרשון חנוך צווישן אנדערע, "דער אמנם כי ידעתי כי בכמה מקומות יקשו הדברים לאזנים אשר לא שמעו ולא הורגלו בדברים כאלה. אך לא אספתי בלתי למען אנשי שלומנו המכירים ערך יקרותם". דערין רמזט ער בעצם צו דער ראדיקאלישער חדוש אין זיין שיטה פון רבי מרדכי יוסף און צו דער מעגליכער קעגנערשאפט צו זיין ספר. די ווערטער זענען אויך איבערגעשריבן געווארן אין דער מהדורה צום צווייטן חלק וואס איז ארויסגעקומען אסאך יאר שפעטער.

צום גרויסן וואונדער איז דער ספר ארויסגעקומען אן הסכמות ווי מקובל. יתר על כן, איז ער נישט ארויסגעקומען דורך א יידישע דרוק אין פוילן, נאר אין דער דרוק פון "האדון אד