מסכת בבא מציעא

בָּבָא מְצִיעָא ("מיטלסטער טויער") איז דער צווייטער חלק פון מסכת נזיקין וואס הייבט אן סדר נזיקין, דער פערטער סדר אין משניות. דער חלק באהאנדלט בעיקר געלט טענות וועלכע נעמען זיך נישט פון שאדנס וואס דער צווייטער האט געטון, ווי די הלכות פון אבידה ומציאה, שומרים און זייער אחריות, הלוואות, אונאה, ריבית און שכירות.

מסכתא פון משניות און גמרא
מסכת בבא מציעא, דפוס ראם
סדר:	נזיקין
צאל פון משניות:	101
פרקים:	10
תלמוד בבלי בלעטער:	118
תלמוד ירושלמי בלעטער:	37
תוספתא פרקים:	11
→ בבא קמא בבא בתרא ←

די דרייסיג פרקים פון מסכת נזיקין ווערן איינגעטיילט אין דריי, צען פרקים פער חלק, ווען בבא קמא (ערשטער טויער) ווערט נאכגעפאלגט מיט בבא מציעא (מיטלסטער טויער) און בבא בתרא (לעצטער טויער); יעדער פון די חלקים ווערט אבער אויך באטראכט ווי א מסכתא פאר זיך.

בבא מציעא איז איינגעטיילט אין צען פרקים, וואס אין זיי 101 משניות. עס האט א גמרא אין תלמוד בבלי, וואס אנטהאלט 118 דפים אין די אנגענומענע צורת הדף, און אין תלמוד ירושלמי.

ארט אין סדר נזיקין

דער רמב"ם ערקלערט אז דער חלק קומט נאך די דיני נזיקין פון בבא קמא, אויפן זעלבן סדר ווי די תורה דערמאנט אין פרשת משפטים די הלכות פון די שומרים נאך די פארשידענע היזקות.

פרקים און אינהאלט

1. שנים אוחזין – די הלכות פון צעטיילן א מציאה ווען צוויי מענטשן טענה'ן זיך צו וועמען עס געהערט, נאכפאלגנדיג מיט פעלער ווען א מענטש איז נישט ריכטיג זוכה אין א מציאה און עס גייט דעריבער פאר א צווייטן, אדער ווען דער זכות פון זיינע מציאות באלאנגט פאר אן אנדערן (ווי א קנעכט פאר זיין האר). דער פרק פירט אויס מיט פארשידענע טענות וועלכע קענען אויפקומען צוליב דעם אינהאלט פון א געפונענער שטר (ווי א שטר חוב וואס איז מעגליך שוין אפגעצאלט), אריינגערעכנט ווען א מענטש טרעפט אן אומבאקאנטער שטר צווישן זיינע אייגענע דאקומענטן. דער פרק פארמאגט אכט משניות.
2. אלו מציאות – דער פרק געבט זיך אפ מיט די דינים פון השבת אבידה: וועלכע מציאות א מענטש קען נעמען פאר זיך און וועלכע ער דארף אויסרופן, וויאזוי מען רופט אויס, וויאזוי זיך אפצוגעבן מיט די מציאה זייענדיג א שומר אבידה, און וויאזוי מען געבט עס צוריק. דרך אגב ווערן אויך אויסגעשמועסט די הלכות פון פריקה וטעינה. דער פרק שליסט זיך מיט פארשידענע דילעמעס ווען א מענטש דארף העלפן סיי זיין טאטן און סיי זיין רבי'ן און באשטימט ווער עס קומט פריער. דער פרק פארמאגט עלף משניות.
3. המפקיד – די הלכות פון א פקדון און דער שומר דערפון: פאר וועמען דער גנב באצאלט די קנס; דער דין ווען עס איז אומקלאר פאר וועמען דער פקדון געהערט אדער וויפיל דער פקדון איז געווען; וואס צו טון ווען דער פקדון ווערט קאליע, און וויפיל פארלוסט דער שומר קען אראפרעכענען ביים צוריקגעבן דעם פקדון; וואס ער קען טון מיט דעם פקדון און וויאזוי ער דארף עס היטן. דער פרק פירט אויס מיט די הלכות פון שליחות יד. דער פרק פארמאגט צוועלף משניות.
4. הזהב – דער פרק הייבט אן מיט די פראגע וואס הייסט געלט קעגן עפעס אנדערש, און די הלכות פון קנין משיכה. דערנאך ווערן אויסגעשמועסט די הלכות פון אונאה, בארירנדיג אויך אונאת דברים. דרך אגב ווערן דערמאנט די שיעורים ביי פארשידענע געלט אנגעלעגנהייטן, ווי דער שיעור פון שוה פרוטה און דער שיעור פון חומש וואס דארף צוגעלייגט ווערן ביי געוויסע צאלונגען. דער פרק פארמאגט צוועלף משניות.
5. איזהו נשך – דער פרק געבט זיך אינגאנצן אפ מיט די דינים פון ריבית, אריינגערעכנט פעלער וואו דער איסור גייט אן אויך ווען עס איז נישט קיין פאראויס-באשטימטע צינזן. דער פרק פארמאגט עלף משניות.
6. השוכר את האומנין – דער פרק הייבט אן מיט געדונגענע פאכלייט וועלכע האבן פארטוישט דעם פרייז אדער צוריקגעצויגן. עס זעצט דערנאך פאר מיט די הלכות ווען איינער האט זיך באניצט מיט א געדונגענע בהמה נישט לויט די באדינגען. צום שלוס ווערט ערווענט אז א פאכמאן הייסט א שומר שכר אויף די חפץ אויף וועלכע ער ארבעט, און דרך אגב אויך די שמירה וואס קומט פאר א משכון. דער פרק פארמאגט אכט משניות.
7. השוכר את הפועלים – אנגעהויבן מיט געדונגענע ארבעטער, זייער צייט פון ארבעט און דאס עסן וואס ווערט זיי צוגעשטעלט. עס ווערט דאן אויסגעשמועסט דער חיוב פון לאזן אן ארבעטער עסן פון זיין ארבעט. דערנאך ווערט אויסגערעכנט די פיר שומרים און די חילוקים צווישן זייערע חיובים, ובפרט וואס טייטשט אן אונס. דער פרק שליסט זיך מיט די הלכה ווען א שומר האט זיך אויסגענומען צו האבן די דינים פון א צווייטער סארט שומר, און דרך אגב עטליכע יסודות פון תנאים בכלל. דער פרק פארמאגט עלף משניות.
8. השואל את הפרה – דער ערשטער האלב פרק ענדיגט צו די הלכות פון שומרים, הויפטזעכליך פון א שואל, און טענות וועלכע קענען זיך מאכן צווישן דער שומר און אייגנטימער ווען עס איז נישט קלאר וואס האט פאסירט. דרך אגב ווערן דערמאנט ענליכע ספיקות צווישן א פארקויפער און און קונד, ווען עס איז נישט קלאר ווען אדער וועלכעס איז פארקויפט געווארן. דער צווייטער האלב פרק איז געשטעלט איבער שכירות פון הייזער - וואס דער משכיר דארף צושטעלן, ווען ער קען ארויסשטעלן דעם שוכר, און וויאזוי מען רעכנט דאס געצאלט פאר'ן חודש העיבור. דער פרק פארמאגט ניין משניות.
9. המקבל שדה מחבירו – די דינים צווישן אן אריס אדער קבלן און דער אייגנטימער פון דער פעלד. דער פרק גייט דערנאך אריבער צום חיוב צו צאלן אן ארבעטער אויף צייט און די איסורים פארבינדן מיט נעמען א משכון. דער פרק פארמאגט דרייצן משניות.
10. הבית והעלייה – דער פרק באהאנדלט די הלכות בנוגע א באדן וואס געהערט צו צוויי מענטשן בשותפות, א טעמע וואס ווערט פארברייטערט אין די קומענדיגע מסכתא. דרך אגב ווערן בארירט פעלער אין וועלכע זאכן פון א מענטש קומען אן צום רשות פון א צווייטן אדער צום רשות הרבים. דער פרק פארמאגט זעקס משניות.

תלמוד בבלי

קינדער וועלכע הייבן אן לערנען גמרא, איז פארהאן א מסורת אנצוהייבן מיט פרק "אלו מציאות" פון די מסכתא צוליב עטליכע טעמים. ווי די אנדערע בבות איז בבא מציעא א פאפולערע "ישיבה מסכתא", און אויך דארט ווערט אנגעמערקט אז פאר יונגע תלמידים איז בבא מציעא בעסער ווי בבא קמא, צוליב וואס אירע סוגיות זענען מער קורץ און פארשידן.

ביי חסידים איז אנגענומען אז לערנען די מסכתא איז מסוגל פאר פרנסה און עשירות, און בפרט דער פרק "הזהב".

פראמינענטע סוגיות

• שנים אוחזין בטלית
• הילך
• תקפו כהן
• רכוב ומנהיג
• מגביה מציאה לחבירו
• קנין ארבע אמות
• קנין חצר
• עדיו בחתומיו זכין לו
• יאוש שלא מדעת
• זקן ואינה לפי כבודו
• שומר שמסר לשומר
• תחילתו בפשיעה וסופו באונס
• קנין חליפין
• קנין כסף
• תגרי לוד
• חילול מעשר שני
• דבר שיש לו מתירין
• צד אחד בריבית
• סאה בסאה
• בעל חוב קונה משכון
• קביעות למעשר
• אמירה לנכרי
• ברי ושמא
• ממון המוטל בספק חולקים
• יורד לנכסי חברו שלא מדעתו
• אסמכתא
• בר מצרא
• טעמא דקרא

מפרשים

מסכת בבא מציעא איז געבענטשט געווארן מיט פיל מפרשים, ראשונים און אחרונים. וויכטיגע מפרשים וועלכע זענען פארהאן אויף די מסכתא נעמען אריין, צווישן אנדערע:

• חידושי הרמב"ן, וועלכער דינט אסאך מאל אלס יסוד פאר די שפעטערע ראשונים פון זיין חדר (ווי רשב"א, ריטב"א, ר"ן)
• חידושי הרשב"א
• תוספות רבינו פרץ
• תוספות הרא"ש, וועלכער נעמט ארום א ברייטן היקף, אויך אויף ענינים וועלכע ווערן נישט בארירט אין תוספות
• חידושי הריטב"א - סיי די חידושים וועלכע זענען געווען "מיוחס" צום ריטב"א, און סיי די חידושי הריטב"א "החדשים" וועלכע זענען די ריכטיגע חידושי הריטב"א לויט ווי נאכגעברענגט אין שיטה מקובצת
• מאירי - בית הבחירה
• תוספות רי"ד, ווי אויך פסקי הרי"ד און פסקי ריא"ז
• שיטה מקובצת, וועלכער ברענגט צווישן אנדערע אויך פון די חידושי הראב"ד אויף די מסכתא, וואס איז נישט אנגעקומען צו אונז
• חידושי מהר"ם שיף
• לחם אבירים, פון רבי אברהם בן עזוז
• תורת חיים, פון רבי אברהם חיים שור
• פני יהושע, פון רבי יעקב יהושע פאלק
• כוס הישועות
• חידושי רעק"א
• חידושי חת"ם סופר
• נחלת דוד, פון רבי דוד טעבל פון מינסק א תלמיד פון רבי חיים פון וואלאזשין, אויף אנהייב מסכתא (ביז דף כב)
• חדושי הגר"ש שקאפ
• ברכת שמואל

אויף מסכת בבא מציעא (ביז פרק ששי) איז ארויסגעגעבן געווארן דער "אוצר מפרשי התלמוד", א פראיעקט פון מכון ירושלים צו זאמלען די פארשידענע פירושים און חידושים און זיי אפשרייבן אין קורצן אויפן סדר.

אין יאר ה'תשס"ט האט הוצאת שבתי פרנקל ארויסגעגעבן א "ספר המפתח" (צו ארום 1,400 ספרים) אויף די מסכתא, מיט מקורות וועלכע באציען זיך אויף די גמרא אדער מפרשים אויפן דף. דער ספר איז גערופן געווארן "רזא דשבתי" נאך שבתי פרענקל.

דרויסנדיגע לינקס

• משניות, תוספתא, תלמוד בבלי, תלמוד ירושלמי, פון מסכת בבא מציעא אויף שיתופתא
• מסכת בבא מציעא, אויפן "וויקיטעקסט" זייטל
• מסכת בבא מציעא – צורת הדף, טעקסט, און מפרשים, אויף היברובוקס
• ספרים אויף מסכת בבא מציעא, אויף אוצר הספרים היהודי השיתופי
• משנה, בבלי, ירושלמי, תוספתא, רי"ף, אויף על התורה זייטל
• מסכת בבא מציעא – שינויי נוסחאות, מאנוסקריפטן און ערשטע דריקן, אויפ'ן "הכי גרסינן" וועבזייטל
• "מפרשי האוצר" אויף בבא מציעא, אויף אוצר החכמה
• תלמוד בבלי, מסכת בבא מציעא, אויף "מפעל המילון ההיסטורי"
• כתב יד, מסכת בבא מציעא, תלמוד בבלי, פירענצע, 12'טן יארהונדערט, בפרויקט "כתיב" באתר הספרייה הלאומית
• מסכת בבא מציעא אויף פורטל הדף היומי
• שיעורים אויף מסכת בבא מציעא אויף קול הלשון
• מסכת בבא מציעא, אויף אלל דף
• שיעורים אויף מסכת בבא מציעא אויף בינינו
• "שיעור פון הרב ר' פייוול קליין שליט"א - מסכת בבא מציעא", אשכול אויף אייוועלט
• "אינטערעסאנטע ענינים אויף מסכת בבא מציעא", אשכול אויף אייוועלט
• בבא מציעא אויף "פורום לתורה"