יעלה תחנוננו

יַעֲלֶה תַחֲנוּנֵנוּ מֵעֶרֶב איז א פיוט פאר יום כיפור וואס ווערט געזאגט ביי די אשכנזישע קהילות באלד נאך שטילע שמונה עשרה פון מעריב, אלס אריינפיר צו די סעריע סליחות און פיוטים וועלכע זעצן פאר די תפילה פון מעריב אין יום כיפור.

פיוט יעלה תחנוננו (כמנהג פולין)
יַעֲלֶה תַחֲנוּנֵנוּ מֵעֶרֶב וְיָבוֹא שַׁוְעָתֵנוּ מִבֹּקֶר וְיֵרָאֶה רִנּוּנֵנוּ עַד עָרֶב יַעֲלֶה קוֹלֵנוּ מֵעֶרֶב וְיָבוֹא צִדְקָתֵנוּ מִבֹּקֶר וְיֵרָאֶה פִדְיוֹנֵנוּ עַד עָרֶב יַעֲלֶה עִנּוּיֵנוּ מֵעֶרֶב וְיָבוֹא סְלִיחָתֵנוּ מִבֹּקֶר וְיֵרָאֶה נַאֲקָתֵנוּ עַד עָרֶב יַעֲלֶה מְנוּסֵנוּ מֵעֶרֶב וְיָבוֹא לְמַעֲנוֹ מִבֹּקֶר וְיֵרָאֶה כִפּוּרֵנוּ עַד עָרֶב יַעֲלֶה יִשְׁעֵנוּ מֵעֶרֶב וְיָבוֹא טָהֳרֵנוּ מִבֹּקֶר וְיֵרָאֶה חִנּוּנֵנוּ עַד עָרֶב יַעֲלֶה זִכְרוֹנֵנוּ מֵעֶרֶב וְיָבוֹא וִעוּדֵנוּ מִבֹּקֶר וְיֵרָאֶה הַדְרָתֵנוּ עַד עָרֶב יַעֲלֶה דָפְקֵנוּ מֵעֶרֶב וְיָבוֹא גִילֵנוּ מִבֹּקֶר וְיֵרָאֶה בַּקָּשָׁתֵנוּ עַד עָרֶב יַעֲלֶה אֶנְקָתֵנוּ מֵעֶרֶב וְיָבוֹא אֵלֶיךָ מִבֹּקֶר וְיֵרָאֶה אֵלֵינוּ עַד עָרֶב

די ווערטער וועלכע הייבן אן די תפילה, אויף א פרוכת באשטימט פאר די ימים נוראים.

דער פיוט איז געשריבן געווארן אין תקופת הראשונים אין אשכנז (דייטשלאנד), דורך אן אומבאקאנטן מחבר. עס ווערט שוין דערמאנט אין די ד'תת"ק יארן דורך דער ראבי"ה. עס זענען פארהאן קליינע חילוקים צווישן דער נוסח לויט דער מנהג פון מערב אשכנז און צווישן מנהג פולין, און ווי עס שיינט איז דער מנהג פון מערב אשכנז דער אריגינעלער נוסח און נוסח פולין איז לייכט באארבעט. עס זענען פארהאן אויך קליינע טוישונגען צווישן די פארשידענע כתבי ידות. אין צרפת און אין ווירמייזא האט מען אינגאנצן נישט געזאגט דעם פיוט.

געבוי

אין יעדע פאל איז דא דריי טיילן:

יעלה … מערב

ויבוא … מבקר

ויראה … עד ערב

אין די ווערטער וואס טוישן זיך געפינען זיך ווערטער וואס געווענליך ברענגען זיי ארויס א געבעט אדער א תפילה, וואס קומט פון א מערצאל פון רעדנער (אונזער). דער באדייט איז אז די תפילה-געבעט-געשריי פונעם גאנצן קהל זאל ארויפגיין פאר גאט, אנגעהויבן פון ערב יום כיפור, דורכאויס יום הקדוש, און ביז'ן נעילה מארגן אויפדערנאכט.

דער קלימאקס איז ביי די לעצטע שורה: "וְיֵרָאֶה אֵלֵינוּ עַד עָרֶב"; נישט אז דער געבעט זאל ווערן געזען, נאר גאט אליין.

די ווערטער וועלכע ווערן כסדר איבערגענוצט נעמען זיך פון די תפילה יעלה ויבוא, וואס הייבט זיך אן מיט די סעריע געבעטן "יַעֲלֶה וְיָבֹא ויַגִּיעַ ויֵרָאֶה וְיֵרָצֶה". דער געדאנק פונעם פיוט איז באזירט אויפן פסוק ”מֵעֶרֶב עַד עֶרֶב תִּשְׁבְּתוּ שַׁבַּתְּכֶם”, וואס באצייכנט דעם הייליגן טאג ווי אן איינהייט וואס ציט זיך פון "ערב" ביז "ערב".

די טוישנדע ווערטער איז אויסגעשטעלט אין אַן אַקראָסטיך פון פארקערטע א"ב (תשר"ק). כדי צו פארענדיגן די פיוט אינגאנצן, ווערט אין לעצטן פאל איבערגע'חזר'ט דריי מאל דער אות א'. אזוי אז עס זענען פארהאן אין פיוט 24 שורות אין אכט פעלער. אין רוב קהילות פון מערב אשכנז לאזט מען אבער אויס די פעלער פון די אותיות פון מ' ביז ב', און באלד נאך נ' ענדיגט מען צו מיטן לעצטן פאל.

געזאנג

דער פיוט, צוזאמען מיטן פיוט כי הנה כחומר וואס שטאמט פון מזרח-אשכנז'ישער מנהג, איז דער "מוזיקאלישער" טייל פונעם דאווענען יום כיפור אויפדערנאכט אין קהילות אשכנז. צום פיוט זענען פארפאסט געווארן אסאך ניגונים, פון די קלאסישע חזנות וועלט, ביז די חסיד'ישע הויפן, ביז צו מאדערנע געזאנגען.

צו ליינען מער

• דניאל גאלדשמידט, מחזור ליום הכיפורים, עמודים 10-11, און עמוד לד אין הקדמה

דרויסנדיגע לינקס

• דער פיוט יעלה תחנוננו, אויף הפיוט והתפילה וועבזייטל
• "יעלה תחנוננו" אין וועבזייטל זמרשת
• יעלה תחנוננו, דורך יונתן רזאל אויף יוטיוב
• יעלה תחנוננו - שלום כאריטאנאוו, דורך יאיר כלב אויף יוטיוב
• יעלה תחנוננו, דורך יואלי קליין און אידיש נחת אויף יוטיוב

רעפערענצן

טיילן פון דער ארטיקל זענען מעגליך איבערגעזעצט פון העברעאישער וויקיפעדיע
cc-by-sa 3.0 ערלויבעניש • אריגינעלער בלאט • ביישטייערער