הדלקה עושה מצוה
הַדְלָקָה עו֗שָׂה מִצְוָה איז א גדר אין די מצוה פון חנוכה ליכט, וואס באדייט אז די מצוה איז מיט די עצם צינדן די ליכט, און נישט מיטן לייגן אנגעצינדענע ליכט, וואס וואלט געהייסן "הנחה עושה מצוה". וויבאלד מען פסק'נט אז צינדן איז דער עיקר, דעריבער איז כבתה אין זקוק לה.
מקור
די גמרא האט אן איבעיא וואס איז די עיקר אין די מצוה פון חנוכה ליכט, צו "הדלקה עושה מצוה" – די עצם צינדן די ליכט, אדער "הנחה עושה מצוה" – דאס וואס די ליכט שטייט אויף א פלאץ ווי ס'ברענגט צו צו פרסומי ניסא. די גמרא פירט אויס:
מדקא מברכינן אשר קדשנו במצותיו וצונו להדליק נר של חנוכה, שמע מינה: הדלקה עושה מצוה
די טעם דערצו
- לויט רש"י אז ס'זאהל זיין צוגעגליכן צו די ליכט וואס זענען געצינדן געווארן אין בית המקדש, וואס דארט איז די מצוה דערפון געווען נאר די עצם צינדן[1].
- לויט דער כתב סופר[2] ווייל די חנוכה ליכט איז דאך צו דערמאנען די נס וואס די ליכט האבן געברענט, און דאס ווערט שוין באדייט מיט די עצם צינדן, און נישט דווקא מיט די ארויסשטעלן אויף א באקענטיגער ארט[3].
אין הלכה
- אויב האט געצינדן די ליכט איינער וואס איז נישט מחויב, ווי צום ביישפיל א קליין קינד אדער א גוי, איז דאס נישט גוט און מ'דארף איבערצינדן[4].
- ממעג אנצינדן פון איין ליכט א צווייטע[4].
- טראץ וואס ביי א מצוה דארף מען אלץ אינזינען האבן לשם מצוה, אבער אויב די חנוכה לאמפ ליגט שוין פון די נעכטיגע טאג אויפ'ן ארט וואו מ'צינדט, פאדערט זיך נישט דאס אוועקשטעלן דארט פון דאסניי היינטיגן טאג, ווייל די עיקר איז די עצם צינדן, און נישט די ארט וואו ס'שטייט[5].
- אויב האט איינער געצינדן די חנוכה ליכט אויף אן ארט וואו לויט די הלכה קען מען דארט נישט יוצא זיין די מצוה[א] און האט דאס דערנאך אריבערגעפירט פון דארט צו א גוטן ארט, האט ער נישט יוצא געווען די מצוה, ווייל ביים צינדן איז דאס נישט געשטאנען אויף א גוטן ארט, און די צינדן איז די עיקר[7].
- ביים אנצינדן דארף זיין גענוג אויל אז סזאהל קענען ברענען כאטש א האלבע שעה[8].
- טראץ דעם, אויב האט זיך די ליכט פארלאשן בעפאר ס'איז א דורך א האלבע שעה זייט מען האט דאס אנגעצינדן, דארף מען דאס נישט איבערצינדן, צוליב דאס וואס די מצוה האט מען שוין מקיים געווען מיט די עצם צינדן די ליכט[9]. דאס וואס ס'ווערט אנגערופן אין גמרא און הלכה כבתה אין זקוק לה.
אין בית המקדש
לויט רש"י ווי אויבנדערמאנט, קומט אויס אז אויך אין בית המקדש איז די מצוה געווען נאר צו אנצינדן די ליכט, און נישט אז סזאהל ברענען. אבער אנדערע[10] האלטן אז אין בית המקדש איז געווען די מצוה אז סזאהל זיין א גאנצן צייט אנגעצינדן די ליכט, וואס דערפאר אויב האט זיך דאס פארלאשן האט מען געדארפט איבער צינדן, נישט ווי ביי חנוכה וואס כבתה אין זקוק לה, אזוי אויך האט א פרעמדער (נישט קיין כהן) נגעווען ערלויבט אנצינדן די ליכט אינדרוטרויסן, און דערנאך האט מען דאס אריינגעפירט אין געשטעלט אויפן ארט אין מנורה, אנדערש פון חנוכה ליכט וואס אזוינס האט נישט יוצא געווען די מצוה.
אין חסידות
רבי לוי יצחק פון בארדיטשוב לערנט ארויס פון די הלכה אויף די גאנצע יאהר אין עבודת ה', ווי ער טייטשט אויס די הלכה: ”הדלקה עושה מצוה, פירוש שלכתחלה צריך האדם לעשות המצוה בהדלקה ובהתלהבות בתשוקה נפלאה”[11].
ליינט מער
דרויסנדע לינקס
- הדלקה עושה מצוה, הגאון רבי שלמה זלמן אולמן – ראב"ד מודיעין עילית
- הדלקה עושה מצוה, ילקוט יוסף
- בענין מצות הדלקת המנורה
נאטיצן
רעפערענצן
- ↑ רש"י, שבת כב, ב ד"ה אי הדלקה עושה מצוה.
- ↑ שו"ת כתב סופר, אורח חיים, סימן קלו.
- ↑ אויך אין לבוש אנהייב סימן תרעה זעט אויס אז דאס איז דער טעם.
- ↑ 4.0 4.1 שבת כג, א.
- ↑ שולחן ערוך, אורח חיים, סימן תרע"ה, סעיף א'.
- ↑ חיי אדם, הלכות חנוכה סימן קנ"ד סעיף כב.
- ↑ משנה תורה לרמב"ם, ספר זמנים, הלכות מגילה וחנוכה, פרק ד', הלכה ט'; מגן אברהם אויף שולחן ערוך, אורח חיים, סימן תרע"ה ס"ק ג.
- ↑ שולחן ערוך, אורח חיים, סימן תרע"ב, סעיף ב'.
- ↑ שולחן ערוך, אורח חיים, סימן תרע"ג, סעיף ב'.
- ↑ די כסף משנה לערנט אזוי אין משנה תורה לרמב"ם, הלכות ביאת מקדש, פרק ט', הלכה ז'; דער ראגאַטשאווער אין צפנת פענח, הל’ מתנות עניים, פרק ב, סעיף ח; שיח יצחק אויף תוספות ישנים, מסכת יומא כד:.
- ↑ קדושת לוי, פירושי אגדות.
קלארשטעלונג: די אינפארמאציע אויף המכלול איז בלויז פאר בארייכערונג און זאל נישט געזען ווערן ווי א פסק הלכה.
cc-by-sa 3.0 ערלויבעניש • אריגינעלער בלאט • ביישטייערער